Teorie emocji

Teorie emocji

Zajęcia 4/5

Zajęcia 4/5

Teorie emocji

Teorie emocji

Klasyczne:

Klasyczne:



Teoria Jamesa-

Teoria Jamesa-

Langego

Langego



Teoria Canon-Barda

Teoria Canon-Barda



Aktywacyjne teorie

Aktywacyjne teorie

emocji

emocji



Dwuczynnikowa teoria

Dwuczynnikowa teoria

emocji Schachtera i

emocji Schachtera i

Singera

Singera

Poznawcze:

Poznawcze:



Koncepcja emocji

Koncepcja emocji

Lazarusa

Lazarusa



Ujęcie Frijdy

Ujęcie Frijdy



Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Teoria Jamesa-Langego

Teoria Jamesa-Langego

charakterystyka

charakterystyka



Zaliczana do obwodowych teorii emocji

Zaliczana do obwodowych teorii emocji



Źródłem emocji są:

Źródłem emocji są:



działania

działania



zmiany napięcia mięśni

zmiany napięcia mięśni



zmiany w narządach wewnętrznych

zmiany w narządach wewnętrznych

Emocje występują wtedy, gdy podmiot interpretuje swoje

Emocje występują wtedy, gdy podmiot interpretuje swoje

reakcje cielesne (ocenia).

reakcje cielesne (ocenia).



Obwodowa, peryferyjna - emotogenne wydarzenie wywołuje

Obwodowa, peryferyjna - emotogenne wydarzenie wywołuje

pobudzenie emocjonalne (we wstępnej, jamesowskiej tylko

pobudzenie emocjonalne (we wstępnej, jamesowskiej tylko

wersji, także ekspresję i działania instrumentalne); emocja

wersji, także ekspresję i działania instrumentalne); emocja

powstaje w wyniku spostrzeżenia/interpretacji tego

powstaje w wyniku spostrzeżenia/interpretacji tego

pobudzenia (czy ogólniej zmian fizycznych). Istnieją wzorce

pobudzenia (czy ogólniej zmian fizycznych). Istnieją wzorce

pobudzenia dla poszczególnych emocji. Ale: istnieje

pobudzenia dla poszczególnych emocji. Ale: istnieje

możliwość doznawania emocji bez pobudzenia

możliwość doznawania emocji bez pobudzenia

obwodowego.

obwodowego.

Teoria Jamesa-Langego

Teoria Jamesa-Langego

Jak powstają emocje?

Jak powstają emocje?

Spostrzeżenie bodźca

Spostrzeżenie bodźca

Zmiany fizjologiczne

Zmiany fizjologiczne

Spostrzeżenie zmian fizjologicznych przez

Spostrzeżenie zmian fizjologicznych przez

jednostkę

jednostkę

Interpretacja zmian fizjologicznych

Interpretacja zmian fizjologicznych

Emocja

Emocja



Proces nadawania znaczenia ewaluatywnego

Proces nadawania znaczenia ewaluatywnego

przeniesiony wgłąb organizmu

przeniesiony wgłąb organizmu

Teoria Jamesa-Langego

Teoria Jamesa-Langego

Jakie zmiany fizjologiczne są przyczyną

Jakie zmiany fizjologiczne są przyczyną

powstawania emocji?

powstawania emocji?



Początkowo

Początkowo



Zmiany napięcia mięśni poprzecznie

Zmiany napięcia mięśni poprzecznie

prążkowanych

prążkowanych



Ekspresja mimiczna i pantomimiczna

Ekspresja mimiczna i pantomimiczna



Działania instrumentalne

Działania instrumentalne



Zmiany napięcia mięśni gładkich

Zmiany napięcia mięśni gładkich



Narządy wewnętrzne

Narządy wewnętrzne



Później

Później



Zmiany powodowane przez autonomiczny

Zmiany powodowane przez autonomiczny

układ nerwowy (Lange)

układ nerwowy (Lange)



Ograniczyło to zakres trafności koncepcji,

Ograniczyło to zakres trafności koncepcji,

podatne na podważające argumenty

podatne na podważające argumenty

Teoria Jamesa-Langego

Teoria Jamesa-Langego

Wzorce

Wzorce

pobudzenia?

pobudzenia?



Idea specyficzności pobudzenia

Idea specyficzności pobudzenia

fizjologicznego – odmienne dla

fizjologicznego – odmienne dla

różnych emocji

różnych emocji



Dopiero w latach 80 i 90 uzyskano

Dopiero w latach 80 i 90 uzyskano

wyniki potwierdzające hipotezę, że

wyniki potwierdzające hipotezę, że

poszczególne emocje charakteryzują się

poszczególne emocje charakteryzują się

odmiennymi wzorcami pobudzenia

odmiennymi wzorcami pobudzenia

fizjologicznego – teoria ekspresyjnego

fizjologicznego – teoria ekspresyjnego

sprzężenia zwrotnego

sprzężenia zwrotnego

Teoria Jamesa-Langego

Teoria Jamesa-Langego

Koncepcja uczuć

Koncepcja uczuć

wyższych?

wyższych?



Istnieją uczucia moralne, intelektualne i

Istnieją uczucia moralne, intelektualne i

estetyczne –

estetyczne – koncepcja uczuć wyższych

koncepcja uczuć wyższych



Pojawiają się na poziomie odbioru wrażeń

Pojawiają się na poziomie odbioru wrażeń

wzrokowych/słuchowych

wzrokowych/słuchowych



Wrażenia z wnętrza organizmu – znaczenie

Wrażenia z wnętrza organizmu – znaczenie

drugoplanowe

drugoplanowe



Pojawiają się w wyniku uruchomienia

Pojawiają się w wyniku uruchomienia

prostszego mech. fizjologicznego niż uczucia

prostszego mech. fizjologicznego niż uczucia

podstawowe (tylko:

podstawowe (tylko: eksteroreceptory->uczucie

eksteroreceptory->uczucie

,

,

zamiast:

zamiast: ekteroceptory-prioprioceptory-

ekteroceptory-prioprioceptory-

interoceptory->uczucie

interoceptory->uczucie

)

)



Co spostrzega to pobudzenie? -> SELF

Co spostrzega to pobudzenie? -> SELF

Teoria Jamesa-Langego

Teoria Jamesa-Langego

Uczucia dla Jamesa?

Uczucia dla Jamesa?



Uczucie dla Jamesa było jądrem emocji, a także

Uczucie dla Jamesa było jądrem emocji, a także

jądrem psychologii – stanowi istotę myśli i

jądrem psychologii – stanowi istotę myśli i

świadomości, dostarcza poczucia tożsamości

świadomości, dostarcza poczucia tożsamości

osobistej i nadaje znaczenie pojęciu samego

osobistej i nadaje znaczenie pojęciu samego

siebie

siebie



Podstawa tworzenia indywidualności i tożsamości

Podstawa tworzenia indywidualności i tożsamości



Dają poczucie bezpośredniości i naoczności

Dają poczucie bezpośredniości i naoczności

poznania

poznania



Działania pod ich wpływem realizowane dynamicznie i

Działania pod ich wpływem realizowane dynamicznie i

bezdyskusyjnie

bezdyskusyjnie



Siła dynamizująca zachowanie

Siła dynamizująca zachowanie



Najważniejsza część osobowości człowieka

Najważniejsza część osobowości człowieka

Teoria Canon-Barda

Teoria Canon-Barda

Talamiczna teoria

Talamiczna teoria

uczuć.

uczuć.



Centralna teoria emocji

Centralna teoria emocji



Podstawą emocji – zmiany w mózgu

Podstawą emocji – zmiany w mózgu



Emocje to procesy zachodzące w jądrach wzgórza

Emocje to procesy zachodzące w jądrach wzgórza



Siedliskiem emocji są ośrodki podkorowe – ich

Siedliskiem emocji są ośrodki podkorowe – ich

pobudzenie dodaje poznawczym czynnościom kory

pobudzenie dodaje poznawczym czynnościom kory

komponent emocjonalny

komponent emocjonalny



Badania eksperymentalne –> koty bez kory mózgowej –

Badania eksperymentalne –> koty bez kory mózgowej –

nieskoordynowane ataki; kora hamuje emocje

nieskoordynowane ataki; kora hamuje emocje

powstające we wzgórzu

powstające we wzgórzu



Aktywność na obwodzie ma znaczenie drugoplanowe

Aktywność na obwodzie ma znaczenie drugoplanowe



Pobudzenie emocjonalne ma charakter rozlany i

Pobudzenie emocjonalne ma charakter rozlany i

niespecyficzny – nie może być źródłem generowania

niespecyficzny – nie może być źródłem generowania

różnorodnych stanów emocjonalnych

różnorodnych stanów emocjonalnych



Stawia pytanie: co sprawia, że pewne bodźce

Stawia pytanie: co sprawia, że pewne bodźce

wywołują pobudzenie w ośrodkach odpowiedzialnych

wywołują pobudzenie w ośrodkach odpowiedzialnych

za powstawanie emocji?

za powstawanie emocji?

Teoria Canona-barda

Teoria Canona-barda

Emocje jako zdarzenia wyłącznie

Emocje jako zdarzenia wyłącznie

poznawcze?

poznawcze?

Wydarzenie

Wydarzenie

Informacja przetwarzana przez wzgórze, przesyłana

Informacja przetwarzana przez wzgórze, przesyłana

jednocześnie do kory i do ciała

jednocześnie do kory i do ciała

Reakcja Instrumentalna Ocena wydarzenia

Reakcja Instrumentalna Ocena wydarzenia

przez korę

przez korę

Emocja

Emocja



Boję się, ponieważ wiem, że wilki są niebezpieczne

Boję się, ponieważ wiem, że wilki są niebezpieczne



Emotogenne wydarzenie aktywizuje

wzgórze

(strukturę podkorową). Impulsy ze

wzgórza wywołują równolegle zmiany fizjologiczne (a wraz z nimi reakcje
instrumentalne) jak i ocenę wydarzenia przez korę. Ta korowa ocena wywołuje
świadome doznanie emocji. Symptomy pobudzenia fizjologicznego i świadome
doznanie emocji pojawiają się i przebiegają niezależnie od siebie, chociaż
pobudzenie ciała może wejść w zakres doświadczenia emocjonalnego.

Teoria Canona-Barda

Teoria Canona-Barda

Podważając teorię Jamesa-

Podważając teorię Jamesa-

Langego.

Langego.



Zmiany w narządach wewnętrznych pojawiają

Zmiany w narządach wewnętrznych pojawiają

się z pewnym opóźnieniem w stosunku do

się z pewnym opóźnieniem w stosunku do

bodźca emotogennego – trwa o zbyt długo

bodźca emotogennego – trwa o zbyt długo



Jeśli do mózgu nie docierają informacje z

Jeśli do mózgu nie docierają informacje z

narządów wewnętrznych, to nie powinno się

narządów wewnętrznych, to nie powinno się

odczuwać emocji

odczuwać emocji



Życie emocjonalne pacjentów po uszkodzeniu

Życie emocjonalne pacjentów po uszkodzeniu

rdzenia kręgowego

rdzenia kręgowego



Hohman (1966) – 25 pacjentów z wykształceniem

Hohman (1966) – 25 pacjentów z wykształceniem

średnim: spadek intensywności doznań seksualnych,

średnim: spadek intensywności doznań seksualnych,

przeżywanie słabszego strachu, gniew jako b.

przeżywanie słabszego strachu, gniew jako b.

poznawczy, sentymentalność (płaczliwość, ściskanie w

poznawczy, sentymentalność (płaczliwość, ściskanie w

dołku)

dołku)



Bermond, Fasotti, Nieuvenhuyse i Schuerman (1991) –

Bermond, Fasotti, Nieuvenhuyse i Schuerman (1991) –

pytano o subiektywną intensywność emocji i o

pytano o subiektywną intensywność emocji i o

odczuwanie doznań z wnętrza ciała

odczuwanie doznań z wnętrza ciała



Strach: słabsze wraż. fizjolog., subiektywne takie same

Strach: słabsze wraż. fizjolog., subiektywne takie same



Gniew: uczucie somatyczne nie uległo zmianie, wzrost

Gniew: uczucie somatyczne nie uległo zmianie, wzrost

subiektywnej siły emocji (podobnie przy innych

subiektywnej siły emocji (podobnie przy innych

emocjach)

emocjach)

Teoria Canona-Barda

Teoria Canona-Barda

Podważając teorię Jamesa-Langego.

