Choroby naczyniowe

Choroby naczyniowe

mózgowia

mózgowia

Choroby naczyniowe

Choroby naczyniowe

mózgowia

mózgowia

Klinika Neurologii PAM, Szczecin

Klinika Neurologii PAM, Szczecin

Udar mózgu - patogeneza

Udar mózgu - patogeneza

Udar mózgu - patogeneza

Udar mózgu - patogeneza

Udary niedokrwienne - 85 - 90%

Udary niedokrwienne - 85 - 90%

Udary krwotoczne - 10 - 15%

Udary krwotoczne - 10 - 15%

Udary niedokrwienne - 85 - 90%

Udary niedokrwienne - 85 - 90%

Udary krwotoczne - 10 - 15%

Udary krwotoczne - 10 - 15%

Udary w obszarze tętnic szyjnych -

Udary w obszarze tętnic szyjnych -

85%

85%

Udary w obszarze tętnic kręgowych -

Udary w obszarze tętnic kręgowych -

15%

15%

Udary w obszarze tętnic szyjnych -

Udary w obszarze tętnic szyjnych -

85%

85%

Udary w obszarze tętnic kręgowych -

Udary w obszarze tętnic kręgowych -

15%

15%

Udar mózgu - patogeneza

Udar mózgu - patogeneza

Udar mózgu - patogeneza

Udar mózgu - patogeneza

Podział dynamiczny

Podział dynamiczny

TIA

TIA

- przejściowy atak

- przejściowy atak

niedokrwienny

niedokrwienny

RIND

RIND

- udar odwracalny

- udar odwracalny

PS

PS

- udar postępujący

- udar postępujący

CS

CS

- udar dokonany

- udar dokonany

Podział dynamiczny

Podział dynamiczny

TIA

TIA

- przejściowy atak

- przejściowy atak

niedokrwienny

niedokrwienny

RIND

RIND

- udar odwracalny

- udar odwracalny

PS

PS

- udar postępujący

- udar postępujący

CS

CS

- udar dokonany

- udar dokonany

Podział patogenetyczny

Podział patogenetyczny

(The Stroke Data Bank,

(The Stroke Data Bank,

1988)

1988)

Zakrzep mózgu

Zakrzep mózgu

Zator mózgu

Zator mózgu

Krwotok mózgowy

Krwotok mózgowy

Krwawienie podpajęczynówkowe

Krwawienie podpajęczynówkowe

Przejściowy atak ischemiczny

Przejściowy atak ischemiczny

Podział patogenetyczny

Podział patogenetyczny

(The Stroke Data Bank,

(The Stroke Data Bank,

1988)

1988)

Zakrzep mózgu

Zakrzep mózgu

Zator mózgu

Zator mózgu

Krwotok mózgowy

Krwotok mózgowy

Krwawienie podpajęczynówkowe

Krwawienie podpajęczynówkowe

Przejściowy atak ischemiczny

Przejściowy atak ischemiczny

Udar mózgu - jeden z największych
problemów w medycynie

duża częstość
duża śmiertelność
niesprawność ruchowa, słowna
i często intelektualna

Udar mózgu

- jeden z największych

problemów w medycynie

duża częstość
duża śmiertelność
niesprawność ruchowa, słowna
i często intelektualna

Udar mózgu - definicja w/g WHO

Udar mózgu - definicja w/g WHO

Zespół kliniczny charakteryzujący się

Zespół kliniczny charakteryzujący się

nagłym wystąpieniem ogniskowego,

nagłym wystąpieniem ogniskowego,

a czasem również uogólnionego

a czasem również uogólnionego

zaburzenia czynności mózgu, którego

zaburzenia czynności mózgu, którego

objawy utrzymują się dłużej niż 24

objawy utrzymują się dłużej niż 24

godziny i nie mają innej przyczyny niż

godziny i nie mają innej przyczyny niż

naczyniowa

naczyniowa

Udar mózgu - klasyfikacja ICD10

Udar mózgu - klasyfikacja ICD10

włącza do tej definicji także

włącza do tej definicji także

przejściowe ataki ischemiczne

przejściowe ataki ischemiczne

Udar mózgu - definicja w/g WHO

Udar mózgu - definicja w/g WHO

Zespół kliniczny charakteryzujący się

Zespół kliniczny charakteryzujący się

nagłym wystąpieniem ogniskowego,

nagłym wystąpieniem ogniskowego,

a czasem również uogólnionego

a czasem również uogólnionego

zaburzenia czynności mózgu, którego

zaburzenia czynności mózgu, którego

objawy utrzymują się dłużej niż 24

objawy utrzymują się dłużej niż 24

godziny i nie mają innej przyczyny niż

godziny i nie mają innej przyczyny niż

naczyniowa

naczyniowa

Udar mózgu - klasyfikacja ICD10

Udar mózgu - klasyfikacja ICD10

włącza do tej definicji także

włącza do tej definicji także

przejściowe ataki ischemiczne

przejściowe ataki ischemiczne

Czy udar mózgu jest problemem

Czy udar mózgu jest problemem

społecznym ?

społecznym ?

Udary u około 0.5 % populacji ogólnej

Udary u około 0.5 % populacji ogólnej

Ponad połowa udarów u ludzi powyżej 70

Ponad połowa udarów u ludzi powyżej 70

r.ż.

r.ż.

Gubitz i Sandercock 2000

Gubitz i Sandercock 2000

2.5 mln ludzi w Europie doznaje udaru

2.5 mln ludzi w Europie doznaje udaru

rocznie

rocznie

750 tyś. udarów rocznie w USA

750 tyś. udarów rocznie w USA

Brott, Bogusslavsky, 2000

Brott, Bogusslavsky, 2000

Najczęstsza przyczyna niesprawności

Najczęstsza przyczyna niesprawności

70 % chorych po udarze jest

70 % chorych po udarze jest

dotkniętych

dotkniętych

różnie nasilonym

różnie nasilonym

kalectwem

kalectwem

Czy udar mózgu jest problemem

Czy udar mózgu jest problemem

społecznym ?

społecznym ?

Udary u około 0.5 % populacji ogólnej

Udary u około 0.5 % populacji ogólnej

Ponad połowa udarów u ludzi powyżej 70

Ponad połowa udarów u ludzi powyżej 70

r.ż.

r.ż.

