SEMINARIUM

Aktywna Polityka

Społeczna

dr Barbara Kowalczyk

Zmiany priorytetów

•

od gwarancji bezpieczeństwa

socjalnego (zabezpieczanie

dochodów poprzez szeroki zakres

świadczeń socjalnych)

•

do priorytetu nakierowanego na

aktywizowanie klientów i

zapewnienie im partycypacji w życiu

społecznym i ekonomicznym

Dylemat wyboru

„ryba czy

wędka

•

Powszechnie podzielany jest pogląd,

że lepiej wyposażyć klientów w

wędki i umiejętności łowienia (czyli

usamodzielniać), niż systematycznie

dostarczać ryby.

Historia

Jeśli państwo ma obowiązek dostarczania

obywatelom niezbędnych świadczeń i

usług bez względu na zaangażowanie

tych obywateli w tworzenie wspólnego

dobra i ich realne możliwości

samodzielnego rozwiązywania własnych

problemów, to przynajmniej część z nich

będzie przyjmowało postawę biernych

świadczeniobiorców i uzależniało się od

pomocy państwa (

underclass)

Demontaż państwa

opiekuńczego

•

Neoliberalne reformy w latach 80, 90

tych.

•

Od państwa opiekuńczego do państwa

pomocniczego –społeczna nauka kościoła

•

Od państwa opiekuńczego do

opiekuńczego społeczeństwa – nowa

lewica

Neoliberalne reformy w

latach 80, 90 tych.

Nowy model polityki

społecznej

Wielka Brytania

•

wzrost znaczenia mechanizmów

konkurencji w organizacji usług

społecznych

•

wzrost znaczenia organizacji

pozarządowych w świadczeniu

usług społecznych

•

powrót do idei łączenia prawa do

świadczeń z obowiązkiem pracy

•

Rozwijana była koncepcja rynków

wewnętrznych, zakładająca utrzymanie

programów państwowych, ale

wprowadzając do nich elementy

rynkowe, przede wszystkim poprzez

rozdzielenie funkcji płatnika i

dostarczyciela usług i wprowadzenie

konkurencji między usługodawcami.

•

Dostrzeżono niewykorzystany potencjał

sektora obywatelskiego, a w

konsekwencji w znacznie większym

stopniu zaczęto powierzać wykonywanie

zadań publicznych podmiotom

pozarządowym. Sposób przekazywania

tych zadań prowadził do częściowej

komercjalizacji organizacji trzeciego

sektora poprzez odpłatne wykonywanie

zadań publicznych. ( zaczęto nawet

określać mianem „drugiego sektora

biznesu”, obecnie zalicza się je do

podmiotów ekonomii społecznej)

•

Wykorzystano koncepcję

zastępowania świadczeń

długookresowych – krótkookresowymi

i wymuszającymi aktywność

zawodową. Koncepcję te określano

jako

workfare

, aby podkreślić jego

opozycję do tradycyjnego

welfare

jego istotą jest hasło : praca zamiast

zasiłku (

welfare to work

)

Od państwa

opiekuńczego do państwa

pomocniczego - nauka

społeczna kościoła

Nowy model polityki

społecznej

Niemcy

Zasada pomocniczości:

•

decentralizacja zadań publicznych

•

zasada pierwszeństwa organizacji

sektora obywatelskiego w

świadczeniu usług społecznych przy

wykorzystaniu środków publicznych

Rezultat tego kierunku

reform:

•

wzrost znaczenia samorządów

terytorialnych jako wykonawców

zadań publicznych

•

wzrost znaczenia organizacji sektora

obywatelskiego w świadczeniu usług

publicznych

Od państwa

opiekuńczego do

opiekuńczego

społeczeństwa – polityka

społeczna „nowej lewicy”

Trzecia droga Giddensa

•

Aktywne społeczeństwo

obywatelskie

•

Inwestycje społeczne

•

Polityka odrodzenia społeczności

•

Między rządem a społeczeństwem

obywatelskim nie ma stale wytyczonych

granic. Zależnie od sytuacji, władze czasem

powinny zostać wciągnięte w sprawy

obywatelskie, czasem zaś się wycofać.