Podważając teorię Jamesa-Langego.

cz2

cz2

Wątpliwości co do badań nad pacjentami

Wątpliwości co do badań nad pacjentami

z uszkodzonym rdzeniem kręgowym:

z uszkodzonym rdzeniem kręgowym:



Nie uwzględniano zmian napięcia mięśni

Nie uwzględniano zmian napięcia mięśni

poprzecznie prążkowanych

poprzecznie prążkowanych



Informacje o przeżywanych emocjach

Informacje o przeżywanych emocjach

pochodziły z pamięci

pochodziły z pamięci



Emocje zmieniają dostępność materiału

Emocje zmieniają dostępność materiału

pamięciowego

pamięciowego

Aktywacyjne teorie emocji

Aktywacyjne teorie emocji

Charakterystyka.

Charakterystyka.

Założenia:

Założenia:



Emocje są stanem podwyższonego pobudzenia

Emocje są stanem podwyższonego pobudzenia

oznakowanego afektywnie

oznakowanego afektywnie



Znak afektywny może być dodatni lub ujemny

Znak afektywny może być dodatni lub ujemny



Idea znaku pojawiła się już u Wundta

Idea znaku pojawiła się już u Wundta



Olds i Milner (1954) – w mózgu szczurów

Olds i Milner (1954) – w mózgu szczurów

występują wyspecjalizowane ośrodki

występują wyspecjalizowane ośrodki

odpowiedzialne za przeżywanie emocji

odpowiedzialne za przeżywanie emocji

pozytywnych i negatywnych (implantowanie

pozytywnych i negatywnych (implantowanie

elektrod - samowzmocnienia)

elektrod - samowzmocnienia)



Zwracają uwagę na jeden wymiar emocji –

Zwracają uwagę na jeden wymiar emocji –

intensywność

intensywność



Odpowiedzialny jest za to poziom pobudzenia

Odpowiedzialny jest za to poziom pobudzenia

ośrodkowego układu nerwowego -> poziom

ośrodkowego układu nerwowego -> poziom

aktywacji (pojęcie-klucz do zrozumienia wszelkich

aktywacji (pojęcie-klucz do zrozumienia wszelkich

zjawisk emocjonalnych)

zjawisk emocjonalnych)

Aktywacyjne teorie

Aktywacyjne teorie

emocji

emocji

Poziom aktywacji.

Poziom aktywacji.



Aktywacja – odnosi się do stanu ośrodkowego układu

Aktywacja – odnosi się do stanu ośrodkowego układu

nerwowego

nerwowego



Zmiany na obwodzie nie muszą być prostym

Zmiany na obwodzie nie muszą być prostym

odzwierciedleniem zmian występujących w OUN

odzwierciedleniem zmian występujących w OUN



Aktywność narządów wewn. może się zmieniać pod wpływem

Aktywność narządów wewn. może się zmieniać pod wpływem

wzrostu poziomu aktywacji, jest regulowana przez

wzrostu poziomu aktywacji, jest regulowana przez

autonomiczny UN (sympatyczny i parasympatyczny)

autonomiczny UN (sympatyczny i parasympatyczny)



Np.: perystaltyka jelit, ciśnienie krwi

Np.: perystaltyka jelit, ciśnienie krwi



Lindsley – zmiany zachowania pojawiające się przy

Lindsley – zmiany zachowania pojawiające się przy

różnych poziomach aktywacji

różnych poziomach aktywacji



Wspomniane tylko emocje negatywne, w odniesieniu do

Wspomniane tylko emocje negatywne, w odniesieniu do

najwyższego poziomu aktywacji – sam poziom aktywacji

najwyższego poziomu aktywacji – sam poziom aktywacji

nie wystarcza do pełnej charakterystyki emocji

nie wystarcza do pełnej charakterystyki emocji



Hebb – emocje korelują z aktywacją, lecz nie są z nią

Hebb – emocje korelują z aktywacją, lecz nie są z nią

identyczne, istotną cechą emocji są procesy myślowe

identyczne, istotną cechą emocji są procesy myślowe



Arnold – proces emocjonalny z 5 faz;

Arnold – proces emocjonalny z 5 faz;



pomost między tradycyjnymi i współczesnymi teoriami

pomost między tradycyjnymi i współczesnymi teoriami

emocji,

emocji,



wprowadzenie procesu oceny -> duże znaczenie procesu

wprowadzenie procesu oceny -> duże znaczenie procesu

interpretacji znaczenia docierających do jednostki bodźców

interpretacji znaczenia docierających do jednostki bodźców

Aktywacyjne teorie

Aktywacyjne teorie

emocji

emocji

Lindsley – aktywacja i zmiany

Lindsley – aktywacja i zmiany

zachowania.

zachowania.

Charakterystyka zachowania.

Charakterystyka zachowania.



Intensywne podniecenie

Intensywne podniecenie

emocjonalne (strach,

emocjonalne (strach,

wciekłość, lęk)

wciekłość, lęk)



Czujność, pogotowie

Czujność, pogotowie



Swobodne czuwanie

Swobodne czuwanie



Senność

Senność



Lekki sen

Lekki sen



Głęboki sen

Głęboki sen



Koma

Koma

Charakterystyka stanów świadomości.

Charakterystyka stanów świadomości.

Świadomość ograniczona, uwaga

Świadomość ograniczona, uwaga

rozproszona, zamglenie świad.,

rozproszona, zamglenie świad.,

splątanie

splątanie

Pełna świadomość, uwaga selektywna,

Pełna świadomość, uwaga selektywna,

przerzutna, koncentracja i

przerzutna, koncentracja i

antycypacja

antycypacja

Labilna uwaga sprzyjająca swobodnym

Labilna uwaga sprzyjająca swobodnym

skojarzeniom

skojarzeniom

Świadomość częściowo osłabiona,

Świadomość częściowo osłabiona,

stany niepełnej przytomności

stany niepełnej przytomności

Redukcja świadomości, marzenia

Redukcja świadomości, marzenia

senne

senne

Całkowity brak świadomości,

Całkowity brak świadomości,

chrapanie, niepamięć snów oraz

chrapanie, niepamięć snów oraz

stymulacji

stymulacji

Brak świadomości i brak reakcji na

Brak świadomości i brak reakcji na

jakąkolwiek sytuację

jakąkolwiek sytuację

Aktywacyjne teorie

Aktywacyjne teorie

emocji

emocji

Hebb – skąd się bierze znak

Hebb – skąd się bierze znak

emocjonalny?

emocjonalny?



Pobudzenie ośrodka przyjemności/przykrości

Pobudzenie ośrodka przyjemności/przykrości



Wpływ powstającej aktywacji na aktywność

Wpływ powstającej aktywacji na aktywność

zespołów komórkowych (działające

zespołów komórkowych (działające

zamknięte obwody neuronów, w których

zamknięte obwody neuronów, w których

krążą impulsy nerwowe)

krążą impulsy nerwowe)



Bodźce podtrzymujące aktywność zespołów

Bodźce podtrzymujące aktywność zespołów

komórkowych -> emocje pozytywne

komórkowych -> emocje pozytywne



Bodźce zmieniające aktywność/powodujące

Bodźce zmieniające aktywność/powodujące

rozpad zespołów komórkowych -> emocje

rozpad zespołów komórkowych -> emocje

negatywne

negatywne

ALE:

ALE:



powstawanie lub rozpad aktywności zespołów

powstawanie lub rozpad aktywności zespołów

komórkowych nie musi mieć związku ze zmianami

komórkowych nie musi mieć związku ze zmianami

poziomu aktywacji!!!

poziomu aktywacji!!!



Emocje pozytywne i negatywne mogą wiązać się

Emocje pozytywne i negatywne mogą wiązać się

za wzrostem lub spadkiem poziomu aktywacji

za wzrostem lub spadkiem poziomu aktywacji

Aktywacyjne teorie

Aktywacyjne teorie

emocji

emocji

Hebb – poziom aktywacji a znak

Hebb – poziom aktywacji a znak

emocji?

emocji?



Między poziomem aktywacji a znakiem emocji

Między poziomem aktywacji a znakiem emocji

zachodzą związki.

zachodzą związki.



aktywacja b. wysoka lub b. niska -> emocje o znaku

aktywacja b. wysoka lub b. niska -> emocje o znaku

ujemnym

ujemnym



Strach –> aktywacja + procesy pośredniczące

Strach –> aktywacja + procesy pośredniczące

zawierające wyobrażenie urazu i powodujące tendencję

zawierające wyobrażenie urazu i powodujące tendencję

do ucieczki i unikania

do ucieczki i unikania



Wstręt -> aktywacja + procesy pośredniczące z

Wstręt -> aktywacja + procesy pośredniczące z

tendencją do unikania wszystkiego co wiąże się z

tendencją do unikania wszystkiego co wiąże się z

przedmiotem budzącym emocję

przedmiotem budzącym emocję



aktywacja umiarkowana -> emocje o znaku dodatnim

aktywacja umiarkowana -> emocje o znaku dodatnim



Radość i miłość -> aktywacja + procesy prowadzące do

Radość i miłość -> aktywacja + procesy prowadzące do

ciągłego i głębszego kontaktu z obiektem budzącym

ciągłego i głębszego kontaktu z obiektem budzącym

emocję

emocję



Procesy pośredniczące – procesy psychiczne

Procesy pośredniczące – procesy psychiczne

wiązane specyficznie z wyborem pewnego

wiązane specyficznie z wyborem pewnego

kierunku działania

kierunku działania



Emocje są uwikłane w planowanie działania

Emocje są uwikłane w planowanie działania

Aktywacyjne teorie emocji

Aktywacyjne teorie emocji

Magda Arnold – 5 faz powstawania procesu

Magda Arnold – 5 faz powstawania procesu

emocjonalnego.

emocjonalnego.



Naturalna recepcja

Naturalna recepcja



Rejestrowanie neutralnej stymulacji, np.: obraz na

Rejestrowanie neutralnej stymulacji, np.: obraz na

siatkówce

siatkówce



Ocena

Ocena



Ocenianie odebranej stymulacji jako dobrej/złej,

Ocenianie odebranej stymulacji jako dobrej/złej,

korzystnej/niekorzystnej dla jednostki

korzystnej/niekorzystnej dla jednostki



Pojawia się znak procesu emocjonalnego

Pojawia się znak procesu emocjonalnego



Pojawienie się tendencji do działania

Pojawienie się tendencji do działania



Zbliżanie/unikanie

Zbliżanie/unikanie



Ujawnia się motywacyjne działanie stymulacji

Ujawnia się motywacyjne działanie stymulacji



Wystąpienie emocji

Wystąpienie emocji



Przeżycie subiektywne + komponent wisceralny

Przeżycie subiektywne + komponent wisceralny



Pojawienie się działania sterowanego przez

Pojawienie się działania sterowanego przez

emocję

emocję



Duża dynamika + ograniczona kontrola intelektualna

Duża dynamika + ograniczona kontrola intelektualna



Hipoteza Easterbrooka – ograniczenie zakresu uwagi

Hipoteza Easterbrooka – ograniczenie zakresu uwagi



Tendencyjne interpretowanie bodźców, by były zgodne z

Tendencyjne interpretowanie bodźców, by były zgodne z

dominującym u jednostki nastrojem/uczuciem

dominującym u jednostki nastrojem/uczuciem

Aktywacyjne teorie

Aktywacyjne teorie

emocji

emocji

Magda Arnold cd

Magda Arnold cd



N

N

ajbardziej poznawcza z aktywacyjnych teorii emocji

ajbardziej poznawcza z aktywacyjnych teorii emocji

(w skrajnych przypadkach proponujących zastąpienie

(w skrajnych przypadkach proponujących zastąpienie

pojęcia emocji pojęciem aktywacji).

pojęcia emocji pojęciem aktywacji).



