Metody organizatorskie

Podstawy Zarządzania i Organizacji

Organizowanie jest nieustannym procesem
kierowniczym. Zmianie mogą bowiem ulegać strategie
i warunki otoczenia, a skuteczność i sprawność
organizacji nie zawsze bywają zgodne z zamierzeniami
menedżerów. Przy tworzeniu nowej organizacji, przy
poprawianiu istniejącej albo przy wprowadzeniu
radykalnych zmian do występującego w niej układu
stosunków menedżerowie, podejmując decyzje,
wykonują cztery podstawowe kroki.

CZTERY PODSTAWOWE ELEMENTY

CZTERY PODSTAWOWE ELEMENTY

BUDOWANIA ORGANIZCJI

BUDOWANIA ORGANIZCJI

1. Dzielą całą pracę na zadania, które mogą być logicznie i
dogodnie wykonywane przez poszczególne osoby i grupy. Nosi to
nazwę
podziału pracy.

2. Łączą zadania w sposób logiczny i sprawny. Grupowanie
pracowników i zadań zazwyczaj określa się jako
departamentalizację.

3. Określają, kto podlega komu w organizacji. Takie ustalenie
zależności prowadzi do utworzenia hierarchii organizacyjnej.

4. Wprowadzają mechanizmy integrowania działalności
poszczególnych działów w zwartą całość i sprawdzają skuteczność
tej integracji. Proces ten nosi nazwę koordynowania.

PODZIAŁ PRACY

PODZIAŁ PRACY

Jedną z pierwszych pozycji dotyczących tego zagadnienia było

Państwo Platona w którym podzielił on idealne wedle niego
społeczeństwo na ludzi złotych, srebrnych i brązowych przydzielając
im różnego typu funkcje
zależnie od statusu.

Kolejną osobą, która opisała podział pracy był Adam Smith w swoim

dziele „Bogactwo Narodów”. Smith pisał: „Jeden robotnik wyciąga
drut, drugi go prostuje, trzeci tnie, czwarty zaostrza, piąty szlifuje
koniec, aby osadzić główkę”. Dziesięciu ludzi, pracując w ten sposób,
produkowało 48 000 szpilek w ciągu jednego dnia. Jeśliby jednak, jak
pisał A. Smith, „każda z tych osób pracowała samodzielnie i
oddzielnie”, w najlepszym razie wytwarzałaby 20 szpilek dziennie.

Podział Pracy to rozkładanie złożonego zadania na części, w wyniku
czego poszczególne osoby ponoszą odpowiedzialność za ograniczony
zbiór czynności, a nie za całość zadania.

DEPARTAMENTALIZACJA

DEPARTAMENTALIZACJA

Departamentalizacja jest jednym z mechanizmów tworzenia struktury

organizacyjnej, polegającym na logicznym, sprawnym i efektywnym łączeniu
zadań i pracowników. Znajduje głównie zastosowanie w średnich i dużych
przedsiębiorstwach, w których niemożliwy jest bezpośredni nadzór naczelnego
kierownictwa nad pracownikami, wobec czego obowiązki te są przenoszone
(tzw. delegacja) na menedżerów poszczególnych departamentów (działów).

Zasadniczo można wyróżnić 4 kryteria, według których grupuje się zadania
i ludzi w departamenty (działy):

• Grupowanie według funkcji - np. dział marektingu, dział sprzedaży.

• Grupowanie według produktów (lub ich grup) - np. dział produkcji sprzętu

komputerowego, dział produkcji oprogramowania.

• Grupowanie według klientów (lub ich grup) - np. dział kredytowania

osób fizycznych, dział kredytowania małych firm.

• Grupowanie według lokalizacji - np. oddział na Kraków

Departamentalizcja to grupowanie podobnych i logicznych powiązanych
czynności w działy.

HIERARCHIA

HIERARCHIA

Układ wielu szczebli w strukturze organizacyjnej, na którego szczycie
znajduje się najwyższy rangą menedżer (lub menedżerowie)
odpowiedzialny za operacje całej organizacji; na kolejnych szczeblach
znajdują się kierownicy niższych stopni.
Warto zwrócić uwagę, że przez szczebel hierarchiczny rozumie się tu
każdy poziom w hierarchii organizacyjnej z wyjątkiem najniższego,
na którym rozmieszczeni są pracownicy nie pełniący funkcji
kierowniczych. Naturalnie, szczeble hierarchiczne liczy się "od góry",
np. na szczycie hierarchii organizacyjnej znajduje się dyrektor naczelny,
dyrektor generalny lub prezes, na kolejnym - jego zastępcy, itd.

