Funkcjonowanie

zadaniowe grup I

Wstęp do psychologii

społecznej II

I rok studiów

wykład 8, 04-10.05.2005

Marek Cielecki

Zalety

• Większe zasoby

informacyjne

• Zróżnicowane zasoby
• Zróżnicowane

strategie

• Stymulacja

intelektualna

• Korekta błędów
• Motywacja grupowa
• Motywacja

indywidualna

• Akceptacja decyzji
• Zrozumienie decyzji

Wady

• Dążenie do integracji

(konformizm)

• Dominacja przywódcy
• Konflikt wartości

(celów)

• Spadek motywacji
• Depersonalizacja
• Deindywiduacja
• Uproszczenie zadania
• Wartościowanie

rozwiązania zadania

Podsumowanie zalet i wad
grupowego rozwiązywania zadań:

• Niemal każda charakterystyka może

mieć swoje pozytywne i negatywne
konsekwencje.

• Wśród zalet dominują zadaniowe,

wśród wad - społeczno-emocjonalne.

• Nieoptymalne wykonanie zadań

przez grupę może wynikać z
problemów koordynacyjnych bądź
motywacyjnych.

Potencjalny grupowy przyrost poziomu
wykonania zadania zależy od jego
charakterystyki:

• Czy jest podzielne czy całościowe?
• Czy jest maksymalizujące czy

optymalizujące?

• Ze względu na sposób kombinacji

zasobów jednostkowych w celu
grupowego rozwiązania zadania
wyróżnia się zadania:

– addytywne
– kompensacyjne
– dysjunktywne
– koniunkcyjne.

Próżniactwo społeczne:

• Efekt Ringelmanna: spadek

jednostkowej siły ciągnięcia liny do 85%

przy 3 osobach i 49% przy 8 osobach

• Badania wykazały, że efektu nie można

przypisać złej koordynacji.

• Definicja: spadek motywacji do

wykonania zadania pod wpływem

obecności innych prowadzący do

obniżenia poziomu jego wykonania

• Nie występuje przy zadaniach złożonych

- zjawisko nie jest odwrotnością

facylitacji społecznej. Przeciwieństwo

próżniactwa społecznego nazywane jest

kompensacją społeczną.

Próżniactwo społeczne - c.d.:

• Najpełniejsze wyjaśnienie - model

kolektywnego wysiłku Karau i Williamsa.
Wielkość motywacji do podejmowania
wysiłku w kolektywie zależy od
przekonania, że:

– wzrost własnego wysiłku prowadzi do

wzrostu poziomu wykonania całej grupy

– wzrost poziomu wykonania grupy prowadzi

do wzrostu jej zysków

– wzrost zysków grupy prowadzi do wzrostu

zysków własnych (materialnych i
psychologicznych)

Próżniactwo społeczne - czynniki
warunkujące wystąpienie i nasilenie
zjawiska:

• Określające rodzaj motywacji (-)

– spójność grupy
– ważność grupy
– ocena grupy jako całości
– ważność zadania, zainteresowanie

zadaniem i powiązanie go z ja

– płeć (K)
– kultura (kolektywistyczna)

Próżniactwo społeczne - czynniki
warunkujące wystąpienie i nasilenie
zjawiska - c.d.:

• Określające relacje wkładów

indywidualnych (+)

– identyfikowalność wkładu jednostki
– niepowtarzalność wkładu jednostki
– oczekiwanie niskiego poziomu wykonania

innych

– wielkość grupy

Próżniactwo społeczne - czynniki
warunkujące wystąpienie i nasilenie
zjawiska - c.d.:

• Określające poziom motywacji (+)

– brak standardów wykonania
– brak obserwatorów i/lub oceny działań
– regularne nagrody/nieregularne kary
– zadania bardzo łatwe i bardzo trudne
– niskie poczucie własnej skuteczności
– wysoki poziom zmęczenia

Myślenie grupowe (groupthink):

• Definicja: nieoptymalny sposób

funkcjonowania zadaniowego
(intelektualnego) grupy, w którym
motywacja o charakterze społeczno-
emocjonalnym (głównie do
utrzymania spójności grupy)
przeważa nad motywacją do podjęcia
decyzji uzasadnionych merytorycznie.

Myślenie grupowe - przejawy w
sferze społęczno-emocjonalnej:

• złudzenie bezpieczeństwa i nadmierny

optymizm

• racjonalizacja działań

• przekonanie o moralnej wyższości

własnej grupy

• posługiwanie się stereotypami i

spostrzeganie oponentów jako

niekompetentnych

• nacisk na dysydentów i zmuszanie ich

do podporządkowania się grupie

• złudzenie jednomyślności

• pojawienie się „samozwańczych

strażników morale grupowego”

Myślenie grupowe - przejawy w sferze
decyzyjnej:

• rozpatrywanie ograniczonej liczby rozwiązań
• zgoda na pierwszy lepszy pomysł
• brak ponownych ocen już przyjętych

rozwiązań

• nie branie pod uwagę rozwiązań wcześniej

odrzuconych

• nie sprawdzanie konsekwencji odrzuconych

alternatyw

• selektywność przetwarzania informacji
• lekceważenie opinii ludzi spoza grupy oraz

ekspertów

• ustalanie celów w sposób niekompletny

Myślenie grupowe - czynniki
warunkujące występowanie i nasilenie
zjawiska:

• bardzo wysoka lub bardzo niska spójność

grupy

• wysoka homogeniczność grupy

• wczesny etap rozwoju grupy

• izolacja grupy od otoczenia

• brak procedur podejmowania decyzji

• norma jednomyślnego podejmowania

decyzji

• dyrektywny i silny przywódca

• niska samoocena członków grupy

• silny stres

• presja czasowa

• trudny i złożony problem