Emotogenne wydarzenie rejestrowane jest przez

Emotogenne wydarzenie rejestrowane jest przez

zmysły, a odebrana stymulacja poddawana jest

zmysły, a odebrana stymulacja poddawana jest

ocenie pod kątem sprzyjania bądź niesprzyjania

ocenie pod kątem sprzyjania bądź niesprzyjania

podmiotowi (walencja: nadawanie znaku ±).

podmiotowi (walencja: nadawanie znaku ±).(Okazuje

(Okazuje

się, że to zauważył już James).

się, że to zauważył już James).



Ta faza oceny może być nieuświadamiana, a jej

Ta faza oceny może być nieuświadamiana, a jej

konsekwencją jest pojawienie się tendencji do

konsekwencją jest pojawienie się tendencji do

działania - dążenia do, bądź unikania przedmiotu

działania - dążenia do, bądź unikania przedmiotu

oceny. Potem pojawia się pobudzenie fizjologiczne i

oceny. Potem pojawia się pobudzenie fizjologiczne i

interpretacja znaczenia docierającej stymulacji oraz

interpretacja znaczenia docierającej stymulacji oraz

pobudzenia - które prowadzi do doświadczania

pobudzenia - które prowadzi do doświadczania

specyficznej emocji.

specyficznej emocji.

Dwuczynnikowa teoria

Dwuczynnikowa teoria

emocji Schachtera i

emocji Schachtera i

Singera.

Singera.



Nawiązanie do idei Jamesa-Langego – emocje

Nawiązanie do idei Jamesa-Langego – emocje

jako wynik spostrzegania własnego pobudzenia

jako wynik spostrzegania własnego pobudzenia



Czy do powstawania emocji wystarczy samo

Czy do powstawania emocji wystarczy samo

pobudzenie fizjologiczne, którego jednostka nie

pobudzenie fizjologiczne, którego jednostka nie

jest w stanie wyjaśnić?

jest w stanie wyjaśnić?



Eksperyment Maranona – wstrzykiwał badanym

Eksperyment Maranona – wstrzykiwał badanym

adrenalinę i pytał, czy odczuwają jakieś emocje

adrenalinę i pytał, czy odczuwają jakieś emocje



Eksperyment Schachtera i Singera (1962)

Eksperyment Schachtera i Singera (1962)



Warunkiem powstania emocji pobudzenie

Warunkiem powstania emocji pobudzenie

fizjologiczne, którego pojawienie się można było

fizjologiczne, którego pojawienie się można było

wyjaśnić odwołaniem się do czynników

wyjaśnić odwołaniem się do czynników

sytuacyjnych

sytuacyjnych



Emocja jako wynik interakcji procesów

Emocja jako wynik interakcji procesów

występujących wewnątrz organizmu z

występujących wewnątrz organizmu z

informacjami docierającymi ze środowiska oraz z

informacjami docierającymi ze środowiska oraz z

informacjami zarejestrowanymi w doświadczeniu

informacjami zarejestrowanymi w doświadczeniu

jednostki (2 niezależne czynniki)

jednostki (2 niezależne czynniki)

Dwuczynnikowa teoria emocji

Dwuczynnikowa teoria emocji

Schachtera i Singera.

Schachtera i Singera.

Eksperyment (1962)

Eksperyment (1962)

cz. 1

cz. 1

Dożylnie wstrzykiwano adrenalinę lub placebo – jako preparat

Dożylnie wstrzykiwano adrenalinę lub placebo – jako preparat

witaminowy

witaminowy

Suproxin

Suproxin

.

.

Poinformowani

o rzeczywistym

działaniu

Poinformowani

fałszywie

Nie udzielono

informacji

Gniew

Euforia

Gniew

Gniew

Euforia

Euforia

Nie przejawiali reakcji

emocjonalnych, albo

były one słabe

Reakcje emocjonalne

zgodne z warunkiem

Reakcje emocjonalne

zgodne z warunkiem

Wstrzyknięcie adrenaliny

Dwuczynnikowa teoria emocji

Dwuczynnikowa teoria emocji

Schachtera i Singera.

Schachtera i Singera.

Eksperyment (1962) cz. 2

Eksperyment (1962) cz. 2



W grupie placebo także pojawiły się reakcje

W grupie placebo także pojawiły się reakcje

emocjonalne -> tutaj nie powinny

emocjonalne -> tutaj nie powinny

występować, jednak sama sytuacja

występować, jednak sama sytuacja

eksperymentalna mogła wywołać pobudzenie

eksperymentalna mogła wywołać pobudzenie



Nie mierzono bezpośrednio pobudzenia

Nie mierzono bezpośrednio pobudzenia

fizjologicznego – manipulowano nim tylko

fizjologicznego – manipulowano nim tylko

farmakologicznie

farmakologicznie



Dodatkowy eksperyment: fragment komedii +

Dodatkowy eksperyment: fragment komedii +

adrenalina, chloropromazyna (najmniej śmieszna)

adrenalina, chloropromazyna (najmniej śmieszna)

lub placebo

lub placebo



Interpretacja:

Interpretacja:

ludzie poszukują przyczyn

ludzie poszukują przyczyn

własnych emocji w sytuacjach zewnętrznych

własnych emocji w sytuacjach zewnętrznych



Sytuacje naturalne nie muszą być tak jednoznaczne

Sytuacje naturalne nie muszą być tak jednoznaczne

jak eksperymentalne

jak eksperymentalne



Znaczenie nadawane bodźcom może zależeć od

Znaczenie nadawane bodźcom może zależeć od

wcześniejszych doświadczeń, socjalizacji, kontekstu

wcześniejszych doświadczeń, socjalizacji, kontekstu

sytuacyjnego

sytuacyjnego

Dwuczynnikowa teoria emocji

Dwuczynnikowa teoria emocji

Schachtera i Singera.

Schachtera i Singera.

Dutton i Aron (1974) – przejście

Dutton i Aron (1974) – przejście

przez most.

przez most.



Proszono mężczyzn o przejście przez most, na końcu którego

Proszono mężczyzn o przejście przez most, na końcu którego

stała atrakcyjna dziewczyna – prosiła o odpowiedź na kilka

stała atrakcyjna dziewczyna – prosiła o odpowiedź na kilka

pytań kwestionariusza

pytań kwestionariusza



Badani przechodzący przez most linowy odczuwali lęk,

Badani przechodzący przez most linowy odczuwali lęk,

towarzyszące mu pobudzenie fizjologicznie mylnie interpretowali

towarzyszące mu pobudzenie fizjologicznie mylnie interpretowali

jako spowodowane widokiem atrakcyjnej dziewczyny

jako spowodowane widokiem atrakcyjnej dziewczyny



Przemawia za teorią niespecyficznego pobudzenia Cannona-Barda

Przemawia za teorią niespecyficznego pobudzenia Cannona-Barda



ALE – możliwe, że badani mieli problem z analizą własnego

ALE – możliwe, że badani mieli problem z analizą własnego

pobudzenia fizjologicznego – mężczyźni są bardziej aleksytymiczni

pobudzenia fizjologicznego – mężczyźni są bardziej aleksytymiczni

niż kobiety

niż kobiety

Most linowy

Most kamienny

Chcę się z nią umówić!

Zwykła reakcja

Dwuczynnikowa teoria emocji

Dwuczynnikowa teoria emocji

Schachtera i Singera.

Schachtera i Singera.

Jak powstaje stan

Jak powstaje stan

emocjonalny?

emocjonalny?

Wydarzenie

Poznawcza

ocena

wydarzenia

Nieinterpretowalne

reakcje

fizjologiczne

Reakcja

Instrumentalna

_____________________________

Reakcja

wisceralna

Poznawcza ocena

reakcji

fizjologicznych

Emocja

(np.: strach)

Schachter-Singer

Schachter-Singer

- Emotogenne wydarzenie wywołuje niespecyficzne

- Emotogenne wydarzenie wywołuje niespecyficzne

pobudzenie emocjonalne. Musisz zidentyfikować źródło tego pobudzenia

pobudzenie emocjonalne. Musisz zidentyfikować źródło tego pobudzenia

aby nazwać swoje doświadczenie emocjonalne (teoria dwuczynnikowa –

aby nazwać swoje doświadczenie emocjonalne (teoria dwuczynnikowa –

rónoległa rola czynnika pobudzeniowego i poznawczego w powstawaniu

rónoległa rola czynnika pobudzeniowego i poznawczego w powstawaniu

doświadczenia emocjonalnego).

doświadczenia emocjonalnego).

Dwuczynnikowa teoria emocji

Dwuczynnikowa teoria emocji

Schachtera i Singera.

Schachtera i Singera.

Jak powstaje stan

Jak powstaje stan

emocjonalny?

emocjonalny?



Muszą być spełnione 3 warunki:

Muszą być spełnione 3 warunki:



Znalezienie się w stanie pobudzenia

Znalezienie się w stanie pobudzenia



Poznawcza analiza zmian fizjologicznych i

Poznawcza analiza zmian fizjologicznych i

sytuacji zewnętrznych (w jakich do nich doszło)

sytuacji zewnętrznych (w jakich do nich doszło)



Werbalne oznaczenie stanu, w jakim się znalazł

Werbalne oznaczenie stanu, w jakim się znalazł

podmiot

podmiot



Błędne wyjaśnianie i błędne spostrzeganie

Błędne wyjaśnianie i błędne spostrzeganie

własnego pobudzenia fizjologicznego

własnego pobudzenia fizjologicznego



Może się przyczynić do zredukowania

Może się przyczynić do zredukowania

intensywności przeżywania emocji

intensywności przeżywania emocji



Young, Hirschman i Clark (1982) – słuchanie

Young, Hirschman i Clark (1982) – słuchanie

nagrania bicia serca: szybsze/wolniejsze niż

nagrania bicia serca: szybsze/wolniejsze niż

rzeczywiste -> tętno badanych dopasowuje się do

rzeczywiste -> tętno badanych dopasowuje się do

tego co słyszą

tego co słyszą

Poznawcze teorie emocji

Poznawcze teorie emocji



Próbują wyjaśnić relacje pomiędzy procesami

Próbują wyjaśnić relacje pomiędzy procesami

poznawczymi a emocjonalnymi

poznawczymi a emocjonalnymi



Czy emocje są pierwotne i niezależne od

Czy emocje są pierwotne i niezależne od

poznania?

poznania?



Czy emocje i poznanie to systemy współzależne

Czy emocje i poznanie to systemy współzależne

w ramach ogólnych systemów regulacji

w ramach ogólnych systemów regulacji

stosunków człowieka z otoczeniem?

stosunków człowieka z otoczeniem?



Wiążą się z poszukiwaniem procesów

Wiążą się z poszukiwaniem procesów

poznawczych uwikłanych w powstawanie emocji

poznawczych uwikłanych w powstawanie emocji



Uznają neuroanatomiczne podłoże emocji i

Uznają neuroanatomiczne podłoże emocji i

możliwość aktywowania ich na drodze

możliwość aktywowania ich na drodze

pozapoznawczej

pozapoznawczej

Teoria emocji Lazarusa

Teoria emocji Lazarusa



Emocja jako proces , który stanowi wynik

Emocja jako proces , który stanowi wynik

specyficznej relacji między organizmem a

specyficznej relacji między organizmem a

środowiskiem

środowiskiem



Pojawiają się w takich układach relacji między

Pojawiają się w takich układach relacji między

jednostką a środowiskiem, które są dla niej źródłem

jednostką a środowiskiem, które są dla niej źródłem

potencjalnych korzyści/szkód

potencjalnych korzyści/szkód



Emocje stanowiła podstawowy ewolucyjno-

Emocje stanowiła podstawowy ewolucyjno-

adaptacyjny system podmiotu, jednostka analizuje

adaptacyjny system podmiotu, jednostka analizuje

wydarzenia pod kątem ich wpływu na stan

wydarzenia pod kątem ich wpływu na stan

psychobiologiczny

psychobiologiczny



Ocenę zdarzenia wyznacza temat relacyjny:

Ocenę zdarzenia wyznacza temat relacyjny:

1.dotyczy stopnia dopasowania jednostki do sytuacji,

1.dotyczy stopnia dopasowania jednostki do sytuacji,

2.jego znajomość pozwala na przewidywanie i

2.jego znajomość pozwala na przewidywanie i

wyjaśnienie emocji, która może zostać wzbudzona w

wyjaśnienie emocji, która może zostać wzbudzona w

danej sytuacji

danej sytuacji

Teoria emocji Lazarusa

Teoria emocji Lazarusa

cd

cd



Związek między emocją a znaczeniem relacyjnym jest

Związek między emocją a znaczeniem relacyjnym jest

wrodzony i specyficzny dla danego gatunku (proces

wrodzony i specyficzny dla danego gatunku (proces

powstawania emocji uzależniony jest od sposobów radzenia

powstawania emocji uzależniony jest od sposobów radzenia

sobie z zaistniała sytuacją co wpływa na konstruowanie

sobie z zaistniała sytuacją co wpływa na konstruowanie

znaczenia relacyjnego)

znaczenia relacyjnego)



Procesy zaradcze modyfikują przeżywane emocje poprzez:

Procesy zaradcze modyfikują przeżywane emocje poprzez:



Działania skierowane na otoczenie/podmiot

Działania skierowane na otoczenie/podmiot



Zmianę koncentracji uwagi

Zmianę koncentracji uwagi



Zmianę sposobu oceny relacji,

Zmianę sposobu oceny relacji,

a w konsekwencji – zmianę znaczenia relacyjnego

a w konsekwencji – zmianę znaczenia relacyjnego



Procesy zaradcze mogą zmieniać treść, zna i natężenie

Procesy zaradcze mogą zmieniać treść, zna i natężenie

przeżywanej emocji (występują one powszechnie, mają naturę

przeżywanej emocji (występują one powszechnie, mają naturę

biologiczną i kulturową)

biologiczną i kulturową)



Zróżnicowanie procesów emocjonalnych zależy od

Zróżnicowanie procesów emocjonalnych zależy od

zróżnicowania procesu oceny relacji między jednostka a

zróżnicowania procesu oceny relacji między jednostka a

otoczeniem

otoczeniem

Teoria emocji Lazarusa

Teoria emocji Lazarusa

Proces oceny

Proces oceny



Zindywidualizowany proces poznawczy

Zindywidualizowany proces poznawczy



Ocena zdarzenia /obiektu jest wypadkową

Ocena zdarzenia /obiektu jest wypadkową

rzeczywistych właściwości środowiska

rzeczywistych właściwości środowiska

(wyselekcjonowane) i cech osoby dokonującej

(wyselekcjonowane) i cech osoby dokonującej

oceny (selekcja oparta na dominujących u danej

oceny (selekcja oparta na dominujących u danej

osoby celach i motywach)

osoby celach i motywach)



Mają na nią wpływ wcześniejsze stany

Mają na nią wpływ wcześniejsze stany

emocjonalne (selekcjonowanie i interpretacja

emocjonalne (selekcjonowanie i interpretacja

danych)

danych)



Aktywność poznawcza pośredniczy między

Aktywność poznawcza pośredniczy między

czynnikiem emotogennym a reakcją emocjonalną,

czynnikiem emotogennym a reakcją emocjonalną,

oraz integruje otoczenie i osobę

oraz integruje otoczenie i osobę

Teoria emocji Lazarusa

Teoria emocji Lazarusa

Proces oceny pierwotnej

Proces oceny pierwotnej



Proces ma charakter motywacyjny i określa, czy

Proces ma charakter motywacyjny i określa, czy

emocja się pojawi

emocja się pojawi



Warunkiem powstania oceny jest osąd (świadomy lub

Warunkiem powstania oceny jest osąd (świadomy lub

nie), że cel danego zdarzenia jest ważny

nie), że cel danego zdarzenia jest ważny



Gdy nastąpi wydarzenie pojawia się ocena pierwotna

Gdy nastąpi wydarzenie pojawia się ocena pierwotna

(często nieuświadamiana w pierwszych etapach)

(często nieuświadamiana w pierwszych etapach)

1.

1.

Ocena adekwatności celu (czy wydarzenie wiąże

Ocena adekwatności celu (czy wydarzenie wiąże

się z jakimś ważnym celem dla jednostki)

się z jakimś ważnym celem dla jednostki)

2.

2.

Ocena spójności celu (czy przybliża czy oddala

Ocena spójności celu (czy przybliża czy oddala

jednostkę od celu)

jednostkę od celu)

3.

3.

Ocena rodzaju zaangażowania ego (temat relacyjny

Ocena rodzaju zaangażowania ego (temat relacyjny

uwzględniający specyfikę relacji podmiotu i

uwzględniający specyfikę relacji podmiotu i

środowiska)

środowiska)

W efekcie 3 etapu pojawia się emocja, na początku jej

W efekcie 3 etapu pojawia się emocja, na początku jej

pierwotna wersja. Następnie dochodzi do oceny

pierwotna wersja. Następnie dochodzi do oceny

wtórnej.

wtórnej.

Teoria emocji Lazarusa

Teoria emocji Lazarusa

Proces oceny wtórnej

Proces oceny wtórnej



Dotyczy możliwości poradzenia sobie w

Dotyczy możliwości poradzenia sobie w

sytuacji

sytuacji



Możliwość kontroli sytuacji,

Możliwość kontroli sytuacji,



dysponowanie strategiami radzenia sobie z

dysponowanie strategiami radzenia sobie z

napięciem emocjonalnym

napięciem emocjonalnym



Dysponowanie strategiami rozwiązania

Dysponowanie strategiami rozwiązania

problemu

problemu



przewidywanie skutków

przewidywanie skutków



Ocena wtórna modyfikuje pierwotną formę

Ocena wtórna modyfikuje pierwotną formę

emocji

emocji

Frijda – funkconalne ujęcie

Frijda – funkconalne ujęcie

emocji

emocji



Emocje określane są ze względu na

Emocje określane są ze względu na

pełnione przez nie funkcje adaptacyjne

pełnione przez nie funkcje adaptacyjne



Dwa podstawowe aspekty emocji:

Dwa podstawowe aspekty emocji:



Ocena zdarzeń jako istotnych/nieostotnych,

Ocena zdarzeń jako istotnych/nieostotnych,

przyjemnych/nieprzyjemnych

przyjemnych/nieprzyjemnych



Wzbudzanie reakcji fizjologicznych, zachowań

Wzbudzanie reakcji fizjologicznych, zachowań

i przeżyć

i przeżyć



Emocja jako mechanizm sygnalizujący, że

Emocja jako mechanizm sygnalizujący, że

zdarzenie jest ważne dla interesów

zdarzenie jest ważne dla interesów

jednostki

jednostki



Sygnalizacja postępów działania w osiąganiu

Sygnalizacja postępów działania w osiąganiu

celów z oczekiwaniami – nadzorowanie i

celów z oczekiwaniami – nadzorowanie i

korygowanie działania

korygowanie działania

Frijda – funkconalne ujęcie

Frijda – funkconalne ujęcie

emocji

emocji

Klasyfikacja stanów afektywnych

Klasyfikacja stanów afektywnych

Podstawa klasyfikacji

Podstawa klasyfikacji



Charakter relacji miedzy

Charakter relacji miedzy

podmiotem i obiektem

podmiotem i obiektem

(intencjonalność vs

(intencjonalność vs

nieintencjonalność)

nieintencjonalność)



Temporalna natura

Temporalna natura

danego stanu, procesu

danego stanu, procesu

lub cechy

lub cechy

Wyróżniamy:

Wyróżniamy:



Afekt

Afekt



Emocje

Emocje



Nastroje

Nastroje



Epizody emocjonalne

Epizody emocjonalne



Sentymenty

Sentymenty



Cechy osobowości

Cechy osobowości

Stany afektywne

Stany afektywne

-

-

najogólniejsza kategoria,

najogólniejsza kategoria,

podstawa dla

podstawa dla

wyodrębniania pozostałych

wyodrębniania pozostałych

zjawisk afektywnych

zjawisk afektywnych

Z jakim zjawiskiem mamy do

Z jakim zjawiskiem mamy do

czynienia?

czynienia?

Decyduje o tym:

Decyduje o tym:



Rodzaj afektu i czas

Rodzaj afektu i czas

trwania

trwania



Charakter poznawczej

Charakter poznawczej

analizy

analizy



Rodzaj aktywności

Rodzaj aktywności



Typ fizjologicznej reakcji

Typ fizjologicznej reakcji

organizmu

organizmu

Stany afektywne
o charakterze
procesualnym

Frijda – funkconalne ujęcie

Frijda – funkconalne ujęcie

emocji

emocji

Klasyfikacja stanów afektywnych

Klasyfikacja stanów afektywnych



Afekt – prymarne doznanie przyjemne/nieprzyjene, ocena

Afekt – prymarne doznanie przyjemne/nieprzyjene, ocena

dotyczy aspektu poznawczego i wiąże się z interpretacją i

dotyczy aspektu poznawczego i wiąże się z interpretacją i

nadawaniem znaczenia sytuacji bodźcowej

nadawaniem znaczenia sytuacji bodźcowej



Gotowość do działania – tendencja do podjęcia lub przerwania

Gotowość do działania – tendencja do podjęcia lub przerwania

danej aktywności w otoczeniu

danej aktywności w otoczeniu



Reakcje fizjologiczne – wzorce pobudzenia fizjologicznego,

Reakcje fizjologiczne – wzorce pobudzenia fizjologicznego,

odpowiednio do zaangażowania motorycznego i przeżywanego

odpowiednio do zaangażowania motorycznego i przeżywanego

stanu afektywnego

stanu afektywnego



Czas trwania

Czas trwania



Emocja – krótki

Emocja – krótki



Nastrój – długi

Nastrój – długi



Epizody emocjonalne – stan afektywny skierowany na konkretny

Epizody emocjonalne – stan afektywny skierowany na konkretny

obiekt, długi czas,

obiekt, długi czas,

dymamiczny:

dymamiczny:



natężenie emocji ulega fluktuacji, zmianie ulegać może także natura

natężenie emocji ulega fluktuacji, zmianie ulegać może także natura

emocji;

emocji;



przybiera postać sekwencyjnie przeżywanych emocji/doświadczeń

przybiera postać sekwencyjnie przeżywanych emocji/doświadczeń

emocjonalnych

emocjonalnych

(sprzeczne emocje okazywane prawie jednocześnie)

(sprzeczne emocje okazywane prawie jednocześnie)



zmiana treści myśli i ocen sytuacji, zmiana gotowości do działania

zmiana treści myśli i ocen sytuacji, zmiana gotowości do działania

Frijda – funkconalne ujęcie

Frijda – funkconalne ujęcie

emocji

emocji

Klasyfikacja stanów afektywnych

Klasyfikacja stanów afektywnych



Trwałe cechy dyspozycyjne wyrażają

Trwałe cechy dyspozycyjne wyrażają

:

:



skłonność do reagowania przez tego samego człowieka

skłonność do reagowania przez tego samego człowieka

zbliżonymi emocjami na ten sam obiekt w różnych

zbliżonymi emocjami na ten sam obiekt w różnych

momentach

momentach



Zróżnicowanie indywidualne reakcji różnych ludzi na

Zróżnicowanie indywidualne reakcji różnych ludzi na

ten sam obiekt w danym momenci

ten sam obiekt w danym momenci

e

e

1.

1.

Sentymenty (miłość, nienawiść)

Sentymenty (miłość, nienawiść)



Poznawcza skłonność do oceniania obiektu w określony

Poznawcza skłonność do oceniania obiektu w określony

sposób

sposób



Potencjalne motywacje aktywizowane przez pojawienie

Potencjalne motywacje aktywizowane przez pojawienie

się obiektu uczuć lub myślenie o nim

się obiektu uczuć lub myślenie o nim

2.

2.

