Epidemiologia niedosłuchu
u
dzieci

Uszkodzenie słuchu



Występuje u 2-4 na 100 dzieci z
oddziałów Intensywnej Terapii



U 1-3 na 1000 zdrowych
noworodków



Jest najczęściej występującą wadą
wrodzoną



Występuje 100 razy częściej niż
fenyloketonuria

Niedosłuch trwale wpływa na:



Rozwój mowy



Rozwój emocjonalny



Rozwój poznawczy



Kontakty społeczne



Osiągnięcia szkolne i zawodowe

Wykrycie niedosłuchu



Do 6 miesiąca życia i wdrożenie
rehabilitacji pozwala osiągnąć poziom
rozwoju adekwatny do zdrowych dzieci.



Wprowadzone skryningowe badania
słuchu mają na celu diagnostykę 95 %
dzieci.



Szczególnie ważny jest odbiór dźwięków
w zakresie 250-4000 Hz, tzw.: „paśmie
mowy”.

Ocena medyczna dziecka powinna
zawierać:



Wywiad ( przebieg ciąży i porodu,
etapy rozwoju dziecka)



Wywiad rodzinny ( niedosłuch)



Wywiad odnośnie chorób matki
( toxoplazmoza,CMV, herpes,cukrzyca,
niedoczynność tarczycy)



Leczenie w oddziale Intensywnej
Terapii

Czynniki ryzyka



Wady wrodzone



Niska waga urodzeniowa



Infekcje wewnątrzmaciczne



Hiperbilirubinemia



Niska punktacja APGAR



Wentylacja mechaniczna



Leki ototoxyczne

Dojrzewanie narządu słuchu



dróg nerwowych i ośrodków słyszenia
nie może przebiegać prawidłowo bez
dostępu bodźców akustycznych.



Następuje zmniejszenie ilości włókien
nerwowych w nerwie słuchowym,
przy braku stymulacji dźwiękiem.



Zmiany te są nieodwracalne.



W ciągu naszego życia uczymy się
także zapamiętywać i rozpoznawać
melodię wypowiedzi i przerwy
pomiędzy wyrazami, nie
uzależniając rozumienia mowy tylko
od progu słyszenia.

Diagnostyka słuchu



audiometria tonalna



audiometria zabawowa



metody obiektywne:



rejestracja otoemisji akustycznej i
audiometria impedancyjna



rejestracja potencjałów wywołanych
z pnia mózgu (BERA).

Do badań skryningowych
wykorzystuje się



Otoemisję akustyczną- pierwszy
etap



Rejestrację słuchowych potencjałów
wywołanych z pnia mózgu- drugi
etap

BERA

Szereg natężeniowy-
progowanie

Oceniając stopień niedosłuchu



określa się średnią arytmetyczną
progu słuchu oznaczonego dla
czterech częstotliwości w paśmie
mowy i w ten sposób opisuje się
ubytek słuchu.



Słuch socjalnie wydolny, czyli
taki , który nie wypływa na rozwój
mowy to ubytek słuchu do 34 dB.

lekkie upośledzenia słuchu



określa się ubytek słuchu od 35 do 54

dB.



jeśli trwa od wczesnego dzieciństwa ,

powoduje znaczne opóźnienie rozwoju

mowy.



pierwsze słowa pojawiają się około 3

roku życia , a zdania około 4 roku.



Zasób słów jest mały, a mowa

niewyraźna o szczególnym

zabarwieniu.



za niewielkie lub lekkie
upośledzenie słuchu może być
również odpowiedzialny przewlekły
wysiękowy stan zapalny ucha
środkowego ( otitis media
secretoria).



Trwający dłuższy czas niedosłuch
przewodzeniowy w okresie rozwoju
mowy ogranicza możliwości dziecka.

Umiarkowane upośledzenie słuchu



to ubytek słuchu od 55 do 69 dB.



dziecko z taką wada wymaga
koniecznie aparatów słuchowych i
intensywnej rehabilitacji
logopedycznej.



Istnieje teza, która zakłada, że
ubytek słuchu powyżej 60 dB bez
rehabilitacji powoduje brak
możliwości wykształcenia mowy.