KOORDYNOWANIE

KOORDYNOWANIE

Koordynowanie jest to proces integrowania działalności odrębnych
działów,
aby skutecznie osiągnąć cele organizacji. Przy braku koordynacji
ludzie tracą świadomość swoje roli w całej organizacji i mogą
odczuwać pokusę
zaspokajania interesów własnego działu kosztem celów
organizacji.

W stosunku koordynacji autorytet osobisty przełożonego ma
mniejsze znaczenie niż w stosunku przywództwa. Stosunki między
koordynatorem a podwładnymi mają bowiem na ogół racjonalny,
a nie emocjonalny charakter. Cechy osobiste koordynatora są
oczywiście ważne, ale z zupełnie innych powodów niż w
przypadku przywódcy. Koordynator jest bowiem traktowany albo
jako naturalny element systemu organizacyjnego, w którym
uczestnictwo, a nie relacje z przełożonym, są dla podwładnego
ważne, albo jako partner pomocny w rozwiązywaniu własnych
problemów zawodowych.

Wybór celu i przedmiotu badania

Wybór celu i przedmiotu badania

(Inaczej „analiza potrzeb organizacyjnych”)

Obejmuje następujące kierunki postępowania
organizatorskiego:

• określenie celu ogólnego (wydajność, koszty, jakość, warunki
pracy),

• wstępną analizę organizacyjną (źródła, rezerwy i kierunki
usprawnień),

• określenie przedmiotu organizowania (dział, fragment
procesu),

• określenie celu szczegółowego (konkretyzacja celu ogólnego
lub przejście do celów niższego stopnia; np. drogi transportowe,
eliminacja),

• analiza aspektów ekonomicznych, technicznych i
psychologicznych przedmiotu organizowania,

• analizę warunków pracy (pozycja, oświetlenie, hałas,
temperatura itp.),

• ustalenie środków i terminów.

RODZINY METOD WYKORZYSTYWANYCH

RODZINY METOD WYKORZYSTYWANYCH

W ORGANIZOWANIU

W ORGANIZOWANIU

• Metody socjopsychologiczne

• Metody ergonomiczne

• Badania operacyjne

• Metody sieciowe

• Metody ekonometryczne

• Metody informatyczne

Normy pracy służą do:

• Organizowania procesów pracy

• Do planowania produkcji

• Do analizy zdolności produkcyjnych

• Do analizy kosztów

• Do stosowania motywacyjnych systemów płac

Sama budowa schematu zmusza przedsiębiorcę do skrystalizowania sposobu
myślenia o pracy i sposobach jej wykonania.

ISTOTA ORGANIZACJI

ISTOTA ORGANIZACJI

Istotą pojęcia organizacja jest świadome i celowe porządkowanie zbioru zadań,
działających podmiotów, zasobów i instrumentów działania a także
zagwarantowanie równowagi między potrzebami stabilizacji, a koniecznością
zmian w organizacji. Z jednej strony bowiem, struktura organizacyjna, jako
rezultat organizowania zapewnia minimum ładu, trwałości i spokoju. Z drugiej
strony, zmiany w strukturze mogą ułatwić lub spowodować dostosowanie się do
wewnętrznych i zewnętrznych zmian.

Według James Stonera, Edwarda Freemana i Daniela Gilberta zakres i
obszar Organizowania można zakreślić za pomocą czterech fundamentalnych
elementów:

1. Projektowanie organizacji i jej struktury organizacyjnej
2. Władza i autorytet
3. Gospodarowanie zasobami ludzkimi
4. Kierowanie zmianami organizacyjnymi i innowacją

Projektowanie stanu postulowanego

Projektowanie stanu postulowanego

Badanie metod pracy znajduje zastosowanie na ogół w
odniesieniu do tzw. prostych przedsięwzięć organizacyjnych
(usprawnienie wybranego odcinka procesu
technologicznego, racjonalizacja pracy w grupie stanowisk).

Fazy etapu projektowania:

1. uporządkowanie zmian zaproponowanych w toku

krytycznej analizy i oceny stanu faktycznego,

2. opracowanie właściwego projektu stanu proponowanego,
3. weryfikacja projektu w warunkach symulowanych lub

rzeczywistych,

4. ocena proponowanych rozwiązań według kryteriów

ekonomicznych, warunków pracy oraz
psychosocjologicznych.