Otyłość-

spowodowana jest

nadmierna podażą energii zawartej

w pokarmach w stosunku do

zapotrzebowania organizmu, w

wyniku czego dochodzi do

zwiększenia magazynowania tego

nadmiaru w postaci tkanki

tłuszczowej.

Za otyłość uważa się

jeżeli tkanka tłuszczowa stanowi

więcej niż 20% całkowitej masy

ciała u mężczyzn i 25% u kobiet.

Podział otyłości w zależności od cech

morfologicznych tkanki tłuszczowej:



Otyłość przerostowa- do tej grupy

zaliczane są osoby otyłe, u których

stwierdza się obecność komórek

tłuszczowych bez istotnego powiększania

ich ogólnej liczby w ustroju. Najczęściej

występuje u osób w wieku dojrzałym;



Otyłość rozrostowa- spowodowana

zwiększeniem liczby komórek

tłuszczowych.



Przyczyna otyłości jest nieznana ale

mechanizm jej powstawania jest prosty.

Otyłość zawsze jest spowodowana

pobieraniem większej ilości energii pod

postacią spożywanych pokarmów niż

wynoszą łączne wydatki energetyczne

ponoszone przez nasz organizm.

Wyróżniamy dwa typy otyłości w

zależności od etiopatogenezy:



Otyłość pierwotną;



Otyłość wtórną;



Otyłość pierwotna-

pokarmowa,

powstającą w wyniku współdziałania

czynników genetycznych i

środowiskowych. Przyczyna tej otyłości

jest nieodpowiednio prowadzony styl

życia czyli szybkie spożywanie pokarmów,

brak aktywność fizycznej , spożywanie

wysokokalorycznych posiłków oraz

niewłaściwa kultura jedzenia, które

prowadzą do zaburzenia bilansu

energetycznego organizmu co prowadzi

do odkładnia tkanki tłuszczowej.

Najważniejsza rolę

odgrywają:



Czynnik
genetyczny;



Czynnik
fizjologiczny;



Styl życia;



Czynnik
psychologiczny;



Czynnik genetyczny



bardzo ważną role odgrywają nawyki żywieniowe

całej rodziny. Czynniki genetyczne mogą stanowić

do 40% przyczyn prowadzących do otyłości. W

procesie tym zaangażowanych może być kilka

genów wpływających na przyjmowanie pokarmów

i wydatkowanie energii. Dokładny mechanizm

pozostaje jednak nieznany. Uważa się, że leptyna

kodowana przez gen ob jest przekaźnikiem

pomiędzy adipocytem (komórką tłuszczową) a

mózgiem dostarczającym informacji o rozmiarach

zmagazynowanego tłuszczu. Leptyna hamuje

również syntezę i uwalnianie neuropeptydu Y

(NPY), który zwiększa apetyt, obniża termogenezę

oraz podwyższa poziom insuliny. Podejrzewa się,

że mózg osoby otyłej otrzymuje mylącą

informację, zaniżającą zasoby tłuszczu w ustroju.



Czynnik fizjologiczny



Częstość występowania otyłości wzrasta wraz z

wiekiem, ulegając jedynie obniżeniu na starość.

Odżywianie człowieka regulowane jest przez ośrodkowy

układ nerwowy a w szczególności ośrodki

podwzgórzowe, węchomózgowie, układ limbiczny, twór

siatkowaty, jądra migdałowate i korę mózgową. Ośrodki

te przez cały czas otrzymują bodźce typu psychicznego,

nerwowego, hormonalnego i metabolicznego

informujące o stanie odżywienia tkanek. Po

przeanalizowaniu ośrodki te kształtują uczucie głodu,

apetyt, sytość itp. Apetyt jest regulowany wielkością

posiłków, ich częstością, składem, smakiem,

czynnością. Na łaknienie w największym stopniu

wpływają neurotransmitery, głównie monoaminy:



serotonina

- zmniejsza apetyt na węglowodany



dopamina

- reguluje łaknienie poprzez wpływ hamujący

na

przyjmowanie tłuszczów



noradrenalina

- zwiększa apetyt na węglowodany;