Gubitz i Sandercock 2000

Gubitz i Sandercock 2000

2.5 mln ludzi w Europie doznaje udaru

2.5 mln ludzi w Europie doznaje udaru

rocznie

rocznie

750 tyś. udarów rocznie w USA

750 tyś. udarów rocznie w USA

Brott, Bogusslavsky, 2000

Brott, Bogusslavsky, 2000

Najczęstsza przyczyna niesprawności

Najczęstsza przyczyna niesprawności

70 % chorych po udarze jest

70 % chorych po udarze jest

dotkniętych

dotkniętych

różnie nasilonym

różnie nasilonym

kalectwem

kalectwem

Czy udar mózgu jest problemem

Czy udar mózgu jest problemem

społecznym ?

społecznym ?

Trzecia co do częstości

Trzecia co do częstości

przyczyna

przyczyna

zgonu

zgonu

4.5 mln zgonów rocznie na świecie

4.5 mln zgonów rocznie na świecie

(3.2 mln w krajach rozwijających się).

(3.2 mln w krajach rozwijających się).

AHA 1995, Fulberg i wsp. 1996

AHA 1995, Fulberg i wsp. 1996

Czy udar mózgu jest problemem

Czy udar mózgu jest problemem

społecznym ?

społecznym ?

Trzecia co do częstości

Trzecia co do częstości

przyczyna

przyczyna

zgonu

zgonu

4.5 mln zgonów rocznie na świecie

4.5 mln zgonów rocznie na świecie

(3.2 mln w krajach rozwijających się).

(3.2 mln w krajach rozwijających się).

AHA 1995, Fulberg i wsp. 1996

AHA 1995, Fulberg i wsp. 1996

Czy

Czy

udar mózgu jest problemem

udar mózgu jest problemem

społecznym ?

społecznym ?

Polska

Polska

Wsp. zachorowalności 130 - 170/100 tys.

Wsp. zachorowalności 130 - 170/100 tys.

1.3 - 1.8/1000 (UE 1.5/1000)

1.3 - 1.8/1000 (UE 1.5/1000)

Współczynnik umieralności 80/100 tys.

Współczynnik umieralności 80/100 tys.

Członkowska i ws. 1994

Członkowska i ws. 1994

4 miejsce wśród przyczyn umieralności

4 miejsce wśród przyczyn umieralności

Domżał 1999

Domżał 1999

Czy

Czy

udar mózgu jest problemem

udar mózgu jest problemem

społecznym ?

społecznym ?

Polska

Polska

Wsp. zachorowalności 130 - 170/100 tys.

Wsp. zachorowalności 130 - 170/100 tys.

1.3 - 1.8/1000 (UE 1.5/1000)

1.3 - 1.8/1000 (UE 1.5/1000)

Współczynnik umieralności 80/100 tys.

Współczynnik umieralności 80/100 tys.

Członkowska i ws. 1994

Członkowska i ws. 1994

4 miejsce wśród przyczyn umieralności

4 miejsce wśród przyczyn umieralności

Domżał 1999

Domżał 1999

Czas od udaru

Czas od udaru

%

%

30 dni

30 dni

3,5

3,5

1 rok

1 rok

10 – 12

10 – 12

5 lat

5 lat

30 – 40

30 – 40

Udary mózgu - częstość

Udary mózgu - częstość

nawrotów

nawrotów

Udary mózgu - częstość

Udary mózgu - częstość

nawrotów

nawrotów

Udar powtórny powoduje większą

Udar powtórny powoduje większą

śmiertelność

śmiertelność

i większą niesprawność niż pierwszy udar

i większą niesprawność niż pierwszy udar

Udar mózgu - strategie
terapeutyczne

Udar mózgu - strategie
terapeutyczne

Leczenie

Leczenie

ostrej

ostrej

fazy

fazy

udaru

udaru

mózgu

mózgu

Leczenie

Leczenie

ostrej

ostrej

fazy

fazy

udaru

udaru

mózgu

mózgu

Profilakty

Profilakty

ka

ka

wtórna

wtórna

Profilakty

Profilakty

ka

ka

wtórna

wtórna

Profilakty

Profilakty

ka

ka

pierwotn

pierwotn

a

a

Profilakty

Profilakty

ka

ka

pierwotn

pierwotn

a

a

Udary są największą grupą chorób
mózgu, wynikającą z szeregu
czynników ryzyka,
z których najważniejsze stanowią
same
w sobie poważne zagrożenie dla
zdrowia
i życia chorych

udary wymagają więc
interdyscyplinarnego podejścia
diagnostyczno-terapeutycznego

Udary są największą grupą chorób
mózgu, wynikającą z szeregu
czynników ryzyka,
z których najważniejsze stanowią
same
w sobie poważne zagrożenie dla
zdrowia
i życia chorych

udary wymagają więc
interdyscyplinarnego podejścia
diagnostyczno-terapeutycznego

Udar mózgu

Udar mózgu

„modyfikowalne” czynniki ryzyka

„modyfikowalne” czynniki ryzyka

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Choroby serca (IHD - MI, AF, wady)

Choroby serca (IHD - MI, AF, wady)

Cukrzyca

Cukrzyca

Palenie tytoniu, alkohol

Palenie tytoniu, alkohol

Zaburzenia gospodarki lipidowej

Zaburzenia gospodarki lipidowej

Zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej

Zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej

Hormonalna terapia zastępcza

Hormonalna terapia zastępcza

Doustne środki antykoncepcyjne

Doustne środki antykoncepcyjne

Hiperhomocysteinemia

Hiperhomocysteinemia

Przejściowe ataki ischemiczne

Przejściowe ataki ischemiczne

Udar mózgu

Udar mózgu

„modyfikowalne” czynniki ryzyka

„modyfikowalne” czynniki ryzyka

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Choroby serca (IHD - MI, AF, wady)

Choroby serca (IHD - MI, AF, wady)

