Funkcje zarządzania
Funkcje zarządzania
Motywowanie
Motywowanie
Wyniki osiągane przez indywidualnego pracownika
określone są ogólnie przez:
•
motywację (np. pragnienie pracy),
• możliwości (zdolności do wykonywania danej pracy)
• środowisko pracy (narzędzia, materiały, informacje...)
Motywowanie jest zestawem sił, które powodują, ze ludzie
zachowują się w określony sposób.
Schemat motywacyjny
Potrzeba
(brak)
Określenie
przyszłych potrzeb i
poszukiwanie
(wybór sposobu ich
zaspokojenia)
Ocena stopnia
zaspokojenia
potrzeby
Wybór
zachowania
pozwalającego
zaspokoić
potrzebę
Poszukiwanie
sposobów
zaspokojenia
potrzeb
Celem menedżera jest maksymalizowanie pożądanych zachowań
Ewolucja podejścia do motywowania
Podejście tradycyjne
Główną siłą motywacyjna jest pieniądz.
Praca dla większości ludzi jest czymś nieprzyjemnym,
czyli, że wynagrodzenie jest ważniejsze od charakteru
pracy.
Ludzie są gotowi wykonywać każdą pracę, pod
warunkiem, że będą odpowiednio wynagradzani.
Brak dostrzegania innych czynników motywacyjnych.
Podejście od strony stosunków międzyludzkich
Położenie nacisku na role procesów społecznych w środowisku pracy.
Główna teza:
pracownik odczuwa potrzebę, bycia użytecznym i
ważnym, ma silne potrzeby społeczne i są one ważniejsze
dla motywacji niż pieniądze,
Zwiększenie zakresu samodzielności i samokontroli.
Podejście od strony zasobów ludzkich
Ludzie maja potrzebę uczestnictwa i są zdolni do udziału
prawdziwego w procesach zarządzania.
Należy dążyć do wykorzystywania zasobów ludzkich (potencjału)
Motywowanie od strony treści:
Podejście do motywowania próbujące odpowiedzieć na
pytanie : Jakie czynniki motywują ludzi?
Podejście od strony hierarchii potrzeb
Ludzie maja różne potrzeby, które można uszeregować
według hierarchii ważności. Hierarchia potrzeb wg
Maslowa.
Przykłady ogólne
Przykłady w
organizacji
Osiągnięcia
Potrzeby
samorealizacji
Ambitna praca
Status
Potrzeby szacunku
Stanowisko
służbowe (tytuł)
Przyjaźń
Potrzeby
przynależności
Przyjaciele w pracy
Stabilność
Potrzeby
bezpieczeństwa
System emerytalny
Żywność
Potrzeby
fizjologiczne
Płaca podstawowa
•Nie zawsze u pracowników organizacji występuje pięć poziomów
potrzeb
•Nie zawsze taka jest ich kolejność
•Przedstawiciele różnych kultur mogą mieć różne kategorie i
hierarchie potrzeb
Teoria dwuczynnikowa (Frederick Herzberg)
Teoria wskazująca, że zadowolenie i niezadowolenie ludzi z
pracy kształtują się pod wpływem dwóch niezależnych
zestawów czynników:
• czynników motywacji i
• czynników higieny psychicznej.
Zapewnienie higieny psychicznej nie pobudza
motywacji, sprawia jedynie, że pracownicy nie czują się
niezadowoleni.
Zadowolenie
Brak
zadowolenia
Czynniki
motywacji:
Osiągnięcia
Uznanie
Sama praca
Odpowiedzialność
Awanse i rozwój
Niezadowolenie Brak
niezadowolenia
Czynniki higieny:
Przełożeni
Warunki pracy
Stosunki
interpersonalne
Płaca i
bezpieczeństwo
Polityka i
administracja firmy
Teoria sprawiedliwości (Stacy Adams)
Indywidualne postrzegane traktowanie danej osoby
w porównaniu z innymi, oparte na zasadzie równości.
