Cykle koniunkturalne

• PKB jako wielkość zmienna – zmiany

czynników tworzących PKB, zmiany
technologiczne, zmiana otoczenia
makro;

• Nierówny wzrost – cecha gospodarki

rynkowej

• Rozwój cykliczny - składa się z

cykli gospodarczych, czyli
okresowych zmian w poziomie
aktywności gospodarczej

• Wahania gospodarcze:
Sezonowe
+
Przypadkowe
+
Koniunkturalne

Koniunktura – co to takiego?

Cykl koniunkturalny, czyli...

1) Odchylenie wartości produkcji od

długookresowego trendu, okresowe
wahanie wokół trendu

2) Wahadłowy ruch całkowitego

produktu narodowego, dochodu i
zatrudnienia, któremu towarzyszy
wzrost lub spadek poziomu
aktywności gospodarczej w
większości sektorów (Samuelson)

• Cykl – dodatnie i ujemne odchylenie

od trendu

• Miarą odchyleń – luka PKB; różnica

między PKB potencjalnym a
rzeczywistym

Trend = tendencja rozwojowa – wygładzona
ścieżka produkcji w długim okresie po
eliminacji zmian krótkookresowych

- gospodarki wzrostowe
- gospodarki stacjonarne

Rodzaje cykli:

1)Krótkie (Kitchina)

2)Średnie (Jurgala)

3)Długie (Kondratiewa) – teoria fal

Kondratiewa

Cykle krótkie

• Kitchin – 1923r.
• Dla gospodarki amerykańskiej
• Ok. 3-4 lata
• Główna przyczyna – zmiana stanu

zapasów, kapitału obrotowego

• Łagodne zakończenie

Cykle średnie

• Wahania gospodarcze między

kryzysami po 1945 roku

• Ok. 6-10 lat
• Przyczyna – inwestycje realne
• Często kończą się gwałtownie,

nagłym załamaniem rynku

Cykle długie

• Kondratiew, 1922
• Obserwowane od XVIII wieku
• Ok. 45-60 lat
• Przyczyny – postęp technologiczny i

innowacje, zmiany na rynku
pieniądza, wydarzenia polityczne

Cechy cykli:

• „wszystkie pochodzą z tej samej

rodziny, ale nie ma wśród nich
bliźniaków” (A.Pigou)

• Istnieją w każdej gospodarce

• Różnią się cechami morfologicznymi

Cechy morfologiczne cykli:

• Punkty zwrotne (dolne i górne)

• Przebieg poszczególnych faz

• Długość cykli i poszczególnych faz

• Częstotliwość

• Amplituda wahań

Przebieg cyklu klasycznego:

1) Faza recesji (kryzysu)
2) Dno (depresja)
3) Faza ożywienia (ekspansji)
4) Faza rozkwitu (szczyt, boom)

Mechanizm powstawania cyklu

Skąd się biorą cykle

koniunkturalne?

Teorie cykli –wyjaśniają powstawanie

cykli gospodarczych; różnice –
czynniki kształtujące koniunkturę

• Teorie egzogeniczne (zewnętrzne)

• Teorie endogeniczne (wewnętrzne)

• Wg teorii zewnętrznych:
- Czynniki polityczne (wojny,

rewolucje, wybory)

- Migracje (ruchy ludności)
- Postęp technologicznych

(przełomowe odkrycia nauki i
techniki)

- Zmienność klimatu i plamy na Słońcu

• Teorie wewnętrzne
- Pieniężne (Friedman); wahania

ilości pieniądza i brak kontroli nad
jego podażą; ilość pieniądza 

dynamika PKB;

- Mnożnika i akceleratora (Keynes,

Samuelson); wahania po stronie
popytu; I>S  AD>AS   Y  I –

efekt mnożnikowy; Y ale  S, S>I 

AS>AD   I – efekt mnożnikowy  Y

• Teoria realnego cyklu (neoklasyczne);

wahania po stronie podaży;
postęp technologiczny i zmiany
produktywności  zmiany S i w

konsekwencji C; cykl = zbiór
wstrząsów technologicznych, które
zmieniają ścieżkę wzrostu

• Wstrząsy podażowe – nagłe zmiany

po stronie podaży

Wskaźniki makroekonomiczne

a koniunktura

• Procykliczne – C, I, import, inflacja, stopy

procentowa (w fazie recesji spadają)

• Antycykliczne – transfery i G, export

• Konsumpcja – relatywnie niska podatność

na zmiany koniunktury  dobra nietrwałe,

dobra trwałe (bardziej podatne); C dóbr
nietrwałych – niska podatność na zmiany
Y

d

; dobra trwałe – wyższa podatność na

zmiany Y

d

;

• Inwestycje – relatywnie wysokie

zmiany przy zmianach PKB; ok.

70% spadku AD; najsilniej do

spadku AD przyczyniają się

zapasy!!!

• Transfery i zakupy rządowe –

najmniejsza wrażliwość na

zmiany koniunktury  związane z

prowadzoną PG, stabilność =

łagodzą amplitudy wahań!

• Eksport netto – słaba reakcja na

zmiany koniunktury; import

procykliczny – wzrost PKB wzrost

importu; eksport – antycykliczny –

wzrost krajowego AD nie sprzyja

wzrostowi eksportu;

efekt łączny? – recesja: ujemny bilans

(lub spadek nadwyżki), ożywienie:

dodatni bilans (lub spadek ujemnego

salda)

Oddziaływanie rządu na

cykl:

1) Interwencjonizm antykryzysowy
2) Interwencjonizm antycykliczny

Narzędzia: polityka fiskalna i

monetarna

3) Interwencjonizm rozwojowy

(kierunki inwestowania)

Cykl klasyczny a

współczesny

Klasyczny

współczesny

Fazy

4

2

Punkty

zwrotne

Gwałtowne

Łagodne

Dł cyklu

8-12 lat

3,5 – 5 lat