Żywienie niemowląt

naturalne, mieszane i

sztuczne

z uwzględnieniem norm

żywienia dla tej grupy,

asortymentu mieszanek

mlecznych oraz produktów

zastępczych.

Aleksandra Krzywania
Dietetyka zaoczna,
semestr II

Naturalne żywienie
niemowląt

Zalecenia Światowej Organizacji
Zdrowia mówią, iż dziecko powinno być
wyłącznie karmione piersią przez okres
około 6 miesięcy życia. Około 6
miesiąca życia dziecka pokarm matki
przestaje być wystarczającym źródłem
energii i składników odżywczych. W
tym czasie dietę niemowlęcia należy
wzbogacać o kolejno i pojedynczo
wprowadzane produkty niemleczne.

Naturalne żywienie
niemowląt

W Polsce pierwsze podajemy owoce
(5-6 miesiąc), potem warzywa, kaszki
ryżowe i kukurydziane, mięso (od 6- 7
miesiąca), następnie rosoły i żółtko
jaja (najwcześniej w 7 miesiącu), po
10 miesiącu życia pieczywo pszenne i
mieszane, wędliny, a około roku
twarogi i mleko krowie i inne produkty
mleczne oraz białko jaja.

Naturalne żywienie
niemowląt

Każdy nowy produkt wymaga oddzielnego
wprowadzenia. Podajemy 1 nowy produkt w
odstępach kilkudniowych co ma na celu
szybkie i bezbłędne "wyłapanie" produktów,
których dziecko nie toleruje z powodu alergii,
nietolerancji pokarmowej, których objawy
powstają do kilku dni po spożyciu danego
produktu. Porcje nowo wprowadzanych
potraw powinny też wzrastać stopniowo w
ciągu kilku dni od 1-2 łyżeczek na początku
wprowadzania, do docelowej porcji.

Wybór produktów:

Owoce - zaczynamy od najmniej
alergizującego jabłka w postaci
przecieru lub soczku, owoców
jagodowych takich jak maliny, a także
morele. Do ukończenia 1 roku życia
unikamy podawania bananów,
cytrusów i innych owoców tropikalnych,
a także truskawek i poziomek, gdyż
mają silne właściwości alergizujące.

Wybór produktów:

Warzywa - w początkowym okresie
podajemy gotowane i przetarte do "gładkiej"
konsystencji papki warzywne, zaczynając od
marchwi, poprzez marchew z ziemniakiem i
stopniowo, co kilka dni, dodając do smaku
kolejne warzywa korzeniowe. Do 8-9
miesiąca nie podajemy warzyw
wzdymających (kapustne, strączkowe,
cebulowe), a u dzieci z częstymi kolkami i
bólami brzucha nawet do 2-3 roku życia.

Wybór produktów:

Mięso - w 6-7 miesiącu życia,
zaczynając od 1-2 łyżeczek, do zupy
dodajemy ugotowane i siekane lub
przetarte mięso drobiowe, królicze
lub cielęce. Chuda wołowina i chudy
schab wieprzowy może być
podawany starszym niemowlętom w
wieku około 8-9 miesiąca życia.

Wybór produktów:

Kasze - najlepiej zacząć od kleiku ryżowego i
kukurydzianego jako dodatku do zupy
warzywnej, lub przecieru owocowego. Około
roku kleiki i kaszki mogą być przygotowane
na mleku (najlepiej modyfikowanym). W tym
czasie można już wprowadzać kaszki pszenne
(manna) i drobne gryczane (krakowska) oraz
kluseczki. Kasza jęczmienna (najlepiej
drobniejsza), jako ciężej strawna, może być
podawana dzieciom 2-3 letnim.

Wybór produktów:

Wędliny - wyłącznie chude
drobiowe, cielęce i wieprzowe, nie
podajemy wędlin z mięsa mielonego,
gdyż są bardzo tłuste i mogą
zawierać dodatki niewskazane dla
niemowlęcia.

Wybór produktów:

Sery - W 12 m.ż. można ostrożnie
podać plasterek sera żółtego, a po
kilku dniach kolejno fermentowane
napoje mleczne oraz twarogi i mleko
pełne. W przypadku niekorzystnych
reakcji wycofać z diety i
skonsultować się z lekarzem.

Wybór produktów:

Całe jajka - w postaci omletu lub jajecznicy
na parze, czy innych dodatków
wprowadzamy ostrożnie po 12 miesiącu
życia.
Warzywa surowe - jako dodatek do
kanapek (sałata, cykoria, ogórek, pomidor),
w niewielkich ilościach podajemy około 11-12
miesiąca życia, wtedy gdy dziecko jest już w
stanie je pogryźć. Najlepiej jeśli są jednak
rozdrobnione i koniecznie obrane ze skórki.

Wybór produktów:



Cukier, sól - nie powinny być
dodawane do potraw dla
niemowląt.

Zalecenia dotyczące żywienia niemowląt karmionych

piersią

Mleko matki...



