Ergonomia



Pole widzenia- wgląd w pole pracy lekarza

stomatologa. Jest to obszar w jamie ustnej,

w którym lekarz wykonuje zabieg.



Pole widzenia w jamie ustnej można

podzielić na:



Bezpośrednie- pozostające w bezpośredniej linii

wzroku lekarza;



Pośrednie- uzyskane w odbiciu lusterka

stomatologicznego



Sektory jamy ustnej- dla celów pracy
zespołowej, by ułatwić komunikację w
trakcie zabiegów wykonywanych przez
zespół stomatologiczny wprowadzono
sektorowe oznaczenie uzębienia jamy
ustnej.



Wyodrębniono sześć sektorów jamy ustnej,

pozostawiając jednocześnie powszechnie

używane systemy oznaczenia zębów.



Sektor I- górny prawy- prawy szczęki ( zęby

trzonowe i przedtrzonowe: 18, 17, 16, 15, 14)



Sektor II- górny środkowy- środkowy szczęki (kły i

zęby sieczne- od 13 do 23)



Sektor III- górny lewy- lewy szczęki (zęby

trzonowe i przedtrzonowe: 28, 27, 26, 25, 24)



Sektor IV- dolny lewy- lewy żuchwy (zęby

trzonowe i przedtrzonowe: 38, 37, 36, 35, 34)



Sektor V- dolny środkowy- środkowy żuchwy (kły i

zęby sieczne- od 33 do 43)



Sektor VI- dolny prawy- prawy żuchwy- (zęby

trzonowe i przedtrzonowe: 48, 47, 46, 45, 44)



Klasy ruchów- w trakcie wykonywania
zabiegów stomatologicznych
najbardziej zaangażowane, z punktu
widzenia motoryki ruchu, są kończyny
górne i tułów. Dotyczy to zarówno
lekarza, jak i asystentki.



Do celów naukowych w ergonomii
wprowadzono pięć klas ruchów:



Klasa I- ruch palców,



Klasa II- ruch palców i nadgarstka



Klasa III- ruch palców, nadgarstka i łokcia



Klasa IV- ruch całego ramienia



Klasa V- ruch ramienia i tułowia



Trzy pierwsze klasy ruchów uważane są
za wyznacznik pracy ergonomicznej.
Dwie ostatnie za wyznacznik pracy
nieergonomicznej.



Naczelną zasadą w technikach zespołowych

jest eliminacja lub minimalizacja ruchów

klasy IV i V (ramię i tułów).



Uważa się, że w pozycji tradycyjnej 100%

czasu lekarz pracuje w IV i V klasie ruchów.



W przypadku pracy zespołowej 100% czasu

lekarz pracuje w I, II, III klasie ruchów, czyli

praca zespołowa pozwala na zachowanie

właściwej pozycji lekarza podczas zabiegu

biorąc pod uwagę ekonomię ruchów.

PRZEKAZYWANIE INSTRUMENTÓW

Główne zalety profesjonalnego

przekazywania instrumentów:



oszczędza układ wzrokowy lekarza



przyspiesza czas wykonywanego zabiegu



ma istotny wpływ na jakość zabiegu

Główne zasady przekazywania instrumentów do

rąk stomatologa:



odpowiednia kolejność



odpowiednia technika



maksymalne zaoszczędzenie czasu



minimalne ruchy gałek ocznych



minimalne obciążenie układu kostno-

mięśniowego

Większość instrumentów powinna być

przekazywana z lewej ręki asystentki do prawej

ręki lekarza. Prawa ręka asysty jest gotowa do

obsługi ssaka, podawania materiałów.

Metoda przekazywania instrumentów może

być:



jednoręczna- w tej metodzie jedna ręka
asysty spełnia dwie funkcje: przyjmuje
używany instrument od lekarza i
jednocześnie podaje mu następny



oburęczna- zasadą jest podawania przez
asystentkę instrumentów prawą ręką, a
przyjmowanie używanych przez lekarza-
lewą ręką

METODY PRACY PRZY PACJENCIE

SIEDZĄCYM. WADY I ZALETY.



W czasie wykonywania czynności zawodowych

przy pacjencie siedzącym lekarz stomatolog

może przyjąć pozycję siedzącą lub stojącą.



Lekarz stomatolog pracując sam zawsze musi

przyjąć pozycję siedzącą.



Prawidłowa pozycja lekarza w czasie pracy

charakteryzuje się wyprostowaną sylwetką. Nie

należy skręcać tułowia, szyi ani głowy, nie

wolno także pochylać się do przodu. Oś

symetrii tułowia powinna być prosta.



