Wykład: PERIODYZACJA ROZWOJU

 

W rozwoju

ontogenetycznym człowieka

obserwujmy pewną
etapowość.

Wynika ona stąd,

że rozwój poszczególnych
struktur i funkcji oraz stopień
ich wzajemnych powiązań nie
jest taki sam i nie przebiega
w takim samym tempie przez
cały czas trwania życia.

PERIODYZACJA ROZWOJU

  Niektóre funkcje w
pewnych okresach

nasilają

się lub zmniejszają swą
intensywność działania

. To

zróżnicowanie zachodzące w
poszczególnych okresach
życia człowieka jest
podstawą do podziału życia
ludzkiego na pewne okresy.

PERIODYZACJA ROZWOJU

W różnych naukach o człowieku

stosowane są różne podziały.

Przykłady:

- w psychologii i pedagogice

główne kryteria podziałów

ontogenezy opierają się na

rozwoju psychiki, motoryki i

rozwoju psychospołecznym;

- nauki o wychowaniu fizycznym

opierają się na kryteriach

rozwoju sprawności

motorycznej;

PERIODYZACJA ROZWOJU

- różne działy medycyny

opierają podziały na
przemianach zjawisk
odpornościowych i
fizjologicznych, dążące do
ustalenia stanów
prawidłowych i
patologicznych dla
poszczególnych okresów
rozwoju;

PERIODYZACJA ROZWOJU

- medycyna perinatalna,

anatomia rozwojowa,

embriologia

zajmują się

periodyzacją życia wewnątrz

łonowego;

- neonatologia i położnictwo

stosują odpowiednie podziały

dla noworodków;

- w biologii człowieka

uwzględnia się przede

wszystkim właściwości

morfologiczne i funkcjonalne

organizmu;

- gerontologia

stosuje podziały

dla okresu starości.

PERIODYZACJA ROZWOJU

W rozwoju człowieka (za
Malinowskim),

wyróżnić

można

dwa naturalne

o dość

ostro wyrażonych granicach,
etapy życia: wewnątrzłonowy
(prenatalny) i zewnątrzłonowy
(postnatalny).

PERIODYZACJA ROZWOJU

I. Etap rozwoju
wewnątrzłonowego

(wewnątrzmacicznego) dzieli
się na 3 okresy (stadia):

a/- zygoty (jaja płodowego)

-

trwający od zapłodnienia do
około 7-10 dnia ciąży;

PERIODYZACJA ROZWOJU

I. Etap rozwoju wewnątrz łonowego
cd.

b/- zarodkowy (embrionalny)

-

od 7-10 dnia do końca 8
tygodnia ciąży (do chwili
utworzenia łożyska).
Współcześnie większość
badaczy wyróżnia tylko
stadium zarodkowe trwające
od poczęcia bez wydzielania
jaja płodowego, do końca 8
tygodnia;

c/- płodowy (fetalny)

-

trwający od 9 tygodnia do
urodzenia.

PERIODYZACJA ROZWOJU

II. Etap rozwoju
zewnątrzłonowego –

pourodzeniowego obejmuje
okresy:

1.Noworodka

– do 28 dnia

życia.

2.Niemowlęcia

– do ukończenia

1 roku życia.

II. Etap rozwoju zewnątrzłonowego
cd.

3.Wczesnodziecięcy

– od 1 roku do

7 roku życia:
3a/ poniemowlęcy – do końca 3
roku życia,
3b/przedszkolny – do końca 6 roku
życia.

4.Późnodziecięcy

– od 7 do 14-15

roku życia:
4a/wczesnoszkolny – 7-10 lat,
4b/pokwitania – 11-15 lat.

PERIODYZACJA ROZWOJU

5.Młodzieńczy

– od 16 do 20 roku

życia;

6.Dorosły

– do około 40 lat;

7.Dojrzały

– do około 50 lat;

8.Starości

(przed starczy do około

64 r.ż., wczesnej starości do około
74 r.ż., późnej starości do około 84
r.ż., sędziwości po 85 r.ż.).

Literatura

1. Wolański N.:

Rozwój biologiczny

człowieka. Podstawy auksologii,
gerontologii i promocji zdrowia. PWN,
Warszawa 2005.

2. Malinowski A.:

Auksologia. Rozwój

osobniczy człowieka w ujęciu
biomedycznym. Uniwersytet
Zielonogórski , Zielona Góra 2007.

3. Malinowski A., Tatarczuk J.,
Asienkiewicz R.:

Antropologia dla

pedagogów z wybranymi
zagadnieniami z chronobiologii i
ergonomii. Uniwersytet Zielonogórski ,
Zielona Góra 2014.

PERIODYZACJA ROZWOJU