PSYCHODYNAMICZNE PODEJŚCIE DO

OSOBOWOŚCI (1): KLASYCZNA

PSYCHOANALIZA

 

GŁÓWNE ETAPY ROZWOJU PSYCHOANALIZY

 

1.

Etap wczesny

:

 
Badania Freuda z Breuerem nad mechanizmami

histerii i hipnozy (lata 80-te i 90-te XIX w.)

Sformułowanie podstaw doktryny psychoanalitycznej

(początek XX w.). Freud i jego uczniowie - S.

Ferenczi, Abraham, O. Rank, A. Adler, C. G. Jung.

(m.in. teoria przeniesienia, rozwoju psychoseksualnego i

kompleksu Edypa, lęku, ego i mechanizmów obronnych)

 

2.

Wielka schizma - pierwsi dysydenci

Alfred Adler (1910) – psychologia

indywidualna

Carl Gustav Jung (1912) - psychologia

analityczna

 
3.

Neopsychoanaliza

(lata 30-te, 40-te i 50-te):

szkoła kulturalistyczna

(K. Horney, E. Fromm, H. S. Sullivan,

M. Klein) – zainteresowanie kulturą i kontekstem
interpersonalnym

nowa teoria ego

(H. Hartmann, E. Kris, R. Loewenstein, D.

Rapaport, E. Erikson) – zainteresowanie autonomią ego

 
 

4.

Współczesna psychoanaliza

(od lat 60-tych do chwili

obecnej)

teoria

relacji z obiektem

,

psychologia „self”

(M. Mahler, H.

Kohout, D. Stern, D. Winnicot)

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA METAPSYCHOLOGII

PSYCHOANALITYCZNEJ

(punkt widzenia na życie psychiczne):

 

DYNAMICZNY

:

popędy

- siłą napędową psychiki.

Bardziej ogólnie: rola

dynamizmów

afektywnych i

motywacyjnych w wyjaśnianiu zachowania, "język"

motywacyjny.

 

TOPOGRAFICZNY

: życie psychiczne jako gra procesów

świadomych, przedświadomych, i nieświadomych

.

Rola świadomości: kontakt z rzeczywistością, dostarczanie

uzasadnień dla nieświadomych pragnień.

Fundamentalna rola procesów nieświadomych.

Rodzaje "motywacyjnej nieświadomości":

Co nigdy nie było zwerbalizowane;
co było uświadamiane ale uległo wyparciu;
co jest źródłem wyparcia (i innych zniekształceń) -

mechanizmy obronne osobowości

STRUKTURALNY

: życie psychiczne jako efekt

"rywalizacji" pomiędzy trzema podstawowymi
strukturami osobowości:

id, ego, i superego

.

 

EKONOMICZNY

: życie psychiczne jako dystrybucja energii

psychicznej.

Libido i popęd śmierci

jako postaci energii psychicznej

(pojęcie kateksji).
Przykład: następstwa tłumienia libido wg. Freuda.

Współczesne koncepcje:

„hydrauliczna" teorii agresji

i

katharsis.

Teoria

zasobów poznawczych

i przetwarzania

kontrolowanego.

ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE PSYCHOANALIZY

: Zasada

nad-determinizmu, i historycznego (rozwojowego)

podejścia do osobowości i jej zaburzeń.

 

GŁÓWNE DZIAŁY PSYCHOANALIZY

:

 

TEORIA LIBIDO, ROZWOJU PSYCHOSEKSUALNEGO, I

CHARAKTERU

.

Fazy rozwoju psychoseksualnego i drogi rozwoju libido.

Pojęcie fiksacji i regresji.

Typy charakteru związane z fazami rozwoju

psychoseksualnego

(Abraham):

Charakter oralny

receptywny, oralny agresywny, analny, genitalny.

Charaktery Fromma

.

Osobowość nieproduktywna:

charakter receptywny, eksploatatorski, tezauryzatorski,

merkantylny. Osobowość produktywna.

 

TEORIA LĘKU I MECHANIZMÓW OBRONNYCH

.

Lęk obiektywny a lęk neurotyczny: Jakie źródła?

 

1-sza teoria: lęk neurotyczny jako następstwo

stłumienia libido

.

2-ga teoria: lęk neurotyczny –

lęk sygnalizacyjny

,

odpowiedź na zagrożenie ego, wzbudzenie

mechanizmów obronnych.

TEORIA MYŚLENIA, SNÓW, I WOLNYCH SKOJARZEŃ

.

Zainteresowanie

niekontrolowanymi

aspektami

życia

psychicznego – możliwość dotarcia do

nieświadomych

pragnień i obaw.

procesy pierwotne – procesy wtórne

.

TEORIA AGRESJI

.

jako następstwa

stłumienia

libido.

jako przejaw

instynktu śmierci

.

TEORIA EGO

(H. Hartmann).

STRUKTURA PSYCHICZNA

- ogólna charakterystyka.

 

Ego a procesy

adaptacji

.

Adaptacja jako stan i jako proces. Rola ego.

Rodzaje procesów adaptacji (alloplastyczna,
autoplastyczna, przez zmianę środowiska).

 
Rozwój ego: Od zasady

rozkoszy

do zasady

realizmu.

procesy pierwotne (myślenie katatymiczne, impulsywność)

procesy wtórne (myślenie realistyczne, odraczanie
gratyfikacji)

Fazy rozwoju

struktury psychicznej.

 

Faza niezróżnicowanana

Ja i otoczenie

Powstanie ego (i id)

Wyodrębnienie się superego

Budowa i funkcje ego

.

Ego a topografia psychiczna.

świadoma, przedświadoma, i nieświadoma część ego.

Sfera ego wolna od konfliktu i sfera zaangażowana w

konflikt.

pierwotna autonomia ego – rozwój funkcji poznawczo-

wykonawczych (tzw. aparatur ego)

wtórna autonomia ego – nowe systemy motywacyjne.

Funkcje ego

: instrumentalne, centralne, meta-

funkcje ego.

instrumentalne: np.. myślenie, pamięć, uwaga,
komunikacja językowa, planowanie;

centralne: Utrzymywanie kontaktu z rzeczywistością,
kontrola sfery popędowo-emocjonalnej (odraczanie
gratyfikacji, tłumienie, wypieranie)

meta-funkcje ego: funkcja syntetyczna (organizująca),
regresja w służbie ego.

Ego a self

(obraz siebie, jaźń).