Materiał chroniony prawem autorskim autora
wykładu/seminarium oraz autorów
wykorzystanych materiałów ilustracyjnych.

WYŁĄCZNIE DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO
poprzez EXTRANET Gdańskiego Uniwersytetu
Medycznego!

Kopiowanie dozwolone tylko na potrzeby
nauki własnej.

Umieszczanie na prywatnych stronach WWW
a także jakiekolwiek przeróbki są
pogwałceniem praw autorskich i podlegają
karze.

CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA

CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

© Jacek Brożek

2012

Porządek seminarium

Porządek seminarium

1)

Przewlekła niewydolność
krążenia – NIEWYDOLNOŚĆ
SERCA

2)

Ostra niewydolność krążenia
– WSTRZĄS

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

OSTRA

OSTRA

PRZEWLEKŁA

PRZEWLEKŁA

Zastoinowa
niewydolność serca

WSTRZĄ
S

KARDIOGEN
NY

HIPOWOLEMICZ
NY

WAZOGENN
Y

Anafilaktyczny

Septyczny

Neurogenny

OBSTRUKCYJNY

Wprowadzenie

Wprowadzenie



Niewydolność krążenia to stan w którym:

- spada pojemność minutowa, a w

konsekwencji spada przepływ krwi, który nie

pokrywa zapotrzebowania metabolicznego

tkanek

- uruchomione zostają mechanizmy

przeznaczone do utrzymywania

odpowiedniego przepływu tkankowego



Miarą wydolności serca jest pojemność minutowa serca

Podstawowe pojęcia

Podstawowe pojęcia

Rozciągnięcie
włókien mięśniowych

Wypełnienie
komór

Kurczliwoś
ć

Ciśnienie
tętnicze

Objętość
komór

Obciążenie wstępne

preload

Obciążenie następcze

afterload

Objętość wyrzutowa serca

Pojemność minutowa serca
Miara wydolności serca

Częstość akcji serca

Pojemność minutowa

Pojemność minutowa



Pojemność minutowa =
objętość wyrzutowa x częstotliwość akcji

serca



Pojemność minutowa jest zależna od:

- objętość wyrzutowa –

niewielka redukcja jest

kompensowana wzrostem akcji serca.

- częstotliwość akcji serca –

niewielka redukcja

jest kompensowana wzrostem objętości wyrzutowej

.

Mechanizmy kompensacyjne

Mechanizmy kompensacyjne

1. Aktywacja układu

współczulnego.

2. Mechanizm Frank-Starling.

3. Mechanizm Renina-

Angiotensyna-Aldosteron.

4. Przerost mięśnia serca.

Zwiększenie częstotliwości

Zwiększenie częstotliwości

skurczów

skurczów



pobudzenie układu współczulnego

powoduje zwiększenie częstości

akcji serca (dodatni efekt

chronotropowy)



mały efekt kompensacyjny tego

mechanizmu

Zwiększenie siły skurczu

Zwiększenie siły skurczu



Prawo Franka-Starlinga- siła skurczu jest wprost

proporcjonalna do rozciągnięcia włókien w rozkurczu.



Rozciągnięcie włókien

mięśniowych osiągane

jest przez odpowiednie

wypełnienie komór w

rozkurczu.



Granicą możliwości kompensacji w tym mechanizmie jest

podatność mięśnia serca.
Przekroczenie podatności mięśnia komór prowadzi do

rozstrzeni komory

M

M

echani

echani

z

z

m Renin

m Renin

a

a

-Angiotensin

-Angiotensin

a

a

-Aldosteron

-Aldosteron

.

.