•

Rola podmiotów wykracza daleko poza

świadczenie usług. Państwo i społeczeństwo

obywatelskie powinno działać jako

partnerzy, ułatwiając sobie nawzajem ale i

kontrolując swe funkcjonowanie

Poszukiwanie syntezy:

model aktywnej polityki

społecznej

Wielosektorowe

partnerstwo zakładające

współwystępowanie:

•

Mechanizmów rynkowych

•

Obywatelskiej działalności

non

profit

•

Tradycyjnych form interwencji

państwa

Dziesięć idei

przewodnich APS:

idea decentralizacji i związany z tym

wzrost znaczenia samorządów

lokalnych

zasada pomocniczości państwa i wzrost

znaczenia sektora obywatelskiego

uznanie przez państwo podmiotowości

wspólnot lokalnych i znaczenia więzi

społecznych dla budowania kapitału

społecznego

Dziesięć idei

przewodnich APS:

akceptacja neoliberalnego postulatu

utrzymywania równowagi finansów

publicznych i związana z tym zgoda na

ograniczenie redystrybucyjnej funkcji

programów socjalnych

znaczenie negocjacji zbiorowych, przy czym

tradycyjne pakty trójstronne (związki

zawodowe – organizacje pracodawców –

administracja publiczna) uzupełniane są

dialogiem obywatelskim, w którym

uczestniczą również organizacje społeczne

Dziesięć idei

przewodnich APS:

rola edukacji, w tym systemu edukacji

publicznej, jako instrumentu inwestowania w

kapitał ludzki i budowa „społeczeństwa

opartego na wiedzy”

znaczenie sektora ekonomii społecznej,

zatrudnienia socjalnego, zatrudnienia

subsydiowanego dla realizacji pełnego

zatrudnienia

przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu

poprzez pomoc w podjęciu pracy lub udział w

programach integracyjnych

(reintegracyjnych)

Dziesięć idei

przewodnich APS:

dowartościowanie wolontariatu jako

formy pracy użytecznej społecznie i

formy zdobywania umiejętności i

kwalifikacji do podjęcia pracy

10.

działania aktywizujące nie tylko

pojedynczych klientów, ale także

całe społeczności lokalne i związany

z tym renesans środowiskowej

metody pracy socjalnej.

•

Celem aktywnej polityki społecznej

jest „społeczna inkluzja”, ale

uczestnictwo w życiu społecznym

definiowane jest przede wszystkim

jako aktywność na rynku pracy. Jeśli

nie na „normalnym” rynku pracy, to

przynajmniej w sektorze

ekonomii

społecznej

, która „obudowuje”

rynek komercyjny

Typowy proces programu

aktywizacyjnego

•

Osoby starające się o pomoc stawia się

najpierw przed wyborem kilku opcji

aktywizacyjnych, z których jedną

muszą wybrać, jeżeli w ogóle chcą

otrzymać pomoc, a następnie premiuje

się ich za dobre zachowania, karze za

złe, wykorzystując do tego bodźce

finansowe.

Typowy proces programu

aktywizacyjnego

Istnieją łagodniejsze wersje, o łagodności może

świadczyć:

•

Jaka część pomocy należy się z tytułu ubóstwa

i nie wymaga wykazania postawy aktywnej,

natomiast reszta uzależniona jest od

aktywności, czyli dobrych i złych zachowań.

•

Liczba opcji, jakie daje się do wyboru (w tym

opcje nie związane z formalnym

zatrudnieniem),

•

Możliwość wpływu na wybór opcji ze strony

zainteresowanych.

•

Aktywna polityka społeczna w tej

perspektywie to system pozytywnych

i negatywnych bodźców

adresowanych do uboższych warstw

społeczeństwa, które mają

zniechęcać do życia ze świadczeń

socjalnych i zachęcać do aktywności

zawodowej i odzyskania

samodzielności ekonomicznej.

Wielka Brytania

Brytyjska wersja koncepcji

welfare to work

– „Nowy

Ład”: Przeciętny odbiorca programów Nowego

Ładu to młody człowiek długo pozostający bez

pracy. Na takich ludzi nakierowane jest doradztwo

zawodowe; jeśli nie podejmą pracy, maja do wyboru

jedna z czterech opcji:

półroczne zatrudnienie u pracodawcy

subwencjonowanego kwotą 60 funtów tygodniowo

praca w organizacji społecznej albo w programie

rzecz lokalnej społeczności (gdzie płaca jest

niewiele wyższa od zasiłku)

praca w ramach programu ochrony środowiska

podjęcie nauki , kształcenie w ciągu 12 miesięcy

(jeśli poziom wykształcenia jest tak niski, że

utrudnia znalezienie pracy)

Nie ma tu piątej opcji, czyli pozostawania na zasiłku.

