Środki miejscowo

Środki miejscowo

znieczulające i do

znieczulające i do

znieczulenia

znieczulenia

ogólnego.

ogólnego.

Podstawowe pojęcia

Podstawowe pojęcia



Anastezjologia

Anastezjologia

(z greckiego anaisthesia = znieczulenie) zajmuje się

(z greckiego anaisthesia = znieczulenie) zajmuje się

znieczulaniem, czyli eliminowaniem bólu podczas operacji i niektórych

znieczulaniem, czyli eliminowaniem bólu podczas operacji i niektórych

inwazyjnych badań diagnostycznych. Termin "anestezja" dosłownie

inwazyjnych badań diagnostycznych. Termin "anestezja" dosłownie

oznacza utratę czucia lub odczuwania. Obecnie termin ten został

oznacza utratę czucia lub odczuwania. Obecnie termin ten został

zastąpiony terminem znieczulenie.

zastąpiony terminem znieczulenie.



Ból

Ból

jest definiowany jako nieprzyjemne odczucie związane z

jest definiowany jako nieprzyjemne odczucie związane z

rzeczywistym lub zagrażającym uszkodzeniem tkanek. Czasem

rzeczywistym lub zagrażającym uszkodzeniem tkanek. Czasem

odczuwany ból nie jest związany z uszkodzeniem tkanek, ale jest

odczuwany ból nie jest związany z uszkodzeniem tkanek, ale jest

odczuwany i określany jako ich uszkodzenie. Ból może spełniać

odczuwany i określany jako ich uszkodzenie. Ból może spełniać

pozytywną rolę. Ostrzega przed niebezpieczeństwem uszkodzenia

pozytywną rolę. Ostrzega przed niebezpieczeństwem uszkodzenia

tkanek oraz często - będąc jedynym objawem zwiastującym chorobę -

tkanek oraz często - będąc jedynym objawem zwiastującym chorobę -

ułatwia jej rozpoznanie. Ból w wyniku zabiegu operacyjnego lub

ułatwia jej rozpoznanie. Ból w wyniku zabiegu operacyjnego lub

badania diagnostycznego traci swój celowy charakter, nie ma

badania diagnostycznego traci swój celowy charakter, nie ma

pozytywnego znaczenia i wymaga działań zmierzających do jego

pozytywnego znaczenia i wymaga działań zmierzających do jego

eliminacji. Odczuwanie bólu jest bardzo zróżnicowane i zależy od wielu

eliminacji. Odczuwanie bólu jest bardzo zróżnicowane i zależy od wielu

czynników.

czynników.

Podstawowe pojęcia cz. 2

Podstawowe pojęcia cz. 2



Znieczulenie ogólne

Znieczulenie ogólne

- zwane dawniej narkozą, polega na zastosowaniu

- zwane dawniej narkozą, polega na zastosowaniu

środków farmakologicznych, pod wpływem których dochodzi do utraty

środków farmakologicznych, pod wpływem których dochodzi do utraty

świadomości wyrażającej się głębokim snem i eliminacją bólu. Zależnie

świadomości wyrażającej się głębokim snem i eliminacją bólu. Zależnie

od drogi wprowadzenia leków, rozróżnia się znieczulenie wziewne i

od drogi wprowadzenia leków, rozróżnia się znieczulenie wziewne i

dożylne. W znieczuleniu wziewnym leki podaje się do wdychiwania, zaś w

dożylne. W znieczuleniu wziewnym leki podaje się do wdychiwania, zaś w

znieczuleniu dożylnym - przez żyłę bezpośrednio do krwi. Do znieczulenia

znieczuleniu dożylnym - przez żyłę bezpośrednio do krwi. Do znieczulenia

wziewnego służą środki gazowe i lotne.

wziewnego służą środki gazowe i lotne.



Znieczulenie miejscowe

Znieczulenie miejscowe

- zwane inaczej przewodowym lub

- zwane inaczej przewodowym lub

regionalnym, polega na przejściowym odwracalnym zablokowaniu

regionalnym, polega na przejściowym odwracalnym zablokowaniu

przewodnictwa bodźców bólowych przez podanie leków zwanych

przewodnictwa bodźców bólowych przez podanie leków zwanych

środkami znieczulenia miejscowego. Zależnie od miejsca, w którym

środkami znieczulenia miejscowego. Zależnie od miejsca, w którym

zastosowano środek znieczulający, dochodzi do znieczulenia różnych

zastosowano środek znieczulający, dochodzi do znieczulenia różnych

obszarów ciała. Wyeliminowane zostaje odczuwanie bólu, czucia zimna,

obszarów ciała. Wyeliminowane zostaje odczuwanie bólu, czucia zimna,

ciepła, dotyku. Gdy działanie leków minie, dochodzi samoistnie do

ciepła, dotyku. Gdy działanie leków minie, dochodzi samoistnie do

cofnięcia się wszystkich wymienionych objawów.

cofnięcia się wszystkich wymienionych objawów.

