Funkcje zarządzania

1

Funkcja zarządzania

H. Fayol rozróżniał:

• przewidywanie (prévoir),

• organizowanie (organiser),

• rozkazywanie (commander),

• koordynowanie (coordonner ),

• kontrolowanie (contrôler).

2

Funkcje przedsiębiorstwa a funkcje

zarządzania

(H. Fayol)

3

Ewolucja funkcji

przedsiębiorstwa

• Produkcja
• Sprzedaż
• Rozliczenia
• Kierowanie ludźmi

4

Ewolucja funkcji

przedsiębiorstwa

5

6

1890 - 1939

1890 - 1939



Rozwój chemii

Rozwój chemii



Napęd elektryczny

Napęd elektryczny



Mechanizacja, automatyzacja

Mechanizacja, automatyzacja



I wojna światowa

I wojna światowa

Co doprowadziło do:



R

R

ozw

ozw

o

o

j

j

u

u

transportu

transportu

/ środków i infrastruktury/



Produkcj

Produkcj

i w

i w

ielkoseryjn

ielkoseryjn

ej

ej



Koncentracj

Koncentracj

i produkcji

i produkcji



Naukowa organizacja pracy

Nowe Zarządzanie

Taka sama technologia

Różna wydajność i efektywność ekonomiczna



nowe mechanizmy motywacyjne do pracy

nowe mechanizmy motywacyjne do pracy



innowacyjność

innowacyjność



nowy podział pracy, nowe struktury

nowy podział pracy, nowe struktury



jakość

jakość



zarządzanie w warunkach zakłóceń

zarządzanie w warunkach zakłóceń

Ewolucja funkcji przedsiębiorstwa

Ewolucja funkcji przedsiębiorstwa

Produkcja

Produkcja

Finanse

Finanse

Kierowan

Kierowan

ie ludźmi

ie ludźmi

Sprzeda

Sprzeda

ż

ż

Produkcja

Produkcja

Finanse

Finanse

Kierowan

Kierowan

ie ludźmi

ie ludźmi

Marketing

Marketing

Produkcja

Produkcja

Działalność

Działalność

ekonomiczno-

ekonomiczno-

finansowa

finansowa

Kierowani

Kierowani

e ludźmi

e ludźmi

Marketing

Marketing

Marketing

Marketing

Produkcja

Produkcja

Zarządzani

Zarządzani

e zasobem

e zasobem

ludzkim

ludzkim

Działalność

Działalność

ekonomiczno-

ekonomiczno-

finansowa

finansowa

Zarządzanie

Zarządzanie

zasobem

zasobem

ludzkim

ludzkim

Klient

Klient

Marketing

Marketing

Działalność

Działalność

ekonomiczno-

ekonomiczno-

finansowa

finansowa

Produkcja

Produkcja

Działalność

Działalność

ekonomiczno

ekonomiczno

-finansowa

-finansowa

Zarządzani

Zarządzani

e zasobem

e zasobem

ludzkim

ludzkim

Marketing

Marketing

Produkcja

Produkcja

Klient

Klient

Zarządzanie

Zestaw działań (obejmujący planowanie
i podejmowanie decyzji, organizowanie,
przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi, i
kontrolowanie) skierowanych na zasoby
organizacji (ludzkie, finansowe,
rzeczowe i informacyjne) i
wykonywanych z zamiarem osiągnięcia
celów organizacji w sposób sprawny i
skuteczny.

( R. Griffin, s.38)

11

Zarządzanie – pojęcia

podstawowe

Funkcje zarządzania:

 planowanie,
 organizowanie,
 motywowanie,
 kontrolę
oraz czynności międzyfunkcyjne

(B. Gliński, 1985.)

12

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

We współczesnym zarządzaniu taki podział jest zbyt wąski i zbyt słabo akcentuje rolę
stosunków między organizacją a otoczeniem jej działania. Szersze: F.E. Kast,
J.E.Rosenzweig. Organization and Management: A Systems and Contingency
Approach. 1970,1985 - McGraw-Hill College.

Według tych autorów na zarządzanie składają się następujące szczegółowe funkcje:

1.