Cukrzyca

Cukrzyca

Palenie tytoniu, alkohol

Palenie tytoniu, alkohol

Zaburzenia gospodarki lipidowej

Zaburzenia gospodarki lipidowej

Zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej

Zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej

Hormonalna terapia zastępcza

Hormonalna terapia zastępcza

Doustne środki antykoncepcyjne

Doustne środki antykoncepcyjne

Hiperhomocysteinemia

Hiperhomocysteinemia

Przejściowe ataki ischemiczne

Przejściowe ataki ischemiczne

Nadciśnienie tętnicze a udar

Nadciśnienie tętnicze a udar

mózgu

mózgu

U 2/3 (3/4 ?) chorych z incydentem

U 2/3 (3/4 ?) chorych z incydentem

naczyniowym mózgu występuje

naczyniowym mózgu występuje

nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

Obniżenie ciśnienia rozkurczowego o 6

Obniżenie ciśnienia rozkurczowego o 6

mmHg

mmHg

i skurczowego o 11 mmHg przez 2 - 3 lata

i skurczowego o 11 mmHg przez 2 - 3 lata

Zmniejsza ryzyko udaru o 40 %

Zmniejsza ryzyko udaru o 40 %

Nadciśnienie tętnicze a udar

Nadciśnienie tętnicze a udar

mózgu

mózgu

U 2/3 (3/4 ?) chorych z incydentem

U 2/3 (3/4 ?) chorych z incydentem

naczyniowym mózgu występuje

naczyniowym mózgu występuje

nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze

Obniżenie ciśnienia rozkurczowego o 6

Obniżenie ciśnienia rozkurczowego o 6

mmHg

mmHg

i skurczowego o 11 mmHg przez 2 - 3 lata

i skurczowego o 11 mmHg przez 2 - 3 lata

Zmniejsza ryzyko udaru o 40 %

Zmniejsza ryzyko udaru o 40 %

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Stopień A

Stopień A

Obniżanie ciśnienia tętniczego

Obniżanie ciśnienia tętniczego

powinno być rozważone u wszystkich

powinno być rozważone u wszystkich

chorych po przebytym udarze lub TIA.

chorych po przebytym udarze lub TIA.

Stopień A

Stopień A

Obniżanie ciśnienia tętniczego

Obniżanie ciśnienia tętniczego

powinno być rozważone u wszystkich

powinno być rozważone u wszystkich

chorych po przebytym udarze lub TIA.

chorych po przebytym udarze lub TIA.

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Stopień A

Stopień A

Wybór leku hipotensyjnego powinien

Wybór leku hipotensyjnego powinien

być zindywidualizowany. Dane

być zindywidualizowany. Dane

kliniczne wskazują na korzyści z

kliniczne wskazują na korzyści z

zastosowania inhibitorów konwertazy

zastosowania inhibitorów konwertazy

w połączeniu

w połączeniu

z tiazydami oraz antagonistów

z tiazydami oraz antagonistów

receptora AT1 (eprosartan)

receptora AT1 (eprosartan)

Stopień A

Stopień A

Wybór leku hipotensyjnego powinien

Wybór leku hipotensyjnego powinien

być zindywidualizowany. Dane

być zindywidualizowany. Dane

kliniczne wskazują na korzyści z

kliniczne wskazują na korzyści z

zastosowania inhibitorów konwertazy

zastosowania inhibitorów konwertazy

w połączeniu

w połączeniu

z tiazydami oraz antagonistów

z tiazydami oraz antagonistów

receptora AT1 (eprosartan)

receptora AT1 (eprosartan)

Kardiogenne czynniki ryzyka
udaru

Kardiogenne czynniki ryzyka
udaru

Najważniejsze choroby serca grożące

Najważniejsze choroby serca grożące

udarem mózgu

udarem mózgu

(20 - 30 % udarów)

(20 - 30 % udarów)

1. migotanie przedsionków -

1. migotanie przedsionków -

wzrost ryzyka udaru

wzrost ryzyka udaru

5 - 7x

5 - 7x

2. choroba wieńcowa

2. choroba wieńcowa

zawał serca -

zawał serca -

śmiertelność 60 %

śmiertelność 60 %

3. zwężenie zastawki mitralnej

3. zwężenie zastawki mitralnej

1 + 2 + 3 - wzrost ryzyka

1 + 2 + 3 - wzrost ryzyka

udaru 20x

udaru 20x

Najważniejsze choroby serca grożące

Najważniejsze choroby serca grożące

udarem mózgu

udarem mózgu

(20 - 30 % udarów)

(20 - 30 % udarów)

1. migotanie przedsionków -

1. migotanie przedsionków -

wzrost ryzyka udaru

wzrost ryzyka udaru

5 - 7x

5 - 7x

2. choroba wieńcowa

2. choroba wieńcowa

zawał serca -

zawał serca -

śmiertelność 60 %

śmiertelność 60 %

3. zwężenie zastawki mitralnej

3. zwężenie zastawki mitralnej

1 + 2 + 3 - wzrost ryzyka

1 + 2 + 3 - wzrost ryzyka

udaru 20x

udaru 20x

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Stopień A

Stopień A

Stosowanie doustnych leków

Stosowanie doustnych leków

przeciwzakrzepowych jest zalecane

przeciwzakrzepowych jest zalecane

w profilaktyce udaru mózgu

w profilaktyce udaru mózgu

spowodowanego przez migotanie

spowodowanego przez migotanie

przedsionków

przedsionków

Stopień A

Stopień A

Stosowanie doustnych leków

Stosowanie doustnych leków

przeciwzakrzepowych jest zalecane

przeciwzakrzepowych jest zalecane

w profilaktyce udaru mózgu

w profilaktyce udaru mózgu

spowodowanego przez migotanie

spowodowanego przez migotanie

przedsionków

przedsionków

Migotanie przedsionków

Migotanie przedsionków

Migotanie przedsionków

Migotanie przedsionków

Cukrzyca typu 2 a udar mózgu

Cukrzyca typu 2 a udar mózgu

Udar zakrzepowy 2 – 5 razy częściej u

Udar zakrzepowy 2 – 5 razy częściej u

mężczyzn

mężczyzn

i 3 – 6 razy częściej u kobiet z cukrzycą

i 3 – 6 razy częściej u kobiet z cukrzycą

Młodszy wiek wystąpienia udaru u chorych

Młodszy wiek wystąpienia udaru u chorych

z cukrzycą

z cukrzycą

Framingham 1979, UKPDS 1998

Framingham 1979, UKPDS 1998

Nawroty udaru u 25 % chorych z cukrzycą

Nawroty udaru u 25 % chorych z cukrzycą

Wolf, Kannell 1982, Olsson i wsp. 1990, Stegmayr i wsp.

Wolf, Kannell 1982, Olsson i wsp. 1990, Stegmayr i wsp.

