Pamięć utajona

Pamięć utajona

Pamięć utajona (nieświadoma,
implicite) – ujawnia się w tym, że
pewne doświadczenie z przeszłości
wpływa na zachowanie, mimo braku
intencji przypominania lub świadomego
wspomnienia tego doświadczenia.
Wskaźniki: pośrednie testy pamięci;
metoda oszczędności czasu przy
ponownym uczeniu się; warunkowanie.

Przejawy pamięci utajonej

Obserwacje kliniczne, np. pamięć

proceduralna u pacjentów

amnestycznych (amnezja następcza,

histeryczna).
Ludzie zdrowi: (1) deja vu – złudzenie

pamiętania sytuacji, która obiektywnie

jest nowa; (2) kryptomnezja

(nieświadomy plagiat; autoplagiat) –

przekonanie o oryginalności idei, z którą

autor zetknął się wcześniej, lecz tego nie

pamięta; (3) pamięć bycia w narkozie;

(4) utajone poznanie społeczne.

Znaczenie pamięci

utajonej

w rozwoju dzieci

Przyswajanie języka (bez
świadomości reguł, np. zasad
gramatyki).
Wykonywanie złożonych działań.
Kształtowanie się nastawień.
Kategoryzacja.

Metody badania

pamięci utajonej

Testy pośrednie oparte na torowaniu.
Badania nad uczeniem się utajonym
(badani ujawniają przyswojoną wiedzę,
ale nie potrafią jej opisać i wyjaśnić,
jakie reguły stosują): (1) paradygmat
uczenia się sztucznej gramatyki
(Reber); (2) paradygmat uczenia się
reagowania na powtarzające się
sekwencje bodźców; (3) symulacja
kontroli złożonych systemów.

Odrębność pamięci

jawnej i utajonej

Dane neuropoznawcze.
Niezależność stochastyczna testów
pamięci jawnej i utajonej.
Dysocjacje w porównaniach
populacji.
Dysocjacje funkcjonalne.

Niezależność stochastyczna

testów pamięci jawnej i

utajonej

Na podstawie wyników jednego rodzaju
testów nie można przewidzieć, jak
będzie wykonany drugi rodzaj testów.
Efekty odnoszące się do pamięci jawnej
(np. rozpoznawanie) i utajonej (np. test
uzupełniania fragmentów słów) tego
samego elementu materiału są
niezależne od siebie – brak korelacji dla
poprawności wykonania obydwu testów.

Dysocjacje

w porównaniach populacji

Pacjenci amnestyczni korzystają z

pamięci utajonej równie skutecznie, jak

ludzie zdrowi. W testach bezpośrednich

badani będący w normie uzyskują

wyższe wyniki niż pacjenci amnestyczni.

Pacjenci amnestyczni – utrata pamięci

dotyczy głównie pamięci świadomej.
Zmiany rozwojowe i związane ze

starzeniem się – dotyczą pamięci jawnej

(dzieci-dorośli-osoby starsze); pamięć

utajona nie zależy od wieku.

Dysocjacje funkcjonalne:

wpływ ZN na pamięć jawną i

utajoną

Efekt w testach bezpośrednich, a brak

efektu w testach pośrednich: poziom

przetwarzania – semantyczny lub

percepcyjny; uwaga podczas uczenia się –

pełna lub częściowa; intencjonalność –

uczenie się zamierzone lub niezamierzone;

rozkład powtórzeń; organizowanie –

zorganizowana lub niezorganizowana lista

słów; interferencja; generowanie słów.
Modalność bodźca – zmiana ma negatywny

wpływ głównie w pamięci utajonej.

Dysocjacje funkcjonalne

– podsumowanie i krytyka

Pamięć utajona jest bardziej zależna
od fizycznych cech bodźców, a pamięć
jawna – od cech semantycznych.
Dysocjacje funkcjonalne dotyczą
przede wszystkim porównania testów
bezpośrednich i percepcyjnych testów
pośrednich.
Problemy związane z porównaniami i
procedura dysocjacji procesów (Jacoby:
inkluzje i ekskluzje).

Wyjaśnienie różnic w

wykonywaniu testów

bezpośrednich i pośrednich

Teoria aktywacji – podczas torowania

następuje nasilenie wcześniejszych

skojarzeń sensorycznych (czasowa

aktywacja reprezentacji), a podczas

kodowania epizodycznego powstają nowe

skojarzenia kontekstowe.
Teorie odrębnych systemów pamięci:

jawnej i utajonej.
Teorie oparte na procesach przetwarzania

informacji: ukierunkowanie pojęciowe lub

percepcyjne.