Dania

•

Państwem, które w największym stopniu

urzeczywistnia nowe podejście w polityce

społecznej jest Dania. Głównym elementem tej

polityki jest polityka pełnego zatrudnienia,

zakładająca subsydiowanie nowych miejsc pracy

ze środków publicznych. Różnica w stosunku do

tradycyjnego modelu skandynawskiego polega na

tym, że obecnie miejsca pracy tworzone są

najczęściej w sektorze ekonomii społecznej niż w

sektorze publicznym.

Aktywna Polityka

Społeczna w Polsce

Podstawy prawne nowej polityki:

•

Narodowa Strategia spójności na lata

2007-2013,

•

Program Operacyjny Kapitał Ludzki

2007-2013,

•

System Realizacji Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-

2013 – Projekty Systemowe

•

Ustawa o pomocy społecznej

•

W aktywnej polityce społecznej nacisk

położony jest na aktywną integrację osób

zagrożonych wykluczeniem społecznym,

kluczowe dla nowego podejścia do pomocy

społecznej pojęcie „

aktywnej integracji

”

oznacza ono kompleksowe działania w

sferze zatrudnienia, edukacji, ochrony

zdrowia i aktywizacji społecznej, których

celem jest przywrócenie możliwości lub

zdolności podjęcia zatrudnienia przez

osoby znajdujące się w szczególnie

niekorzystnej sytuacji życiowej.

Priorytet VII:

Promocja integracji społecznej

Cel szczegółowy 1:

Poprawa dostępu do rynku pracy osób

zagrożonych wykluczeniem społecznym

Cel szczegółowy 2:

Wzmocnienie i poszerzenie zakresu działań

sektora ekonomii społecznej

Działanie VII.1.

Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji

1.009.388.934,4 Euro

Instrumenty aktywnej

integracji adresowane

do klientów pomocy

społecznej pozbawionych

zatrudnienia

-----------------------

Upowszechnianie pracy

Socjalnej i aktywnej

Integracji

Ośrodki pomocy społecznej

Instrumenty aktywnej

integracji adresowane

do klientów pomocy

społecznej

pozbawionych zatrudnienia

(niepełnosprawni, imigranci,

opuszczający placówki)

-----------------------

Upowszechnianie pracy

Socjalnej i aktywnej

integracji

Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie

Projekt szkoleniowy

służący

wzmocnieniu i

rozwojowi

instytucjom pomocy

I integracji społecznej

Regionalny Ośrodek Polityki

Społecznej na rzecz

Ośrodków Pomocy Społecznej,

Powiatowych Centrów

Pomocy Rodzinie i jednostek

organizacyjnych

pomocy i integracji społecznej

Działanie VII.2.

Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie

sektora ekonomii społecznej

434.813.695,8 Euro

Aktywizacja

zawodowa

i społeczna

osób

zagrożonych

wykluczeniem

społecznym

Wszystkie podmioty

Wsparcie

ekonomii

Społecznej

Wszystkie podmioty

Działanie VII.3.

Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji

108.703.423,7 Euro

Inicjatywy

lokalne

na rzecz

aktywnej

integracji

Wszystkie podmioty w gminach

do 25 tys. mieszkańców

•

projekty przyczyniające się do

integracji społecznej mieszkańców
obszarów wiejskich oraz rozwoju usług
społecznych na tych obszarach (z
wyłączeniem instrumentów objętych
zasadami pomocy publicznej);

• wsparcie inicjatyw lokalnych o
charakterze informacyjnym,
szkoleniowym i promocyjnym
mających na celu przeciwdziałanie
wykluczeniu społecznemu
mieszkańców obszarów wiejskich;

• rozwój dialogu, partnerstwa
publiczno – społecznego i współpracy
na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na
poziomie lokalnym.

Narzędzia aktywnej integracji:

•

KONTRAKT SOCJALNY

•

PROGRAM AKTYWNOŚCI

LOKALNEJ

•

WSPARCIE DZIAŁAŃ NA RZECZ
INTEGRACJI SPOŁECZNEJ I
ZAWODOWEJ OSÓB
NIEPEŁNOSPRAWNYCH

KONTRAKT SOCJALNY

•

jest pisemną umową pomiędzy osobą

korzystającą ze świadczeń pomocy

społecznej a pracownikiem socjalnym,

mającą na celu określenie sposobu

współdziałania w rozwiązywaniu

problemów osoby znajdującej się w

trudnej sytuacji życiowej, umożliwienie

aktywizacji społeczno zawodowej oraz

przeciwdziałania wykluczeniu

społecznemu.