1995

1995

Udar zakrzepowy 2 – 5 razy częściej u

Udar zakrzepowy 2 – 5 razy częściej u

mężczyzn

mężczyzn

i 3 – 6 razy częściej u kobiet z cukrzycą

i 3 – 6 razy częściej u kobiet z cukrzycą

Młodszy wiek wystąpienia udaru u chorych

Młodszy wiek wystąpienia udaru u chorych

z cukrzycą

z cukrzycą

Framingham 1979, UKPDS 1998

Framingham 1979, UKPDS 1998

Nawroty udaru u 25 % chorych z cukrzycą

Nawroty udaru u 25 % chorych z cukrzycą

Wolf, Kannell 1982, Olsson i wsp. 1990, Stegmayr i wsp.

Wolf, Kannell 1982, Olsson i wsp. 1990, Stegmayr i wsp.

1995

1995

Przynajmniej u 1/3 chorych w chwili

Przynajmniej u 1/3 chorych w chwili

wystąpienia udaru niedokrwiennego

wystąpienia udaru niedokrwiennego

mózgu można rozpoznać cukrzycę,

mózgu można rozpoznać cukrzycę,

przy czym u połowy z nich nie była

przy czym u połowy z nich nie była

ona wcześniej rozpoznana

ona wcześniej rozpoznana

Przynajmniej u 1/3 chorych w chwili

Przynajmniej u 1/3 chorych w chwili

wystąpienia udaru niedokrwiennego

wystąpienia udaru niedokrwiennego

mózgu można rozpoznać cukrzycę,

mózgu można rozpoznać cukrzycę,

przy czym u połowy z nich nie była

przy czym u połowy z nich nie była

ona wcześniej rozpoznana

ona wcześniej rozpoznana

Cukrzyca typu 2 a udar mózgu

Cukrzyca typu 2 a udar mózgu

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2

Stopień B

Stopień B

Zaleca się, aby wszyscy chorzy w

Zaleca się, aby wszyscy chorzy w

grupie ryzyka wystąpienia udaru

grupie ryzyka wystąpienia udaru

mózgu mieli ściśle kontrolowaną

mózgu mieli ściśle kontrolowaną

cukrzycę. Chorzy na cukrzycę

cukrzycę. Chorzy na cukrzycę

wymagają także szczególnie starannej

wymagają także szczególnie starannej

kontroli ciśnienia tętniczego oraz

kontroli ciśnienia tętniczego oraz

stężenia lipidów w osoczu

stężenia lipidów w osoczu

Stopień B

Stopień B

Zaleca się, aby wszyscy chorzy w

Zaleca się, aby wszyscy chorzy w

grupie ryzyka wystąpienia udaru

grupie ryzyka wystąpienia udaru

mózgu mieli ściśle kontrolowaną

mózgu mieli ściśle kontrolowaną

cukrzycę. Chorzy na cukrzycę

cukrzycę. Chorzy na cukrzycę

wymagają także szczególnie starannej

wymagają także szczególnie starannej

kontroli ciśnienia tętniczego oraz

kontroli ciśnienia tętniczego oraz

stężenia lipidów w osoczu

stężenia lipidów w osoczu

Rola statyn w profilaktyce udaru

Rola statyn w profilaktyce udaru

Rola statyn w profilaktyce udaru

Rola statyn w profilaktyce udaru

• Obniżenie ryzyka kolejnego udaru o 25

%
u osób bez zawału mięśnia sercowego

• Porównywalna skuteczność do leków

przeciwnadciśnieniowych

• Działają nie tylko hipolipemizująco

Heart Protection Study

2002

2002

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Zaburzenia gospodarki

Zaburzenia gospodarki

lipidowej

lipidowej

Zaburzenia gospodarki

Zaburzenia gospodarki

lipidowej

lipidowej

Stopień A

Stopień A

Podawanie statyn powinno być

Podawanie statyn powinno być

rozważone

rozważone

u wszystkich chorych po przebytym

u wszystkich chorych po przebytym

udarze lub TIA. Najlepiej

udarze lub TIA. Najlepiej

udokumentowano skuteczność

udokumentowano skuteczność

kliniczną wysokich dawek

kliniczną wysokich dawek

atorwastatyny oraz simwastatyny

atorwastatyny oraz simwastatyny

Stopień A

Stopień A

Podawanie statyn powinno być

Podawanie statyn powinno być

rozważone

rozważone

u wszystkich chorych po przebytym

u wszystkich chorych po przebytym

udarze lub TIA. Najlepiej

udarze lub TIA. Najlepiej

udokumentowano skuteczność

udokumentowano skuteczność

kliniczną wysokich dawek

kliniczną wysokich dawek

atorwastatyny oraz simwastatyny

atorwastatyny oraz simwastatyny

Zwężenie tętnicy szyjnej

Zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej

wewnętrznej

Istotne hemodynamicznie (powyżej 70%)

Istotne hemodynamicznie (powyżej 70%)

zwężenie tętnicy szyjnej

zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej/wspólnej leży u podłoża ok. 20

wewnętrznej/wspólnej leży u podłoża ok. 20

% udarów niedokrwien-nych, powstałych w

% udarów niedokrwien-nych, powstałych w

mechanizmie zakrzepowo-zatorowym

mechanizmie zakrzepowo-zatorowym

(tętniczo-tętniczym)

(tętniczo-tętniczym)

Zwężenie tętnicy szyjnej

Zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej

wewnętrznej

Istotne hemodynamicznie (powyżej 70%)

Istotne hemodynamicznie (powyżej 70%)

zwężenie tętnicy szyjnej

zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej/wspólnej leży u podłoża ok. 20

wewnętrznej/wspólnej leży u podłoża ok. 20

% udarów niedokrwien-nych, powstałych w

% udarów niedokrwien-nych, powstałych w

mechanizmie zakrzepowo-zatorowym

mechanizmie zakrzepowo-zatorowym

(tętniczo-tętniczym)

(tętniczo-tętniczym)