Natomiast zaburzenia prawidłowej
artykulacji są spowodowane każdym
ubytkiem słuchu powyżej 26 dB

Dziecko z niedosłuchem w stopniu
umiarkowanym



przechodzi wszystkie stadia rozwoju
mowy znacznie wolniej niż dziecko
zdrowe.



duża rola rodziców w terapii
logopedycznej.



dzieci mogą i powinny uczęszczać
do szkoły powszechnej.

Znaczne upośledzenie słuchu



ubytek słuchu od 70 do 90 dB.



mowa nie rozwinie się, bez interwencji ze strony

otoczenia.



wadę tą łatwiej wykryć ,ponieważ alarmujące

objawy sygnalizujące niedosłuch, pojawiają się

szybciej.



dzieci o wysokim poziomie inteligencji reagują

na dźwięki w sposób przypominający słyszenie i

w ten sposób otoczenie dziecka może przeoczyć

istnienia wady słuchu.

Rehabilitacja



polega na założeniu aparatów słuchowych o
mocy odpowiedniej do ubytku słuchu oraz pracy
z logopedą.



rehabilitacja jest trudniejsza, a wyniki mniej
zachęcające.



jeśli dziecko nie podoła obowiązkom w szkole
powszechnej i nie zostało zakwalifikowane do
założenia wszczepów ślimakowych , należy
zastanowić się nad szkołą dla dzieci słabo
słyszących.

głębokie upośledzenie słuchu



ubytek słuchu powyżej 90 dB.



rehabilitacja dziecka stanowi duży
problem dla rodziców i logopedów.



szansą na prawidłowy rozwój, dla tych
dzieci, jest założenie silnych aparatów
słuchowych lub wszczepów ślimakowych.

głębokie upośledzenie słuchu



bazując wyłącznie na aparatach
słuchowych udaje się uzyskać mowę
artykułowaną , ale nie jest ona
wyraźna.



dzieci słyszą niewiele częstotliwości,
zwykle niskie i bardzo głośne dźwięki.



stan ten utrudnia im rozpoznanie
barwy poszczególnych głosek.

głębokie upośledzenie słuchu



duże wzmocnienie dźwięku

zniekształca obraz akustyczny mowy.



dzieci w znacznym stopniu odczytują

mowę z ruchu ust.



wymowy niektórych głosek nie

widać, np. „k, g, h”. Powoduje to

poważne zaburzenia artykulacji i

znacznie ogranicza zasób używanych

słów.

Dziecko z niedosłuchem wymaga
współpracy:



Pediatry



Otolaryngologa



Logopedy



Pedagoga



Rodziców

Opóźniony rozwój mowy

Prof. dr hab. Maria Zalesska-Kręcicka
Klinika Otolaryngologii AM we Wrocławiu

Problem opóźnionego rozwoju
mowy



dotyczy od 3 do 9 % populacji
wszystkich dzieci.



jego przyczyna nie jest jednorodna.



rozwój mowy powinien odbywać się
w ściśle określonym czasie.

Opóźnienie rozwoju mowy
(alalia prolongata)



określenie zespołu objawów,
spowodowanych różnymi
czynnikami.



stan, gdy rozwój mowy odbiega
zarówno pod względem czasu jak i
jakości od rozwoju mowy
charakterystycznego dla grupy
dzieci w danym wieku.

rozwój mowy



Gaworzenie- około 2 miesiąca życia.
czynność bezwarunkowa i występuje
również u dzieci głuchych.



Od 6 miesiąca życia dziecko powtarza
własne dźwięki a około 8 miesiąca stara
się naśladować dźwięki otoczenia.



Około 9 miesiąca życia następuje
połączenie pojedynczych słów i obrazów.

rozwój mowy



Pierwszy rok życia dziecko powinno
prawidłowo wymawiać pojedyncze
słowa.



Dwulatek formułuje proste zdania ,
a trzyletnie dziecko potrafi
opowiadać krótkie historie.



Każde opóźnienie w rozwoju mowy
wymaga wyjaśnienia.

Dziecko prawidłowo słyszące, z
zaburzonym rozwojem mowy



Wypełnia poprawnie polecenia i nie

używa gestów opisujących.



Pierwsze słowa pojawiają się około 2

roku życia a czasami dopiero w 3 roku

życia lub później.