Osobowościowe dyspozycje emocjonalne

Osobowościowe dyspozycje emocjonalne

–

Skłonność do nasilonego oceniania zdarzeń w spposób

Skłonność do nasilonego oceniania zdarzeń w spposób

charakterystyczny dla różnych emocji

charakterystyczny dla różnych emocji

Frijda – funkconalne

Frijda – funkconalne

ujęcie emocji

ujęcie emocji

Prawa emocji

Prawa emocji



Prawo znaczenia sytuacyjnego

Prawo znaczenia sytuacyjnego

– emocje powstają w

– emocje powstają w

odpowiedzi na struktury znaczeniowe sytuacji – różne

odpowiedzi na struktury znaczeniowe sytuacji – różne

emocje powstają w odpowiedzi na różne struktury

emocje powstają w odpowiedzi na różne struktury



Prawo zaangażowania

Prawo zaangażowania

– emocje powstają w odpowiedzi

– emocje powstają w odpowiedzi

na zdarzenia, które są ważne dla celów, motywów i

na zdarzenia, które są ważne dla celów, motywów i

zaangażowania jednostki

zaangażowania jednostki



Prawo bezpośrednio spostrzeganej rzeczywistości

Prawo bezpośrednio spostrzeganej rzeczywistości

–

–

emocje są wywoływane przez zdarzenia uważane za

emocje są wywoływane przez zdarzenia uważane za

rzeczywiste a ich intesywność odpowiada temu do

rzeczywiste a ich intesywność odpowiada temu do

jakiego stopnia są za takie uwazane

jakiego stopnia są za takie uwazane



Prawo zmiany przyzwyczajenia i odczuwania

Prawo zmiany przyzwyczajenia i odczuwania

prónawczego

prónawczego

– emocje powstają wskutek aktualnych

– emocje powstają wskutek aktualnych

lub oczekiwanych zmian w korzystnych bądź

lub oczekiwanych zmian w korzystnych bądź

niekorzystnych warunkach

niekorzystnych warunkach

Frijda – funkconalne ujęcie

Frijda – funkconalne ujęcie

emocji

emocji

Prawa emocji

Prawa emocji



Prawo hedonistycznej asymetrii

Prawo hedonistycznej asymetrii

– przyjemność znika

– przyjemność znika

wraz z ciągłością zaspokojenia, przykrość może się

wraz z ciągłością zaspokojenia, przykrość może się

utrzymywać stale w złych warunkach

utrzymywać stale w złych warunkach



Prawo zachowania emocjonalnego momentu

Prawo zachowania emocjonalnego momentu

–

–

zdarzenia emocjonalne zachowują swoją siłę

zdarzenia emocjonalne zachowują swoją siłę

wywoływania emocji na czas nieokreslony, chyba że

wywoływania emocji na czas nieokreslony, chyba że

ulegną „zamalowaniu” przez inne zdarzenia

ulegną „zamalowaniu” przez inne zdarzenia



Prawo zamknięcia się w sobie

Prawo zamknięcia się w sobie

– emocje wykazują

– emocje wykazują

skłonność do zamknięcia się przed sądami o

skłonność do zamknięcia się przed sądami o

względności bodźca – myślenie i zachowanie jest

względności bodźca – myślenie i zachowanie jest

podporządkowane dominującemu stanowi

podporządkowane dominującemu stanowi



Prawo zważania na konsekwencje

Prawo zważania na konsekwencje

– emocjonalny impuls

– emocjonalny impuls

powoduje impuls wtórny, który modyfikuje poprzedni.

powoduje impuls wtórny, który modyfikuje poprzedni.

Pojawiają się emocje kontrolujące (strach, wstyd,

Pojawiają się emocje kontrolujące (strach, wstyd,

poczucie winy).

poczucie winy).

Frijda – funkconalne ujęcie

Frijda – funkconalne ujęcie

emocji

emocji

Prawa emocji

Prawa emocji



Prawo minimalnego obciążenia

Prawo minimalnego obciążenia

– ilekroć sytuację można

– ilekroć sytuację można

ocenić na więcej niż jeden sposób, pojawia się

ocenić na więcej niż jeden sposób, pojawia się

skołonność do takiego jej ujmowania, które

skołonność do takiego jej ujmowania, które

minimalizuje jej negatywne obciążenie

minimalizuje jej negatywne obciążenie

emocjonalne

emocjonalne

(stopnia, w jakim dana sytuacja jest przykra i trudna do

(stopnia, w jakim dana sytuacja jest przykra i trudna do

zniesienia)

zniesienia)



Prawo maksymalnego zysku

Prawo maksymalnego zysku

–

–

ilekroć sytuację można

ilekroć sytuację można

ocenić na więcej niż jeden sposób, pojawia się

ocenić na więcej niż jeden sposób, pojawia się

tendencja do ujmowania jej w sposób maksymalizujący

tendencja do ujmowania jej w sposób maksymalizujący

emocjonalny zysk (przeżywanie emocji daje podmiotowi

emocjonalny zysk (przeżywanie emocji daje podmiotowi

określone zyski psychologiczne zwrotnie wpływające na

określone zyski psychologiczne zwrotnie wpływające na

jego poczucie własnej wartości

jego poczucie własnej wartości

– „jest mi smutno i

– „jest mi smutno i

oczekuję od was wsparcia”

oczekuję od was wsparcia”

)

)

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Poznawcza natura emocji

Poznawcza natura emocji

1.

1.

Emocje występują wewnątrz człowieka i stanowią część

Emocje występują wewnątrz człowieka i stanowią część

systemu odpowiedzialnego za tworzenie reprezentacji

systemu odpowiedzialnego za tworzenie reprezentacji

(jednostka ma wpływ na kształt reprezentacji i na

(jednostka ma wpływ na kształt reprezentacji i na

przebieg samej emocji)

przebieg samej emocji)

2.

2.

Emocje są zawsze skierowane na kogoś/coś

Emocje są zawsze skierowane na kogoś/coś

3.

3.

Emocje zmieniają się w czasie

Emocje zmieniają się w czasie

4.

4.

Emocje wpływają na zachowanie, które może zwrotnie

Emocje wpływają na zachowanie, które może zwrotnie

zmieniać ich siłę i jakość

zmieniać ich siłę i jakość

5.

5.

Powstanie reprezentacji emocji na wyższym poziomie

Powstanie reprezentacji emocji na wyższym poziomie

kodowania może prowadzić do zmiany reprezentacji

kodowania może prowadzić do zmiany reprezentacji

danej emocji na niższych poziomach oraz reinterpretację

danej emocji na niższych poziomach oraz reinterpretację

znaczeniu sytuacji społecznych/osobistych

znaczeniu sytuacji społecznych/osobistych

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

.

.

Model.

Model.



Reprezentacja emocji tworzona jest w różnych, powiązanych

Reprezentacja emocji tworzona jest w różnych, powiązanych

ze sobą kodach, w każdym z nich może ujawnić się inny

ze sobą kodach, w każdym z nich może ujawnić się inny

aspekt emocji

aspekt emocji



Model ma charakter cykliczny

Model ma charakter cykliczny



Reprezentacja tworzona jest najpierw w kodzie obrazowym

Reprezentacja tworzona jest najpierw w kodzie obrazowym

(bezpośrednio po urodzeniu), następnie w kodzie werbalnym,

(bezpośrednio po urodzeniu), następnie w kodzie werbalnym,

jako ostatnia powstaje w kodzie abstrakcyjnym

jako ostatnia powstaje w kodzie abstrakcyjnym

Kody abstrakcyjne

Kody

werbalne

werbalizacja

wizualizacja

desymbolizacja

semantyzacja

desemantyzacja

symbolizacja

Kody obrazowe

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Kod obrazowy

Kod obrazowy



W kodzie obrazowym są aktywizowane, rejestrowane lub

W kodzie obrazowym są aktywizowane, rejestrowane lub

generowane informacje o:

generowane informacje o:



Wyrazach mimicznych

Wyrazach mimicznych



Pantomimice

Pantomimice



Pobudzeniu fizjologicznym (autonomiczny i gruczoły wydz. wew.)

Pobudzeniu fizjologicznym (autonomiczny i gruczoły wydz. wew.)



Obiektach wywołujących emocje

Obiektach wywołujących emocje



Kodowanie obrazowe

Kodowanie obrazowe

bazuje prawdopodobnie na mechanizmach

bazuje prawdopodobnie na mechanizmach

związanych z

związanych z

przetwarzaniem sensoryczno-motorycznym

przetwarzaniem sensoryczno-motorycznym



poziom ten obejmuje m.in. zespół wrodzonych programów

poziom ten obejmuje m.in. zespół wrodzonych programów

ekspresyjno-motorycznych, które są uruchamiane automatycznie

ekspresyjno-motorycznych, które są uruchamiane automatycznie

przez bodźce zewnętrzne i stany wewnętrzne,

przez bodźce zewnętrzne i stany wewnętrzne,



Obejmują prymarne zdolności organizmu do reakcji emocjonalnej i

Obejmują prymarne zdolności organizmu do reakcji emocjonalnej i

generują najwcześniejsze dające się zaobserwować zachowania

generują najwcześniejsze dające się zaobserwować zachowania

emocjonalne

emocjonalne



W wyniku kodowania obrazowego powstają b. proste

W wyniku kodowania obrazowego powstają b. proste

reprezentacje skryptopodobne

reprezentacje skryptopodobne



Wypełnione zindywidualizowaną treścią emocjonalną

Wypełnione zindywidualizowaną treścią emocjonalną



W toku rozwoju mogą przybierać postać złożonych skryptów

W toku rozwoju mogą przybierać postać złożonych skryptów

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Kod werbalny

Kod werbalny



Związany z pojawieniem się etykiety

Związany z pojawieniem się etykiety

werbalnej dla reprezentacji powstałej w

werbalnej dla reprezentacji powstałej w

kodzie obrazowym

kodzie obrazowym



Etykieta ta początkowo pełni głównie

Etykieta ta początkowo pełni głównie

funkcje oznaczające

funkcje oznaczające

(ze zmian

(ze zmian

pojawiających się w organizmie tworzy

pojawiających się w organizmie tworzy

pewną całość)

pewną całość)

, później jednak same słowa

, później jednak same słowa

mogą stać się źródłem emocji

mogą stać się źródłem emocji



Schematowy poziom przetwarzania –

Schematowy poziom przetwarzania –

integruje procesy sensoryczno-motoryczne

integruje procesy sensoryczno-motoryczne

z prototypami sytuacji emocjonalnych

z prototypami sytuacji emocjonalnych

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Kod abstrakcyjny

Kod abstrakcyjny



Reprezentacja emocji utworzona w tym kodzie jest

Reprezentacja emocji utworzona w tym kodzie jest

najbogatsza

najbogatsza

i

i

najogólniejsza

najogólniejsza



Emocja staje się pojęciem obejmującym wiedzę na temat:

Emocja staje się pojęciem obejmującym wiedzę na temat:



Pochodzenia danego stanu wew.

Pochodzenia danego stanu wew.



Układu czynników sytuacyjnych odp za pojawienie się tego stanu

Układu czynników sytuacyjnych odp za pojawienie się tego stanu



Związków tego stanu z innymi stanami

Związków tego stanu z innymi stanami



Ekspresja ma postać pośrednią i wykorzystuje narzędzia

Ekspresja ma postać pośrednią i wykorzystuje narzędzia

komunikacji kulturowej (wiersze, muzyka, metafora)

komunikacji kulturowej (wiersze, muzyka, metafora)



Reprezentacja

Reprezentacja

opiera się na mechanizmach związanych z

opiera się na mechanizmach związanych z

przetwarzaniem pojęciowym

przetwarzaniem pojęciowym



Aktywizuje zorg. semant. struktury pamięciowe, powstałe na

Aktywizuje zorg. semant. struktury pamięciowe, powstałe na

skutek porównania 2+ epizodów emocjonalnych

skutek porównania 2+ epizodów emocjonalnych



Ma charakter wolicjonalny – może wyw. emocje poprzez uzyskanie

Ma charakter wolicjonalny – może wyw. emocje poprzez uzyskanie

dostępu do schematów

dostępu do schematów



Obejmuje wspomnienia na temat emocji i mechanizmy/procedury

Obejmuje wspomnienia na temat emocji i mechanizmy/procedury

dowolnego wykorzystywania tych struktur

dowolnego wykorzystywania tych struktur

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Rekodowanie

Rekodowanie



Dzięki procesom rekodowania reprezentacja

Dzięki procesom rekodowania reprezentacja

staje się bogatsza, a brakujące dane można

staje się bogatsza, a brakujące dane można

uzyskać z pozostałych aspektów

uzyskać z pozostałych aspektów



Procesy rekodowania mają charakter

Procesy rekodowania mają charakter

dwukierunkowy

dwukierunkowy



Dzięki niemu uzyskuje się łatwiejszy dostęp

Dzięki niemu uzyskuje się łatwiejszy dostęp

do treści semantycznych, informacje stają

do treści semantycznych, informacje stają

się mniej podatne na zakłócenia i

się mniej podatne na zakłócenia i

zapomnianie

zapomnianie



Umożliwiają reinterpretację doświadczeń

Umożliwiają reinterpretację doświadczeń

emocjonalnych i rozwój reprezentacji emocji

emocjonalnych i rozwój reprezentacji emocji

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Rekodowanie – kod obrazowy

Rekodowanie – kod obrazowy

werbalny

werbalny



Werbalizacja wiąże się z opanowywaniem

Werbalizacja wiąże się z opanowywaniem

języka przez dziecko – nazwy emocji i

języka przez dziecko – nazwy emocji i

werbalne sposoby ich komunikowania

werbalne sposoby ich komunikowania



Wizualizacja

Wizualizacja



Pojawia się po opanowaniu języka

Pojawia się po opanowaniu języka



Proces intencjonalny, umożliwia wygenerowanie

Proces intencjonalny, umożliwia wygenerowanie

z nazwy emocji różnych aspektów reprezentacji

z nazwy emocji różnych aspektów reprezentacji

obrazowej (wyob. emotogennego

obrazowej (wyob. emotogennego

przedmiotu/pobudzenia fizjologicznego)

przedmiotu/pobudzenia fizjologicznego)



Epstein

Epstein

– u skoczków najsilniejsze pobudzenie

– u skoczków najsilniejsze pobudzenie

fizjologiczne bezpośrednio przed oddaniem

fizjologiczne bezpośrednio przed oddaniem

skoku!

skoku!