Zwężenie tętnicy szyjnej

Zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej

wewnętrznej

Redukcja ryzyka bezwzględnego

Redukcja ryzyka bezwzględnego

wystąpienia ponownego tożstronnego udaru

wystąpienia ponownego tożstronnego udaru

wynosi 17%

wynosi 17%

(w ciągu 2 lat) po wykonaniu

(w ciągu 2 lat) po wykonaniu

endarterektomii tętnicy szyjnej wewętrznej

endarterektomii tętnicy szyjnej wewętrznej

NASCET 1991, ECST 1998

NASCET 1991, ECST 1998

Zwężenie tętnicy szyjnej

Zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej

wewnętrznej

Redukcja ryzyka bezwzględnego

Redukcja ryzyka bezwzględnego

wystąpienia ponownego tożstronnego udaru

wystąpienia ponownego tożstronnego udaru

wynosi 17%

wynosi 17%

(w ciągu 2 lat) po wykonaniu

(w ciągu 2 lat) po wykonaniu

endarterektomii tętnicy szyjnej wewętrznej

endarterektomii tętnicy szyjnej wewętrznej

NASCET 1991, ECST 1998

NASCET 1991, ECST 1998

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Zwężenie tętnicy szyjnej

Zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej

wewnętrznej

Zwężenie tętnicy szyjnej

Zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej

wewnętrznej

Stopień A

Stopień A

Endarterektomia

Endarterektomia

jest zalecana u

jest zalecana u

chorych

chorych

z objawowym zwężeniem tętnicy szyjnej

z objawowym zwężeniem tętnicy szyjnej

(70-99%), bez znacznego deficytu

(70-99%), bez znacznego deficytu

neurologicznego, którzy przebyli udar

neurologicznego, którzy przebyli udar

niedokrwienny lub TIA w okresie nie

niedokrwienny lub TIA w okresie nie

dłuższym niż 12 tygodni przed zabiegiem

dłuższym niż 12 tygodni przed zabiegiem

u mężczyzn oraz nie dłuższym niż 2

u mężczyzn oraz nie dłuższym niż 2

tygodnie u kobiet

tygodnie u kobiet

Stopień A

Stopień A

Endarterektomia

Endarterektomia

jest zalecana u

jest zalecana u

chorych

chorych

z objawowym zwężeniem tętnicy szyjnej

z objawowym zwężeniem tętnicy szyjnej

(70-99%), bez znacznego deficytu

(70-99%), bez znacznego deficytu

neurologicznego, którzy przebyli udar

neurologicznego, którzy przebyli udar

niedokrwienny lub TIA w okresie nie

niedokrwienny lub TIA w okresie nie

dłuższym niż 12 tygodni przed zabiegiem

dłuższym niż 12 tygodni przed zabiegiem

u mężczyzn oraz nie dłuższym niż 2

u mężczyzn oraz nie dłuższym niż 2

tygodnie u kobiet

tygodnie u kobiet

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Zwężenie tętnicy szyjnej

Zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej

wewnętrznej

Zwężenie tętnicy szyjnej

Zwężenie tętnicy szyjnej

wewnętrznej

wewnętrznej

Stopień C

Stopień C

Angioplastyka

Angioplastyka

(z założeniem stentu

(z założeniem stentu

i neuroprotekcją) jest zalecana w zwężeniu

i neuroprotekcją) jest zalecana w zwężeniu

w miejscach niedostępnych chirurgicznie,

w miejscach niedostępnych chirurgicznie,

u chorych z restenozą po CEA, przebytą

u chorych z restenozą po CEA, przebytą

dużą operacją na szyi, zwężeniem tętnicy

dużą operacją na szyi, zwężeniem tętnicy

po radioterapii, przeciwstronną

po radioterapii, przeciwstronną

niedrożnością tętnicy szyjnej, ciężką

niedrożnością tętnicy szyjnej, ciężką

chorobą serca lub płuc, pacjentów w wieku

chorobą serca lub płuc, pacjentów w wieku

powyżej 80 lat

powyżej 80 lat

Stopień C

Stopień C

Angioplastyka

Angioplastyka

(z założeniem stentu

(z założeniem stentu

i neuroprotekcją) jest zalecana w zwężeniu

i neuroprotekcją) jest zalecana w zwężeniu

w miejscach niedostępnych chirurgicznie,

w miejscach niedostępnych chirurgicznie,

u chorych z restenozą po CEA, przebytą

u chorych z restenozą po CEA, przebytą

dużą operacją na szyi, zwężeniem tętnicy

dużą operacją na szyi, zwężeniem tętnicy

po radioterapii, przeciwstronną

po radioterapii, przeciwstronną

niedrożnością tętnicy szyjnej, ciężką

niedrożnością tętnicy szyjnej, ciężką

chorobą serca lub płuc, pacjentów w wieku

chorobą serca lub płuc, pacjentów w wieku

powyżej 80 lat

powyżej 80 lat

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Leki przeciwpłytkowe

Leki przeciwpłytkowe

Leki przeciwpłytkowe

Leki przeciwpłytkowe

Stopień A

Stopień A

Wszyscy chorzy po udarze

Wszyscy chorzy po udarze

niedokrwiennym mózgu, którzy nie

niedokrwiennym mózgu, którzy nie

mają przeciwwskazań, powinni

mają przeciwwskazań, powinni

otrzymywać 75-150 mg kwasu

otrzymywać 75-150 mg kwasu

acetylosalicylowego na dobę.

acetylosalicylowego na dobę.

Stopień A

Stopień A

Wszyscy chorzy po udarze

Wszyscy chorzy po udarze

niedokrwiennym mózgu, którzy nie

niedokrwiennym mózgu, którzy nie

mają przeciwwskazań, powinni

mają przeciwwskazań, powinni

otrzymywać 75-150 mg kwasu

otrzymywać 75-150 mg kwasu

acetylosalicylowego na dobę.

acetylosalicylowego na dobę.

Styl życia a udar mózgu

Styl życia a udar mózgu

Palenie tytoniu

Palenie tytoniu

podwyższa ciśnienie krwi

podwyższa ciśnienie krwi

zwiększa agregację płytek,

zwiększa agregację płytek,

podnosi stężenie fibrynogenu

podnosi stężenie fibrynogenu

obniża poziom HDL

obniża poziom HDL

Ryzyko udaru większe 3 - 6-cio krotnie wśród

Ryzyko udaru większe 3 - 6-cio krotnie wśród

palaczy, niezależnie od płci

palaczy, niezależnie od płci

Colditz i wsp.

Colditz i wsp.

