Monitorowanie

gospodarki mineralnej

Olga Popek

W przypadku niedoborów

i braku równowagi

mineralnej istotne

znaczenie ma biologiczny

cykl przepływu

pierwiastków miedzy

glebą , roślinami na niej

uprawianymi , a

zwierzętami, które je

jedzą.

Makroelementy

Istotne ustalenia odnośnie

dawki pokarmowej :

• Jakie związki mineralne ?
• W jakich ilościach ?
• Jaki jest ich stopień przyswajalności ?
• Jaki jest ich udział w wodzie do

picia ?

• Jakie interakcje miedzy makro- i

mikroelementami ?

Celem ustaleń jest

określenie wpływu dawki

pokarmowej na :

•Zdrowie zwierzęcia
•Jego produkcyjność
•Efektywność rozrodu

Wapń

Hipokalcemia (niedobór

wapnia)

Przyczyny niedoborów :

• Zbyt mała ilość w dawce

pokarmowej

• Niska przyswajalność

Objawy hipokalcemii :

• Zmiany w kościach (krzywica)
• Zmiany w zębach
• Obniżenie produkcji
• Tężyczki
• Zalegania

Diagnostyka

hipokalcemii :

• Poziom wapnia w surowicy

• Prawidłowy poziom to 2 – 2.5

mmol / dm3

Zapobieganie :

• Podawanie preparatów

mineralnych dobrze
przyswajalnych i wchłanialnych z
przewodu pokarmowego

• Podawanie pasz bogatych w

wapń ,tj. siano i rośliny
motylkowe (lucerna, koniczyna)

Fosfor

Hipofosfatemia (niedobór

fosforu) :

Objawy - różne i niejednoznaczne :
• Brak apetytu
• Obniżona produkcja
• Łamliwość kości
• Zaleganie przed- i poporodowe
• Hemoglobinuria poporodowa

Diagnostyka

hipofosfatemii :

• Poziom fosforu w surowicy krwi

• Nadmiar hemoglobiny lub ślady

krwinek e moczu ( makroskopowo
mocz jest ciemnoczerwony lub
ciemnobrunatny )

Magnez

Hipomagnezemia (niedobór

magnazu ) :

Przyczyny :

• Mała podaż w paszy
• Niska przyswajalność
• Równolegle stosowana dieta

wysokobiałkowa

• Znaczy dodatek mocznika lub

potasu

Objawy

hipomagnezemii :

• Obniżony apetyt
• Obniżona produkcja mleka
• Zaburzenia ruchu
• Drżenia mięśni
• Zwiększona pobudliwość

Pierwiastki śladowe

– mikroelementy

Podstawową kwestią w

zaburzeniach gospodarki

mikroelementów jest

ustalenie czy wynika on z

niedoboru czy nadmiaru

pierwiastka !!

Selen

• używany do produkcji

antyoksydacyjnego enzymu
peroksydazy glutationowej w
komórce

• Nierozerwalnie związany z z

metabolizmem wit E

Niedobór selenu :

• Zaburzenia w płodności –

zwiększona zamieralność zarodków

• Problemy odpornościowe organizmu
• Zatrzymanie błon płodowych
• Metritis
• Cysty jajnikowe
• Żywieniowa dystrofia mięśni NMD
• Metabolizm jodu w organizmie

Nadmiar selenu :

• Wzrost częstotliwości

występowania cyst jajnikowych

• Wydłużenie anoestrus

Zatrucie selenem :

• Zwane jest choroba alkaliczną

(alkali disease ) dotyczy obniżenia
płodności

• Ostre zatrucie selenem objawia się

ślepym – chwiejnym chodem ( blind
staggers), przebiega gwałtownie
doprowadza do upadków w ciągu
kliku godzin lub dni

Jod

Zaburzenia gospodarki jodu

w organizmie są

spowodowane :

• Błędami w podaży

• Wtórnymi problemami

związanymi z zaburzeniami pracy
tarczycy

Objawy niedoboru jodu :

• Poronienia, zatrzymanie błon

płodowych

• Rodzenie osobników z zespołem

słabego cielęcia (korelacja z
niedoborem selenu, wit E i miedzi)

• Obniżenie wskaźników rozrodu w

stadzie

• Tworzenie wola

Mangan

Niedobór :