Podstawowe pojęcia cz. 3

Podstawowe pojęcia cz. 3



Analgezja

Analgezja

- jest to eliminowanie bólu. Określenie to dotyczy zarówno

- jest to eliminowanie bólu. Określenie to dotyczy zarówno

eliminacji zdolności odczuwania bólu u osoby przytomnej, jak i odpowiedzi

eliminacji zdolności odczuwania bólu u osoby przytomnej, jak i odpowiedzi

odruchowej na bodziec bólowy u osoby nieprzytomnej.

odruchowej na bodziec bólowy u osoby nieprzytomnej.



Sedacja

Sedacja

, czyli uspokojenie, polega na łagodzeniu niepokoju i lęku. Dla

, czyli uspokojenie, polega na łagodzeniu niepokoju i lęku. Dla

uzyskania sedacji, leki podaje się najczęściej dożylnie. Duże dawki leków

uzyskania sedacji, leki podaje się najczęściej dożylnie. Duże dawki leków

wywołujących sedację mogą spowodować utratę przytomności i głęboki

wywołujących sedację mogą spowodować utratę przytomności i głęboki

sen.

sen.



Premedykacja

Premedykacja

polega na podaniu pacjentowi leków przed operacją

polega na podaniu pacjentowi leków przed operacją

(bądź inwazyjnym badaniem diagnostycznym) i znieczuleniem. Celem

(bądź inwazyjnym badaniem diagnostycznym) i znieczuleniem. Celem

premedykacji jest uspokojenie, eliminowanie lęku, bólu, osłabienie

premedykacji jest uspokojenie, eliminowanie lęku, bólu, osłabienie

odruchów. Niektóre z leków podawanych w premedykacji powodują tzw.

odruchów. Niektóre z leków podawanych w premedykacji powodują tzw.

niepamięć wsteczną. Polega ona na niepamięci okresu, w którym działa

niepamięć wsteczną. Polega ona na niepamięci okresu, w którym działa

podany lek.

podany lek.

Podstawowe pojęcia cz. 4

Podstawowe pojęcia cz. 4



Monitorowanie

Monitorowanie

- w anestezjologii polega na ciągłej kontroli

- w anestezjologii polega na ciągłej kontroli

stanu pacjenta podczas znieczulenia, zabiegu lub operacji.

stanu pacjenta podczas znieczulenia, zabiegu lub operacji.

Ma ono na celu zapewnienie choremu jak największego

Ma ono na celu zapewnienie choremu jak największego

bezpieczeństwa poprzez uchwycenie oraz skorygowanie

bezpieczeństwa poprzez uchwycenie oraz skorygowanie

nieprawidłowości w pracy poszczególnych układów

nieprawidłowości w pracy poszczególnych układów

(np. układu krążenia, oddychania). Ma to szczególne znaczenie

(np. układu krążenia, oddychania). Ma to szczególne znaczenie

w trakcie znieczulenia ogólnego - u chorych nieprzytomnych,

w trakcie znieczulenia ogólnego - u chorych nieprzytomnych,

którzy nie mogą zgłaszać własnych odczuć czy dolegliwości.

którzy nie mogą zgłaszać własnych odczuć czy dolegliwości.

Najczęściej monitoruje się czynność serca przy pomocy

Najczęściej monitoruje się czynność serca przy pomocy

ciągłego wykresu krzywej elektrokardiograficznej na ekranie

ciągłego wykresu krzywej elektrokardiograficznej na ekranie

monitora. Zawsze kontrolowana jest czynność oddychania,

monitora. Zawsze kontrolowana jest czynność oddychania,

częstość akcji serca (puls), a także ciśnienie tętnicze krwi.

częstość akcji serca (puls), a także ciśnienie tętnicze krwi.

Inne parametry kontrolujące stan chorego - np. utlenowanie

Inne parametry kontrolujące stan chorego - np. utlenowanie

krwi, wymagają specjalnej aparatury.

krwi, wymagają specjalnej aparatury.

Leki znieczulające

Leki znieczulające

miejscowo

miejscowo



Co to jest?