Spadek pojemności minutowej powoduje ograniczenie

przepływu nerkowego i aktywacje układu RAA

Przerost mięśnia serca - I

Przerost mięśnia serca - I



Zwiększenie masy i objętości komór –

odpowiedź na hemodynamiczne

obciążenia



Utrzymujące się napięcie ścian komory

powoduje przerost mięśnia serca



Wzrost masy mięśnia serca pomaga

utrzymać odpowiednią siłę skurczową

Przerost mięśnia serca - II

Przerost mięśnia serca - II



Wzrost sztywności przerośniętej ściany wynika

z wysokiego rozkurczowego ciśnienia w

komorze – przenoszonego na lewy przedsionek

i naczynia płucne – zastój płucny i obrzęk



Wzrost masy mięśniowej powoduje wzrost

zapotrzebowania na tlen



Deficyt tlenowy może doprowadzić do spadku

kurczliwości

NIEWYDOLNOŚĆ

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA

KRĄŻENIA



Zespoły przebiegające ze

wzrostem pojemności

minutowej - zespoły

hiperkinetyczne



Zespoły przebiegające ze

spadkiem pojemności

minutowej

NIEWYDOLNOŚĆ

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA

KRĄŻENIA



Zespoły przebiegające ze wzrostem

pojemności minutowej - zespoły

hiperkinetyczne



nadczynność tarczycy



niedokrwistość



niedobór witaminy B1



przetoki tętniczo-żylne



samoistny zespół hiperkinetyczny

Zastoinowa Niewydolność

Zastoinowa Niewydolność

Krążenia

Krążenia

Zespoły przebiegające ze spadkiem pojemności

minutowej

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA – stan

upośledzenia funkcji serca jako pompy,

powodujący zmniejszenie przepływu

krwi w tkankach, nie pokrywające ich

potrzeb metabolicznych.

Przyczyny niewydolności

Przyczyny niewydolności

serca

serca

1.

Zaburzenia mechaniczne spowodowane:

•

wzrostem obciążenia następczego
nadciśnienie tętnicze
zwężenie zastawki aorty lub pnia
płucnego
zwężenie aorty

 

Przyczyny niewydolności

Przyczyny niewydolności

serca

serca

•

spadkiem obciążenia wstępnego –
utrudnienie napełniania komór

zwężenie zastawki mitralnej lub
trójdzielnej
tamponada serca
zaciskające zapalenie osierdzia
zmiany restrykcyjne mięśnia sercowego

Przyczyny niewydolności

Przyczyny niewydolności

serca

serca

•

wzrostem obciążenia wstępnego -
przeciążenie objętościowe

niedomykalność zastawek
przecieki lewo-prawo

Przyczyny niewydolności

Przyczyny niewydolności

serca

serca

2.

Utrata „czynnej” masy mięśniowej

•

choroba wieńcowa

•

kardiomiopatia zastoinowa

•

zapalenie mięśnia sercowego

•

zmiany metaboliczne

Przyczyny niewydolności

Przyczyny niewydolności

serca

serca

3.

Zaburzenia rytmu i

przewodzenia

•

znaczne przyśpieszenie lub

zwolnienie pracy serca

•

bloki przedsionkowo-komorowe

•

migotanie przedsionków

Zastoinowa niewydolność serca

Zastoinowa niewydolność serca

Objawy niewydolności

Objawy niewydolności

serca

serca

Prawokomorowe



Obrzęki

obwodowe



Wypełnienie żył

szyjnych



Wodobrzusze



Ból brzucha



Hepatomegalia



Splenomegalia

Lewokomorowe



Duszność



Kaszel



Szybki oddech



Duszność

napadowa nocna



Krwioplucie



Orthopnoe

Następstwa niewydolności

Następstwa niewydolności

serca

serca



Zaburzenia

krążenia

mózgowego



Zmiany

anatomiczne

serca



Utrwalone

nadciśnienie

tętnicze



Przewlekła
niewydolność
nerek



Włóknienie
śródmiąższowe
płuc



Włóknienie
wątroby

Czas

Czas

Czynniki ryzyka:

Czynniki ryzyka:

-

Nadciśnienie

Nadciśnienie

tętnicze

tętnicze

-

CHNS

CHNS

-

Cukrzyca

Cukrzyca

Bezobjawowa
dysfunkcja LK

Śmierć

Łagodna

Łagodna

Średnia

Średnia

Ciężka

Ciężka

Jakość

życia

Tolerancj
a
wysiłku

Nagła

śmierć

incydenty

wieńcowe

POSTĘP

NIEWYDOLNOŚĆ

NIEWYDOLNOŚĆ

KRĄŻENIA

KRĄŻENIA

Objawowa
dysfunkcja LK

DEFINICJA WSTRZĄSU

DEFINICJA WSTRZĄSU

Zagrażająca życiu niewydolność krążenia

przebiegająca z krytycznym zmniejszeniem

ukrwienia

narządów i następowym hipoksyjno-

metabolicznym

uszkodzeniem funkcji komórek

DEFINICJA WSTRZĄSU

DEFINICJA WSTRZĄSU

Stan obniżonej perfuzji komórek i tkanek
spowodowanej:

•

spadkiem objętości krwi krążącej

•

spadkiem rzutu serca

•

utrudnienia przepływu krwi przez serce

•

wzrostem objętości łożyska naczyniowego

WSTRZĄS - OBJAWY

WSTRZĄS - OBJAWY



Zmiany

świadomości i

samopoczucia



Oliguria aż do

anurii



Zimna, blada skóra,

sinica obwodowa



Obniżenie

temperatury ciała



Wzrost temperatury

ciała we wstrząsie

septycznym



Tachykardia, tętno

szybkie i słabsze



Pocenie się



Obniżenie

ciśnienia

skurczowego



Oddech szybki i

głęboki stopniowo

spłycający się

Hemodynamiczny monitoring

Ośrodkowe ciśnienie żylne
(OCŻ)

Końcówka w prawym przedsionku

ocena zdolności pompowania
prawego serca

Ciśnienie zaklinowania w
tętnicy płucnej

cewnik płucny przez prawy
przedsionek, prawą komorę do
tętnicy płucnej

Pośrednia ocena ciśnienia późno-
rozkurczowego w lewej komorze -
ocena zdolności pompowania
lewego serca

WSTRZĄS

WSTRZĄS

HIPOWOLEMICZNY

HIPOWOLEMICZNY



utrata pełnej krwi lub utrata
innych płynów

Utrata krwi, osocza lub płynów w wyniku
oparzeń, wymiotów, biegunek, przetok,
zapalenia otrzewnej, zapalenia trzustki,
niedrożności przewodu pokarmowego.

WSTRZĄS

WSTRZĄS

HIPOWOLEMICZNY

HIPOWOLEMICZNY



Obraz kliniczny: zapadnięte żyły szyjne, blada, zimna,
wilgotna skóra, silne pragnienie, niepokój, dreszcze,
skąpomocz



OCŻ – niskie, poniżej 5 cm słupa wody, kontrola
płynoterapii;
Spadek frakcji wyrzutowej serca
Wzrost oporu obwodowego



diureza godzinowa – kontrola przebiegu wstrząsu,
gazometria

OCŻ – ośrodkowe ciśnienie żylne

WSTRZĄS

WSTRZĄS

KARDIOGENNY

KARDIOGENNY



obniżenie pojemności

minutowej serca poniżej

poziomu zapewniającego

prawidłową perfuzję tkanek.

Następuje wskutek: zawału serca, zaburzeń

rytmu, zdekompensowania wady

zastawkowej, zapalenia mięśnia sercowego

WSTRZĄS

WSTRZĄS

KARDIOGENNY

KARDIOGENNY



Obraz kliniczny: pozycja siedząca - ortopnoe,
uczucie strachu, blady, z sinicą,
rzężęnia nad płucami, przepełnione żyły szyjne



OCŻ – wysokie
ciśnienie zaklinowania – wysokie
odpowiada ciśnieniu końcoworozkurczowemu w
komorze lewej

Wzrost oporu obwodowego
Ocena diurezy godzinowej, gazometrii

WSTRZĄS

WSTRZĄS

OBSTRUKCYJNY

OBSTRUKCYJNY



W następstwie niedrożności

układu krążenia dochodzi do

zablokowania rzutu serca.