Utrzymywanie kompleksowego spojrzenia na organizację
jako system i jej bieżącą sytuację:

◦

obserwowanie i analizowanie warunków i trendów w otoczeniu;

◦

analizowanie mocnych i słabych punktów poszczególnych

podsystemów organizacji.

13

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

2.

Formułowanie celów i strategii

organizacji jako całości:

◦

długo-, średnio- i krótkookresowe planowanie;

◦

formułowanie zasad i trybu ustalania celów (stopień

partycypacji uczestników, odgórne czy oddolne

konstruowanie planów)

14

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

3.

specjalizacja zadań i określanie ich

treści;

◦

sposoby koordynacji wyspecjalizowanych

zadań;

◦

zróżnicowanie komórek i podsystemów

(dyferencjacja);

◦

integracja wszystkich elementów organizacji.

15

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

4.

Projektowanie systemu informacyjno-

decyzyjnego:

◦

ustalanie operacyjnych mierników realizacji

zadań i efektywności;

◦

system decyzji planistycznych i

koordynacyjnych;

◦

zbiory danych dla decyzji strategicznych i

bieżących;

16

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

5.

Kształtowanie systemu kierowania ludźmi:

◦

formułowanie oczekiwań w stosunku do

poszczególnych osób i ról pełnionych przez nie

w organizacji;

◦

system motywacji do pracy, nagrody

zewnętrzne i wewnętrzne;

◦

dynamika grup;

◦

styl kierowania.

17

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

Współczesna interpretacja funkcji zarządzania

6.

organizacji:

◦

analiza działalności;

◦

analiza opinii klientów i uczestników

organizacji;

◦

rozwój i zmiany w organizacji;

◦

usprawnianie zarządzania

18

Szczegółowe składowe funkcji

zarządzania

(A. Matczewski, 1985, 1990, 2003)

Wyróżnienie funkcji rodzajowych (w powiązaniu
z wiązką celów) umożliwia dokonywanie
różnorodnych dekompozycji systemu
zarządzania organizacją W przypadku
przedsiębiorstwa przemysłowego funkcje
zarządzania, w swym ujęciu ogólnym i
rodzajowym, można (celowe jest..) zgrupować
na trzech poziomach:

I. Poziom zarządzania ogólnego
II. Poziom operatywnego kierowania
III. Poziom sterowania

19

Szczegółowe składowe funkcji

zarządzania

Poziom zarządzania ogólnego

•

Prognozowanie i programowanie perspektywiczne i średniookresowe działalności
gospodarczej, określające:

–

rodzaje i ilość poszczególnych wyrobów w rozbiciu na komórki produkcyjne,

–

cele rynkowe i zadania handlowe (kierunki i wielkość sprzedaży, poziom
przychodów, rentowność sprzedaży/zysk)

–

kierunki i zakres rozwoju struktury systemu technicznego, w tym technologii,

–

strukturę oraz źródła zasileń materiałowych i energetycznych,

–

działania w sytuacji wystąpienia wielkich awarii, z możliwością rozwinięcia się ich
do wymiaru katastroficznego.

–

zakres i technologie ochrony środowiska, w szczególności sposób
zagospodarowania produktów wytwarzanych ubocznie i odpadów produkcyjnych
oraz energetycznych

–

zapotrzebowanie na siłę roboczą,

–

przewidywane koszty produkcji,

–

określenie czynników motywacyjnych, itp.;

20

Szczegółowe składowe funkcji

zarządzania

Poziom zarządzania ogólnego

•

planowanie krótkookresowe produkcji, mające na celu wyznaczenie (na
tydzień, dekadę, miesiąc, kwartał do roku):

–

zadań handlowych (wielkość sprzedaży, poziom przychodów, rentowność
sprzedaży/ zysk)

–

rodzajów i ilości wyrobów na zbyt i poziomu zapasów wyrobów gotowych,

–

określenie potrzeb materiałowych i energetycznych przez poszczególne
jednostki produkcyjne (np. wydziały),

–

ustalenie wielkości produkcji własnej i zakupu (wymiany) wyrobów,
materiałów, nośników i postaci energii z otoczeniem zewnętrznym i
poziomu zapasów materiałów wsadowych,