1988

1988

Hillbom i wsp. 1999, Mulrow i Jackson

Hillbom i wsp. 1999, Mulrow i Jackson

2000

2000

Palenie tytoniu

Palenie tytoniu

podwyższa ciśnienie krwi

podwyższa ciśnienie krwi

zwiększa agregację płytek,

zwiększa agregację płytek,

podnosi stężenie fibrynogenu

podnosi stężenie fibrynogenu

obniża poziom HDL

obniża poziom HDL

Ryzyko udaru większe 3 - 6-cio krotnie wśród

Ryzyko udaru większe 3 - 6-cio krotnie wśród

palaczy, niezależnie od płci

palaczy, niezależnie od płci

Colditz i wsp.

Colditz i wsp.

1988

1988

Hillbom i wsp. 1999, Mulrow i Jackson

Hillbom i wsp. 1999, Mulrow i Jackson

2000

2000

Brak aktywności fizycznej

Brak aktywności fizycznej

prowadzi do nadwagi lub otyłości

prowadzi do nadwagi lub otyłości

sprzyja wzrostowi ciśnienia tętniczego

sprzyja wzrostowi ciśnienia tętniczego

zaburza gospodarkę lipidową i

zaburza gospodarkę lipidową i

węglowodanową

węglowodanową

Nadmierne picie alkoholu

Nadmierne picie alkoholu

sprzyja krwotokom do mózgu

sprzyja krwotokom do mózgu

Dieta

Dieta

(nadmiar soli, nasycone kwasy tłuszczowe,

(nadmiar soli, nasycone kwasy tłuszczowe,

niedobór wit. B6, B12, kwasu foliowego)

niedobór wit. B6, B12, kwasu foliowego)

sprzyja nadciśnieniu i zaburzeniom

sprzyja nadciśnieniu i zaburzeniom

lipidowym

lipidowym

Gorelick i wsp. 1999

Gorelick i wsp. 1999

Brak aktywności fizycznej

Brak aktywności fizycznej

prowadzi do nadwagi lub otyłości

prowadzi do nadwagi lub otyłości

sprzyja wzrostowi ciśnienia tętniczego

sprzyja wzrostowi ciśnienia tętniczego

zaburza gospodarkę lipidową i

zaburza gospodarkę lipidową i

węglowodanową

węglowodanową

Nadmierne picie alkoholu

Nadmierne picie alkoholu

sprzyja krwotokom do mózgu

sprzyja krwotokom do mózgu

Dieta

Dieta

(nadmiar soli, nasycone kwasy tłuszczowe,

(nadmiar soli, nasycone kwasy tłuszczowe,

niedobór wit. B6, B12, kwasu foliowego)

niedobór wit. B6, B12, kwasu foliowego)

sprzyja nadciśnieniu i zaburzeniom

sprzyja nadciśnieniu i zaburzeniom

lipidowym

lipidowym

Gorelick i wsp. 1999

Gorelick i wsp. 1999

Styl życia a udar mózgu

Styl życia a udar mózgu

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Styl życia

Styl życia

Styl życia

Styl życia

Stopień C

Stopień C

Osoby po udarze mózgu powinny

Osoby po udarze mózgu powinny

zosta

zosta

ć

ć

poinformowane o znaczeniu

poinformowane o znaczeniu

stylu

stylu

ż

ż

ycia

ycia

w profilaktyce

w profilaktyce

wtórnej

wtórnej

udaru

udaru

Stopień C

Stopień C

Osoby po udarze mózgu powinny

Osoby po udarze mózgu powinny

zosta

zosta

ć

ć

poinformowane o znaczeniu

poinformowane o znaczeniu

stylu

stylu

ż

ż

ycia

ycia

w profilaktyce

w profilaktyce

wtórnej

wtórnej

udaru

udaru

Doustne środki antykoncepcyjne

Doustne środki antykoncepcyjne

Środki antykoncepcyjne nowej generacji

Środki antykoncepcyjne nowej generacji

nie wykazują niekorzystnego działania.

nie wykazują niekorzystnego działania.

U kobiet stosujących doustne środki

U kobiet stosujących doustne środki

antykoncepcyjne:

antykoncepcyjne:



palących papierosy

palących papierosy



z nadciśnieniem tętniczym

z nadciśnieniem tętniczym



cukrzycą

cukrzycą



migreną

migreną

ryzyko udaru jest większe

ryzyko udaru jest większe

WHO Collaborative Study 1996

WHO Collaborative Study 1996

Środki antykoncepcyjne nowej generacji

Środki antykoncepcyjne nowej generacji

nie wykazują niekorzystnego działania.

nie wykazują niekorzystnego działania.

U kobiet stosujących doustne środki

U kobiet stosujących doustne środki

antykoncepcyjne:

antykoncepcyjne:



palących papierosy

palących papierosy



z nadciśnieniem tętniczym

z nadciśnieniem tętniczym



cukrzycą

cukrzycą



migreną

migreną

ryzyko udaru jest większe

ryzyko udaru jest większe

WHO Collaborative Study 1996

WHO Collaborative Study 1996

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Doustne środki

Doustne środki

antykoncepcyjne

antykoncepcyjne

Doustne środki

Doustne środki

antykoncepcyjne

antykoncepcyjne

Stopień C

Stopień C

Doustne środki antykoncepcyjne nie

Doustne środki antykoncepcyjne nie

powinny być stosowane u kobiet po

powinny być stosowane u kobiet po

udarze, palących papierosy, z:

udarze, palących papierosy, z:

nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą,

nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą,

migreną z aurą lub po przebytym

migreną z aurą lub po przebytym

incydencie zatorowo-zakrzepowym.

incydencie zatorowo-zakrzepowym.

Stopień C

Stopień C

Doustne środki antykoncepcyjne nie

Doustne środki antykoncepcyjne nie

powinny być stosowane u kobiet po

powinny być stosowane u kobiet po

udarze, palących papierosy, z:

udarze, palących papierosy, z:

nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą,

nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą,

migreną z aurą lub po przebytym

migreną z aurą lub po przebytym

incydencie zatorowo-zakrzepowym.

incydencie zatorowo-zakrzepowym.

Hormonalna terapia zastępcza

Hormonalna terapia zastępcza

Nie potwierdzono korzystnego wpływu HTZ

Nie potwierdzono korzystnego wpływu HTZ

na ryzyko wystąpienia pierwszego udaru

na ryzyko wystąpienia pierwszego udaru

mózgu.

mózgu.