)
(
)
(
)
(
)
(
inni
Naklady
inni
Wyniki
my
Naklady
my
Wyniki
Motywowanie oparte na koncepcji wzmocnienia
Podejście do motywacji, zgodnie z którym zachowanie
wywołujące nagrody będzie prawdopodobnie
powtarzane, a prawdopodobieństwo powtórzenia się
zachowań pociągających za sobą karę jest mniejsze.
Oznacza osłabienie niepożądanych zachowań poprzez obwarowanie
ich negatywnym wynikiem albo niemiłymi następstwami.
Eliminacja
Kara
Oznacza osłabienie zachowań niepożądanych przez ich niedostrzeganie
lub nieuznanie przez menedżera
Metoda wzmacniania zachowania przez zapewnienie nagród albo
pozytywnych wyników zachowaniu pożądanemu
Wzmocnienie pozytywne
Unikanie
Metoda wzmacniania zachowania, w której pracownik unika
niemiłych konsekwencji związanych z postępowaniem odmiennym
od pożądanego.
Teoria ERG
(Existence - egzystencja; Relatedness - kontakty społeczne;
Growth - wzrost, rozwój. Teoria opracowana przez Claytona
Alderfera)
Trzy poziomy potrzeb:
l. Potrzeby egzystencji
U Maslowa: potrzeby fizjologiczne i potrzeby bezpieczeństwa
II. Potrzeba kontaktów społecznych, czyli związki ludzi z ich
otoczeniem
U Maslowa: potrzeby przynależności i pozyskiwania szacunku innych
III. Potrzeba wzrostu; obejmuje potrzeby szacunku dla samego
siebie i samorealizacji
Teoria ERG sugeruje, że:
• ludzkie działania mogą być wywołane jednocześnie przez kilka
kategorii potrzeb,
• działania ludzkie wiążą się z frustracją i regresją
Jeśli dana potrzeba nie zostanie zaspokojona, jednostek
będzie odczuwała frustrację i może ponownie szukać
zaspokojenia potrzeb na niższym poziomie.
Teoria jednostkowych potrzeb ludzkich
Potrzeba osiągnięć
Pragnienie osiągnięcia celu lub wykonania zadania w
sposób bardziej skuteczny niż w przeszłości
Potrzeba afiliacji
Pragnienie ludzkiego towarzystwa i akceptacji
Potrzeba władzy
Pragnienie wywierania wpływu na innych i kontrolowania
swojego otoczenia
Motywowanie od strony procesu
Podejście do motywowania, które koncentruje się na
wyjaśnieniu, dlaczego ludzie wybierają pewne
warianty zachowań do zaspokojenia swoich potrzeb i
jak oceniają swoje zadowolenie po osiągnięciu tych
celów.
Motywacja zależy od siły naszego pragnienia i oczekiwanego
prawdopodobieństwa jego zaspokojenia
Oczekiwana proporcja osiągnięć od wysiłku
Indywidualne postrzegane prawdopodobieństwo
zaowocowania zwiększonego wysiłku wyższymi osiągnięciami
Oczekiwana proporcja wyników od osiągnięć
Indywidualne odczucie, że osiągnięcia w pracy doprowadzą do
konkretnego wyniku
Wyniki
Skutki zachowań w układzie organizacyjnym, zwykłe nagrody
Wartościowość
Indeks pokazujący siłę pożądania przez daną osobę konkretnego
wyniku (atrakcyjność dla jednostki)
Teoria oczekiwań
Motywacja zależy od siły naszego pragnienia i oczekiwanego
prawdopodobieństwa jego zaspokojenia
Model Postera-Lawlera:
Osiągnięci
a
Zadowoleni
e
Odczuwana
sprawiedliwo
ść
Wewnętrzne
nagrody
(wyniki)
Zewnętrzne
nagrody
(wyniki)