Program Aktywności Lokalnej

•

W programach aktywności lokalnej mają

być podejmowane działania „na rzecz

aktywizacji społecznej i rozwiązywania

problemów społeczności lokalnej

kierowany jest do osób w ramach

konkretnego środowiska lub członków

danej społeczności.

Program Aktywności Lokalnej

•

W ramach programu można prowadzić

działania aktywizacyjne adresowane do

ludzi działających na pewnej przestrzeni

obejmującej obszar gminy, dzielnicy,

sołectwa, wsi. Może to być środowisko

grupy zawodowej, mieszkańców bloku czy

nawet kilku rodzin mieszkających w

okolicy

Inicjatywy integracyjne

•

edukacja społeczna i obywatelska, w tym

organizowanie spotkań, konsultacji,

działań edukacyjnych i debat społecznych

dla mieszkańców;

•

organizowanie i inspirowanie udziału

mieszkańców w imprezach i spotkaniach

w szczególności o charakterze

integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym,

sportowym, ekologicznym czy

turystycznym.

Aktywizacja

zdrowotna

Aktywizacja

zawodowa

Aktywizacja

edukacyjna

Aktywizacja

społeczna

Instrumenty aktywnej

integracji

Nowa
formuła
instrumentów
aktywizacyjn
ych
stosowanych
wobec
klientów
pomocy

społecznej

stanowiących

nową
jakość

działań

Instrumenty aktywizacji zawodowej

wprowadza się elementy ekonomii społecznej:



skierowanie do uczestnictwa w zajęciach Centrum

Integracji Społecznej



skierowanie do uczestnictwa w zajęciach Klubu

Integracji Społecznej

(

(skierowanie do uczestnictwa oznacza sfinansowanie kosztów

pobytu uczestnictwa w uzgodnionej wysokości lub
sfinansowanie kosztów funkcjonowania klubu w zakresie
odpowiadającym uczestnictwu osób skierowanych)

;

Instrumenty aktywizacji

zawodowej

Wprowadza się nowe dotychczas niestosowane

formy wsparcia:



uczestnictwo w zajęciach reintegracji zawodowej

u pracodawcy (do 9 miesięcy w wymiarze od 10

do 40 godzin, bez nawiązania stosunku pracy);



dofinansowanie usamodzielnienia ekonomicznego

lub zmiany miejsca zamieszkania

;

Instrumenty aktywizacji

zawodowej

Wprowadza się stare formy pomocy, jednak rzadko

stosowane:



usługi wspierające aktywizację zawodową

(organizacja i finansowanie usług wspierających w

tym: trenera pracy, doradcy zawodowego)



dofinansowanie usamodzielnienia ekonomicznego

Instrumenty aktywizacji

edukacyjnej:

kierowane są one do osób o najniższych

kwalifikacjach:

•

Skierowanie i sfinansowanie zajęć szkolnych

związanych z uzupełnieniem wykształcenie

ogólnego na poziomie podstawowym,

gimnazjalnym lub ponadgimnazjalnym;

•

Skierowanie i sfinansowanie zajęć w ramach

kształcenia ustawicznego mających na celu

uzyskanie zawodu lub przygotowania

zawodowego;

Instrumenty aktywizacji

edukacyjnej:

odnoszące do wszechstronnego rozwoju człowieka:

•

Skierowanie i sfinansowanie zajęć w ramach

podnoszenia

kluczowych kompetencji

charakterze zawodowym lub zdobywania nowych

kompetencji i umiejętności zawodowych

umożliwiających aktywizacje zawodową;

•

Organizacja i finansowanie usług wspierających

aktywizacje edukacyjną (np. brokera

edukacyjnego)

Broker edukacyjny

•

to inaczej doradca edukacyjny, który dobiera

oferty szkoleń do indywidualnych możliwości i

wymagań oraz opracowuje ścieżkę rozwoju danej

osoby. Pośredniczy między klientami a

instytucjami szkoleniowymi. Usługi, które

świadczy, polegają na udzielaniu konsultacji,

badaniu i określaniu potrzeb szkoleniowych

klienta. Broker pomaga w znalezieniu m.in.

szkoły, uczelni, szkoleń oraz kursów językowych.