Po 5 letnim okresie stosowania HTZ,

Po 5 letnim okresie stosowania HTZ,

wykazano 40% wzrost ryzyka udaru

wykazano 40% wzrost ryzyka udaru

na podstawie

na podstawie

NPPiLUM, 2008

NPPiLUM, 2008

Odstawianie HTZ powinno być stopniowe

Odstawianie HTZ powinno być stopniowe

Simon i wsp 2001

Simon i wsp 2001

Nie potwierdzono korzystnego wpływu HTZ

Nie potwierdzono korzystnego wpływu HTZ

na ryzyko wystąpienia pierwszego udaru

na ryzyko wystąpienia pierwszego udaru

mózgu.

mózgu.

Po 5 letnim okresie stosowania HTZ,

Po 5 letnim okresie stosowania HTZ,

wykazano 40% wzrost ryzyka udaru

wykazano 40% wzrost ryzyka udaru

na podstawie

na podstawie

NPPiLUM, 2008

NPPiLUM, 2008

Odstawianie HTZ powinno być stopniowe

Odstawianie HTZ powinno być stopniowe

Simon i wsp 2001

Simon i wsp 2001

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EBM

EBM

EVIDENCE-BASED MEDICINE

EVIDENCE-BASED MEDICINE

Hormonalna terapia

Hormonalna terapia

zastępcza

zastępcza

Hormonalna terapia

Hormonalna terapia

zastępcza

zastępcza

Stopień A

Stopień A

Hormonalna terapia zastępcza nie jest

Hormonalna terapia zastępcza nie jest

zalecana w profilaktyce udaru mózgu

zalecana w profilaktyce udaru mózgu

Stopień A

Stopień A

Hormonalna terapia zastępcza nie jest

Hormonalna terapia zastępcza nie jest

zalecana w profilaktyce udaru mózgu

zalecana w profilaktyce udaru mózgu

Klinika udaru niedokrwiennego mózgu

Klinika udaru niedokrwiennego mózgu

•

Objawy udaru mózgu

Objawy udaru mózgu

–

Niedowład lub porażenie kończyn

Niedowład lub porażenie kończyn

–

afazja

afazja

–

połowicze zaburzenia czucia

połowicze zaburzenia czucia

–

zaburzenia widzenia, dwojenie, zawroty

zaburzenia widzenia, dwojenie, zawroty

głowy

głowy

•

Objawy występują:

Objawy występują:

nagle (zator), godzin lub dni (zakrzep)

nagle (zator), godzin lub dni (zakrzep)

Klinika udaru niedokrwiennego mózgu

Klinika udaru niedokrwiennego mózgu

•

Objawy udaru mózgu

Objawy udaru mózgu

–

Niedowład lub porażenie kończyn

Niedowład lub porażenie kończyn

–

afazja

afazja

–

połowicze zaburzenia czucia

połowicze zaburzenia czucia

–

zaburzenia widzenia, dwojenie, zawroty

zaburzenia widzenia, dwojenie, zawroty

głowy

głowy

•

Objawy występują:

Objawy występują:

nagle (zator), godzin lub dni (zakrzep)

nagle (zator), godzin lub dni (zakrzep)

Leczenie ostrej fazy udaru
niedokrwiennego

Leczenie ostrej fazy udaru
niedokrwiennego

Leczenie farmakologiczne ogólne

Leczenie farmakologiczne ogólne

Czynność układu oddechowego

Czynność układu oddechowego

Czynność układu sercowo-

Czynność układu sercowo-

naczyniowego

naczyniowego

Ciśnienie tętnicze

Ciśnienie tętnicze

Gospodarka węglowodanowa

Gospodarka węglowodanowa

Temperatura ciała

Temperatura ciała

Gospodarka wodno-elektrolitowa

Gospodarka wodno-elektrolitowa

Odżywianie

Odżywianie

Leczenie farmakologiczne ogólne

Leczenie farmakologiczne ogólne

Czynność układu oddechowego

Czynność układu oddechowego

Czynność układu sercowo-

Czynność układu sercowo-

naczyniowego

naczyniowego

Ciśnienie tętnicze

Ciśnienie tętnicze

Gospodarka węglowodanowa

Gospodarka węglowodanowa

Temperatura ciała

Temperatura ciała

Gospodarka wodno-elektrolitowa

Gospodarka wodno-elektrolitowa

Odżywianie

Odżywianie

Leczenie ostrej fazy udaru
niedokrwiennego

Leczenie ostrej fazy udaru
niedokrwiennego

Leczenie trombolityczne rTPA

Leczenie trombolityczne rTPA

Wczesne leczenie antykoagulacyjne

Wczesne leczenie antykoagulacyjne

Endarterektomia oraz angioplastyka

Endarterektomia oraz angioplastyka

i stentowanie tętnic szyjnych

i stentowanie tętnic szyjnych

Wczesna rehabilitacja w ostrej fazie

Wczesna rehabilitacja w ostrej fazie

udaru mózgu

udaru mózgu

Leczenie trombolityczne rTPA

Leczenie trombolityczne rTPA

Wczesne leczenie antykoagulacyjne

Wczesne leczenie antykoagulacyjne

Endarterektomia oraz angioplastyka

Endarterektomia oraz angioplastyka

i stentowanie tętnic szyjnych

i stentowanie tętnic szyjnych

Wczesna rehabilitacja w ostrej fazie

Wczesna rehabilitacja w ostrej fazie

udaru mózgu

udaru mózgu

Krwotok śródmózgowy

Krwotok śródmózgowy

•

Nagły początek, często podczas

Nagły początek, często podczas

aktywności fizycznej

aktywności fizycznej

•

Brak objawów zwiastunowych

Brak objawów zwiastunowych

•

Postępujący początkowy przebieg

Postępujący początkowy przebieg

•

Silny ból głowy, wymioty (50% chorych)

Silny ból głowy, wymioty (50% chorych)

•

Skojarzone zbaczanie gałek ocznych

Skojarzone zbaczanie gałek ocznych

Krwotok śródmózgowy

Krwotok śródmózgowy

•

Nagły początek, często podczas

Nagły początek, często podczas

aktywności fizycznej

aktywności fizycznej

•

Brak objawów zwiastunowych

Brak objawów zwiastunowych

•

Postępujący początkowy przebieg

Postępujący początkowy przebieg

•

Silny ból głowy, wymioty (50% chorych)

Silny ból głowy, wymioty (50% chorych)

•

Skojarzone zbaczanie gałek ocznych

Skojarzone zbaczanie gałek ocznych

Krwotok śródmózgowy – leczenie

Krwotok śródmózgowy – leczenie

zachowawcze

zachowawcze

•

Leczenie farmakologiczne ogólne jak w udarze

Leczenie farmakologiczne ogólne jak w udarze

niedokrwiennym

niedokrwiennym

•

M

M

annitol 125 mg i.v.

annitol 125 mg i.v.