W pozycji siedzącej lekarza uda powinny być

równolegle do podłogi, stopy położone płasko

na podłodze, głowa lekko pochylona do przodu

i kręgosłup prawie wyprostowany



Sytuacje, w których pacjent powinien
być przyjmowany w pozycji siedzącej to:



ciąża



znaczna otylość



niedrożność nosa



wysokie ciśnienie



zaawansowany wiek



choroby kręgosłupa (szczególnie odcinka
szyjnego)



niechęć pacjenta, lękliwość

Przy pozycji siedzącej pacjenta wynika dla

lekarza stomatologa, zarówno w jego pozycji

stojącej jak i siedzącej, ujemne skutki.

Wady wynikające z pozycji stojącej to:



Nadmierne obciążenie prawego stawu

biodrowego i napięcia mięsni, szczególnie ud i

pośladków. Jest to tak zwane stanie na jednej

nodze, ponieważ lewa noga porusza rozrusznik.



Nadmierne obciążenie stóp, zwłaszcza stopy

prawej, oraz stawu skokowego



Płaskostopie



Żylaki kończyn dolnych



Pochylenie i skręcenie kręgosuła w prawo, co

prowadzi do skoliozy i kifozy.

Wady wynikające z pozycji siedzącej to:



Skręcenie kręgosłupa w prawo, często z

wychyleniem do przodu



Nadmierne napięcie mięśni rąk, ze

względu na konieczność unoszenia ich do

gory



Zastój krwi w miednicy i kończynach

dolnych jako skutek ucisku krzesła na

mięśnie ud i pośladków



Żylaki kończyn dolnych i odbytu



Praca w torze oddechowym pacjenta, co

sprzyja zakażeniom oddechowym



Korzyści wynikające z pracy przy pacjencie
leżącym:

W pozycji leżącej jest mniejsze
niebezpieczeństwo zachłyśnięcia się niż w
siedzącej, ponieważ dochodzi do dość szczelnego
zamknięcia cieśni gardzieli podniebieniem
miękkim. Przeciwwskazaniem do pozycji leżącej
pacjenta jest niedrożność nosa.

2. Pozycja leżąca stwarza o wiele mniejsze

niebezpieczeństwo omdlenia pacjenta
podczas zabiegu, niż pozycja leżąca.

3. Jest wygodniejsza pozycja operatora.

4. Zabieg zostanie wykonany szybciej i

dokładniej z powodu lepszego dostępu i
wglądu do pola operacyjnego.

5. Pozycja leżąca spoczynkowa jest

znacznie wygodniejsza dla pacjenta, niż
pozycja siedząca.



Przeciwwskazania do

przeprowadzenia zabiegu w pozycji

leżącej:



Ciąża,



Znaczna otyłość,



Lękliwość,



Niedrożność nosa,



Zaawansowany wiek,



Wysokie ciśnienie,



Choroby kręgosłupa,



Małe dzieci,



Niechęć pacjenta, wyraźny brak jego zgody na

przyjęcie w pozycji leżącej



Przeciwwskazania do pracy w

pozycji leżącej pacjenta z uwagi na

wykonywane zabiegi:



Badanie podmiotowe i przedmiotowe

pacjenta



Demonstracja higieny jamy ustnej



Badanie i korekta zgryzu



Wyciski protetyczne



Ustalanie wysokości zwarcia



Dobieranie barwy sztucznego uzębienia



Próba protez woskowych



Niektóre zabiegi ortodontyczne



W ergonomii wyróżnia się pięć
czynników związanych z usadowieniem
lekarza i ułożeniem pacjenta na fotelu,
które ułatwiają przyjęcie najwłaściwszej
pozycji przez lekarza i pacjenta podczas
wykonywania zabiegu
stomatologicznego.



Jest to tzw. Zasada pięciu zmian, czyli
definicja wg Paula



Zmiana I- zmiana pozycji lekarza
Zakres ruchu lekarza dookoła ust pacjenta

zmienia się o 60 stopni i uzależniony jest

od: rodzaju wykonywanego zabiegu,

sektora jamy ustnej, w którym pracuje,

powierzchni opracowywanego zęba.



Zmiana II- zmiana wysokości ułożenia

pacjenta względem podłogi
Pozwala ona na dopasowanie odległości

oczu lekarza od leczonego zęba, czyli

uzyskanie tzw. Odległości roboczej.



Zmiana III- zmiana ułożenia głowy
pacjenta
Całkowity zakres ruchu głowy powinien
wynosić 90 stopni (45 na lewo i na
prawo). Pozwala to na zwiększenie
dostępności pola zabiegowego i
jednocześnie zapewnia optymalną
obserwację jamy ustnej. Każda zmiana
położenia głowy pacjenta musi być
automatycznie związana ze zmianą
pozycji lekarza.