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Rekodowanie – kod abstrakcyjny

Rekodowanie – kod abstrakcyjny

werbalny

werbalny



Semantyzacja – lokowanie nazwy emocji w siatce pojęć

Semantyzacja – lokowanie nazwy emocji w siatce pojęć

stanowiących potoczną teorię emocji (umożliwiają

stanowiących potoczną teorię emocji (umożliwiają

rozumienie emocji, trzeba je jednak wcześniej przeżyć!)

rozumienie emocji, trzeba je jednak wcześniej przeżyć!)



Desemantyzacja – umożliwaia zmianę/weryfikację

Desemantyzacja – umożliwaia zmianę/weryfikację

zanczenia danej sekwencji zdarzeń

zanczenia danej sekwencji zdarzeń

emocjonalnych/pewnego zakresu dośwaidczenia

emocjonalnych/pewnego zakresu dośwaidczenia

emocjonalnego podmiotu

emocjonalnego podmiotu



Efekt zaangażowania jednostki w reinterpretację

Efekt zaangażowania jednostki w reinterpretację

dotychczasowej wiedzy o istocie, źródłach i mechanizmach

dotychczasowej wiedzy o istocie, źródłach i mechanizmach

własnych i/albo cudzych emocji

własnych i/albo cudzych emocji



Wymaga aktywacji złożonych i b. abstrakcyjnych operacji

Wymaga aktywacji złożonych i b. abstrakcyjnych operacji

poznawczych, pozwalających na zupełnie nowy wgląd w

poznawczych, pozwalających na zupełnie nowy wgląd w

istotę zjawiska

istotę zjawiska



To nowe rozumienie może zostać przetworzone na postać

To nowe rozumienie może zostać przetworzone na postać

językową

językową

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Rekodowanie – kod obrazowy

Rekodowanie – kod obrazowy

abstrakcyjny

abstrakcyjny



Symbolizacja – przejście z kodu obrazowego do

Symbolizacja – przejście z kodu obrazowego do

abstrakcyjnego, np.: tworzenie metafor, poezji, dzieł

abstrakcyjnego, np.: tworzenie metafor, poezji, dzieł

plastycznych oddających stan emocjonalny twórcy

plastycznych oddających stan emocjonalny twórcy



Desymbolizacja – zdolność do interpretacji komunikatów

Desymbolizacja – zdolność do interpretacji komunikatów

symbolicznych w ramach kodu obrazowego, występuje

symbolicznych w ramach kodu obrazowego, występuje

też przy interpretacji własnego funkcjonowania

też przy interpretacji własnego funkcjonowania

psychicznego (jednostka potrafi zrozumieć dlaczego

psychicznego (jednostka potrafi zrozumieć dlaczego

pewne myśli/wspomnienia itp. wywołują u niej silną

pewne myśli/wspomnienia itp. wywołują u niej silną

reakcje na poziomie kodów obrazowych), daje

reakcje na poziomie kodów obrazowych), daje

możliwość prawie równoczesnego operowania kodem

możliwość prawie równoczesnego operowania kodem

obrazowym i abstrakcyjnym

obrazowym i abstrakcyjnym



Oba procesy wiążą się z aktywizacją struktur całego

Oba procesy wiążą się z aktywizacją struktur całego

mózgu

mózgu

Koncepcja psychicznej

Koncepcja psychicznej

reprezentacji emocji

reprezentacji emocji

Rozwój reprezentacji emocji

Rozwój reprezentacji emocji



W miarę rozwoju rekodowane informacje uwalniają

W miarę rozwoju rekodowane informacje uwalniają

się od znaczenia biologicznego i uwzględniają

się od znaczenia biologicznego i uwzględniają

znaczenie społeczne, zmieniają się teorie emocji

znaczenie społeczne, zmieniają się teorie emocji



Rozwój reprezentacji emocji nie ma charakteru

Rozwój reprezentacji emocji nie ma charakteru

liniowego, przechodzi ona ciąg zmian jakościowych

liniowego, przechodzi ona ciąg zmian jakościowych



na podstawowym „trójkącie” nadbudowują się kolejne,

na podstawowym „trójkącie” nadbudowują się kolejne,

zawierające coraz bardziej dojrzałe formy reprezentacji

zawierające coraz bardziej dojrzałe formy reprezentacji



Z upływem czasu procesy rekodowania stają się coraz

Z upływem czasu procesy rekodowania stają się coraz

łatwiejsze, w poszczególnych typach kodów coraz

łatwiejsze, w poszczególnych typach kodów coraz

większe ilości informacji (bogatsze i alternatywne

większe ilości informacji (bogatsze i alternatywne

połaczenia pomiędzy kodami)

połaczenia pomiędzy kodami)



Niektórzy potrafią osiągnąć stan, w którym wszystkie

Niektórzy potrafią osiągnąć stan, w którym wszystkie

kody łączą się w jedno – stan uskrzydlenia, przepływu

kody łączą się w jedno – stan uskrzydlenia, przepływu



Odpowiedzialne za to są czynniki związane z rozwojem

Odpowiedzialne za to są czynniki związane z rozwojem

poznawczym i motywacją jednostki (

poznawczym i motywacją jednostki (

rozmrażanie i

rozmrażanie i

zamrażanie epistemiczne

zamrażanie epistemiczne

)

)

Umiejscowienie poszczególnych

Umiejscowienie poszczególnych

teorii emocji

teorii emocji

Czym jest emocja?

Zrozumieć emocje – rozdział 4

Zrozumieć emocje – rozdział 4

Definicja robocza emocji

Definicja robocza emocji



Spowodowana przez świadome/nieśwaidome

Spowodowana przez świadome/nieśwaidome

wartościowanie przez podmiot jakiegoś zdarzenia jako

wartościowanie przez podmiot jakiegoś zdarzenia jako

istotnego dla jakiegoś ważnego dla niego celu

istotnego dla jakiegoś ważnego dla niego celu



Rdzeń emocji – gotowość do działania i podsuwanie planów

Rdzeń emocji – gotowość do działania i podsuwanie planów



Konkretna emocja nadaje priorytet jednemu/kilku rodzajom

Konkretna emocja nadaje priorytet jednemu/kilku rodzajom

działania (co może zakłócać/rywalizować z alternatywnymi

działania (co może zakłócać/rywalizować z alternatywnymi

procesami umysłowymi/działaniami)

procesami umysłowymi/działaniami)



Konkretna emocja jest zazwyczaj doznawana jako odrębny

Konkretna emocja jest zazwyczaj doznawana jako odrębny

typ stanu umysłowego, któremu niekiedy

typ stanu umysłowego, któremu niekiedy

towarzyszą/następują po nim:

towarzyszą/następują po nim:



Zmiany somatyczne

Zmiany somatyczne



Akty ekspresji

Akty ekspresji



Działania

Działania



Warunek konieczny emocji – zmiana gotowości do działania

Warunek konieczny emocji – zmiana gotowości do działania

Koncepcje emocji oparte na

Koncepcje emocji oparte na

prototypach

prototypach

Fehr i Russell – pojęcia potoczne

Fehr i Russell – pojęcia potoczne

odnoszące się do emocji, są

odnoszące się do emocji, są

reprezentowane jako

reprezentowane jako

prototypy

prototypy



Potoczne prototypy emocji

Potoczne prototypy emocji

przypominają skrypty (char. schematy

przypominają skrypty (char. schematy

sekwencji zdarzeń)

sekwencji zdarzeń)



Zabrali mi zabawkę-> gniewne odczucia->

Zabrali mi zabawkę-> gniewne odczucia->

myśli, jak naprawić sytuację

myśli, jak naprawić sytuację

Proces emocjonalny

Proces emocjonalny



Emocje jako ciąg faz – Frijda:

Emocje jako ciąg faz – Frijda:



Ocena poznawcza -> wartościowanie

Ocena poznawcza -> wartościowanie

kontekstowe -> gotowość do działania ->

kontekstowe -> gotowość do działania ->

zmiana psychologiczna, ekspresja, działanie

zmiana psychologiczna, ekspresja, działanie



Zbieżne z potoczną teorią emocji jako skryptów!

Zbieżne z potoczną teorią emocji jako skryptów!



Stein, Trabasso, Liwag – zwiększona rola

Stein, Trabasso, Liwag – zwiększona rola

wniosków, przekonań i planów (co się stało,

wniosków, przekonań i planów (co się stało,

co mogę poradzić, co będzie dalej?)

co mogę poradzić, co będzie dalej?)



Spostrzeżenie wydarzenia, które zmienia status

Spostrzeżenie wydarzenia, które zmienia status

ważnego celu -> podważone przekonania (co

ważnego celu -> podważone przekonania (co

powoduje zmiany somatyczne i ekspresję) ->

powoduje zmiany somatyczne i ekspresję) ->

tworzenie planów działania odnośnie wydarzenia

tworzenie planów działania odnośnie wydarzenia

(by zachować lub zmodyfikować cel)

(by zachować lub zmodyfikować cel)

Proces emocjonalny

Proces emocjonalny

Ocena poznawcza

Ocena poznawcza



(Frijda)

(Frijda)

Zakłada się, że emocje są:

Zakłada się, że emocje są:



Zazwyczaj wywołane przez zdarzenia

Zazwyczaj wywołane przez zdarzenia



Są intencjonalne (mają obiekt jakiegoś typu

Są intencjonalne (mają obiekt jakiegoś typu

np.: boję się

np.: boję się

czegoś

czegoś

)

)



Tradycja studiów nad emocjami – emocje

Tradycja studiów nad emocjami – emocje

zawierają odczucia, których nie da się

zawierają odczucia, których nie da się

zredukować/poddać dalszej analizie

zredukować/poddać dalszej analizie



Wundt – przyjemność i ból, co odpowiada u

Wundt – przyjemność i ból, co odpowiada u

Lazarusa – zgodności i niezgodności z celem

Lazarusa – zgodności i niezgodności z celem



Niewielka liczba specyficznych emocji –

Niewielka liczba specyficznych emocji –

inaczej-> podstawowe

inaczej-> podstawowe



Nie musi być świadoma (nie musimy być

Nie musi być świadoma (nie musimy być

świadomi, co wywołało emocję)

świadomi, co wywołało emocję)

Proces emocjonalny

Proces emocjonalny

Wartościowanie kontekstowe – ocena

Wartościowanie kontekstowe – ocena

wtórna

wtórna



Tutaj pojawiają się myśli w doświadczaniu emocji

Tutaj pojawiają się myśli w doświadczaniu emocji



Jeśli

Jeśli

w rezultacie wydarzenia

w rezultacie wydarzenia

(które wywołało

(które wywołało

daną emocję) ma nastąpić

daną emocję) ma nastąpić

zmiana priorytetów

zmiana priorytetów

, to

, to

musi to zostać

musi to zostać

wszechstronnie rozważone

wszechstronnie rozważone



Adaptacja, do tego co nieoczekiwane

Adaptacja, do tego co nieoczekiwane



Bierze w tym udział atrybucja

Bierze w tym udział atrybucja



Od tworzonych przez ludzi wyjaśnień przyczyn zdarzeń

Od tworzonych przez ludzi wyjaśnień przyczyn zdarzeń

może zależeć charakter emocji (Wiener i Graham)

może zależeć charakter emocji (Wiener i Graham)