4 x na dobę

4 x na dobę

•

Leki moczopędne

Leki moczopędne

•

Ostrożnie obniżać ciśnienie tętnicze

Ostrożnie obniżać ciśnienie tętnicze

Krwotok śródmózgowy – leczenie

Krwotok śródmózgowy – leczenie

zachowawcze

zachowawcze

•

Leczenie farmakologiczne ogólne jak w udarze

Leczenie farmakologiczne ogólne jak w udarze

niedokrwiennym

niedokrwiennym

•

M

M

annitol 125 mg i.v.

annitol 125 mg i.v.

4 x na dobę

4 x na dobę

•

Leki moczopędne

Leki moczopędne

•

Ostrożnie obniżać ciśnienie tętnicze

Ostrożnie obniżać ciśnienie tętnicze

Krwawienie podpajęczynówkowe

Krwawienie podpajęczynówkowe

•

Nagłe wystąpienie objawów

Nagłe wystąpienie objawów

:

:

ból głowy

ból głowy

wymioty

wymioty

zaburzenie świadomości

zaburzenie świadomości

stan odmóżdżeniowy

stan odmóżdżeniowy

objawy oponowe

objawy oponowe

skutki skurczu naczyniowego

skutki skurczu naczyniowego

Krwawienie podpajęczynówkowe

Krwawienie podpajęczynówkowe

•

Nagłe wystąpienie objawów

Nagłe wystąpienie objawów

:

:

ból głowy

ból głowy

wymioty

wymioty

zaburzenie świadomości

zaburzenie świadomości

stan odmóżdżeniowy

stan odmóżdżeniowy

objawy oponowe

objawy oponowe

skutki skurczu naczyniowego

skutki skurczu naczyniowego

Krwawienie podpajęczynówkowe

Krwawienie podpajęczynówkowe

diagnostyka

diagnostyka

•

Badanie TK

Badanie TK

•

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

•

Obrazowanie naczyniowe: DSA, angio-

Obrazowanie naczyniowe: DSA, angio-

TK, angio-MR

TK, angio-MR

Krwawienie podpajęczynówkowe

Krwawienie podpajęczynówkowe

diagnostyka

diagnostyka

•

Badanie TK

Badanie TK

•

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

•

Obrazowanie naczyniowe: DSA, angio-

Obrazowanie naczyniowe: DSA, angio-

TK, angio-MR

TK, angio-MR

Jednostka udarowa

Forma

Forma

wysokospecjalistycznej pomocy

wysokospecjalistycznej pomocy

w chorobach naczyniowych

w chorobach naczyniowych

mózgu

mózgu

Jednostka udarowa

Forma

Forma

wysokospecjalistycznej pomocy

wysokospecjalistycznej pomocy

w chorobach naczyniowych

w chorobach naczyniowych

mózgu

mózgu

Zasady postępowania z chorymi w jednostce

Zasady postępowania z chorymi w jednostce

udarowej

udarowej

Skoordynowane działania zespołu

Skoordynowane działania zespołu

wielospecjalistycznego

wielospecjalistycznego

Zespół składa się z osób zawodowo

Zespół składa się z osób zawodowo

specjalizujących się w udarach,

specjalizujących się w udarach,

Wspólne narady zespołu przynajmniej 1 raz

Wspólne narady zespołu przynajmniej 1 raz

w tygodniu

w tygodniu

Pielęgniarki maja doświadczenie w

Pielęgniarki maja doświadczenie w

rehabilitacji

rehabilitacji

Regularne dokształcanie się zespołu

Regularne dokształcanie się zespołu

Zaangażowanie opiekunów

Zaangażowanie opiekunów

Zasady postępowania z chorymi w jednostce

Zasady postępowania z chorymi w jednostce

udarowej

udarowej

Skoordynowane działania zespołu

Skoordynowane działania zespołu

wielospecjalistycznego

wielospecjalistycznego

Zespół składa się z osób zawodowo

Zespół składa się z osób zawodowo

specjalizujących się w udarach,

specjalizujących się w udarach,

Wspólne narady zespołu przynajmniej 1 raz

Wspólne narady zespołu przynajmniej 1 raz

w tygodniu

w tygodniu

Pielęgniarki maja doświadczenie w

Pielęgniarki maja doświadczenie w

rehabilitacji

rehabilitacji

Regularne dokształcanie się zespołu

Regularne dokształcanie się zespołu

Zaangażowanie opiekunów

Zaangażowanie opiekunów

Dlaczego jednostka udarowa ?

Dlaczego jednostka udarowa ?

ponieważ:

ponieważ:

Jednostka udarowa służy stworzeniu

Jednostka udarowa służy stworzeniu

dogodnych warunków do ciągłego

dogodnych warunków do ciągłego

monitorowania chorego,

monitorowania chorego,

dostosowując na bieżąco

dostosowując na bieżąco

postępowanie do indywidualnej

postępowanie do indywidualnej

sytuacji każdego pacjenta

sytuacji każdego pacjenta

Dlaczego jednostka udarowa ?

Dlaczego jednostka udarowa ?

ponieważ:

ponieważ:

Jednostka udarowa służy stworzeniu

Jednostka udarowa służy stworzeniu

dogodnych warunków do ciągłego

dogodnych warunków do ciągłego

monitorowania chorego,

monitorowania chorego,

dostosowując na bieżąco

dostosowując na bieżąco

postępowanie do indywidualnej

postępowanie do indywidualnej

sytuacji każdego pacjenta

sytuacji każdego pacjenta

PACJENT

PACJENT

Lekarze

Lekarze

Personel

Personel

pielęgniarski

pielęgniarski

Rodzina

Rodzina

Fizykoterapia

Fizykoterapia

Logopeda

Logopeda

Terapia zajęciowa

Terapia zajęciowa