Styl życia



Otyłość powstaje przede wszystkim w wyniku spożywania
nadmiaru tłuszczu oraz zbyt małej aktywności fizycznej.
Zmniejszona aktywność fizyczna w zasobnych
społeczeństwach jest ważnym czynnikiem powodującym
otyłość. Chociaż spożywanie pokarmu zwiększa się wraz
ze wzrastającym wydatkiem energetycznym to jednak
nie zmniejsza się ono proporcjonalnie, kiedy aktywność
fizyczna spada poniżej pewnego poziomu. U niektórych
osób zmniejszenie aktywności fizycznej może wręcz
powodować zwiększenie spożywania pokarmu. Kobiety
prowadzące siedzący tryb życia są siedmiokrotnie
bardziej narażone na przybierania na wadze, natomiast
mężczyźni czterokrotnie.



Palenie tytoniu – jeden z głównych
czynników chorób sercowo-naczyniowych;



Alkohol – dostarcza tak zwanych pustych
kalorii prowadzi do chorób wątroby i
trzustki;



Czynnik psychologiczny



Otyłość traktowana jako uzależnienie, wewnętrzny
przymus jedzenia negatywnie wpływa na życie i
sprawia ze osoby otyłe unikają kontaktu z ludźmi,
boją się odrzucenia, często czują się gorsze od
innych osób. Otyłość u takich osób może stać się
sposobem na życie, wytłumaczeniem wszelkich
osobistych niepowodzeń natomiast jedzenie może
być sposobem na odreagowanie złości, smutku i
sposobem na nudę. Typowa dla ludzi otyłych jest
złudna nadzieja, że wszystko w życiu się uda jeśli
tylko dana osoba schudnie.



otyłość wtórna - będącą objawem
chorób metabolicznych, chorób
ośrodkowego układu nerwowego, wad
chromosomalnych oraz jako działanie
leków.



Wśród czynników, które powodują rozwój otyłości

należy wymienić:



zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego: urazy

czaszki, guzy mózgu, dystrofia tłuszczowo-płciowa

Froehlicha, zespół Blounta



endokrynopatie: niedoczynność tarczycy,

hiperinsulinizm pierwotny, choroba lub zespół

Cushinga, zespół Stein-Leventhala, stan po

usunięciu jajnikówi, niedobór hormonu wzrostu,

zespół przekwitania, hipogonadyzm

hipogonadotropowy i inne.



stosowanie leków: glikokortykoidów, estrogenów,

progesteronu, środków uspokajających, pochodnych

fenotiazyny.



wady chromosomalne: zespół Turnera, zespół

Downa.



Typ ,,gruszki” –(otyłość ginoidalna,
udowo-pośladkowa) charakterystyczny
dla kobiet



Typ ,,jabłka” – (otyłość androidalna),
charakterystyczny dla mężczyzn.
Zgromadzenie tkanki tłuszczowej w jamie
brzusznej

nazywamy otyłością brzuszną
ma większe znaczenie
patologiczne.



A-Otyłość
brzuszna;
androidalna



B- Otyłość
ginoidalna

(udowo-

pośladkowa)

Ostatnim pomysłem

naukowców, który jest
obecnie używany w
praktyce, jest wskaźnik
BMI czyli Body Mass
Index.

Dzięki wskaźnikowi BMI

możemy się
zorientować, czy
ważymy za dużo, za
mało, czy w sam raz.

