Jan Michta

AEROKLUB „ORLĄT” -
DĘBLIN

Radiolokacja jest działem techniki
zajmującym się zastosowaniem fal
radiowych do lokalizacji, to jest wykrywania
i określania współrzędnych i ewentualnych
parametrów ruchu obiektów.
Systemy radarowe działają na zasadzie
wyliczenia odległości do obiektów przez
pomiar czasu, upływającego od wysłania
wiązki fal radarowych do powrotu części fal,
odbitych od obiektu. Azymut obiektu jest
określany przez kierunek wysyłania fal.

Zasadniczo radary dzielą się na radary

pierwotne i wtórne.

Radar pierwotny wykorzystuje energię fal

radarowych, odbitych od obiektów znajdujących

się w jego zasięgu.

Radar wtórny natomiast wykorzystuje

urządzenie odzewowe (transponder),

umieszczone na pokładzie samolotu. Odpowiedź

transpondera jest dodatkowym „echem"

samolotu i może zawierać kod umożliwiający
identyfikację samolotu i wysokość lotu.

Najczęściej radar pierwotny i radar wtórny

używane są razem, jako jeden system. Ich

anteny nadawczo - odbiorcze najczęściej

są połączone. W niektórych konstrukcjach

anteny osłania się plastykową kopułą.

Kontrola zbliżania

Radar wtórny uzupełnia

radar pierwotny, ponieważ

"widzi" tylko samoloty

wyposażone w transponder,

umożliwiając za to ich

identyfikację i odczyt

wysokości. Najczęściej oba

radary montuje się razem,

ustawiając antenę radaru

wtórnego na antenie radaru

pierwotnego.

Na zdjeciu obok radar

pierwotny Westinghouse

ASR 9 z radarem wtórnym

MSSR (Warszawa-Okęcie).

Nadajnik radaru wtórnego wysyła ciągi impulsów,

zwane zapytaniami na częstotliwości 1030 MHz.

Zapytania są wysyłane kierunkowo, zupełnie tak samo,

jak impulsy sondujące radaru pierwotnego. Jeżeli

zapytanie zostanie odebrane przez antenę

transpondera na pokładzie samolotu i zostanie

zidentyfikowane jako prawidłowe, transponder

odpowie innym ciągiem impulsów (odpowiedzią) na

częstotliwości 1090 MHz.

Stosuje się trzy tryby (mody) odpowiedzi transpondera
[transponder odpowiada czterocyfrowym kodem (tzw.
"squawk"), przydzielonym przez kontrolę ruchu lotniczego]:
· Mod 3/A - do identyfikacji samolotów wojskowych i cywilnych, -

4096 kodów

· Mod B - cywilny;
· Mod C - wysokość lotu z wysokościomierza kodującego,
· Mod S - mod 3/A i C, plus możliwość transmisji danych między
radarem i

samolotem.

Panel transpondera radaru wtórnego

(Boeing 737)

Niektóre kody mają specjalne znaczenie:
• 7700 - niebezpieczeństwo (sytuacja

awaryjna),

• 7600 - utrata łączności, co oznacza

konieczność zapewnienia wolnej drogi,

• 7500 - bezprawna ingerencja osób,

znajdujących się na pokładzie. Ten szumny

termin oznacza najzwyklejsze w świecie

porwanie,

• 7000 - loty VFR bez przydzielonego kodu,
• 2000 - loty IFR bez przydzielonego kodu.

Transponder radaru wtórnego.
Ma cztery pokrętła do ustawiania kodu
identyfikacji (squawk), przycisk
identyfikacji i lampkę kontrolną,
sygnalizującą odebranie zapytania.