6 z ortografii i duma lub jej brak

6 z ortografii i duma lub jej brak



Arystoteles i Beck – emocje to wartościowania,

Arystoteles i Beck – emocje to wartościowania,

częściowo możemy zmieniać wartościowania więc

częściowo możemy zmieniać wartościowania więc

i nasze emocje

i nasze emocje

Proces emocjonalny

Proces emocjonalny

Gotowość do działania

Gotowość do działania



Wg Frijdy głównym rdzeniem emocji –

Wg Frijdy głównym rdzeniem emocji –

zmiana gotowości do działania

zmiana gotowości do działania



Profile gotowości do działania są równie

Profile gotowości do działania są równie

dobrą charakterystyką emocji co profile

dobrą charakterystyką emocji co profile

oceny poznawczej (46% i 43% poprawności

oceny poznawczej (46% i 43% poprawności

w przewidywaniu nazw emocji)

w przewidywaniu nazw emocji)



Emocje wyznaczają ścieżki pośród naszych

Emocje wyznaczają ścieżki pośród naszych

działań

działań



Emocje to procesy, które pozwalają nam:

Emocje to procesy, które pozwalają nam:



Skupić się na pojawiającym się problemie

Skupić się na pojawiającym się problemie



Zmienić bieg wydarzeń, gdy to konieczne

Zmienić bieg wydarzeń, gdy to konieczne

Proces emocjonalny

Proces emocjonalny

Ekspresja

Ekspresja



Darwin – każda

Darwin – każda

emocja

emocja

jest stanem

jest stanem

dyskretnym z

dyskretnym z

przypisaną sobie

przypisaną sobie

:

:



Ekspresją

Ekspresją

(

(

po której można ją rozpoznać

po której można ją rozpoznać

)

)



Działaniem

Działaniem



Procesem fizjologicznym (np.: płacz)

Procesem fizjologicznym (np.: płacz)



Tomkins, Ekman, Izard -> twarz jako

Tomkins, Ekman, Izard -> twarz jako

podstawowe siedlisko ekspresji

podstawowe siedlisko ekspresji



Morris i in -> istnieją niewerbalne znaki

Morris i in -> istnieją niewerbalne znaki

emocji podobne do języka (np.:gesty), do

emocji podobne do języka (np.:gesty), do

ich rozumienia potrzebne „słowniki”

ich rozumienia potrzebne „słowniki”

Proces emocjonalny

Proces emocjonalny

Ekspresja cd

Ekspresja cd

5 kategorii ekspresji niewerbalnych:

5 kategorii ekspresji niewerbalnych:

1.

1.

Emblematy

Emblematy

(inaczej gesty, V)

(inaczej gesty, V)

2.

2.

Ilustratory

Ilustratory

(towarzyszą mowie i zmieniają się

(towarzyszą mowie i zmieniają się

wraz z ze stopniem podniecenia, machanie rękami

wraz z ze stopniem podniecenia, machanie rękami

itp)

itp)

3.

3.

Regulatory

Regulatory

(np.: kiwnięcia głową stosowane do

(np.: kiwnięcia głową stosowane do

utrzymania płynności rozmowy)

utrzymania płynności rozmowy)

4.

4.

Przejawy afektu

Przejawy afektu

(np.: uśmiech i zmarszczenie

(np.: uśmiech i zmarszczenie

brwi)

brwi)

5.

5.

Adaptatory

Adaptatory

(manipulacje cielesne typu

(manipulacje cielesne typu

samopielęgnacji, np.: dotykanie się)

samopielęgnacji, np.: dotykanie się)

Potencjalnie tylko kategoria 4 to typowe gatunkowo

Potencjalnie tylko kategoria 4 to typowe gatunkowo

wskaźniki emocji

wskaźniki emocji

Proces emocjonalny

Proces emocjonalny

Ekspresja cd

Ekspresja cd



Ludzie mają kontrolę dowolną nad

Ludzie mają kontrolę dowolną nad

mięsniami wokół ust (możliwe, że dlatego

mięsniami wokół ust (możliwe, że dlatego

iż posługuja się mową), inne mięśnie nie

iż posługuja się mową), inne mięśnie nie

poddają się jej tak łatwo

poddają się jej tak łatwo



Głos (Pittam i Scherer)

Głos (Pittam i Scherer)



Smutny i przestraszony dobrze rozpoznawany

Smutny i przestraszony dobrze rozpoznawany

przez wszystkich

przez wszystkich



Radosny tylko przez holendrów!

Radosny tylko przez holendrów!



Planalp, DeFrancisco, Rutherford – 97%

Planalp, DeFrancisco, Rutherford – 97%

osób używa 2+ oznak do rozpoznania

osób używa 2+ oznak do rozpoznania

każdej emocji u współmieszkańca

każdej emocji u współmieszkańca

Proces emocjonalny

Proces emocjonalny

Ekspresja cd

Ekspresja cd



Badania nad paraplegikami – to w jaki sposób ludzie

Badania nad paraplegikami – to w jaki sposób ludzie

doznają emocji może zależeć od tego:

doznają emocji może zależeć od tego:



Jak je interpretują

Jak je interpretują



Na ile są przekonani, że wrażenia cielesne mają na nie wpływ

Na ile są przekonani, że wrażenia cielesne mają na nie wpływ



Zajonc, Murphy, Ingelhart – pewne ekspresje

Zajonc, Murphy, Ingelhart – pewne ekspresje

mimiczne wywołują skutki emocjonalne przez

mimiczne wywołują skutki emocjonalne przez

zmniejszenie przepływu krwi w naczyniach

zmniejszenie przepływu krwi w naczyniach

krwionośnych twarzy, co wpływa na obieg krwi w

krwionośnych twarzy, co wpływa na obieg krwi w

pewnej części mózgu i skutkuje zmianą temperatury,

pewnej części mózgu i skutkuje zmianą temperatury,

która doznawana jest jako przyjemna lub nie

która doznawana jest jako przyjemna lub nie



Głoska „u umlaut” – niechęć

Głoska „u umlaut” – niechęć



Stack, Martin, Stepper – pióro w ustach i b. śmieszne komiksy

Stack, Martin, Stepper – pióro w ustach i b. śmieszne komiksy



Zmiany w twarzy mogą wywoływać lub

Zmiany w twarzy mogą wywoływać lub

intensyfikować emocje, choć ich natężenie jest

intensyfikować emocje, choć ich natężenie jest

niskie!!!

niskie!!!

Proces emocjonalny

Proces emocjonalny

Działania

Działania



Działania charakterystyczne dla emocji:

Działania charakterystyczne dla emocji:



Poruszanie się do – radość

Poruszanie się do – radość



Poruszanie się przeciw – gniew

Poruszanie się przeciw – gniew



Oddalanie się – wszystkie negatywne emocje

Oddalanie się – wszystkie negatywne emocje



Sagon i Masutani -> emocje stojące za wzorcami

Sagon i Masutani -> emocje stojące za wzorcami

działania są łatwo rozpoznawalne dla innych

działania są łatwo rozpoznawalne dla innych



Japońscy aktorzy sfilmowani od tyłu – trafne

Japońscy aktorzy sfilmowani od tyłu – trafne

rozpoznania dla ok. 50-60%,

rozpoznania dla ok. 50-60%,



Strach, smutek i wstręt dobrze rozpoznawany przez obie grupy

Strach, smutek i wstręt dobrze rozpoznawany przez obie grupy

– wzorce zapewne uniwersalne (powolność i opuszczenie

– wzorce zapewne uniwersalne (powolność i opuszczenie

ramion w smutku)

ramion w smutku)



Niektóre – jak ukłon, są pod wpływem kultury

Niektóre – jak ukłon, są pod wpływem kultury



Społeczeństwa dysponują specyficznymi

Społeczeństwa dysponują specyficznymi

rytuałami działań zbiorowych na ważne

rytuałami działań zbiorowych na ważne

okoliczności emocjonalne (np.: pogrzeby, wesela)

okoliczności emocjonalne (np.: pogrzeby, wesela)

Relacje między bodźcami

Relacje między bodźcami

wyzwalającymi, doświadczeniem,

wyzwalającymi, doświadczeniem,

ekspresją i zmianami somatycznymi

ekspresją i zmianami somatycznymi

Tomkinsa teoria spójności pomiędzy różnymi aspektami

Tomkinsa teoria spójności pomiędzy różnymi aspektami

emocji:

emocji:



Afekty, to zbiory reakcji mięśniowych i gruczołowych

Afekty, to zbiory reakcji mięśniowych i gruczołowych

zlokalizowanych w twarzy i szeroko rozproszonych w ciele

zlokalizowanych w twarzy i szeroko rozproszonych w ciele



Generują sensoryczną informację zwrotna, która jest albo

Generują sensoryczną informację zwrotna, która jest albo

wewnętrznie akceptowalna albo nieakceptowalna

wewnętrznie akceptowalna albo nieakceptowalna



Te zorganizowane zbiory reakcji są uruchamiane w

Te zorganizowane zbiory reakcji są uruchamiane w

ośrodkach podkorowych (gdzie zmagazynowane są

ośrodkach podkorowych (gdzie zmagazynowane są

programy dla każdego odrębnego afektu)

programy dla każdego odrębnego afektu)



Programy są zorganizowane w sposób wrodzony i zostały

Programy są zorganizowane w sposób wrodzony i zostały

odziedziczone genetycznie

odziedziczone genetycznie



Programy są w stanie przejąć jednocześnie kontrolę nad

Programy są w stanie przejąć jednocześnie kontrolę nad

wybranymi organami i narzucić im specyficzny wzorzec

wybranymi organami i narzucić im specyficzny wzorzec

reakcji

reakcji

Relacje między bodźcami

Relacje między bodźcami

wyzwalającymi, doświadczeniem,

wyzwalającymi, doświadczeniem,

ekspresją i zmianami

ekspresją i zmianami

somatycznymi

somatycznymi

cd

cd



James – specyficzne zmiany cielesne

James – specyficzne zmiany cielesne

korespondują ze specyficznymi emocjami

korespondują ze specyficznymi emocjami



Canon – zmiany cielesne tworzą się w

Canon – zmiany cielesne tworzą się w

mózgu i są podobne w przebiegu różnych

mózgu i są podobne w przebiegu różnych

emocji (przeciwstawne do obwodowej teorii

emocji (przeciwstawne do obwodowej teorii

Jamesa)

Jamesa)



Ta sama ogólna aktywacja sympatycznej części

Ta sama ogólna aktywacja sympatycznej części

autonomicznego układu nerwowego

autonomicznego układu nerwowego



W reakcji pobudzenia – wydzielanie adrenaliny,

W reakcji pobudzenia – wydzielanie adrenaliny,

co powoduje mobilizację zasobów cielesnych

co powoduje mobilizację zasobów cielesnych

przygotowującą do działania

przygotowującą do działania

(walki/ucieczki/seksualne)

(walki/ucieczki/seksualne)

Bodźce wyzwalające, doznanie

Bodźce wyzwalające, doznanie

i zmiany somatyczne

i zmiany somatyczne

Czy zmiany somatyczne (potliwość, HR) są

Czy zmiany somatyczne (potliwość, HR) są

charakterystyczne dla konkretnych emocji?

charakterystyczne dla konkretnych emocji?



Ekman i in.

Ekman i in.