Instrumenty aktywizacji

zdrowotnej:

istniejące od dawna w ramach służby zdrowia, nie

zawsze wykorzystywane przez pracowników

socjalnych, dotyczące problemów uzależnień:

Program psychoterapii w zakładzie lecznictwa

odwykowego w przypadku osób uzależnionych od

alkoholu, w rozumieniu przepisów o wychowaniu

w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi;

Program terapeutyczny w zakładzie opieki

zdrowotnej, dla osób uzależnionych od

narkotyków lub innych środków odurzających w

rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu

narkomanii;

Instrumenty aktywizacji

zdrowotnej:

kierowane bezpośrednio do osób

niepełnosprawnych:

•

Skierowanie wniosku do powiatowego zespołu do

spraw orzekania o niepełnosprawności

•

Turnusy rehabilitacyjne, zespoły ćwiczeń

usprawniających psychoruchowo, rekreacyjnych

zgodnie z potrzebami osób niepełnosprawnych

Instrumenty aktywizacji

zdrowotnej:

związane z możliwością zatrudnienia:

•

Skierowanie i sfinansowanie badań

profilaktycznych lub specjalistycznych w związku

z możliwością podjęcia zatrudnienia

;

Instrumenty aktywizacji zdrowotnej:

bardziej pasujące do instrumentów aktywizacji

społecznej:



skierowanie i sfinansowanie terapii

psychologicznej, rodzinnej lub psychospołecznej

dla rodzin lub osób;



skierowanie i sfinansowanie programu

korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących

przemoc w rodzinie, o którym mowa w przepisach

o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie;

Instrumenty aktywizacji

społecznej:

Skierowane do środowiska lokalnego :

•

Organizacja i finansowanie usług wspierających

animacje lokalną, w tym animator lokalny, lider

klubu integracji społecznej, streetworker;

•

Organizacja wolontariatu

•

Organizacja i finansowanie uczestnictwa w grupach

samopomocowych w tym kosztów osoby

prowadzącej klub lub grupę;

Instrumenty aktywizacji społecznej:

służące poprawie funkcjonowania społecznego osób

i rodzin oraz umożliwiających powrót na rynek

pracy:

•

Organizacja i finansowanie treningów

kompetencji i umiejętności społecznych, w tym

kosztów osoby prowadzącej klub lub grupę;

•

Organizacja i finansowanie usług wsparcia i

aktywizacji rodzin marginalizowanych, w tym np.

asystent rodzinny;

•

Konferencja Grupy Rodzinnej

Instrumenty aktywizacji społecznej:

służące poprawie funkcjonowania społecznego osób i

rodzin oraz umożliwiających powrót na rynek pracy:

•

Organizacja i finansowanie poradnictwa

specjalistycznego, interwencji kryzysowej

oraz

udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach

służące przywróceniu samodzielności życiowej, w tym

powrotu na rynek pracy;

•

organizacja i finansowanie poradnictwa i wsparcia

indywidualnego i grupowego w zakresie podniesienia

kompetencji życiowych i umiejętności zawodowych

umożliwiających powrót do życia społecznego, w tym

powrót na rynek pracy i aktywizację zawodową.

Instrumenty aktywizacji społecznej:

Kierowane

osób opuszczających placówki

opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze;

•

pomoc

w uzyskaniu odpowiednich warunków

mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu

chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia,

pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej

dla osób usamodzielnianych

Instrumenty aktywizacji

społecznej:

kierowane bezpośrednio do osób

niepełnosprawnych:

•

organizacja i finansowanie usług wspierających,

w tym tłumacz osoby głuchoniemej, przewodnik

osoby niewidomej,

asystent personalny osoby

niepełnosprawnej;

Asystent osoby

niepełnosprawnej

Wykonuje zadania w zakresie rehabilitacji społecznej i

zawodowej:

•

towarzyszy osobie niepełnosprawnej w pełnieniu

ról społecznych i zawodowych

•

współdziała z pracownikiem socjalnym oraz innymi

specjalistami w podnoszeniu jakości życia osoby

niepełnosprawnej

•

udziela pomocy osobie niepełnosprawnej w

korzystaniu z usług medycznych i

rehabilitacyjnych oraz możliwości

przekwalifikowania zawodowego

•

udziela pomocy w nawiązywaniu kontaktów

społecznych i organizowanie czasu wolnego

Instrumenty aktywizacji społecznej:

formy pomocy istniejące od dawna w pomocy

społecznej i stanowiące jej bazę:



organizowanie i finansowanie uczestnictwa w

ośrodkach dziennego wsparcia, świetlicach i

klubach, o których mowa w przepisach

pomocy społecznej oraz przepisach o

wychowaniu trzeźwości i przeciwdziałaniu

alkoholizmowi;

możliwość finansowania może być podstawą do

ich szerszego rozwoju :

