Opryszczka

narządów

płciowych

Herpes progenitalis

Patogeneza

• Opryszczka narządów płciowych wywołana jest

przez wirus opryszczki zwykłej typ 2 rzadziej

typ1

• HSV należy do rodziny Herpesviridae
• Zawiera dwuniciowy, linijny DNA
• Jest bardzo wrażliwy na warunki środowiska
• Do zakażenia konieczny jest bezpośredni

kontakt z wydzieliną zawierającą cząstki

wirusa

• Najczęstszym miejscem przenikania wirusa

jest uszkodzony naskórek lub błony śluzowe

Patogeneza

• Zakażenie komórki powoduje:
1.

Czynne zmiany skórne z
destrukcją komórek naskórka i
obecnością cząstek wirusowych w
wydzielinie

2.

Zakażenie utajone z namnażaniem
wirusa bez niszczenia komórek
gospodarza

Patogeneza

• Po zakażeniu dochodzi do replikacji i zajęcia układu

chłonnego

• przebieg infekcji zależy od stanu odporności chorego
• Po infekcji wirus może pozostać w komórkach nerwów

obwodowych lub w zwojach nerwowych

• Może pozostać tam przez czas nieokreślony
• Nie wywołuje on wtedy zmian skórnych ale w zależności

od stanu immunologicznego pacjenta może wywoływać

nawroty

• Po aktywacji powraca drogą włókien czuciowych,

wywołując charakterystyczne zmiany w tych samych

miejscach

• Zakażenie HSV utrzymuje się w ciągu całego życia

Czynniki związane z

występowanie nawrotów

Ogólne
• miesiączka
• zmęczenie
• stres
• choroby

infekcyjne

• choroby

nowotworowe

Miejscowe
• urazy skóry
• Środki chemiczne
• Intensywne

nasłonecznienie

• Epilacja
• Dermabrazja

Nawroty

• Umiejscowione są w tych samych

miejscach co zakażenie pierwotne

• Są częstsze w pierwszym roku po

zakażeniu

• Są częstsze w zakażeniach wywołanych

przez HSV 2

• Są mniej rozległe, często jednostronne
• Nie bolesne
• Bez objawów ogólnych

Zakazność

• Zależy od okresu choroby
• Jest największa w czasie

występowania zmian skórnych

• W okresie bezobjawowym

wykrywa się wirusy w wydzielinie
z szyjki macicy, pochwy, z cewki
moczowej i nasieniu

Zakażenie pierwotne

• Okres wylęgania wynosi średnio 2 do 7 dni
• Przed wystąpieniem zmian, w miejscu

pózniejszego wysiewu występuje pieczenie,

uczucie napięcia lub swędzenia

• Wykwitami pierwotnymi są drobne

pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym

• Mają one tendencję do grupowania się
• Następnie pęcherzyki pękają, tworząc

powierzchowne nadżerki, które pokrywają

się strupem

Zakażenie pierwotne

•

U tego samego chorego występują wykwity w

różnym stadium ewolucji- pęcherzyki,

krostki, nadżerki, strupy

•

Zmianom skórnym towarzyszą objawy

ogólne- gorączka, bóle głowy, dreszcze

•

Obraz kliniczny zależy od tego czy pacjent

miał wcześniej kontakt z wirusami opryszczki

i czy wytworzył przeciwciała neutralizujące

•

Często obserwuje się także zmiany w

okolicznych węzłach chłonnych

Opryszczka u kobiet

1.

Zapalenie sromu i pochwy

•

Zmiany umiejscowione są na wargach

sromowych, pochwie i na szyjce macicy

•

Towarzyszą bardzo sile dolegliwości bólowe

2.

Zmiany na szyjce macicy

. Mogą wystąpić:

•

Typowe objawy zapalenia szyjki macicy

•

Niewielki obrzęk lub zaczerwienienie ujścia

zewnętrznego kanału szyjki

•

Pęcherzyki lub nadżerki na tarczy szyjki

•

Rzadko zmiany martwicze

Opryszczka u mężczyzn

1. Zmiany na napletku, żołędzi i

skórze prącia- wysiew pęcherzyków,
nadżerek, owrzodzeń i strupów

2. Zapalenie ujścia cewki moczowej
3. Zapalenie cewki moczowej z

wyciekiem z cewki i objawami dysurii

• Częstym powikłaniem jest stulejka

Zarówno u kobiet i u mężczyzn

zmiany opryszczkowe mogą

występować

:

• na skórze pośladków

• w okolicy odbytu

• w okolicy krzyżowej

• na skórze ud

• na palcach rąk

Zapalenie gardła

• Częściej wywołane przez HSV 1
• Objawy:

•

ból gardła

•

ból mięśni

•

złe samopoczucie

•

podwyższona temperatura

• W badaniu:

•

zaczerwienienie i obrzęk

•

zmiany nadżerkowe

•

Powiększone i bolesne węzły chłonne

podszczękowe i szyjne

Zapalenie cewki

moczowej

• Towarzyszy zmianom na sromie lub

członku

• Lub jako jedyny objaw zakażenia
• Objawy:

• dysuria

Silne szczypanie i bolesność podczas oddawania

moczu

• wodnista lub śluzowa wydzielina

Zapalenie odbytu

• Głównie u homoseksualistów i u kobiet
• Objawy:

•

Śluzowa lub śluzowo-krwawa wydzielina

•

silna bolesność

•

bolesne parcia na stolec

•

zaparcia

•

objawy ogólne

wzrost temperatury,bóle głowy,bóle mięśniowe,złe samopoczucie

•

objawy neurologiczne

np. zaburzenia oddawania moczu,z zatrzymaniem

włącznie,impotencja, parestezje okolicy krzyżowej

• W badaniu rektoskopowym

•

stan zapalny błony śluzowej odbytu,nadżerki,pęcherzyki

• Badania seroepidemiologiczne

wykazują dużą częstość
bezobjawowych zakażeń
wirusami opryszczki

• Zakażenie wewnątrzmaciczne:

• W pierwszych dwóch trymestrach ciąży grozi

poronieniem lub nieprawidłowym rozwojem płodu

• W trzecim trymestrze- przedwczesny poród

• Okołoporodowe: należy do najczęstszych

•

Zmiany ograniczone-

zapalenie skóry, rogówki, jamy ustnej, opon i mózgu

•

Zmiany rozsiane-

Zajęcie OUN, wątroby, płuc, szpiku

• Poporodowe

Opryszczka u

ciężarnych

Zapobieganie zakażenia

noworodków

• Rozważenie wykonania cesarskiego

cięcia

• Monitorowanie kobiet w ciąży u

których stwierdzono opryszczkę
narządów płciowych

• Obserwacja dzieci i w razie

wystąpienia objawów
hospitalizacja i leczenie

Zakażenie u osób z

obniżoną odpornością

Szczególnie wrażliwe na zakażenie są:

1.

chorzy z nowotworami układu krwiotwórczego

2.

Chorzy na AIDS

3.

Osoby leczone środkami immunosupresyjnymi lub

cytostatykami

• Zakażenia są częstsze
• Przebiegają ciężej
• Zmiany są bardziej rozległe i głębsze,

boleśniejsze

• U chorych na AIDS opryszczka należy do

chorób oportunistycznych

Rozpoznanie

1.

Obecność drobnych pęcherzyków na

rumieniowej podstawie

2.

Grupowanie się

3.

Tworzenie nadżerek i owrzodzeń

pokrywających się strupem

4.

Miejscowa przeczulica, pieczenie, ból

5.

Powiększenie i bolesność węzłów chłonnych

6.

Umiejscowienie w okolicy narządów

płciowych i odbytu

7.

Stwierdzenie wirusa w wydzielinie ze zmian

Różnicowanie

• Kiła-

zazwyczaj pojedyncze

zmiany,okrągłe lub owalne o

lekko uniesionych brzegach.Podstawa czerwona, błyszcząca i

gładka.Niebolesne.

• Wrzód miękki-

zazwyczaj 1-3 powierzchowne lub płytkie

owrzodzenia o podminowanych i nieregularnych

kształtach.Podstawa nierówna, krwawiąca. Bolesne.

• LGV- ziarnica weneryczna pachwin-

zazwyczaj

pojedyncza grudka, krosta lub pęcherzyk szybko

przekształcający się w szybko gojące się
owrzodzenia.Niewielka lub brak bolesności.

• GI- Ziarniniak pachwinowy-

pojedyncze lub mnogie

ostro odgraniczone nieregularne owrzodzenia o różnej

morfologii; przerosłe, brodawkujące, nekrotyczne,

bliznowaciejące lub ziarninowate.Rzadko bolesne.

Różnicowanie

• Świerzb-

grudkowo-pęcherzykowe lub guzkowe zmiany na

narządach płciowych i innych typowych miejscach(między

palcami, na tułowiu, w okolicy pasa pachwin i fałdach

skóry)Świąd nasilający się w nocy.Nory świerzbowcowe na

skórze i świerzbowce w badaniu mikroskopowym

.

• Kandydoza-

zmiany wyprzeniowe bez pęcherzyków i bez

reakcji ze strony okolicznych węzłów chłonnych.Serowate

upławy pochwowe oraz wykwity satelitarne w miejscach

odległych. Dodatnie badanie na grzyby.

• Półpasiec-

jednostronne zmiany o dużej bolesności u

trzymującej się po ustąpieniu zmian.Rzadko nawroty. Okolica

narządów płciowych jest rzadkim miejscem występowania

choroby

.

• Zapalenie żołędzi

- nadżerki bez pęcherzyków. Przewlekły

przebieg. Bez zmian w węzłach chłonnych.

Diagnostyka

laboratoryjna

• Pobieranie materiału z świeżych pęcherzyków i

świeżych nadżerek

• Przekłuwamy pęcherzyki igłą i aspirujemy płyn za

pomocą strzykawki

• Możliwe przechowywanie przez kilka godzin w

lodówce

• Hodowla na liniach komórkowych zawierających

embrionalne komórki nerkowe ludzkie lub królicze

• Wyniki po 2-4 dniach

UWAGA! Jednorazowy ujemny wynik hodowli nie

wyklucza zakażenia wirusami opryszczki.

Inne metody

• Test Tzancka- wykrycie tzw. komórek

olbrzymich- balnowatych

• Metoda Papanicolaou- metoda przesiewowa

wykrycia wczesnych zmian nowotworowych w

szyjce macicy

• Immunofluorescecja bezpośrednia-

wykrywanie antygenów HSV

• ELISA- antygeny
• PCR- wykrywanie DNA
• Serodiagnostyka- wykrywanie przeciwciał

neutralizujących oraz wiążących dopełniacz

leczenie

• Acyklovir

Leczenie zakażenia pierwotnego: doustnie 200

mg 5 x dz przez 7-10 dni

Hamuje występowanie nawrotów

Miejscowo mniej skuteczny niż doustnie.

W ciężkich przypadkach- wlewy dożylne 5-10mg\kg co 8 h

przez 5-7 dni

• Miejscowo także:

Środki osuszające i odkażające np.aerozole z antybiotykami,

Viosept, pasta cynkowa, eter

• Pencyklowir
• Walacyklowir
• Foscarnet

Zapobieganie

• Wstrzemięzliwość seksualna
• Stosowanie prezerwatywy