Co to jest?

blokują przewodzenie impulsów we

blokują przewodzenie impulsów we

włóknach nerwowych przebiegających

włóknach nerwowych przebiegających

w miejscu gdzie zostały podane

w miejscu gdzie zostały podane

osłabiają, znoszą odczuwanie

osłabiają, znoszą odczuwanie

doznań

doznań

nie działają nasennie i nie

nie działają nasennie i nie

powodują utraty przytomności

powodują utraty przytomności

Leki znieczulające

Leki znieczulające

miejscowo

miejscowo



Budowa chemiczna

Budowa chemiczna

Występuje grupa aromatyczna i hydrofilowe

Występuje grupa aromatyczna i hydrofilowe

ugrupowanie aminowe

ugrupowanie aminowe

O właściwościach decyduje występowanie

O właściwościach decyduje występowanie

grupy amidowej lub estrowej

grupy amidowej lub estrowej

Stosowane amidy: lidokaina i bupiwakina

Stosowane amidy: lidokaina i bupiwakina

Stosowane z grupą estrową: pro

Stosowane z grupą estrową: pro

ka

ka

ina i

ina i

tetrakaina

tetrakaina

Najczęściej stosowane są AMIDY

Najczęściej stosowane są AMIDY

Leki znieczulające

Leki znieczulające

miejscowo

miejscowo



Właściwości farmakologiczne i

Właściwości farmakologiczne i

mechanizm działania

mechanizm działania

Blokowanie kanałów sodowych w błonach

Blokowanie kanałów sodowych w błonach

komórkowych = zahamowanie przewodnictwa

komórkowych = zahamowanie przewodnictwa

impulsów

impulsów

Najszybciej i najsilniej hamowany jest przepływ

Najszybciej i najsilniej hamowany jest przepływ

impulsów we włóknach o małej średnicy bez

impulsów we włóknach o małej średnicy bez

osłonki

osłonki

Znieczulenie następuje po 2-5 min.

Znieczulenie następuje po 2-5 min.

Czas działania tak długo jak jest w bezpośrednim

Czas działania tak długo jak jest w bezpośrednim

kontakcie

kontakcie

Leki znieczulające

Leki znieczulające

miejscowo

miejscowo



Losy w ustroju

Losy w ustroju

Są wchłaniane, więc przenoszone do

Są wchłaniane, więc przenoszone do

krwioobiegu

krwioobiegu

O budowie estrowej (prokaina) – rozkładane

O budowie estrowej (prokaina) – rozkładane

enzymatycznie przez estrazy osoczowe (w

enzymatycznie przez estrazy osoczowe (w

małym stopniu w wątrobie)

małym stopniu w wątrobie)

O budowie amidów (lidokaina) – przemiany

O budowie amidów (lidokaina) – przemiany

metaboliczne w wątrobie

metaboliczne w wątrobie

Leki znieczulenia ogólnego

Leki znieczulenia ogólnego



Okres półtrwania leków

Okres półtrwania leków

Lidokaina w osoczu ->

Lidokaina w osoczu ->

do 30 min

do 30 min

Działanie

Działanie

0,5 – 1h

0,5 – 1h

Lidokaina + adrenalina działanie przez

Lidokaina + adrenalina działanie przez

2 h

2 h

Działanie bupiwakainy

Działanie bupiwakainy

2-4 h

2-4 h

Bupiwakaina + adrenalina =

Bupiwakaina + adrenalina =

do 7 h

do 7 h

Rodzaje znieczulenia

Rodzaje znieczulenia



Znieczulenie powierzchniowe

Znieczulenie powierzchniowe



Znieczulenie głębokie:

Znieczulenie głębokie:

nasiękowe

nasiękowe

przewodowe

przewodowe

podpajęczynówkowe

podpajęczynówkowe

zewnątrzoponowe

zewnątrzoponowe

śródwięzadłowe

śródwięzadłowe

Znieczulenie

Znieczulenie

powierzchniowe

powierzchniowe

na powierzchnię skóry, błony śluzowej

na powierzchnię skóry, błony śluzowej

porażenie zakończeń nerwowych

porażenie zakończeń nerwowych

używane:

używane:

kilkuprocentowe roztwory

kilkuprocentowe roztwory

lidokainy

lidokainy

stosować ostrożnie szczególnie w

stosować ostrożnie szczególnie w

przypadku dużych powierzchni

przypadku dużych powierzchni

skórnych!

skórnych!

