MOTYWACJA I
UMIEJĘTNOŚCI
MOTYWOWANIA
Motywy wpływające na myślenie
i działanie, identyfikacja potrzeb ludzkich,
skutki motywacji zewnętrznej i
wewnętrznej, formy motywowania
materialne
i niematerialne
Motywacja - definicja
Motywacja jest to opracowywanie i stosowanie w
praktyce systemu oddziaływań, stymulujących
ludzi do podejmowania i realizacji zadań
wynikających ze strategii organizacji oraz do
ich wykonywania w jak najlepszy sposób.
W psychologii pracy motywacja to zestaw
czynników, sprawiających, że ludzie pracują
chętnie, a swoje obowiązki związane z pracą
wykonują w sposób dokładny, poprawny i
zgodny z obowiązującymi wymaganiami.
Model motywacji
BODZIEC
(potrzeba)
OKREŚLONE
ZACHOWANIE
CEL
(pożądany efekt)
Co to jest motyw i
motywator?
Motywem nazwać można przeżycie:
Pobudzające człowieka do działania
Powstrzymujące człowieka przed
działaniem
Przeszkadzające wykonaniu zadania
Motywator to czynnik wzbudzający proces
motywacyjny. Zostaje przyjęty przez
człowieka i staje się motywem.
Istota motywacji
To psychologiczny stan przyczyniający się do
stopnia w jakim człowiek się w coś angażuje .
Stan ten obejmuje czynniki które:
a) powodują
b) wytyczają
c) podtrzymują
zachowanie ludzkie zmierzające w określonym
kierunku
Właściwości charakteryzujące
motywację
• Kierunek- cel ku któremu człowiek
zmierza
• Natężenie na które składa się:
a) Siła- czyli stopień w jakim dany motyw
panuje nad innymi jest wskaźnikiem
wytrwałości w dążeniu do celu
b) Wielkość- liczba czynników potrzebnych do
osiągnięcia wyniku np. poziom aspiracji
c) Intensywność- mobilizacja organizmu
związana z realizacją celu
Rodzaje napięcia
motywacyjnego
Napięcie dodatnie powstaje gdy jednostka
1) Chce realizować nowe atrakcyjne zadania
2) Osiąga satysfakcję
3) Podejmuje nowe formy aktywności
Napięcie ujemne powstaje gdy jednostkę:
a) Pozbawiamy czegoś
b) Atakujemy ją
c) Ograniczone są potrzeby
d) Gdy coś jej zagraża
Formy redukcji napięcia
motywacyjnego
- Osiąganie pożądanego stanu rzeczy
- Spontaniczny spadek zbyt długo
trwającego napięcia
- Zmiana napięcia jako skutek zmian
zachodzących w ustroju, rytmie czynności
życiowych
- Usunięcie napięcia przez inne,
konkurencyjne napięcie o dużej sile
- Silne podrażnienie i związane z nim
gwałtowne reakcje
Definicja 3 odmian teorii motywacji:
• psychodynamiczna – zgodnie z tą koncepcją, głównymi
motywatorami w człowieku są jego wewnętrzne potrzeby
osiągnięcia określonych celów i pragnień, niezależnie od
czynników zewnętrznych.
• behawioralna – zachowanie jednostki, jej aktywność i
postępowanie, dążenie do określonych celów czy posiadanie
danych potrzeb wynika z szeregu czynników środowiskowych,
jest zdeterminowana przez geny. Motywacja jest więc zależna
przede wszystkim od środowiska, w którym zostaliśmy
wychowani i w którym żyjemy. Jest efektem wywieranego na
nas wpływu przez otoczenie.
• poznawcza – teoria ta zależna jest od aktywności samo
kreacyjnej człowieka. To człowiek kształtuje własną osobowość
według własnych planów i zamierzeń. Motywacja jest zależna
od potrzeb, które założyliśmy się osiągnąć w przyszłości. Im
posiadamy większą potrzebę, tym motywacja jest silniejsza
.
Teoria Maslowa
Tylko potrzeby
niezaspokojone skłaniają do
działania
Potrzeby mają układ
hierarchiczny
Ludzie dążą do zaspokojenia
potrzeb w ich kolejności
Abraham Maslow
Piramida potrzeb wg
Maslowa
Teoria ERG wg Alderfera
Alderfer twierdzi, że odczuwanie potrzeb przez ludzi
ma charakter dynamiczny i ciągły. Opierając się na
przekonaniu, że ludzie mogą odczuwać kilka potrzeb
jednocześnie, dzieli potrzeby na krótkookresowe,
długookresowe oraz okazjonalne.
E
– existence – potrzeby egzystencjonalne, tj.
potrzeby fizjologiczne, materialne, poprawa
warunków pracy
R
– relatedness - potrzeby stosunków
społecznych, m.in.: aspiracje, potrzeba integracji w
zespole
G
– growth - potrzeby rozwoju osobistego
Clayton
Alderfer
Czynniki motywujące pracowników do pracy
można podzielić na dwie grupy:
czynniki higieny (zewnętrzne) - czynniki
te nie prowadzą bezpośrednio do
satysfakcji z pracy, jednak wpływają na
poziom niezadowolenia z pracy.
motywatory (czynniki wewnętrzne) -
prowadzą do satysfakcji z pracy. W skład tej
grupy czynników wchodzą: uznanie,
osiągnięcia, zakres odpowiedzialności,
awanse i możliwość rozwoju osobistego.
Dwuczynnikowa teoria
Herzberga
Frederic
Herzberg
Motywacja zewnętrzna
Motywacja zewnętrzna to angażowanie się w jakieś
działanie w skutek zewnętrznych nacisków, motywatorów
lub dla zewnętrznych korzyści.