TYP

KOBIETY

MĘSZCZYŹNI

NORMA

21

23

OTYŁOŚĆ UMIARKOWANA

25

29,9

OTYŁOŚĆ ZNACZNA

30

39,9

OTYŁOŚĆ PATOLOGICZNA

>40

>40

Ocena masy ciała pacjentów dorosłych na podstawie
średnich wartości BMI
Dla dzieci graniczne wartości BMI są znacznie niższe,
zależne od wieku i dynamiki rozwoju fizycznego. Zgodnie z
zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Otyłości Dziecięcej
do oceny masy ciała dzieci najbardziej przydatne jest
określenie percentyla BMI pacjenta. Percentyl BMI dziecka
odczytuje się z siatki percentylowej dla danego wieku i
populacji. BMI pomiędzy 90 a 97 percentylem oznacza
nadwagę, powyżej 97 percentyla oznacza otyłość

Obydwa typy otyłości można w prosty

sposób zróżnicować, obliczając
stosunek obwodu talii do obwodu
bioder, tzw. wskaźnik talia/biodra lub
WHR (ang. waist to hip circumference
ratio).

WHR = obwód talii / obwód bioder

Typ otyłości

Kobiety

Mężczyźni

Otyłość androidalna

WHR  0,8

WHR  1,0

Otyłość ginoidalna

WHR  0,8

WHR 1,0



Problemy z układem sercowo-naczyniowym (stwardnienie tętnic)



Dolegliwości żołądkowo-jelitowe



Zaburzenia przemiany materii i funkcjonowania gruczołów



Podatność na powstanie guzów



Mechaniczne problemy w kościach i stawach



Torbiele, krosty, rozstępy i cellulitis



Zaburzenia układu nerwowego



Bezpośredni wpływ na cukrzycę, nadciśnienie i dnę moczową



Skrócenie długości życia



Kłopoty z oddychaniem



Zapalenie żył, przepukliny



Zmiany w wątrobie i pęcherzyku żółciowym



Dolegliwości nerek



Otyłość w wieku dziecięcym jest istotnym czynnikiem ryzyka

wystąpienia otyłości w wieku dorosłym. Wyniki badań
naukowych wskazują, że istnieje związek pomiędzy BMI

dziecka a człowieka dorosłego. Na przykład jeśli dziecko
powyżej 3. roku życia jest otyłe, to istnieje wysokie

prawdopodobieństwo, że również w wieku dorosłym będzie
miało kłopoty z utrzymaniem właściwej wagi. Ponadto

nadwaga okresu dziecięcego ma długotrwałe, ujemne
następstwa zdrowotne (bez względu na masę ciała człowieka

dorosłego). Skutkuje wcześniejszą
umieralnością czy też częstszym

zapadaniem na choroby układu krążenia.



Dieta - zalecenia dietetyczne oprócz zmniejszenia kaloryczności
posiłków powinny polegać przede wszystkim na ograniczeniu

spożycia tłuszczu oraz cukrów prostych. Jednocześnie należy
zalecać jak największe spożycie warzyw i owoców. W związku z

tym, że podstawą leczenia otyłości jest dieta
ubogoenergetyczna, która ma na celu wytworzenie ujemnego
bilansu energetycznego, szczególnie ważna jest prawidłowa

ocena wydatku energetycznego leczonego pacjenta.

Okres trwania

Kaloryczność

2 tygodnie

1500 kcal

2 tygodnie

1000 kcal

2 tygodnie

  500 kcal

Stopniowo

Powrót do diety o deficycie 500 - 1000 kcal w
stosunku do zapotrzebowania



Kobietom między 18 a 35 rokiem życia wystarcza
dziennie przeciętnie 2100kalorii



Kobiety które mają od 35 do 55 lat, powinny
dziennie zjadać posiłki, których wartość kaloryczna
nie przekracza 1900kcal



Mężczyznom w zależności od wieku i wykonywanej
pracy zaleca się dziennie odpowiednio więcej kalorii-
najczęściej od 2600 do 3400



Ruch - wzmożona aktywność fizyczna stanowi obok diety
podstawowy element kuracji odchudzającej. Ułatwia ona
utratę energii, wyrównuje współistniejące zaburzenia
metaboliczne. Aktywność fizyczna zapobiega obniżeniu
podstawowej przemiany materii po odchudzaniu oraz
efektowi jo-jo. Rodzaj ćwiczeń powinien być akceptowany
przez odchudzającą się osobę i dostosowany do rozkładu
dnia. Początkowo ćwiczenia powinny być prowadzone bez
nadmiernego obciążania kolan, bioder i kręgosłupa.
Ćwiczenia powinny być stopniowo zwiększane.



