DYSKOPATIA

DYSKOPATIA

PODSTWAWOWE OKREŚLENIA

PODSTWAWOWE OKREŚLENIA

Dyskopatia

Dyskopatia

- zmiany w obrębie jąder miażdżystych

- zmiany w obrębie jąder miażdżystych

(dysków) z

(dysków) z

towarzyszącymi im uszkodzeniami sąsiednich

towarzyszącymi im uszkodzeniami sąsiednich

struktur

struktur

łącznotkankowych.

łącznotkankowych.

Najczęściej dotyczy

Najczęściej dotyczy

odcinka lędźwiowo -

odcinka lędźwiowo -

krzyżowego

krzyżowego

,

,

rzadziej

rzadziej

szyjnego lub piersiowego.

szyjnego lub piersiowego.

Przyczyny:

Przyczyny:



wada budowy elementów łącznotkankowych

wada budowy elementów łącznotkankowych



zmiany zwyrodnieniowe

zmiany zwyrodnieniowe



duże obciążenie kręgosłupa

duże obciążenie kręgosłupa

Etapy choroby

Etapy choroby

Rozsuwanie się włókien pierścienia włóknistego i

Rozsuwanie się włókien pierścienia włóknistego i

wypuklanie się jądra miażdżystego - WYPUKLINA

wypuklanie się jądra miażdżystego - WYPUKLINA

zespół bólowy - "zapalenie korzonków"

zespół bólowy - "zapalenie korzonków"

Znaczne wypuklenie lub całkowita PRZEPUKLINA

Znaczne wypuklenie lub całkowita PRZEPUKLINA

jądra miażdżystego

jądra miażdżystego

objawy uszkodzenia elementów nerwowych

objawy uszkodzenia elementów nerwowych

(centralne lub boczne uszkodzenie korzeni)

(centralne lub boczne uszkodzenie korzeni)

Objaw Lasegu'a

Objaw Lasegu'a

- pojawienie się bólu przy próbie

- pojawienie się bólu przy próbie

unoszenia kończyny dolnej.

unoszenia kończyny dolnej.

Objaw ten odróżnia dyskopatię od bólów krzyża z

Objaw ten odróżnia dyskopatię od bólów krzyża z

innych przyczyn.

innych przyczyn.

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa

- wypadnięcie jądra miażdżystego w

- wypadnięcie jądra miażdżystego w

odcinku lędźwiowo - krzyżowym (ucisk na

odcinku lędźwiowo - krzyżowym (ucisk na

korzenie tworzące nerw kulszowy).

korzenie tworzące nerw kulszowy).

Rwa kulszowa - postrzał - ischalgia - ischias

Rwa kulszowa - postrzał - ischalgia - ischias

Zespół ogona końskiego

Zespół ogona końskiego

- w wyniku całkowitego

- w wyniku całkowitego

centralnego wypadnięcia jądra miażdżystego

centralnego wypadnięcia jądra miażdżystego

dochodzi do porażenia pęcherza moczowego i

dochodzi do porażenia pęcherza moczowego i

odbytnicy oraz znieczulenia w obrębie krocza

odbytnicy oraz znieczulenia w obrębie krocza

("spodnie jeździeckie").

("spodnie jeździeckie").

Zespół ogona końskiego jest bezwzględnym

Zespół ogona końskiego jest bezwzględnym

wskazaniem do zabiegu operacyjnego!

wskazaniem do zabiegu operacyjnego!

POSTĘPOWANIE W BÓLACH KRZYŻA

POSTĘPOWANIE W BÓLACH KRZYŻA

Ból + objaw Lasegu’a ból oraz niedowład stopy,

Ból + objaw Lasegu’a ból oraz niedowład stopy,

Ścisłe kilkudniowe leżenie

Ścisłe kilkudniowe leżenie

Pilna diagnostyka (CT lub

Pilna diagnostyka (CT lub

MRI)

MRI)

niesterydowe leki p/zapalne (diklofenak), zabieg operacyjny

niesterydowe leki p/zapalne (diklofenak), zabieg operacyjny

ewentualnie Tramal i leki uspokajające

ewentualnie Tramal i leki uspokajające

poprawa brak poprawy

poprawa brak poprawy

Kinezyterapia przedłużenie leczenia zachowawczego

Kinezyterapia przedłużenie leczenia zachowawczego

ćw. izometryczne

ćw. izometryczne

pływanie brak poprawy - CT lub MRI

pływanie brak poprawy - CT lub MRI

ucisk w kanale (wypuklina lub

ucisk w kanale (wypuklina lub

przepuklina)

przepuklina)

wybór typu operacji

wybór typu operacji

ucisk boczny - fenestracja

ucisk boczny - fenestracja

ucisk centralny - laminektomia

ucisk centralny - laminektomia

LECZENIE ZACHOWAWCZE

LECZENIE ZACHOWAWCZE

I.