Następuje wskutek: zatoru tętnicy płucnej,

tamponady worka osierdziowego, odma

prężna, tętniak rozwarstwiający aorty

WSTRZĄS

WSTRZĄS

OBSTRUKCYJNY

OBSTRUKCYJNY



Obraz kliniczny:

wzrost ciśnienia w żyłach szyjnych
pulsus paradoxus, stłumienie tonów serca w tamponadzie
serca.
objawy zatoru płuc: niewyjaśniona duszność, ból opłucnej i
krwioplucie



Tamponada serca

Równoległy wzrost OCŻ i ciśnienia zaklinowania
Spadek frakcji wyrzutowej serca
Wzrost oporu obwodowego



Zator płucny

Spadek frakcji wyrzutowej serca
wzrost OCŻ i ciśnienia w t. płucnej, ale niskie ciśnienie
zaklinowania
Wzrost oporu obwodowego

WSTRZĄS

WSTRZĄS

WAZOGENNY

WAZOGENNY

Stan, w którym objętość krwi

krążącej jest prawidłowa, ale

występuje patologicznie

poszerzone łożysko naczyniowe

ANAFILAKTYCZNY

SEPTYCZNY

NEUROGENNY

DEFINICJE

DEFINICJE



Anafilaktyczny



Jest następstwem reakcji nadwrażliwości typu I; po

wtórnym kontakcie z alergenem dochodzi do

uwolnienia dużych ilości substancji rozszerzających

naczynia.



Septyczny



Stan charakteryzujący się obecnością drobnoustrojów

w krwi i ich rozmnażaniem ( posocznica ); wydzielają

one lub uwalniają w trakcie rozpadu substancje

wywierające działanie ogólnoustrojowe między innymi

w znacznym stopniu poszerzają naczynia.



Neurogenny



Jest to stan, w którym dochodzi do anatomicznego lub

czynnościowego upośledzenia regulacji napięcia ścian

naczyń

OBJAWY HISTAMINOZALEŻENE

OBJAWY HISTAMINOZALEŻENE

HISTAMINA

Uwolnienie
neurotransmiterów

Wazodylatacja

Tachykardia,
arytmie

Stymulacja bólowa

Wzrost przepuszczalności
śródbłonków

Wzrost sekrecji śluzu

Drogi oddechowe

Skóra

System
sercowo-
naczyniowy

Ośrodkowy
system
nerwowy

Zaburzenia
rytmu dobowego

Nudności, wymioty

Ból głowy

Zawroty głowy

Hipotonia,
nadciśnienie

Anafilaksja

Migotanie Zawał

Świąd

Zaczerwienienie

Pokrzywka

Katar

Duszność

H3

H1/2

H1/2

H1/2

H1

H1

WSTRZĄS

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

ANAFILAKTYCZNY



Obraz kliniczny:
objawy anfilaksji - niepokój, świąd, kichanie, pokrzywka
zawroty głowy, gorączka, dreszcze, nudności, wymioty,
zaburzenia oddychania ze skurczem oskrzeli, obrzęk krtani
spadek ciśnienia, tachykardia
napady drgawek, utrata przytomności, zatrzymanie
krążenia



OCŻ i ciśnienie zaklinowania – niskie

Wzrost frakcji wyrzutowej serca
Spadek oporu obwodowego

Ocena diurezy godzinowej, gazometrii

WSTRZĄS

WSTRZĄS

SEPTYCZNY

SEPTYCZNY



Obraz kliniczny: wysoka gorączka, hiperwentylacja
początkowo gorąca, przekrwiona, sucha skóra,
następnie zimna, zasiniona, wybroczyny skórne
świadomość ograniczona



OCŻ i ciśnienie zaklinowania – początkowo prawidłowe,
następnie zmienne
Spadek oporu obwodowego
Wzrost frakcji wyrzutowej serca, z wyjątkiem przypadków
przebiegających z uszkodzeniem m. sercowego

Ocena diurezy godzinowej, gazometrii i koagulogramu