PRZEMOC W RODZINIE

GABRIELA RUTKOWSKA

OLGA SKOWROŃSKA

DEFINICJA

PRZEMOC W RODZINIE TO CELOWE

DZIAŁANIE PRZECIW CZŁONKOWI

RODZINY, NARUSZAJĄCE PRAWA I DOBRA

OSOBISTE, POWODUJĄCE CIERPIENIE

FIZYCZNE ORAZ PSYCHICZNE.

(jest procesem, gdyż nie pojawia się znienacka i tworzy cykle, ma tendencje

do powtarzania się i rzadko jest jednorazowym epizodem)

PRZEMOC W RODZINIE

CHARAKTERYZUJE TO, ŻE:



JEST INTENCJONALNA

Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie

i podporządkowanie ofiary.



SIŁY SĄ NIERÓWNOMIERNE

W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a

sprawca silniejszy.



NARUSZA PRAWA I DOBRA OSOBISTE

Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np.

prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.).



POWODUJE CIERPIENIE I BÓL

Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie

bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.

AGRESJA

Agresja często bywa utożsamiana z

pojęciem przemocy. Jednak różnica

między agresją, a przemocą jest taka, że

celem agresji jest zaszkodzenie komuś, a

przemocy głównie wywarcie określonego

wpływu na ofiarę

MITY DOTYCZĄCE PRZEMOCY W

RODZINIE

•

Przemoc w rodzinie to prywatna sprawa, nie

można się wtrącać

•

Najgorsza rodzina jest lepsza niż dom starców,

dom dziecka, dom samotnej matki itp.

•

Kobiety zawsze były bite i to się nie zmieni

•

Kobieta jest odpowiedzialna za relacje w

rodzinie- jak wychowała dzieci i męża, tak ją

traktują

•

Ofiara jest sama sobie winna

•

Dziecko musi dostać „klapsa”, inaczej nie

zrozumie

•

Lepszy ojciec, który pije i bije, niż żaden

•

Skoro nie proszą o pomoc, na pewno sobie

radzą

PRZEMOC JAWNA I UKRYTA



PRZEMOC JAWNA-

przemoc grupowa lub

interpersonalna, nakierowana na osoby obce. Ofiary przemocy

zgłaszają się na policję, dlatego dostępne są dane o jej skutkach.



PRZEMOC UKRYTA-

głównie spotykana w domu, często

akty przemocy rodzinnej nie są rejestrowane i nie są zgłaszane do

odpowiednich służb i instytucji.

FORMY PRZEMOCY



BEZPOŚREDNIA- czyli osobowa, skierowana prosto na ofiarę.

Obejmuje zarówno przemoc fizyczną, jak i psychiczną.



POŚREDNIA- zazwyczaj przemoc psychiczna, mającą na celu

emocjonalne pogrążenie lub zniszczenie drugiego człowieka bez

bezpośredniego ataku na niego (narzędzia: plotka, pomówienie,

fałszywe zeznanie).



FIZYCZNA- agresywne zachowanie skierowane przeciwko ciału

ofiary, mogące prowadzić do bólu i fizycznych obrażeń. Przemoc ta

może wystąpić w dwóch postaciach: czynnej i biernej. Forma czynna

to poszturchiwania, szczypanie, popychanie i odpychanie, potrząsanie,

ściskanie, szarpanie, gryzienie, kopanie, bicie przedmiotami oraz

użycie broni. Natomiast forma bierna przejawia się w zakazach

mówienia, chodzenia, załatwiania potrzeb fizjologicznych lub w

zamknięciu w areszcie domowym.



PSYCHICZNA- zwyczaj przemoc werbalna, która wywołuje

emocjonalny ból lub cierpienie, powoduje uczucie poniżenia i

zagrożenia.

CZYNNIKI WYWOŁUJĄCE PRZEMOC

Czynniki indywidualne są związane z jednostką. Są to czynniki

biologiczne, związane z historią życia danej osoby, czynniki

demograficzne, czyli wiek, edukacja, dochody, oraz czynniki

psychologiczne, osobowościowe nieprawidłowości i indywidualna

historia zachowań agresywnych lub doświadczania nadużyć.