Znieczulenie nasiękowe:

Znieczulenie nasiękowe:

wstrzyknięcie leku w miejscu pod skórę lub

wstrzyknięcie leku w miejscu pod skórę lub

błonę śluzową

błonę śluzową

dotarcie do włókien nerwowych

dotarcie do włókien nerwowych

zaopatrujących znieczuloną okolicę

zaopatrujących znieczuloną okolicę

Używanie:

Używanie:

lidokaina 0,25 – 1%

lidokaina 0,25 – 1%

Uwagi: uważać na naczynia krwionośnie

Uwagi: uważać na naczynia krwionośnie

przebiegające w pobliżu miejsca iniekcji

przebiegające w pobliżu miejsca iniekcji

Znieczulenie przewodowe

Znieczulenie przewodowe

W najbliższą okolicę pnia nerwowego

W najbliższą okolicę pnia nerwowego

lub splotu nerwowego

lub splotu nerwowego

Używanie:

Używanie:

0,5 – 1,5% lidokainy; 0,25-

0,5 – 1,5% lidokainy; 0,25-

0,5% bupiwakainy

0,5% bupiwakainy

Wraz ze środkiem obkurczającym

Wraz ze środkiem obkurczającym

naczynia

naczynia

Znieczulenie

Znieczulenie

podpajęczynówkowe

podpajęczynówkowe

Do płynu mózgowo-rdzeniowego

Do płynu mózgowo-rdzeniowego

Zahamowanie przewodzenia impulsów

Zahamowanie przewodzenia impulsów

przez włókna czuciowe i ruchowe

przez włókna czuciowe i ruchowe

Używanie:

Używanie:

5% lidokaina

5% lidokaina

Znieczulenie

Znieczulenie

zewnątrzoponowe

zewnątrzoponowe

Do przestrzeni zewnątrzoponowej

Do przestrzeni zewnątrzoponowej

rdzenia kręgowego

rdzenia kręgowego

Działanie na korzenie nerwów

Działanie na korzenie nerwów

rdzeniowych

rdzeniowych

Używanie:

Używanie:

1-2% lidokaina lub 0,5%

1-2% lidokaina lub 0,5%

bupiwakaina

bupiwakaina

Leki znieczulające

Leki znieczulające

miejscowo

miejscowo



Działanie niepożądane

Działanie niepożądane

Największy wpływ na OUN, serce i

Największy wpływ na OUN, serce i

reakcje uczuleniowe

reakcje uczuleniowe

Pobudza OUN, niepokój, drżenia,

Pobudza OUN, niepokój, drżenia,

drgawki kliniczne

drgawki kliniczne

Zmiana pobudzenia i siły skurczu

Zmiana pobudzenia i siły skurczu

mięśnia sercowego

mięśnia sercowego

Przedłużają okres refrakcji

Przedłużają okres refrakcji

Leki znieczulające

Leki znieczulające

miejscowo

miejscowo



Działanie niepożądane cd.:

Działanie niepożądane cd.:

Uczulenia, wysypki, dychawica

Uczulenia, wysypki, dychawica

oskrzelowa napadowa, wstrząs

oskrzelowa napadowa, wstrząs

Najczęściej powodują leki o budowie

Najczęściej powodują leki o budowie

estrowej

estrowej

Leki znieczulające

Leki znieczulające

miejscowo

miejscowo



Środki ostrożności

Środki ostrożności

Zebranie dokładnego wywiadu na

Zebranie dokładnego wywiadu na

uczulenia i przeprowadzenie próby

uczulenia i przeprowadzenie próby

skórnej

skórnej

Szczególnie ostrożnie u dzieci, kobiet w

Szczególnie ostrożnie u dzieci, kobiet w

ciąży, chorych na nowotwory,

ciąży, chorych na nowotwory,

gorączkujących, chorych z zaburzeniami

gorączkujących, chorych z zaburzeniami

elektrolitowymi, kwasicy i zasadowicy,

elektrolitowymi, kwasicy i zasadowicy,

chorych na serce, nerki i wątrobę

chorych na serce, nerki i wątrobę

Leki znieczulenia ogólnego

Leki znieczulenia ogólnego



Znieczulenie ogólne

Znieczulenie ogólne

(narkoza) to stan okresowego

(narkoza) to stan okresowego

zahamowania czynności OUN z wyjątkiem ośrodka

zahamowania czynności OUN z wyjątkiem ośrodka

naczyniowo-ruchowego i oddechowego, wywołany przez

naczyniowo-ruchowego i oddechowego, wywołany przez

środki znieczulenia ogólnego

środki znieczulenia ogólnego

(anaesthetica generalia)

(anaesthetica generalia)



Cechy leków:

Cechy leków:

analgesia –

analgesia –

zniesienie czucia bólu

zniesienie czucia bólu

hypnosis –

hypnosis –

utrata świadomości wyrażająca się snem

utrata świadomości wyrażająca się snem

amnesia –

amnesia –

niepamięć

niepamięć

areflexio –

areflexio –

zahamowanie większości ośrodków

zahamowanie większości ośrodków

nerwowych

nerwowych

myorelaxatio –

myorelaxatio –

zmniejszenie napięcia odruchów

zmniejszenie napięcia odruchów

mięśniowych.

mięśniowych.