Motywacja jedynie za pomocą „zewnętrznych” nagród nie
wyzwala w ludziach poczucia przynależności do
organizacji. Pracownik nie identyfikuje i nie utożsamia się z
firmą. Trudno w takiej sytuacji liczyć na to by dobrowolnie
został po godzinach. Uzna, że wywiązując się ze swoich
obowiązków robi to jedynie dla organizacji, sam nie
czerpiąc z tego żadnej satysfakcji. Ważne jest, by ludzie
dostrzegli, że dbając o firmę, dbają o samych siebie.
Motywacja wewnętrzna
Motywacja wewnętrzna to angażowanie się w jakieś
działanie, ponieważ sprawia nam ono przyjemność bądź
wzbudza nasze zainteresowanie,. Ta wewnętrzna
potrzeba realizacji, która pcha nas do przodu, to wartość,
jaką ludzie widzą w pracy i swoim otoczeniu zawodowym.
Mówiąc o motywacji wewnętrznej należy zwrócić uwagę na
trzy czynniki działające na jej korzyść, a mianowicie:
współpracę, zadowolenie i prawo do podejmowania
decyzji.
Motywacja wewnętrzna wykształca swoiste poczucie więzi z
organizacją. Pracownik, którego łączy z organizacją nie
tylko pensja, czy samochód służbowy z własnej woli
zostanie dłużej w pracy by dokończyć ważne zadanie,
nawet, jeśli zakłóci to jego wieczorne plany.
Teoria oczekiwań Vrooma
Teoria ta, zwana również
modelem poznawczym lub decyzyjnym,
została opublikowana w 1964 roku.
Według Vrooma zadowolenie z pracy
jest uzależnione od ilości nagród, jakie
ludzie otrzymują za swoją pracę,
natomiast poziom wydajności pracy jest
całkowicie zależny od zasad osiągania
nagród. Jednostki są zadowolone ze
swej pracy w takim stopniu, w jakim ich
praca zapewnia im to, czego pragną, a
są efektywne w pracy w takim stopniu,
w jakim efektywność pracy prowadzi do
osiągnięcia tego, czego pragną.
Victor
Vroom
Teoria McClellanda
Najistotniejszymi z ludzkich
czynników motywujących są
potrzeby: osiągnięć, władzy i
przynależności.
Nie ma w hierarchii potrzeb ani
jednolitego zestawu potrzeb
wspólnych dla wszystkich ludzi
W określonej sytuacji jeden z
rodzajów potrzeb staje się
przyczyną działania jednostek
David McClelland
Teoria wzmocnień Skinnera
Zakłada ona, że konsekwencje przeszłych zachowań
mają wpływ na zachowania przyszłe. Przy czym,
większa będzie szansa powtórnego wystąpienia
zachowań nagradzanych niż karanych. Przebieg
sekwencji wzmocnienia zachowania wygląda tak:
bodziec - reakcja - skutki - reakcja w przyszłości.
To znaczy, że reakcja pracownika na dany bodziec
sytuacyjny wywoła skutek, którego pozytywne
wzmocnienie zwiększy prawdopodobieństwo
ponownego wystąpienia danej reakcji. Jeżeli
wzmocnienie będzie negatywne, pracownik
zmodyfikuje reakcję lub będzie się jej wystrzegał.
Trzy podstawowe grupy
motywatorów:
1)
Środki przymusu - cechują się dużym stopniem imperatywności
wynikającej z zagrożenia sankcją. Zakładają podporządkowanie zachowań
motywowanego interesom i woli motywującego, bez względu na interesy i
oczekiwania motywowanego. Z założenia już więc brak podstawowej
zgodności interesów motywowanego i motywującego.
2)
Środki zachęty - polegają na wywołaniu zainteresowania określonym
zachowaniem. Ta grupa to instrument modyfikacji i kształtowania
pożądanych zachowań.
3)
Środki perswazji - to swego rodzaju porozumienie stron oparte na
partnerstwie motywującego i motywowanego. To narzędzie motywowania
pozbawione jest ładunku imperatywności i nie jest bezpośrednio poparte
żadnymi sankcjami. Perswazja stanowi środek dopełniający inne rodzaje
narzędzi motywacyjnych: środki przymusu i środki zachęty.
Środki zachęty
Motywacja materialna – motywowanie pracowników do
wykonywania pracy za pomocą środków finansowych,
np. płace, premie, nagrody, deputaty, ryczałty,
świadczenia socjalno-bytowe, przywileje nie włączone
do wynagrodzeń
Motywacja niematerialna - to przede wszystkim
sprawienie, aby pracownik czuł się doceniany a także
chciał być częścią zespołu. Do niematerialnych środków
motywacji można zaliczyć danie pracownikom
możliwości awansu, organizowanie dla nich szkoleń
rozwijających ich kompetencje zawodowe i osobiste,
organizacja imprez integracyjnych.
Bibliografia:
• Ricky W. Griffin „Podstawy zarządzania
organizacjami”
• Andrzej Koźmiński, Włodzimierz Piotrowski
„Zarządzanie. Teoria i praktyka”
• M. Tyrańska „Motywowanie pracowników w
teorii i praktyce”
• Internet
„http://www.praca.pl/poradniki/rynek-
pracy/motywacja-wewnetrzna-i-
zewnetrzna_pr-91.html”
Wykonanie:
Marta Kowalczyk
Marzena Lewińska
Kamil Kamiński
Michał Kłopotowski