Czynniki relacyjne dotyczą związków i relacji danej osoby z

członkami rodziny, przyjaciółmi, partnerami. Relacje z tymi

osobami, ich jakość lub rodzaj mogą zwiększać lub zmniejszać

ryzyko bycia ofiarą lub sprawcą przemocy.

Czynniki społeczne- pozwalają na pojawienie się relacji

społecznych np. szkoła, sąsiedztwo i miejsce pracy. Pewne cechy

relacji społecznych mogą zwiększać ryzyko wystąpienia przemocy.

Czynniki socjologiczne- takie, które tworzą klimat do

powstawania przemocy, (np. dostępność broni, normy kulturowe i

społeczne) oraz czynniki związane ze zdrowiem, polityką

ekonomiczną, społeczną i edukacyjną państwa.

LICZBA INTERWENCJI

NIEBIESKA KARTA

NIEBIESKA KARTA*

- to procedura,

program przeciwdziałający przemocy w

rodzinie. Powstał w 1998 roku. Głównym

celem jest informowanie pokrzywdzonych

o przysługujących im prawach i źródłach

pomocy oraz stworzenie dla policjantów

standardu postępowania podczas

interwencji (ujednolicenie powstających

wówczas dokumentów)

*opracowana przez Komendę Główną Policji, Komendę Stołeczną Policji

oraz państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

w Warszawie

SZCZEGÓŁOWO O NIEBIESKIEJ

KARCIE

Przeznaczona jest dla służb patrolowo- interwencyjnych i do

pracy dzielnicowych. Procedura "Niebieskiej Karty" pozwala

na dokumentowanie interwencji policji w sprawach przemocy

domowej.

Karta A – wypełniania jest przez policjanta przeprowadzającego

interwencję. Zaznacza w niej takie dane jak czas, miejsce,

dane osobowe, stan trzeźwości uczestników, a także

ocenę przebiegu zdarzeń. Bardzo ważnym elementem

karty, jest wpisanie przez policjanta danych o dzieciach, które

podczas interwencji obecne były w mieszkaniu.

Funkcjonariusz musi opisać również działania, które

zostały podjęte wobec sprawcy.

Karta B – powinna zostać wręczona osobie pokrzywdzonej,

podczas interwencji, gdyż zawiera ona wszelkie informacje

dla ofiary przemocy. Określa między innymi prawa ofiary

przemocy w rodzinie, a także informacje w jakich sprawach

mogą złożyć zawiadomienie o przestępstwie i wniosek o

ściganie sprawcy oraz z jakiej pomocy mogą skorzystać.

LICZBA OFIAR PRZEMOCY

DOMOWEJ WG NIEBIESKIEJ KARTY

PRZEMOC WOBEC KOBIET



Przemoc wobec kobiet od dawien dawna była, najpierw zwyczajowo, a potem prawnie,

sposobem sprawowania przez mężczyzn władzy nad kobietami. Bicie żony było w

Europie legalne jeszcze w pierwszych dekadach naszego stulecia.



Dzisiaj w większości krajów przemoc wobec kobiet została w końcu uznana za

przestępstwo i naruszenie praw człowieka.



W słynącej z wysokich standardów w zakresie równouprawnienia Szwecji, co

dwadzieścia minut mężczyzna bije "swoją kobietę".



Według badań przeprowadzonych przez OBOP w 1996 roku w Polsce 18% kobiet

pozostających w związkach małżeńskich przyznaje, że doznały przemocy fizycznej ze

strony swoich mężów.



Wbrew powszechnemu przekonaniu sprawcami większości zabójstw, zgwałceń i ciężkich

uszkodzeń ciała nie są kryjący się w ciemnych zaułkach bandyci, lecz członkowie

najbliższej rodziny; 87% aktów przemocy, jakiej doświadczają kobiety stanowi

przemoc popełniana przez mężów i partnerów.



Fizyczna agresja ze strony mężczyzn jest częściej przyczyną zranień i innych

uszkodzeń ciała kobiet niż wypadki samochodowe, napady i zgwałcenia ze strony

obcych napastników razem wzięte.



Badania prowadzone w USA przez FBI wykazały, że wśród kobiet, które padły ofiarą

zabójstwa, 1/3 została zamordowana przez swoich partnerów.



W Wielkiej Brytanii w 1990 r. wśród kobiet, które padły ofiarą morderstwa, aż 50%

stanowiły kobiety zabite przez swoich mężów i partnerów.