Wsparcie psychologiczne - w postępowaniu z pacjentem
otyłym obowiązuje zasada indywidualnego traktowania każdego
przypadku. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo skuteczności
terapii obok spadku wagi ciała i zmian nawyków żywieniowych
powinna nastąpić również przebudowa psychiki osoby otyłej.
Bardzo ważna jest praca nad wzmocnieniem samooceny.
Kluczową sprawą jest poznanie

Leczenie chirurgiczne - Wskazania do chirurgicznego
leczenia otyłości: BMI powyżej 40 kg/m2 BMI 35-40 kg/m2 w
sytuacji zagrożenia życia lub przygotowania do operacji, gdy
otyłość stanowi przeszkodę w skutecznym leczeniu choroby
podstawowej.

1.

Podejmij decyzję o odchudzaniu

2.

Poznaj zasady dietetyki

3.

Przemyśl decyzję jeszcze raz

4.

Zapomnij o dietach cud

5.

Zaopatrz się w zapas warzyw i owoców, a

pozbądź się słodyczy

6.

Unikaj towarzyskich biesiad

7.

Wypełnij cały dzień różnymi zadaniami

8.

Wybierz i uprawiaj ulubiony rodzaj sportu

9.

Myśl o sobie pozytywnie

10.

Unikaj stresów

11

.

Nakładaj od razu całą porcję na niezbyt duży

talerz

12. Waż się raz w tygodniu
13. Omijaj pachnące piekarnie, restauracje
14. Nie zrażaj się brakiem szybkich efektów
15. Skrupulatnie zapisuj dzienny jadłospis
16. Nie podjadaj przy oglądaniu telewizji
17. Zrób sobie prezent za każdy zrzucony kilogram
18. Myśl o diecie jako o sposobie na zdrowie
19. Zamień słowo ,,dieta” na ,, zdrowe odżywianie”
20. Gdy osiągniesz sukces nie zepsuj go!!!



Należy wystrzegać się:

* zbyt szybkiego jedzenia
*głodzenia się w ciągu dnia i objadania wieczorem
* słodzonych napojów, soków, piwa
* dodawania wysokokalorycznych sosów do

dietetycznych sałatek, warzyw i innych potraw

* podjadania między posiłkami
* jedzenia z innych przyczyn niż zaspokajanie głogu



Aby zachować szczupłą

sylwetkę należy jak najwięcej:

* jeść warzyw i owoców
* wypijać wody mineralnej
* zredukować sól, cukier, białą

mąkę

* gotować posiłki na parze
* gimnastykować się
* śmiać się



Pamiętajmy, że najlepszą formą terapii
otyłości jest jej zapobieganie!!!!



Anna Czech, Jan Tatoń, Małgorzata Bernas, Otyłość,
ISBN: 83-200-3198-2, PZWL;



Aleksandra Łuszczyńska, Nadwaga i otyłość
Interwencje psychologiczne ISBN: 978-83-01-15321-2,
Wydawnictwo Naukowe PWN;



Mirosław Jarosz, Longina Kłosiewicz-Latoszek OTYŁOŚĆ
- zapobieganie i leczeni, PZWL, Warszawa 2006;



Maciej Grójec, Otyłość bez tajemnic; ISBN 83-200-
0627-9; PZWL; Warszawa 1983;



Jan Tatoń; Otyłość; PZWL; Warszawa 1975;



Encyklopedia popularna PWN;



Tadeusz Mieczkowski; Uwaga- nadwaga!,
ISBN 83-217-2470-1, wyd. Sport i Turystyka,
Warszawa 1984