UKŁAD

POZAPIRAMIDOWY

Przekrój przez część środkową wzgórza

najważniejsze dochodzące i odchodzące połączenia układu

pozapiramidowego

Główne neuroprzekazniki układu pozpiramidowego

Funkcje układu pozapiramidowego

 Rozpoczęcie i wykonywanie czynności

ruchowej somatycznej

 Wpływa na automatyczną stereotypową

aktywność ruchową związana z
utrzymaniem postawy oraz odruchami

 Wpływa na czynność ruchowa poprzez

wzgórze, korę mózgową, układ korowo-
opuszkowy i krorowo-rdzeniowy

Ośrodki układu pozapiramidowego

• Część tylna zakrętu

czołowego górnego

• Cz. tylna z.czołowego

środkowego

• Cz.tylna z. czolowego dolnego
• Ciało prążkowane

• Jądro niskowzgórzowe

• Istota czarna

• Jądro czerwienne

• Złożone ruchy tułowia

• Koordynacja ruchów głowy i

gałek ocznych

• Dźwięki artykułowane
• Ruchy zautomatyzowane,

napięcie mięśniowe

• Różnicowanie jakości impulsów

ich

umiejscowienia,balansowanie

kończyn

• Koordynacja ruchów

mimowolnych, ruchy szybkie

• Koordynacja czynności

osrodków układu z czynnościa

kory mózgu, móżdżku, jąder

przesionka

Najważniejsze zespoły pozapiramidowe

• Zespół parkinsonowski –zespół

hipertoniczno-hypokinetyczny ( zanik
komórek istoty czarnej, i jader
zawierających melaninę w gałce bladej i
ciele prążkowanym)

• Pląsawica – zespół hypotoniczno-

hyperkinetyczny ( zanik małych komórek w
jądrze ogonisatym i skorupie)

Najważniejsze zespoły pozapiramidowe

• Atetoza - ruchy mimowolne, arytmiczne o

zmiennym umiejscowieniu, powolne,
zaakcentowane dystalnie, ekstremalne
wygięcie w stawach ( skorupa, jadro
ogoniaste, zew. część gałki bladej

)

• Balizm - mimowolne, nierytmiczne,

błyskawiczne, obszerne ruchy wielu
odcinków kończyn równocześnie ( jadro
podwzgórza Luysa)

Najważniejsze zespoły pozapiramidowe

• Dystonia - skurcze pojedynczych mięśni

lub grup mięśniowych ( skorupa, wzgórze)

• Mioklonie - mimowolne, nieregularne,

szybkie krótkotrwałe drgnięcie
pojedynczych mięśni lub grup
mięśniowych (jadro zębate, dolna część
oliwki, jądro czerwienne, ew. obwodowy
układ nerwowy

MÓŻDŻEK

Funkcje móżdżku

 Utrzymuje postawę i równowagę
 Utrzymuje napięcie mięśniowe
 Koordynuje świadoma aktywność ruchową

( ruchy dowolne)

Zaburzenia czynności móżdżku

1. Hipotonia (obniżenie napięcia

mięśniowego)

2. Ataksja (bezład, niezborność)

3. Zaburzenia równowagi

Ad1. Obniżenie napięcia mięśniowego

(hypotonia)

 Utrata oporu stawianego normalnie przez

mięśnie w trakcie ruchów biernych

 Następuje w wyniku zniesienia

móżdżkowego torowania kory mózgu przez
toniczne wyładowania jąder móżdżku

 Powoduje wiotkość, która nadaje choremu

wygląd „ szmacianej lalki” , występują
odruchy wahadłowe; pacjent sprawia
wrażenie pijanego

Ad 2. Zaburzenia równowagi

• To utrata równowagi

charakteryzująca się ataksją chodu i
tułowia

Ad.3. Bezład

 Upośledzenie wymowy (dyzartria)
 Dysmetria ( niemożność zatrzymania ruchu w

zamierzonym punkcie)

 Drżenie zamiarowe (tremor intentionalis)- występuje

w trakcie wykonywania ruchów dowolnych

 Adiadochokineza – niemożność wykonywania

szybkich ruchów naprzemiennych

 Oczopląs (nystagmus)- rodzaj ataksji objawiający się

zaburzeniami ruchów gałek ocznych

 Dekompozycja ruchu
 Zjawisko odrzutu (utrata móżdżkowej komponenty

odruchu miotatycznego)

Uszkodzenia móżdżku- zespół robaka

przedniego

 Zmiany patologiczne: obszar płata

przedniego
(kończyna dolna)

 Zanik górnej części robaka
 Ataksja chodu, tułowia, kończyn dolnych
 Przyczyna: nadużywanie alkoholu

Uszkodzenie móżdżku-zespół robaka

tylnego

 Zmiany patologiczne: płat grudkowo-

kłaczkowy

 Ataksja tułowia i chodu, kończyn górnych i

dolnych

 Przyczyny: guzy ( rdzeniaki i wyściółczaki)

Uszkodzenie móżdżku- zespół

półkulowy

 Zmiany patologiczne: półkula móżdżku
 Ataksja : kończyn górnych i dolnych,

tułowia i chodu po stronie uszkodzenia

 Przyczyna: ropień lub guz móżdżku

Uszkodzenie móżdżku- zatrucie

phenytoiną

Ataksja, oczopląs, zaburzenia chodu,

mowy

Uszkodzenie móżdżku- guzy

 Gwiaździak (30%)
Umiejscowienie półkula móżdżku
 Rdzeniak zarodkowy (20%)
Umiejscowienie: robak,
 Wyściółczak (10%)
Umiejscowienie: komora czwarta