POCZYTALNOŚĆ I SILNE

WZBURZENIE EMOCJONALNE

Wstęp do psychologii sądowej

ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI

KARNEJ

KODEKS KARNY
Art.. 1
Odpowiedzialności karnej podlega tylko

ten, kto popełnia czyn zabroniony pod
groźbą kary przez ustawę obowiązującą
w czasie jego popełnienia

-stara i nowa ustawa
-działanie i zaniechanie

Zbrodnia i występek

Art.. 7
§ 1 zbrodnia – czyn zagrożony karą

pozbawienia wolności na czas nie
krótszy od 3 lat, tylko umyślna

§ 2 występek – czyn zagrożony grzywną

powyżej 30 stawek dziennych, karą
ograniczenia wolności lub pozbawienia
wolności przekraczająca miesiąc

kary

Art.. 32 i następne ( rozdział IV )
 Grzywna – określona w stawkach dziennych

( od 10 do 2000 zł), od 10 stawek do 360

 Ograniczenie wolności – od 1 do 12 miesięcy

- Nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego

pobytu

- Jest zobowiązany do pracy wskazanej przez sąd
- Ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących

przebiegu kary

kary

Obowiązki dodatkowe przy

ograniczeniu wolności: dozór kuratora

lub innej osoby, przeproszenie

pokrzywdzonego, utrzymywanie innej

osoby, powstrzymywanie od używania

alkoholu lub środków odurzających,

naprawa szkody

Pozbawienie wolności – od 1 miesiąca

do 15 lat

kary

 25 lat pozbawienia wolności
 Dożywotnie pozbawienie wolności
ŚRODKI KARNE

 Pozbawienie praw publicznych
 Zakaz wykonywania zawodu, zajmowania określonego

stanowiska, prowadzenia określonej działalności
gospodarczej

 Zakaz prowadzenia pojazdów
 Przepadek
 Świadczenie pieniężne
 Podanie wyroku do publicznej wiadomości

Formy popełnienia

przestępstwa

1. Usiłowanie – zamiar i zachowanie zmierzające

do jego dokonania ( żal tzn. przeciwdziałanie i
odstąpienie)

2. Przygotowanie – czynności mające stworzyć

warunki do popełnienia czynu ( np..
porozumienie z inną osobą) - odstąpienie

3. Sprawstwo – kieruje lub poleca wykonać

przestępstwo

4. Podżeganie – nakłanianie innej osoby do czynu
5. Pomocnictwo - ułatwienie, zaniechanie

(ułatwienie czynu)

Niepoczytalność czy

ograniczona poczytalność

KODEKS KARNY
ART.. 31§1
nie popełnia przestępstwa, kto z powodu

 choroby psychicznej

 upośledzenia umysłowego

 innego zakłócenia czynności psychicznych

Nie mógł w czasie czynu rozpoznać

jego znaczenia lub pokierować swoim

postępowaniem

Ograniczona poczytalność

Art.. 31 § 2
Jeżeli w czasie popełnienia

przestępstwa zdolność rozpoznania
znaczenia czynu lub kierowania
postępowaniem była w znacznym
stopniu ograniczona, sąd może
zastosować nadzwyczajne
złagodzenie kary

Art..31 § 3

Przepisów powyższych nie stosuje się,

gdy sprawca wprawił się w stan
nietrzeźwości lub odurzenia
powodujący wyłączenie lub
ograniczenie poczytalności, które
przewidywał lub mógł przewidzieć.

KRYTERIA NIEPOCZYTALNOŚCI

I.

BIOLOGICZNO-PSYCHIATRYCZNE

- PATOLOGICZNE ( stany ograniczenia

rozumienia znaczenia postępowania
związane z choroba psychiczną)

-

NIEPATOLOGICZNE



Intoksykacja



Zmiany hormonalne (brzemienność,
okres dojrzewania, menstruacja itp..)

KRYTERIA PSYCHOLOGICZNE

UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE (np. stopień,

krytycyzm , zrozumienie sytuacji )

INNE ZAKŁÓCENIA CZYNNOŚCI

PSYCHICZNYCH

Wszelkie sytuacje, w których osobowość

przestaje wypełniać swoje regulacyjne

i integracyjne funkcje

- Niezgodne z normami zaspakajanie

potrzeb

Zakłócenia czynności

psychicznych

- rozwiązywanie konfliktów przy

pomocy agresji

- Brak tolerancji na sytuacje trudne
- Zaburzenia obrazu własnej osoby
- Zaburzenia systemu wartości

OGÓLNIE- stopień rozumienia

podejmowanych działań i możliwość

kierowania swoim postępowaniem

Silne wzburzenie

emocjonalne

Aspekt prawny- stan silnego wzburzenia jest

wynikiem nagłej , gwałtownej reakcji na

czynniki zewnętrzne

Aspekt psychologiczny – stan psychiczny, w

którym przeżycia emocjonalne górując nad

intelektualnymi uniemożliwiają adekwatne

reagowanie. Stan ten może być efektem

narastania, gromadzenia się napięcia

emocjonalnego zakończonego wybuchem

wywołanym nawet nieadekwatną, błaha

przyczyną

Diagnoza afektu

Funkcjonowanie w warunkach skrajnego stresu –

krótkotrwałe, silne pobudzenie emocjonalne w trzech

fazach:

1) Szybkie narastanie napięcia emocjonalnego. Tempo

zależy od takich cech osobowości jak np.. Osłabiona

samokontrola, nadmierna agresywność, neurotyzm.

Warunkami powstania reakcji są: narastanie

długotrwałych konfliktów z przyszłą ofiarą, silne,

długotrwałe poczucie zagrożenia, blokowanie

realizacji potrzeb psychicznych. Bodźce silne,

wyjątkowe, drażniące, mające subiektywne znaczenie

– wywołują uraz. ( znęcanie się, poniżanie, groźby

itp..) – reakcja natychmiastowa, działania bez planu ,

nieracjonalne.

Fazy afektu

2) Reakcja emocjonalna z silnym pobudzeniem

psychoruchowym. Zmiany poznawcze –
zawężenie percepcji wzrokowej, usztywnienie
uwagi, stępienie percepcji słuchowej.
zachowanie zaskakuje tak sprawcę jak i
otoczenie, jest nietypowe dla normalnego
stylu działania .Gniew, wściekłość tzw. „biała
gorączka”

Fragmentaryczne spostrzeganie sytuacji i

cząstkowość przypominania sobie jej
przebiegu

Fazy afektu

2)
- Wygląd zewnętrzny sprawcy
- wykorzystywane przedmioty-

przypadkowe

3) Faza zejściowa (wyczerpanie)
Pobudzenie emocjonalne szybko opada.

Obniżenie napędu, apatia, osłabienie,

znużenie. Krytyczna, racjonalna ocena

zachowania , Często próby pomocy

ofierze i/lub samokaranie

Stan afektu

Dodatkowe czynniki stymulujące

- przemęczenie, osłabienie fizyczne, wysoka temperatura,

Ocena przez sąd warunków opisujących

działanie w afekcie

• Psychologiczne podłoże afektu
• Sytuacyjne bodźce wywołujące afekt
• Percepcja bodźców wyzwalających
• Behawioralna manifestacja „bycia” w stanie silnego

wzburzenia

• Stan fizyczny po przeżyciu