Każdej udawanej ekspresji mimicznejtowarzyszył nieco

Każdej udawanej ekspresji mimicznejtowarzyszył nieco

odmienny wzorzec reakcji somatycznej

odmienny wzorzec reakcji somatycznej



Niskie tętno – radość, gniew, zaskoczenie

Niskie tętno – radość, gniew, zaskoczenie



Wysoka temperatura skóry- gniew

Wysoka temperatura skóry- gniew



Niska temperatura skóry – strach i smutek

Niska temperatura skóry – strach i smutek



Odtworzenie epizodów z własnego życia

Odtworzenie epizodów z własnego życia



Dane nie pozwalają na różnicowanie

Dane nie pozwalają na różnicowanie



Stemmler

Stemmler



Realistyczne i imaginacyjne wzbudzenie emocji wywołało

Realistyczne i imaginacyjne wzbudzenie emocji wywołało

podobne reakcje subiektywne

podobne reakcje subiektywne



1/3 badanych nie doznała zamierzonych emocji

1/3 badanych nie doznała zamierzonych emocji



Przy wyobrażonych żaden ze wskaźników somatycznych

Przy wyobrażonych żaden ze wskaźników somatycznych

ich nie różnicował

ich nie różnicował



Wyniki nie są zbieżne z innymi badaniami na ten temat

Wyniki nie są zbieżne z innymi badaniami na ten temat

Bodźce wyzwalające, doznanie

Bodźce wyzwalające, doznanie

i zmiany somatyczne

i zmiany somatyczne

Trzy rodzaje powiązań między zmianą somatyczną a

Trzy rodzaje powiązań między zmianą somatyczną a

doznawaną emocją

doznawaną emocją



Odpowiednioć pomiędzy specyficznymi zmianami

Odpowiednioć pomiędzy specyficznymi zmianami

cielesnymi a specyficznymi emocjami (James,

cielesnymi a specyficznymi emocjami (James,

Tomkins)

Tomkins)



Niespecyficzna aktywacja somatyczna, gdy ciało

Niespecyficzna aktywacja somatyczna, gdy ciało

przygotowuje się do ożywionej aktywności (Cannon)

przygotowuje się do ożywionej aktywności (Cannon)



Możliwa dwuznaczność pewnych wzorców zmiany

Możliwa dwuznaczność pewnych wzorców zmiany

cielesnej (Schachter i Singer – ten sam rodzaj

cielesnej (Schachter i Singer – ten sam rodzaj

pobudzenia identyfikowany jako gniew lub radość,

pobudzenia identyfikowany jako gniew lub radość,

w zależności od sytuacji społecznej)

w zależności od sytuacji społecznej)

Cacioppo i in -> różne rodzaje relacji w różnych fazach

Cacioppo i in -> różne rodzaje relacji w różnych fazach

przetwarzania (najpierw uogólnione pob., potem

przetwarzania (najpierw uogólnione pob., potem

bardziej specyficzne)

bardziej specyficzne)

Bodźce wyzwalające,

Bodźce wyzwalające,

dośwaidczenie i ekspresja

dośwaidczenie i ekspresja



Rosenberg i Ekman – studentki, oglądanie krótkich filmów

Rosenberg i Ekman – studentki, oglądanie krótkich filmów

mających wywołać wstręt

mających wywołać wstręt



Jedynie 50% ekspresji mimicznych emocji towarzyszyły uczucia

Jedynie 50% ekspresji mimicznych emocji towarzyszyły uczucia

subiektywne

subiektywne



Tomarken i Davidson – oglądanie nieprzyjemnych filmów

Tomarken i Davidson – oglądanie nieprzyjemnych filmów



Badani informują o strachu a prezentują ekspresję mimiczna

Badani informują o strachu a prezentują ekspresję mimiczna

wstrętu

wstrętu



Kraut i Johnson – badania nad kręglarzami

Kraut i Johnson – badania nad kręglarzami



Uśmiechają się do przyjaciół bez względu na wynik rzutu

Uśmiechają się do przyjaciół bez względu na wynik rzutu



Sporadycznie uśmiechali się „do siebie” po dobrym rzucie

Sporadycznie uśmiechali się „do siebie” po dobrym rzucie



Jones, Collins i Hong – niemowlaki bawiące się zabawkami

Jones, Collins i Hong – niemowlaki bawiące się zabawkami



Dzieci uśmiechały się znacznie częściej do matek niż do zabawek,

Dzieci uśmiechały się znacznie częściej do matek niż do zabawek,

szczególnie gdy matka poświęcała im uwagę – ekspresja mimiczna

szczególnie gdy matka poświęcała im uwagę – ekspresja mimiczna

ma głównie charakter komunikacyjny!

ma głównie charakter komunikacyjny!



Fridlund –

Fridlund –

ekspresje nie wyrażają emocji, ale intencje

ekspresje nie wyrażają emocji, ale intencje

,

,

dlatego też brak ścisłej odpowiedniości ekspresji do

dlatego też brak ścisłej odpowiedniości ekspresji do

bodźców wyzwalających

bodźców wyzwalających

Odrębne funkcje systemów:

Odrębne funkcje systemów:

poznawczego, somatycnzego i

poznawczego, somatycnzego i

ekspresyjnego

ekspresyjnego

Lang – trzy odrębne systemy reakcji

Lang – trzy odrębne systemy reakcji

(nie są ze sobą ściśle

(nie są ze sobą ściśle

związane)

związane)



Poznawczo-werbalny

Poznawczo-werbalny



W zainteresowaniu teorii emocji

W zainteresowaniu teorii emocji



Emocje, które zauważamy i do których możemy się odwołać i opisać je

Emocje, które zauważamy i do których możemy się odwołać i opisać je

(byłem szczęśliwy, bo…), trwają od kilku minut do kilku godzin

(byłem szczęśliwy, bo…), trwają od kilku minut do kilku godzin



Funkcja: każda emocja to stan gotowości (Frijda), który nadaje priorytet

Funkcja: każda emocja to stan gotowości (Frijda), który nadaje priorytet



Somatyczno-fizjologiczny

Somatyczno-fizjologiczny



Trwają zazwyczaj kilka sekund i mijają niezauważone, zasadniczo ludzie

Trwają zazwyczaj kilka sekund i mijają niezauważone, zasadniczo ludzie

nie potrafią ich trafnie opisać

nie potrafią ich trafnie opisać



Funkcja: wywoływanie gotowości i zarządzanie zasobami cielesnymi

Funkcja: wywoływanie gotowości i zarządzanie zasobami cielesnymi



Badania nad hokeistami – noradrenalina (gniew) wyższa o napastników,

Badania nad hokeistami – noradrenalina (gniew) wyższa o napastników,

adrenalina (strach) wyższa u bramkarza i nie grających zawodników

adrenalina (strach) wyższa u bramkarza i nie grających zawodników



Zróżnicowanie w wydzielaniu hormonów przy innych emocjach nie jest jasne

Zróżnicowanie w wydzielaniu hormonów przy innych emocjach nie jest jasne



Behawioralno-ekspresyjny

Behawioralno-ekspresyjny



Ma charakter społeczny – nie uśmiechamy się, jeśli nie mamy do kogo

Ma charakter społeczny – nie uśmiechamy się, jeśli nie mamy do kogo



Głównie regulacja bieżącej interakcji – nie musi odpowiadać bardziej

Głównie regulacja bieżącej interakcji – nie musi odpowiadać bardziej

długotrwałym stanom, takim jak radość czy smutek

długotrwałym stanom, takim jak radość czy smutek

*Wyobrażone emocje nie potrzebują zasobów cielesnych!!!

*Wyobrażone emocje nie potrzebują zasobów cielesnych!!!

Czym naprawdę są emocje?

Czym naprawdę są emocje?



Campos i in.

Campos i in.



Emocje to te procesy, które ustanawiają,

Emocje to te procesy, które ustanawiają,

podtrzymują, zmieniają lub przerywają relację

podtrzymują, zmieniają lub przerywają relację

między jednostką a środowiskiem w sprawach

między jednostką a środowiskiem w sprawach

znaczących dla tej jednostki

znaczących dla tej jednostki



Damasio

Damasio



Emocje są niezbędne, gdy planujemy nasze

Emocje są niezbędne, gdy planujemy nasze

życie (nie musimy sprawdzać wszystkich

życie (nie musimy sprawdzać wszystkich

możliwości, bo emocje blokują niektóre z nich

możliwości, bo emocje blokują niektóre z nich

-> unikamy tych, gdzie można uzyskać karę

-> unikamy tych, gdzie można uzyskać karę

społeczną, kierujemy się do tych rozwiązań,

społeczną, kierujemy się do tych rozwiązań,

które są atrakcyjne emocjonalnie)

które są atrakcyjne emocjonalnie)



Pochodzenie emocji jest cielesne, ale: gdy są

Pochodzenie emocji jest cielesne, ale: gdy są

wyuczone i ustabilizowane to mogą

wyuczone i ustabilizowane to mogą

występować wyłącznie w mózgu (nie potrzebna

występować wyłącznie w mózgu (nie potrzebna

już pętla sprzężenia zwrotnego z ciała)

już pętla sprzężenia zwrotnego z ciała)

Domena afektywna:

Domena afektywna:

emocje, nastroje,

emocje, nastroje,

dyspozycje.

dyspozycje.

Nastrój – stan emocjonalny,

Nastrój – stan emocjonalny,



trwa zwykle od kilku godzin do kilku tygodni,

trwa zwykle od kilku godzin do kilku tygodni,



czasem jako tło o niskiej intensywności,

czasem jako tło o niskiej intensywności,



nie ma wyraźnego początku i końca,

nie ma wyraźnego początku i końca,



często bezprzedmiotowy i nieukierunkowany

często bezprzedmiotowy i nieukierunkowany



Podtrzymuje stan gotowości do działania i opiera się zmianie

Podtrzymuje stan gotowości do działania i opiera się zmianie



Mogą być modyfikowane w sposób nie angażujący oszacowań

Mogą być modyfikowane w sposób nie angażujący oszacowań

zdarzeń zewnętrznych (np.: antydepresanty, alkohol)

zdarzeń zewnętrznych (np.: antydepresanty, alkohol)



Do pomiaru nastroju używa się:

Do pomiaru nastroju używa się:



List przymiotnikowych

List przymiotnikowych



List twierdzeń

List twierdzeń



Skali likerta z punktami zakotwiczenia

Skali likerta z punktami zakotwiczenia

Zaburzenia emocjanalne

Zaburzenia emocjanalne



Stany emocjonalne, które trwają dłużej niż nastroje

Stany emocjonalne, które trwają dłużej niż nastroje



Głównie do zaburzeń nastroju i zaburzeń lękowych

Głównie do zaburzeń nastroju i zaburzeń lękowych

Cechy osobowości

Cechy osobowości



Mogą trwać przez całe życie jednostki

Mogą trwać przez całe życie jednostki



Nieśmiałość, lęk

Nieśmiałość, lęk

Domena afektywna:

Domena afektywna:

emocje, nastroje,

emocje, nastroje,

dyspozycje cd

dyspozycje cd



Relacje pomiędzy jednostkami

Relacje pomiędzy jednostkami

spektrum emocji

spektrum emocji



Nie są dobrze znane, prawdopodobnie

Nie są dobrze znane, prawdopodobnie

są złożone

są złożone



Dla RADOŚCI -> czy jesteś szczęśliwy wg

Dla RADOŚCI -> czy jesteś szczęśliwy wg

różnych testów psychometrycznych

różnych testów psychometrycznych

zależy od częstości przeżywania przez

zależy od częstości przeżywania przez

Ciebie nastrojów pozytywnych (nie od

Ciebie nastrojów pozytywnych (nie od

ich intensywnośći)

ich intensywnośći)

Składniki emocji

Składniki emocji

podstawowych

podstawowych



Teorie składnikowe

Teorie składnikowe



Emocje są złozone z połaćzonych części – dlatego

Emocje są złozone z połaćzonych części – dlatego

róznie się o nich mówi w różnych strukturach

róznie się o nich mówi w różnych strukturach



Istnieje biologiczna podstawa emocji, a specyficzne

Istnieje biologiczna podstawa emocji, a specyficzne

emocje sa pochodną ukłądu części

emocje sa pochodną ukłądu części



Teorie emocji podstawowych

Teorie emocji podstawowych



Same emocje są uniwersaliami

Same emocje są uniwersaliami



Istnieją podstawowe programy inicjujące emocje,

Istnieją podstawowe programy inicjujące emocje,

które zostały ukształtowane przez selekcję

które zostały ukształtowane przez selekcję

ewolucyjną

ewolucyjną



Nutowa metafora emocji

Nutowa metafora emocji