I. Dyskomfort z powodu bólu

Cel opieki: obniżenie lub wyeliminowanie dolegliwości

Postępowanie:



leżenie w łóżku,



dobór pozycji



eliminacja negatywnych bodźców zewnętrznych



leczenie farmakologiczne (p/bólowe, p/zapalne,
obniżanie napięcia mięśniowego)



zapobieganie lub leczenie przeziębienia (kaszel,
kichanie)

II.

II. Możliwość wystąpienia powikłań z powodu

unieruchomienia (zaparcia, osłabienie siły mięśniowej,
zakrzepica żylna).

Cel opieki: zapobieganie wystąpieniu powikłań

Postępowanie:



dieta wysokoresztkowa,



nawodnienie,



masaż powłok brzusznych,



masaż kończyn,



ćwiczenia izometryczne,



ćwiczenia ruchowe bierne kończyn,



stosowanie pończoch uciskowych.

III. Ryzyko wystąpienia nawrotów choroby

Cel opieki: zmniejszenie ryzyka zaostrzeń choroby

Postępowanie:
Edukacja chorego w zakresie prowadzenia racjonalnego
trybu życia:



unikanie wykonywania nagłych ruchów i
przyjmowania pozycji powodujących niekorzystne
ustawienie kręgosłupa i ucisk na korzenie nerwowe,



unikanie infekcji organizmu,



systematyczne stosowanie ćwiczeń ruchowych
czynnych wzmacniających mięśnie tułowia i brzucha.

LECZENIE OPERACYJNE

I.

I. Niepokój chorego wynikający z konieczności

zastosowania leczenia operacyjnego

Cel opieki:



obniżenie napięcia emocjonalnego,



uzyskanie zgody na zabieg.

Postępowanie:



oddziaływanie na sferę emocjonalną (wyjaśnienie
wskazań i

konieczności wykonania zabiegu operacyjnego, sposobu
przygotowania do zabiegu i postępowania po jego

wykonaniu),



przygotowanie fizyczne chorego do zabiegu.

Przygotowanie fizyczne do zabiegu operacyjnego

Przygotowanie fizyczne do zabiegu operacyjnego

Dalsze:

Dalsze:



ocena ryzyka zabiegu operacyjnego (schorzenia

ocena ryzyka zabiegu operacyjnego (schorzenia

współistniejące)

współistniejące)



badania diagnostyczne:

badania diagnostyczne:



MRI

MRI



badania biochemiczne, EKG, RTG klatki piersiowej

badania biochemiczne, EKG, RTG klatki piersiowej

Bliższe:

Bliższe:



w dniu zabiegu na czczo

w dniu zabiegu na czczo



przygotowanie higieniczne

przygotowanie higieniczne



bandażowanie kończyn dolnych

bandażowanie kończyn dolnych



premedykacja: Dolargan i Diphergan i.m.

premedykacja: Dolargan i Diphergan i.m.

II. Dyskomfort z powodu bólu rany operacyjnej.

Cel opieki: zmniejszenie lub wyeliminowanie bólu

Postępowanie:



ułożenie chorego na boku



obserwacja nasilenia dolegliwości i ich charakteru
(promieniowanie do kończyn, niedowład)



wykonywanie delikatnych ćwiczeń biernych
kończyny dolnej,



stosowanie leków p/bólowych dożylnie



stosowanie leków obniżających napięcie mięśniowe

III. Ryzyko powikłań pooperacyjnych

III. Ryzyko powikłań pooperacyjnych



zakażenie rany, zapalenie opon mózgowo -

zakażenie rany, zapalenie opon mózgowo -

rdzeniowych

rdzeniowych



retencja moczu

retencja moczu



powikłania unieruchomienia

powikłania unieruchomienia

Postępowanie:

Postępowanie:



obserwacja opatrunku,



natychmiastowa zmiana opatrunku przemokniętego,



przestrzeganie aseptyki podczas zmiany opatrunku,



zapewnienie higieny ciała chorego i otoczenia,



wczesne uruchamianie chorego (2-3 doba)



obserwacja wydalania moczu w dobie zabiegu,
ewentualnie założenie cewnika Foley’a

Dyskopatia ma tendencję do nawrotów, może

Dyskopatia ma tendencję do nawrotów, może

pojawiać się na innych poziomach kręgosłupa

pojawiać się na innych poziomach kręgosłupa

EFEKT LECZENIA ZALEŻY OD TRYBU ŻYCIA !!!

EFEKT LECZENIA ZALEŻY OD TRYBU ŻYCIA !!!

Zalecenia dla pacjenta:

Zalecenia dla pacjenta:



zredukowanie nadwagi

zredukowanie nadwagi



unikanie podnoszenia ciężarów i schylania się

unikanie podnoszenia ciężarów i schylania się

(napiąć mięśnie brzucha i zgiąć nogi)

(napiąć mięśnie brzucha i zgiąć nogi)



równo rozdzielać ciężar na obie ręce i nie

równo rozdzielać ciężar na obie ręce i nie

podnosić do powyżej pasa

podnosić do powyżej pasa



nie pochylać się przy wyprostowanych nogach

nie pochylać się przy wyprostowanych nogach



przystosować sprzęt do swojego wzrostu

przystosować sprzęt do swojego wzrostu



nie spać na wysokich poduszkach, na zbyt

nie spać na wysokich poduszkach, na zbyt

miękkim lub zbyt twardym materacu

miękkim lub zbyt twardym materacu



unikać długiego stania z pochylonym tułowiem

unikać długiego stania z pochylonym tułowiem



nie nosić butów na wysokim obcasie

nie nosić butów na wysokim obcasie



konsultować decyzję o uprawianiu sportów z

konsultować decyzję o uprawianiu sportów z

lekarzem

lekarzem



zalecane są ćwiczenia: izometryczne

zalecane są ćwiczenia: izometryczne



rozluźniają odcinek lędźwiowy

rozluźniają odcinek lędźwiowy



wzmacniają mięśnie tułowia

wzmacniają mięśnie tułowia



przywracają właściwą postawę ciała

przywracają właściwą postawę ciała



Zalecana aktywność fizyczna:

Zalecana aktywność fizyczna:



spacery na płaskim terenie, marsz, „nordic

spacery na płaskim terenie, marsz, „nordic

walking”

walking”



bieganie tylko po miękkiej powierzchni

bieganie tylko po miękkiej powierzchni



pływanie - kraulem i na plecach

pływanie - kraulem i na plecach



warunkowo można uprawiać grę w tenisa, golfa,

warunkowo można uprawiać grę w tenisa, golfa,

narciarstwo, jazdę konną

narciarstwo, jazdę konną



Nie wskazane jest:

Nie wskazane jest:



nurkowanie

nurkowanie



skoki do wody

skoki do wody



pływanie stylem motylkowym i klasycznym

pływanie stylem motylkowym i klasycznym



piłka nożna, hokej, piłka ręczna, siatkówka,

piłka nożna, hokej, piłka ręczna, siatkówka,

podnoszenie ciężarów

podnoszenie ciężarów



Praca zawodowa - nie wskazane jest:

Praca zawodowa - nie wskazane jest:



ciężka praca fizyczna

ciężka praca fizyczna



praca z długotrwale wymuszoną postawą

praca z długotrwale wymuszoną postawą



narażenie na wibrację

narażenie na wibrację



narażenie na zimno, gorąco, wilgoć, przeciągi

narażenie na zimno, gorąco, wilgoć, przeciągi



praca w transporcie (kierowca zawodowy),

praca w transporcie (kierowca zawodowy),

kierowanie ruchem

kierowanie ruchem



praca w systemie taśmowym

praca w systemie taśmowym



długotrwałe siedzenie lub stanie bez możliwości

długotrwałe siedzenie lub stanie bez możliwości

odpoczynku

odpoczynku