Premedykacja

Premedykacja



Premedykacja

Premedykacja

to podanie leków na 1-2 godziny przed

to podanie leków na 1-2 godziny przed

znieczuleniem. Ma na celu:

znieczuleniem. Ma na celu:

zmniejszenie niepokoju i lęku

zmniejszenie niepokoju i lęku

zmniejszenie wydzielania w drogach oddechowych

zmniejszenie wydzielania w drogach oddechowych

nasilenie hipnotycznego działania środków

nasilenie hipnotycznego działania środków

anestetycznych

anestetycznych

zahamowanie nudności i wymiotów pooperacyjnych

zahamowanie nudności i wymiotów pooperacyjnych

uzyskanie amnezji

uzyskanie amnezji

zmniejszenie objętości i podwyższenie pH soku

zmniejszenie objętości i podwyższenie pH soku

żołądkowego

żołądkowego

osłabienie odruchów wagalnych

osłabienie odruchów wagalnych

osłabienie odpowiedzi współczulno-nadnerczowej

osłabienie odpowiedzi współczulno-nadnerczowej

Premedykacja

Premedykacja



Leki stosowane w premedykacji:

Leki stosowane w premedykacji:

Barbiturany

Barbiturany

Pochodne benzodiazepiny

Pochodne benzodiazepiny

Leki cholinolityczne

Leki cholinolityczne

Opioidy

Opioidy

NLPZ

NLPZ

Pochodne fenotiazyny: prometazyna

Pochodne fenotiazyny: prometazyna

Leki znieczulenia ogólnego

Leki znieczulenia ogólnego



Przebieg działania leków:

Przebieg działania leków:

1. okres – oszołomienie (rausz)

1. okres – oszołomienie (rausz)

=

=

stadium analgesiae

stadium analgesiae

2. okres – pobudzenie

2. okres – pobudzenie

=

=

stadium excitationis

stadium excitationis

3. okres – znieczulenie chirurgiczne

3. okres – znieczulenie chirurgiczne

=

=

stadium anaesthesiae

stadium anaesthesiae

chirurgicae

chirurgicae

4. okres – asfiksja

4. okres – asfiksja

=

=

stadium

stadium

asphycticum

asphycticum

(tu już działania

(tu już działania

niepożądane, zaburzenia oddychania, bezdech

niepożądane, zaburzenia oddychania, bezdech

)

)

Wziewne środki

Wziewne środki

anestetyczne

anestetyczne

Lotne ciecze anestetyczne

Lotne ciecze anestetyczne

:

:



etery: eter dwuetylowy (historia!),

etery: eter dwuetylowy (historia!),

desfluran, enfluran, izofluran, sewofluran

desfluran, enfluran, izofluran, sewofluran



węglowodory halogenowe: halotan

węglowodory halogenowe: halotan

Gazy anestetyczne

Gazy anestetyczne

: podtlenek azotu

: podtlenek azotu

(gaz rozweselający), O

(gaz rozweselający), O

2

2

, CO

, CO

2

2

(w

(w

mieszankach)

mieszankach)

Podtlenek azotu (N

Podtlenek azotu (N

2

2

0)

0)

słabe działanie anestetyczne i silne działanie

słabe działanie anestetyczne i silne działanie

analgetyczne;

analgetyczne;

nie wywołuje zwiotczenia mięśni prążkowanych;

nie wywołuje zwiotczenia mięśni prążkowanych;

wywiera silne działanie euforyzujące = gaz

wywiera silne działanie euforyzujące = gaz

rozweselający;

rozweselający;

stosowany w mieszaninie z powietrzem lub tlenem w

stosowany w mieszaninie z powietrzem lub tlenem w

stężeniu 50-75%;

stężeniu 50-75%;

nietoksyczny, nie drażni drzewa oskrzelowego, brak

nietoksyczny, nie drażni drzewa oskrzelowego, brak

nudności, wymiotów, nie uszkadza nerek i wątroby;

nudności, wymiotów, nie uszkadza nerek i wątroby;

Wady:

Wady:

słabe działanie anestetyczne i brak zwiotczenia mięśni

słabe działanie anestetyczne i brak zwiotczenia mięśni

interakcje z innymi lekami

interakcje z innymi lekami

Halotan

Halotan

układ oddechowy:

układ oddechowy:

nie drażni dróg oddechowych, utrata odruchów z

nie drażni dróg oddechowych, utrata odruchów z

krtani i gardła,

krtani i gardła,

obniża wydzielanie ślinianek i

obniża wydzielanie ślinianek i

gruczołów w drogach

gruczołów w drogach

oskrzelowych

oskrzelowych

układ krążenia:

układ krążenia:

inotropowo (-), hipotensja, wzrost ciśnienia

inotropowo (-), hipotensja, wzrost ciśnienia

w prawy

w prawy

przedsionku, częste arytmie

przedsionku, częste arytmie

układ pokarmowy:

układ pokarmowy:

zahamowanie motoryki

zahamowanie motoryki

macica:

macica:

zwiotczenie

zwiotczenie

mięśnie szkieletowe:

mięśnie szkieletowe:

zwiotczenie

zwiotczenie

Halotan

Halotan

Wady:

Wady:



słaba analgezja

słaba analgezja

Toksyczność:

Toksyczność:

depresja oddechowa

depresja oddechowa

działanie depresyjne na serce (obniżenie kurczliwości i

działanie depresyjne na serce (obniżenie kurczliwości i

pojemności minutowej, zaburzenia rytmu)

pojemności minutowej, zaburzenia rytmu)

wpływ na nerw błędny

wpływ na nerw błędny





kurczliwości naczyń

kurczliwości naczyń





przepływu trzewnego

przepływu trzewnego





przepływu przez mięśnie szkieletowe i naczynia mózgowe

przepływu przez mięśnie szkieletowe i naczynia mózgowe





ciśnienia

ciśnienia

krwawienia śródmiąższowe

krwawienia śródmiąższowe





perystaltyki przewodu pokarmowego

perystaltyki przewodu pokarmowego





temperatury

temperatury

hepatopatie

hepatopatie

M

M

etoksyfluran (Penthrane)

etoksyfluran (Penthrane)

silne działanie anestetyczne i

silne działanie anestetyczne i

przeciwbólowe, działanie kuraropodobne;

przeciwbólowe, działanie kuraropodobne;

silne działanie porażające ośrodek

silne działanie porażające ośrodek

oddechowy (kontrola oddechu podczas

oddechowy (kontrola oddechu podczas

operacji)

operacji)

środek nefrotoksyczny

środek nefrotoksyczny

może być stosowany jako środek

może być stosowany jako środek

anestetyczny w drobnych zabiegach np.

anestetyczny w drobnych zabiegach np.

złamaniach

złamaniach

E

E

nfluran (Enthrane)

nfluran (Enthrane)

wywołuje pobudzenie OUN – mogą

wywołuje pobudzenie OUN – mogą

wystąpić drgawki

wystąpić drgawki

szybka indukcja snu i szybkie

szybka indukcja snu i szybkie

wybudzanie

wybudzanie

działa zwiotczająco

działa zwiotczająco

przeciwwskazany

przeciwwskazany

w cukrzycy,

w cukrzycy,

podnosi poziom glukozy we krwi

podnosi poziom glukozy we krwi

Dożylne środki anestetyczne

Dożylne środki anestetyczne



Z wyjątkiem ketaminy i propofolu

Z wyjątkiem ketaminy i propofolu

anestetyki dożylne nie mają działania

anestetyki dożylne nie mają działania

przeciwbólowego, a nawet mogą

przeciwbólowego, a nawet mogą

zwiększać reakcje na bodźce bólowe.

zwiększać reakcje na bodźce bólowe.

Wymagają więc one zawsze

Wymagają więc one zawsze

uzupełnienia przez analgetyki lub

uzupełnienia przez analgetyki lub

anestetyki wziewne.

anestetyki wziewne.

Dożylne środki anestetyczne

Dożylne środki anestetyczne



Działanie farmakologiczne

Działanie farmakologiczne

Ośrodkowy układ nerwowy

Ośrodkowy układ nerwowy

: większość

: większość

anestetyków dożylnych powoduje spadek

anestetyków dożylnych powoduje spadek

przepływu mózgowego, ciśnienia perfuzyjnego,

przepływu mózgowego, ciśnienia perfuzyjnego,

metabolizmu tlenowego i ciśnienia

metabolizmu tlenowego i ciśnienia

śródczaszkowego.

śródczaszkowego.

Układ oddechowy

Układ oddechowy

: wszystkie anestetyki dożylne,

: wszystkie anestetyki dożylne,

z wyjątkiem

z wyjątkiem

KETAMINY

KETAMINY

, powodują osłabienie

, powodują osłabienie

oddychania do zatrzymania oddechu włącznie.

oddychania do zatrzymania oddechu włącznie.

Działanie farmakologiczne

Działanie farmakologiczne

cd.

cd.