Instrumenty aktywizacji społecznej –

towarzyszące



koszty opieki nad dzieckiem lub osobą zależną

(na czas realizacji zajęć), poniesione przez osobę

będącą stroną kontraktu socjalnego lub inną

formą - objętą działaniami aktywnej integracji;



koszty pobytu dziecka osoby aktywizowanej w

świetlicach lub klubach dla młodzieży, oraz

zorganizowanych formach wypoczynku

poniesione przez osobę będącą stroną kontraktu

socjalnego lub inną formą - objętą działaniami

aktywnej integracji;

Instrumenty aktywnej

polityki rynku pracy

Ustawa o promocji zatrudnienia i

instytucjach rynku pracy Aktywne

instrumenty polityki rynku pracy

Działania w stosunku do

„osób

znajdujących się w szczególnej

sytuacji na rynku pracy

•

bezrobotni do 25 roku życia, a w szczególności

zarejestrowani nieprzerwanie powyżej 24 miesięcy

•

długotrwale bezrobotni,

•

kobiety które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu

dziecka

•

bezrobotni powyżej 50 roku życia,

•

bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych, bez

doświadczenia zawodowego lub bez wykształcenia

średniego

•

bezrobotni samotnie

•

bezrobotni którzy po odbyciu kary pozbawienia

wolności nie podjęli zatrudnienia wychowujący co

najmniej jedno dziecko do lat 18 roku życia,

•

bezrobotni niepełnosprawni,,

Powiatowy urząd pracy w okresie 6

miesięcy od dnia utraty prawa do

zasiłku z powodu upływu okresu

jego pobierania powinien

przedstawić :

•

propozycję zatrudnienia, innej pracy

zarobkowej,

szkolenia,

•

stażu,

•

odbycia przygotowania zawodowego

dorosłych

•

zatrudnienia w ramach

prac

interwencyjnych, robót publicznych

lub na wniosek ośrodka pomocy społecznej

może skierować do uczestnictwa w :

•

kontrakcie socjalnym,

•

indywidualnym programie

usamodzielnienia,

•

lokalnym programie pomocy

społecznej,

•

indywidualnym programie

zatrudnienia socjalnego,

•

pracach społecznie użytecznych

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przejawy aktywności społecznej na wsi
Seminaria z komunikacji społecznej wykaz problematyki
FORMY AKTYWNOŚCI SPOŁECZNEJ W SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ, Prace
Tematy SEMINARIUM Aktywna polityka y
Praktyki?ntrum aktywności społecznej Largo
Grzelak aktywność społeczna a wartości i orientacje społeczne
2011 vol 06 PRZEMIANY POLITYCZNE WE WSPÓŁCZESNEJ GRUZJI A AKTYWNOĆ SPOŁECZNA JEJ MIESZKAŃCÓW [Andrz
w9 aktywna polityka spoleczna
Aktywność zawodowa osób z ograniczeniem sprawności wyznaczniki społeczno demograficzne i osobowości
Sfera Aktywności Emocjonalno społecznej
Aktywność i aktywizacja, nauczanie przedszkolne i polonistyka, edukacja wczesnoszkolna, pedagogika-p
Aktywna Polityka Społeczna
II, 2[1][1]. spoleczenstwo, AKTYWNOŚĆ CZŁOWIEKA
JAK POBUDZAĆ UCZNIÓW KLAS MŁODSZYCH DO AKTYWNEGO POZNAWANIA ŚRODOWISKA SPOŁECZNO PRZYRODNICZEGO
MARKETING W KAMPANIACH SPOŁECZNYCH ZACHĘCAJĄCYCH DO AKTYWNEGO TRYBU ŻYCIA
Aktywne formy promocji zatrudnienia(1), nauka, polityka społeczna, Polityka Społeczna (xAnubis)
Temat 4[1]-Aktywność rekreacyjna różnych grup społecznych
Społeczeństwo, Wszechnica Świętokrzyska, praca, seminarium
Animator inspiruje oraz pobudza aktywność, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 2, Podstaw

więcej podobnych podstron

Seminarium Aktywnapolityka spoleczna

Document Outline