–

określenie zapotrzebowania na siłę roboczą,

–

planowanie remontów, polegające na określeniu harmonogramów i
zakresu prac remontowych urządzeń podstawowych i pomocniczych
systemu produkcyjnego oraz innych składowych majątku
przedsiębiorstwa, itd.;

21

Szczegółowe składowe funkcji

zarządzania

Poziom zarządzania ogólnego

•

organizowanie, obejmujące:

–

przygotowanie i techniczne zagwarantowanie realizacji planowych zadań
produkcyjnych oraz zapewnienie niezbędnej kadry,

–

koordynację i kooperację wewnątrz przedsiębiorstwa i z partnerami
zewnętrznymi,

–

działalność na rzecz poprawy efektywności zarządzania (np. usprawnianie
organizacji pracy, modyfikacja struktur, usprawnianie kanałów
komunikacji wewnętrznej i z otoczeniem zewnętrznym),

–

zapewnienie zbierania i przetwarzania danych na potrzeby zarządzania w
przedsiębiorstwem,

– nadzór właścicielski na podmiotami zależnymi

,

–

współpracę z interesariuszami wewnętrznymi i zewnętrznymi, w tym
budowa image’u firmy

–

obsługę teleinformatyczną i transportową,

–

zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony, itd.

22

Szczegółowe składowe funkcji

zarządzania

Poziom zarządzania ogólnego

•

kontrolowanie obejmuje:

–

wykonanie planowanej sprzedaży ,

–

wykonanie planowych zadań produkcyjnych

–

analizę techniczno-ekonomiczną produkcji w zakresie:

•

badania wartości odchyleń od wartości planowych,

•

analizy porównawczej odchyleń,

–

wykonanie planów finansowych,

–

analizę i sprawozdawczość statystyczną,

–

ocenę niezawodności pracy systemu produkcyjnego; itp.;

23

Szczegółowe składowe funkcji

zarządzania

Poziom zarządzania ogólnego

•

Zarządzanie zasobem ludzkim; funkcja ta uzależniona jest
przede wszystkim od przyjętego stylu kierowania oraz systemu
organizacji zatrudnienia, płac i szkolenia.
Podstawowe składowe tej funkcji, to:

1. planowanie zatrudnienia,
2. rekrutacja i selekcja kadr,
3. ocena pracowników,
4. budowa systemu motywacji do pracy,
5. Instytucjonalne rozwiązania na rzecz rozwoju zawodowego

pracowników, w tym szkolenia i dokształcanie zawodowe,

6. ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy.

24

Szczegółowe składowe funkcji

zarządzania

Na poziomie operatywnego kierowania spełnia się następujące
funkcje:

•

określenie optymalnego rozdziału zadań produkcyjnych i zasobów,

•

wyznaczanie optymalnych programów pracy układów
technologicznych oraz podstawowych agregatów produkcyjnych za
pomocą planów dobowo--zmianowych, otrzymywanych z poziomu
zarządzania,

•

planowanie działań i łączeń operatywnych w wypadku zakłóceń i
awarii,

•

programowanie sterowania nadrzędnego nad obiektami i
urządzeniami zautomatyzowanymi oraz nadzór nad ich eksploatacją,

•

planowanie rozdziału środków, siły roboczej w ciągu jednej zmiany
oraz przydział zadań w warunkach awaryjnych,

•

bieżąca kontrola techniczno-ekonomiczna pracy systemu
produkcyjnego.

25

Szczegółowe składowe funkcji

zarządzania

Na poziomie sterowania odbywa się:

– operatywne wykonywanie zadań przez poszczególne

układy sterowania obiektów, grup urządzeń czy też
pojedynczych agregatów,

– bezpośrednie sterowanie procesem technologicznym lub

jego elementami oraz regulacja parametrów w
warunkach normalnej pracy systemu produkcyjnego,

– bezpośrednie sterowanie procesem technologicznym lub

jego elementami w warunkach awaryjnych,

– pomiar, rejestracja i wstępne przetwarzanie informacji

pierwotnych na potrzeby poziomu sterowania i
wyższych,

– bieżąca diagnostyka układu.

26