Układ sercowo-naczyniowy

Układ sercowo-naczyniowy

:

:

wpływ anestetyków na układ krążenia

wpływ anestetyków na układ krążenia

zależy nie tylko od ich właściwości

zależy nie tylko od ich właściwości

farmakologicznych ale również od

farmakologicznych ale również od

stanu pacjenta (hemodynamiki i

stanu pacjenta (hemodynamiki i

zaburzeń ogólnoustrojowych). Istotne

zaburzeń ogólnoustrojowych). Istotne

znaczenie ma szybkość wstrzykiwania

znaczenie ma szybkość wstrzykiwania

roztworu, jego stężenie oraz stan

roztworu, jego stężenie oraz stan

wypełnienia łożyska naczyniowego.

wypełnienia łożyska naczyniowego.

Dożylne środki anestetyczne

Dożylne środki anestetyczne

Szybko

Szybko

działające

działające

(

(

indukcyjne

indukcyjne

):

):



barbiturany:

barbiturany:

(stary podział: barbiturany i nie-barbiturany)

(stary podział: barbiturany i nie-barbiturany)

metoheksytal

metoheksytal

tiobarbiturany (zawierają siarkę, wpływ na kinetykę

tiobarbiturany (zawierają siarkę, wpływ na kinetykę





szybko i krótko): tiopental, tiamylal

szybko i krótko): tiopental, tiamylal



związki imidazolowe: etomidat

związki imidazolowe: etomidat



alkilowe związki fenolowe: propofol

alkilowe związki fenolowe: propofol

Wolno

Wolno

działające

działające

(

(

podstawowe

podstawowe

środki

środki

nasenne

nasenne

):

):



ketamina

ketamina



benzodiazepiny: diazepam, flunitrazepam, midazolam

benzodiazepiny: diazepam, flunitrazepam, midazolam



opioidy stosowane w dużych dawkach: fentanyl, alfentanyl,

opioidy stosowane w dużych dawkach: fentanyl, alfentanyl,

sulfentanyl

sulfentanyl

mieszanki

mieszanki

neuroleptyczne

neuroleptyczne

: opioid + neuroleptyk

: opioid + neuroleptyk

Toksyczność infuzyjnych

Toksyczność infuzyjnych

barbituranów:

barbituranów:

hiperalgezja

hiperalgezja

depresja oddechowa

depresja oddechowa

bradykardia, hipotensja, działanie kardiodepresyjne

bradykardia, hipotensja, działanie kardiodepresyjne

(niemiarowości, nagłe zatrzymanie krążenia)

(niemiarowości, nagłe zatrzymanie krążenia)

zmniejszenie przemiany materii

zmniejszenie przemiany materii

zmniejszenie perystaltyki i tonusu przewodu

zmniejszenie perystaltyki i tonusu przewodu

pokarmowego

pokarmowego

regurgitatio (niebezpieczeństwo wystąpienia

regurgitatio (niebezpieczeństwo wystąpienia

zespołu Mendelsona – zachłystowe zapalenie płuc)

zespołu Mendelsona – zachłystowe zapalenie płuc)

indukcja enzymów wątrobowych

indukcja enzymów wątrobowych

zmiany miejscowe

zmiany miejscowe

Propofol

Propofol

Dobra rozpuszczalność w tłuszczach - po 25- 40s

Dobra rozpuszczalność w tłuszczach - po 25- 40s

po podaniu iv przenika przez barierę krew-mózg

po podaniu iv przenika przez barierę krew-mózg

Podobnie szybkie budzenie

Podobnie szybkie budzenie

Ból w miejscu wstrzyknięcia

Ból w miejscu wstrzyknięcia

Prowadzi do uwolnienia histaminy

Prowadzi do uwolnienia histaminy

Powoduje bradykardię, spadek ciśnienia

Powoduje bradykardię, spadek ciśnienia

tętniczego

tętniczego

Osłabia wentylację

Osłabia wentylację

Obniża przepływ mózgowy, ciśnienie

Obniża przepływ mózgowy, ciśnienie

śródczaszkowe

śródczaszkowe

CHLOROWODOREK KETAMINY

CHLOROWODOREK KETAMINY

= KETALAR

= KETALAR

Działanie

Działanie

:

:

OUN

OUN

:

:

szybka anestezja, koszmary senne

szybka anestezja, koszmary senne

układ

układ

krążenia

krążenia

:

:

wzrost częstości skurczów mięśnia

wzrost częstości skurczów mięśnia

sercowego, wzrost ciśnienia,

sercowego, wzrost ciśnienia,

wzrost zużycia tlenu

wzrost zużycia tlenu

układ

układ

oddechowy

oddechowy

:

:

po podaniu i.v. przemijający bezdech, raczej nie

po podaniu i.v. przemijający bezdech, raczej nie

upośledza

upośledza

odruchów gardła i krtani

odruchów gardła i krtani

mięśnie

mięśnie

szkieletowe

szkieletowe

:

:

wzrost napięcia, ruchy mimowolne

wzrost napięcia, ruchy mimowolne

układ

układ

pokarmowy

pokarmowy

:

:

zwiększenie wydzielania gruczołów ślinowych

zwiększenie wydzielania gruczołów ślinowych

oko

oko

:

:

wzrost ciśnienia śródgałkowego

wzrost ciśnienia śródgałkowego

Wskazania

Wskazania

:

:

chorzy o wysokim ryzyku operacyjnym

chorzy o wysokim ryzyku operacyjnym

anestezja pediatryczna

anestezja pediatryczna

anestezja w wypadkach zbiorowych

anestezja w wypadkach zbiorowych

analgezja i sedacja

analgezja i sedacja

kraje rozwijające się

kraje rozwijające się

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

:

:

niedrożność dróg oddechowych

niedrożność dróg oddechowych

wzrost ciśnienia śródczaszkowego

wzrost ciśnienia śródczaszkowego

Etomidat

Etomidat

Dobre działanie nasenne

Dobre działanie nasenne

Powoduje ból w miejscu wstrzykiwania

Powoduje ból w miejscu wstrzykiwania

Podczas indukcji mogą wystąpić ruchy mimowolne

Podczas indukcji mogą wystąpić ruchy mimowolne

Pod koniec uśpienia pobudzenie

Pod koniec uśpienia pobudzenie

Pierwsza dawka – supresja kory nadnerczy na 4-8

Pierwsza dawka – supresja kory nadnerczy na 4-8

h

h

Nie uwalnia histaminy

Nie uwalnia histaminy

Powoduje spadek przepływu mózgowego, ciśnienia

Powoduje spadek przepływu mózgowego, ciśnienia

śródczaszkowego

śródczaszkowego

Depresja oddychania ale w mniejszym stopniu

Depresja oddychania ale w mniejszym stopniu

Nie wpływa znacząco na układ krążenia

Nie wpływa znacząco na układ krążenia

Tiopental

Tiopental

Należy do barbituranów o krótkim czasie działania

Należy do barbituranów o krótkim czasie działania

Indukcja znieczulenia

Indukcja znieczulenia

Powoduje spadek przepływu mózgowego,

Powoduje spadek przepływu mózgowego,

ciśnienia śródczaszkowego

ciśnienia śródczaszkowego

Depresja oddychania

Depresja oddychania

Powoduje spadek ciśnienia tętniczego, wzrost

Powoduje spadek ciśnienia tętniczego, wzrost

częstości akcji serca, spadek pojemności

częstości akcji serca, spadek pojemności

minutowej

minutowej

Metoheksital

Metoheksital

Działa ok. 3 razy silniej nasennie od

Działa ok. 3 razy silniej nasennie od

tiopentalu

tiopentalu

Powoduje spadek przepływu

Powoduje spadek przepływu

mózgowego, ciśnienia śródczaszkowego

mózgowego, ciśnienia śródczaszkowego

Depresja ośrodka oddechowego

Depresja ośrodka oddechowego

Spadek ciśnienia tętniczego, wzrost

Spadek ciśnienia tętniczego, wzrost

częstości akcji serca, spadek

częstości akcji serca, spadek

pojemności minutowej serca

pojemności minutowej serca

Neuroleptoanalgezja

Neuroleptoanalgezja

Neuroleptoanalgezja (NLA) =

Neuroleptoanalgezja (NLA) =

rodzaj

rodzaj

znieczulenia, w którym podaje się

znieczulenia, w którym podaje się

dożylnie krótko działający analgetyk

dożylnie krótko działający analgetyk

narkotyczny (np. Fentanyl w dawce

narkotyczny (np. Fentanyl w dawce

0.1mg, powtarzany co 30 min w dawce

0.1mg, powtarzany co 30 min w dawce

0.05-0.1mg) oraz silny neuroleptyk (np.

0.05-0.1mg) oraz silny neuroleptyk (np.

droperidol - Dehydrobenzperydol DHBP w

droperidol - Dehydrobenzperydol DHBP w

dawce 2.5-5mg. Obniża RR), uzyskując

dawce 2.5-5mg. Obniża RR), uzyskując

analgezję i silną sedację bez utraty

analgezję i silną sedację bez utraty

przytomności.

przytomności.