Przewlekłe niedokrwienie 

kończyn dolnych

 

 

Etiologia

• Miażdżyca – 98%
• Pozostałe 2% - 

choroby zapalne tętnic, 

przerost włóknisto-mięśniowy, tętniaki tętnic 
obwodowych, zespoły uciskowe

5% populacji powyżej 50 rż.
3 x częściej chorują ♂
Po 70 rż ♂=♀

 

 

Miażdżyca jest chorobą układową 

dlatego:

• U 25% współistnieje ChNS
• U 15% miażdżyca tętnic 

przedmózgowych

• U 40% nadciśnienie tętnicze

 

 

Czynniki ryzyka

• Wiek
• Cukrzyca – 

częstość amputacji rośnie 7x

• Zaburzenia lipidowe – 

wzrost LDL i 

choleterolu całkowitego

• Palenie papierosów – 

niedokrwienie 

kończyn rozpoznaje około 10 lat wcześniej niż u 
nie palących

• Nadciśnienie tętnicze

 

 

Zwężenia i niedrożność 
końcowego 

odcinka

 aorty 

i tętnic biodrowych

Zwężenie i 
niedrożność 
tętnic udowych 
i podkolanowej

Zwężenie i 
niedrożnośc 
tętnic podudzia

70%

10-30%

10-15%

Lokalizacja 

zmian

 

 

 

 

Klasyfikacja Fontaine’a

• Stopień I – 

bezobjawowy, objawy 

niespecyficzne (drętwienia)

• Stopień II – 

chromanie przestankowe

» IIA – dystans > 200m
» IIB – dystans < 200m

• Stopień III

 – ból spoczynkowy

» IIIA – ciśnienie skurczowe na wysokości kostek > 50 mmHg
» IIIB - ciśnienie skurczowe na wysokości kostek < 50 mmHg

• Stopień IV

 – owrzodzenia i martwica

 

 

Krytyczne niedokrwienie 

kończyny

• Nawracający ból spoczynkowy nogi 

wymagający leków przeciwbólowych dłużej 
niż 2 tygodnie

lub

• Owrzodzenie lub martwica

oraz

• Ciśnienie skurczowe na wysokości kostki < 

50 mmHg

• Ciśnienie skurczowe na paluchu < 30 

mmHg

 

 

Zakrzepowo-zarostowe 

zapalenie naczyń

Miażdżyca zarostowa tętnic 

kończyn dolnych

Wiek

< 40 rż

> 40 rż

Etiologia

zapalna

miażdżycowa

Lokalizacja 

zmian

małe i średnie naczynia 

rąk i nóg

duże naczynia dolnych partii 

ciała

Żyły

Objęte procesem 

chorobowym

Wolne od zmian

Postęp 

choroby

Okresy zaostrzeń i remisji

Proces ciągły 

Związek z 

paleniem

Chorzy zwykle dużo palący

Czynnik ryzyka

Leczenie 

chirurgicz

ne

Trudne, zwykle 

ograniczające się do 

amputacji

Często stosowane z 

powodzeniem

 

 

Rozpoznanie

• Badanie podmiotowe i przedmiotowe

 

•Wskaźnik kostka – ramię

 

 

• Duplex Doppler

•Arteriografia klasyczna, tomografii 
komputerowej, rezonansu 
magnetycznego

 

 

Prewencja

• Bezwzględny zakaz palenia tytoniu
• Leczenie cukrzycy – 

HbA

1c

 < 7 %

• Leczenie hiperlipidemii – 

LDL < 100 mg%

• Leczenie nadciśnienia tętniczego

 

 

Leczenie

• Eliminacja czynników ryzyka
• Leczenie wysiłkiem – 

30-45 minut, 3 x 

tygodniowo przez co najmniej 6 miesięcy

• Leki przeciwpłytkowe
• Cilostazol – 

inhibitor fofsodiesterazy III

 

(nie 

zarejestrowany w Polsce)

• Pentoksyfilina 
• Pochodne prostaglandyn

 

 

Leczenie operacyjne

• III i IV stopień niedokrwienia wg. 

Fontaine’a

• Chromanie przestankowe, jeśli:

» Brak poprawy po leczeniu zachowawczym
» Duży stopień niesprawności chorego
» Brak innych chorób ograniczających wydolność chorego
» Spodziewany przebieg choroby
» Ryzyko zabiegu

• Przeciwskazania – 

bardzo ciężki stan ogólny 

chorego, chorzy unieruchomieni

 

 

Odcinek aortalno-udowy

Zwężenie t. biodrowej

Krótka niedrożność t. biodrowej

Długa niedrożność t. biodrowej

 

 

Odcinek udowo-podkolanowy

Krótka niedrożność lub zwężenie t. udowej

Długa niedrożność t. udowej z drożną t. uda głęboką

Długa niedrożność t. udowej

 

 

 

 

 

 

1964 – Dotter and Judkins

   pierwsze PTA z użyciem 

sztywnego, niepodatnego cewnika

1974 – Gruntzig

   pierwsze PTA z użyciem cewnika 

balonowego

 

 

PTA

 

 

Powikłania po PTA – 3-4%

• Związane z nakłuciem tętnicy

» Krwiak
» Tętniak rzekomy
» Zakrzepica
» Rozwarstwienie ściany tętnicy

• Związane z rozszerzaniem tętnicy

» Zakrzepica
» Rozwarstwienie
» Rozerwanie ściany tętnicy
» Tętniak rzekomy

• Obwodowe

» Skurcz tętnicy
» Zator

Śmiertelność – 0.5 %

 

 

Rodzaje angioplastyki

• Balonowa – 

za pomocą wysokociśnieniowych 

balonów

• Laserowa – 

usunięcie za pomocą lasera 

Nd:YAG, blaszki miażdżycowej 

• Dynamiczna – 

cewnik

 

Rotaks, Kensey, 

Aterotom Simpsona, udrożnienie tętnicy poprzez 
fizyczne usunięcie blaszki miażdżycowej

• Z implantacją stentów 

 

 

Rodzaje stentów

• Samorozprężalne 

• Rozprężane na balonie

• Stentgrafty

 

 

Wskazania do założenia 

stentu

• Nawrót zwężenia po wyjęciu balonika do 

PTA

• Rozwarstwienie ściany tętnicy
• Uraz ściany tętnicy

Przeciwwskazania

• Zaburzenia krzepnięcia
• Trudności anatomiczne

 

 

Powikłania po stentowaniu

• Wczesne

» Przesunięcie stentu
» Perforacja tętnicy
» Ostra zakrzepica 
» Zatorowośc
» posocznica

• Późne 

» Migracja stentu
» Rozrost intimy