Tymczasem tylko 7% zamordowanych mężczyzn zginęło z rąk kobiet. Każdego

tygodnia jedna lub dwie kobiety są zabijane przez swoich partnerów.

PRZEMOC SEKSUALNA

„Przemoc seksualna" jest bardziej pojęciem potocznym niż prawnym,

dotyczy głównie dzieci, ale także kobiet.

Seksualne wykorzystanie dzieci to każde zachowanie osoby dorosłej,

silniejszej i/lub starszej, które prowadzi do seksualnego

zaspokojenia kosztem dziecka. W tym rozumieniu nadużycia

seksualne obejmują zachowania ekshibicjonistyczne, uwodzenie,

świadome czynienie z dziecka świadka aktów płciowych, zachęcanie

do rozbierania się czy oglądania pornografii.

Za seksualne przestępstwa przewidziano bardzo(?) surowe kary, np.

za zgwałcenie - do 10 lat pozbawienia wolności, za zgwałcenie

zbiorowe lub ze szczególnym okrucieństwem - nawet do 12 lat

pozbawienia wolności, za czyn lubieżny na małoletnim dziecku - do

10 lat pozbawienia wolności. Kary wymierzane przez sądy

niestety oscylują przeważnie w granicach poniżej połowy

tych najwyższych.

JAROSŁAW POLANOWSKI (Niebieska Linia Nr 1/2002): „Na pocieszenie

mogę tylko poinformować czytelników, że sprawcy gwałtów, a w

szczególności gwałtów popełnionych na dzieciach, w czasie

odbywania kar w więzieniach są traktowani przez współwięźniów -

delikatnie mówiąc - nadzwyczaj nieprzychylnie”

PRZEMOC WOBEC DZIECI

• Przemoc wobec dzieci jest zjawiskiem występującym stosunkowo

często. 14% respondentów żyje w gospodarstwie, w którym ofiarą

przemocy było dziecko.

• Dzieci najczęściej padały ofiarą przemocy psychicznej (10%

badanych deklarowało, że w zamieszkiwanym gospodarstwie

domowym ofiara przemocy emocjonalnej była osoba małoletnia) i

fizycznej (7%), rzadziej ekonomicznej (3%) i seksualnej (mniej niż

co setny). Ogółem nieco ponad jedna piąta rodziców

wychowujących dzieci poniżej 19 roku życia (22%) przyznaje, że

czasem je bije lub biła.

• W gospodarstwach domowych, w których są dzieci, częściej niż w

gospodarstwach bez dzieci przemoc wystąpiła w ciągu ostatnich 12

miesięcy (7% wobec 4%).

• Ponadto sprawcy przemocy z gospodarstw domowych, w których są

dzieci do lat 18 częściej niż, gdy dzieci nie ma, przewidują, że mogą

ponownie zastosować przemoc psychiczną (63% wobec 44%) oraz

fizyczną (58% wobec 23%). Co świadczy o tym, że na przemoc

szczególnie narażone są dzieci.

ZOBACZ-USŁYSZ-POWIEDZ

Zamawiający: Fundacja Dzieci

Niczyje

Agencja: DDB Warszawa

Cel kampanii: uwrażliwienie na

problem stosowania

przemocy fizycznej wobec

dzieci, zwiększenie

zaangażowania świadków

przemocy w jej

przeciwdziałanie.

Czas trwania: od stycznia 2007

Użyte media: prasa, Internet,

outdoor

KOCHAM. NIE BIJĘ

CEL: przeciwdziałanie

przemocy w rodzinie i

ograniczenie jej skutków m.in.

poprzez:

• zwiększenie społecznego

zaangażowania w sprawy

związane z przeciwdziałaniem

przemocy - podnoszenie

społecznej wrażliwości w

odniesieniu do zjawiska

przemocy w rodzinie

• poszerzenie poziomu

wiedzy obywateli na temat

przemocy domowej

• promowanie wartości

rodzinnych

PRZEMOC WOBEC LUDZI

STARSZYCH

Maltretowanie osoby w podeszłym wieku odnosi się do

nieprzypadkowych

sytuacji, w których stary człowiek doznaje



urazu

fizycznego



deprywacji

potrzeb fizycznych



obrażeń

psychicznych

w rezultacie działań podejmowanych przez opiekuna lub krewnego

(przemoc) bądź w wyniku zaniedbań z ich strony(wg Valentine i Cash

1986)