Część dzieci ma zaburzenia artykulacji

lub predyspozycje do jąkania się.

Ocena rozumienia mowy



przy pomocy testów obrazkowych i
prostych poleceń.



przybliżona ocena psychologiczna stopnia
inteligencji dziecka, uwzględniająca brak
rozwoju mowy



dokładny wywiad, dotyczący przebiegu
ciąży, porodu i okresu okołoporodowego.



rozwój ruchowy dziecka i jego
poszczególnych etapów w
charakterystycznym dla nich czasie.

czynniki zaburzające rozwój mowy.



uszkodzenia narządu słuchu.



upośledzenie widzenia.



wady rozwojowe podniebienia i
jamy ustnej ( rozszczep
podniebienia, wyrostka
zębodołowego, wargi, przerost
języka) oraz wady zgryzu.



przerost wędzidełka języka nie
stanowi przyczyny braku rozwoju
mowy.



Może powodować zaburzenia
artykulacji, szczególnie głoski „r”

czynniki zaburzające rozwój mowy



uszkodzeniach centralnego układu
nerwowego. (nieprawidłowe zapisy
EEG).



mózgowe porażenie dziecięce



uszkodzenie ośrodków mowy



niedowład nadopuszkowy- osłabione
nieprecyzyjne ruchy mięśni, języka,
podniebienia, gardła i krtani.

czynniki zaburzające rozwój mowy



zaburzenia rozwoju psychicznego-
autyzm wczesnodziecięcy.



jeśli mowa była wykształcona przed
pojawieniem się pierwszych
objawów autyzmu, powoli zanika.

czynniki zaburzające rozwój mowy



poważny uraz psychiczny w życiu
dziecka.



mutyzm- milczenie dotyczy całego
otoczenia



logofobią.-dziecko nie chce rozmawiać
z jedną osobą



ćwiczenia u logopedy nie przyniosą
rezultatów. Dalsze postępowanie
należy uzgodnić z psychologiem.

czynniki zaburzające rozwój mowy



opóźnienia w rozwoju umysłowym
od 2 do 3% populacji.



rozpoznanie opóźnienia w rozwoju
umysłowym warunkuje określony
kierunek rehabilitacji i decyduje o
przyszłości dziecka, należy stawiać
takie rozpoznanie bardzo ostrożnie.

czynniki wpływające na rozwój
mowy



wpływ otaczającego dziecka
środowiska i wychowania.



czynniki dziedziczne -u około 60 %
dzieci z opóźnionym rozwojem
mowy opisywano podobne
zaburzenia wśród osób z nimi
spokrewnionych.

czynniki wpływające na rozwój
mowy



dzieci z rodzin osób głuchoniemych,
którzy nie posługują się w życiu
codziennym mową, nie rozwijają
mowy.



status materialny rodziców i ich
poziom edukacji. Szczególną rolę
odgrywa poziom edukacji matki

czynniki wpływające na rozwój
mowy



płeć dziecka, częściej opisuje się
występowanie opóźnienia rozwoju
mowy u chłopców 3:1, 2:1 lub 1,5:1
w stosunku do dziewczynek.



każdy opóźniony rozwój mowy, bez
względu na płeć dziecka wymaga
poszukiwania przyczyny.

prosty opóźniony rozwój mowy



jeśli nie stwierdza się żadnych

zaburzeń zarówno w rozwoju

psychicznym, jak również w

badaniach przedmiotowych.



dotyczy dzieci pomiędzy 15

miesiącem a trzecim rokiem życia.



należy wykluczyć obecność innych

czynników.

Rehabilitacja dziecka



najlepsze wyniki w okresie
fizjologicznego rozwoju mowy,
dostosowana do możliwości dziecka,
a nie koniecznie do jego wieku.



ogromne znaczenie mają rodzice i
opiekunowie dziecka,

Diagnostyka



każde dziecko z opóźnieniem
rozwoju mowy powinno być zbadane
przez : laryngologa, foniatrę,
okulistę, psychologa i neurologa.



nie należy zwlekać z poszukiwaniem
przyczyny zaburzeń, ponieważ
czynnik czasu działa na niekorzyść
dziecka.

Dziękuję za uwagę