• Występowanie rui nie w pełni

manifestowanej lub całkowity
brak rui

• Obniżenie wskaźników rozrodu

• U cieląt dochodzi do deformacji

kości , szczególnie długich

Cynk

Niedobór :

• Zmniejszony apetyt
• Niższe przyrosty m. c.
• Obniżenie produkcji mleka
• Skłonność do zakażeń, rozwoju

grzybic

• Utrata włosa
• Kulawizny na tle zapaleń stawów

lub obrzęków okolicy racic

Kobalt

Niedobór :

• Obniżenie wskaźników rozrodu
• Wychudzenie
• Zaburzenia ze strony układu

pokarmowego

• Utrata elastyczności skóry
• Zmatowienie okrywy włosowej

Miedź

Interakcja miedź -

molibden – siarka

odbywa się jeszcze w

żwaczu, gdzie TMo

( tiomolibdeniany) wiążą

rozpuszczalne związki

miedzi.

Niedobór miedzi powoduje

zaburzenia:

• Procesów krwiotworzenia
• Rozwoju kości
• Produkcji kolagenu i elastyny
• Rozwoju i funkcjonowania tk

nerwowej

• Funkcji immunologicznych
• Procesów trawienia i wchłaniania

jelitowego

• Wzrostu i rozrodu

Ultraelementy

• Aluminium
• Kadm
• Arsen
• Bor
• Bar
• Brom

• Cez
• Lit
• Nikiel
• Ołów
• Krzem

•Monitorowan

ie

dobrostanu

zwierząt za

pomocą

białek ostrej

fazy

Białka ostrej

fazy

odzwierciedlają

stan aktywacji

układu

odpornościowe

go.

U bydła podstawowe

znaczenie diagnostyczne

ma haptoglobina ( Hp ) i

surowiczy składnik

amyloidu A ( SAA ).

Haptoglobina

• Białko należące do alfa2- globulin

• Należy do białek ostrej fazy

pozytywnych

• Pierwszego rzutu, drugiego typu

• Dość długo utrzymuje się w

surowicy

• U zwierząt zdrowych jej poziom

jest bliski 0 g/l

• Wartości powyżej 0,7 g/l mówią o

poważnym procesie chorobowym

• Im wyży poziom Hp tym

rokowanie jest gorsze

Próbka

• Surowica, osocze pobrane na EDTA

lub heparynę. Należy unikać
próbek zhemolizowanych.

• Trwałość w surowicy i osoczu

wynosi 8 miesięcy w temperaturze
2 – 8°C i 3 miesiące w
temperaturze 15 – 25°C

Surowiczy składnik

amyloidu A

• Białko ostrej fazy pozytywne

• Pojawia się w surowicy później

niż haptoglobina

• Drugiego rzutu, pierwszego typu
• ac
• Surowica, osocze pobrane na

EDTA lub heparynę

Mocz

Podstawowe badania

moczu

• Barwa
• Przejrzystość
• Wartość pH
• Białko
• Bilirubina
• Urobilingen
• Glukoza
• Zw. ketonowe

• Kreatynina
• Indykan
• Mocznik
• Kw. Moczowy
• Mioglobina
• Wartość

chlorków, sodu

Badanie osadu moczu

El. uroganizowane:

• Złuszczone kom

nabł

• El morfotyczne

krwi

• Drobnoustroje
• Pasożyty
• Plemniki

El.

Nieuorganizowane:

• Kryształki różnych

soli nieorganiczych
i zw. Organicznych

Dokładne analizy

wykonywane są w

specjalistycznych

laboratoriach.

Częściej stosuje się

barwne testy

paskowe dot.

Jednego lub wielu

parametrów

moczu. Nie

uwzględniają one

jednak badania

osadu moczu.

Prawidłowy mocz u bydła

:

• Przejrzysty

• Barwa jasnożółta

• Ciężar wł. 1,020 – 1,045

• pH- 8

Prawidłowy mocz u bydła

nie zawiera :

• Białka
• Krwi
• Hemoglobiny
• Urobilinogenu
• Bilirubiny
• Glukozy

Podstawowe badania

kału

Oceniamy :

• Dobową ilość oddawanego kału
• Konsystencję
• Zapach
• Obecność niestrawionych

elementów karmy

• Krew, śluz, włóknik, pasożyty,

piasek, żwir

Prawidłowo krowa wydala

30 – 40 kg kału dziennie o

średniej konsystencji koloru

oliwkowego.

KONIEC