Rzucanie przedmiotami – 45%

Popychanie – 63%

Poszturchiwanie – 42%

Uderzanie pięścią, bicie, kopanie – 19%

Pillemer & Finkelhor (1988)

Opiekun krzyczy, wrzeszczy – 49%

Stosuje ograniczenie fizyczne – 6%

Karmi przymusowo lub zmusza do przyjmowania leków – 6%

Grozi odesłaniem do domu starców – 6%

Grozi użyciem siły fizycznej – 4%

Stosuje ją – 3%

Block (1983)

SKALA PRZEMOCY WOBEC LUDZI

STRASZYCH

POLSKA

Co

setny

(1%) doznał przemocy ze strony własnych dzieci

(dane CBOS 2005)

NIEMCY

8,9%

ofiar przestępstw z zastosowaniem przemocy było powyżej 60 r.

życia (w tym 58,2% kobiety, 41,8 mężczyźni)

(dane policji, 2003)

USA

Rocznie

ponad 550 tys

. osób w wieku 60+ doświadcza przemocy lub

zaniedbania

Ocenia się, że 4 razy więcej przypadków nie zostało zgłoszonych

(dane Physicians for a Violence-Free Society, 1996)

POMOC OFIAROM

Metody pomocy ofiarom przemocy w

rodzinie:



metody interwencyjne

-

grupa takich działań, których istotą jest

wniknięcie z zewnątrz do środowiska rodziny w celu spowodowania zmiany zachowań i

reguł rządzących życiem rodzinnym.



metody edukacyjne i poradnictwo-

przekazywanie informacji i

wiedzy ważnej ofiarom przemocy z trzech podstawowych dziedzin: psychologii, prawa i

zasad działania pomocy społecznej(np. kampanie, ulotki, programy)



wsparcie emocjonalne i społeczne-

w pomaganiu ofiarom

przemocy mamy do czynienia z dwoma rodzajami wsparcia: osobistym wsparciem

oferowanym w kontakcie indywidualnym i budowanym dodatkowo wsparciem innych

ludzi i instytucji.



uczenie zachowań



psychoterapia

GDZIE SZUKAĆ POMOCY?

•

POLICJA

(interwencja, Niebieska Karta...)

•

PROKURATURA

(zawiadomienie o przestępstwie ściganym w

trybie publiczno-skargowym lub wniosek o ściganie

przestępstwa)

•

DZIAŁANOŚĆ GMIN(

działalność punktów informacyjno-

konsultacyjnych, schronisk dla ofiar przemocy

domowej,ośrodków interwencji kryzysowej, telefonów zaufania,

programów środowiskowych)

•

POMOC SPOŁECZNA

(plan pomocy, kontrola podjętych

działań, informacja -poradnictwo prawne, psychologiczne)

•

SŁUŻBA ZDROWIA

•

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE

(fundacje,

stowarzyszenia itp.)

KAMPANIE SPOŁECZNE

3 listopada 1997 r. rozpoczęła się

kampania pod hasłem

"Powstrzymać przemoc

domową" znacznie przyczyniła

się do podniesienia

świadomości społecznej na

temat zjawiska przemocy w

rodzinie.

W kampanii wykorzystano

najważniejsze media: telewizję,

prasę, radio oraz reklamę w

formie plakatów, ulotek oraz

broszurek. Jednym z elementów

kampanii były billboardy

przedstawiające pobitych

członków rodzin, z hasłami "Bo

zupa była za słona", "Bo była

zbyt atrakcyjna", "Bo musiał

jakoś odreagować", które

znalazły się na ulicach 22 miast.

BIBLIOGRAFIA

•

http://www.unic.un.org.pl/kobiety_rozwoj_pokoj/to_end.php

•

http://www.pismo.niebieskalinia.pl/index.php?id=408

•

http://www.policja.pl/portal/pol/4/318/Przemoc_w_rodzinie.html

•

http://www.fdn.pl/

•

http://www.dzieckokrzywdzone.pl/

•

http://cpk.org.pl/pl.php5/on/home

•

http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2005/K_027_05.PDF

•

http://kochamniebije.pl/