Skład mleka kobiecego nie jest stały -

podlega zmianom w zależności od

okresu laktacji, pory dnia oraz diety

matki. W ciągu dnia największym

zmianom podlega zawartość tłuszczów

i białek; zmienia się również

kaloryczność. Zawartość tłuszczy

zależy od diety matki, czasu trwania

ciąży i okresu karmienia. Więcej

tłuszczu znajduje się również w mleku

pod koniec karmienia (mleko końcowe)

i w godzinach nocnych.

Mleko matki...



Wartość biologiczna białek pokarmu
kobiecego, skład aminokwasów oraz
biodostępność składników zawartych w
mleku kobiecym są wyższe niż w
sztucznych mieszankach lub mleku
innych ssaków. Mleko kobiece zawiera
wiele swoistych i nieswoistych
czynników chroniących noworodka
przed zakażeniami i obcymi
antygenami.

Mleko matki...



Mleko matek, które urodziły
przedwcześnie, zawiera większą
ilość czynników immunologicznych
w porównaniu z pokarmem kobiet
rodzących o czasie, dzięki czemu
delikatny organizm wcześniaka ma
zapewnioną zwiększoną ochronę
przed zakażeniami.

Zasady ogólne związane z
karmieniem piersią



Wszystkie zdrowe noworodki
mogą i powinny być karmione
pokarmem matki. Jedynie w
wyjątkowych i rzadkich
sytuacjach karmienie piersią
jest niemożliwe.

Zasady ogólne związanie z
karmieniem piersią cd.



Dziecko karmione wyłącznie piersią
nie wymaga dopajania



Jeżeli niemowlę odstawia się od
piersi przed ukończeniem 12.
miesiąca życia, należy podawać
mu mieszanki do żywienia
niemowląt wzbogacane żelazem.

Zasady ogólne związanie z
karmieniem piersią cd.



Należy stosować się do zaleceń lekarza

dotyczących podawania witamin, mikro- i

makroelementów, np. żelaza, fluoru:

   - profilaktyczne podawanie witaminy

D3 - odpowiednia dawka zależy między

innymi od ekspozycji na słońce: okres

jesienno-zimowy, regiony uprzemysłowione,

znacznego stopnia zanieczyszczenie

środowiska.

   - podawanie fluoru - wskazane jest od 6.

miesiąca do 3. roku życia w przypadku

zawartości fluoru w wodzie pitnej <0,3 ppm.

Korzyści wynikające z
karmienia piersią:



Dla dziecka
Niemowlęta karmione mlekiem matki
rzadziej i łagodniej chorują na:
   - zakażenia dolnych dróg
oddechowych,
   - biegunkę,
   - zapalenie ucha środkowego,
   - bakteryjne zapalenie opon mózgowo-

rdzeniowych,

   - zakażenia układu moczowego,
   - martwicze zapalenie jelit.

Korzyści wynikające z
karmienia piersią cd.



W części badań naukowych wykazano,
że karmienie piersią zmniejsza ryzyko:
   - zespołu nagłego zgonu niemowląt,
   - cukrzycy typu 1.,
   - choroby Leśniowskiego i Crohna,
   - wrzodziejącego zapalenia jelita
grubego,
   - innych przewlekłych chorób
przewodu

pokarmowego.

Korzyści wynikające z
karmienia piersią:



Dla matki

Karmienie piersią:
   - zmniejsza krwawienie poporodowe
   - przyspiesza poporodowe kurczenie się

macicy,

   - sprzyja szybszemu powrotowi do
masy

ciała

z okresu przed ciążą,

   - zmniejsza ryzyko zachorowania na
raka

jajników oraz raka piersi w

okresie pomenopauzalnym.

Karmienie sztuczne



Karmienie sztuczne jest konieczne, kiedy
matka nie może karmić piersią z powodu
ostrej choroby infekcyjnej, która na
krótko eliminuje karmienie, choroby
przewlekłej jak gruźlica, choroby
nowotworowej czy psychicznej, braku
pokarmu lub implantów w piersiach, badź
też dziecko nie może jeść pokarmu
naturalnego z powodu wrodzonej
choroby metabolicznej takiej jak
galaktozemia czy fenyloketonuria.

Karmienie sztuczne



W karmieniu sztucznym obowiązuje
zasada unikania pełnego mleka
krowiego. Od pierwszego karmienia
powinno się korzystać z mleka
zmodyfikowanego, produkowanego
na bazie mleka krowiego, które dzięki
różnym procesom technologicznym
zostaje upodobnione do idealnego
wzorca, jakim jest pokarm kobiecy.



Istnieje wiele tego typu produktów
oferowanych przez różne firmy,
jednak żadnemu z producentów nie
udało się dojść do ideału i do końca
wyeliminować wszystkich różnic,
wśród których do najważniejszych
należy większa zawartość soli
mineralnych i białka, które ma
również inny skład procentowy.



Mleko modyfikowane zawiera
również inny skład tłuszczów, gorzej
przyswajalnych przez przewód
pokarmowy oraz nie zawiera
czynników korzystnie wpływających
na odporność. Jedynie w
wyjątkowych przypadkach można
korzystać z mleka w proszku tylko
po uprzednim rozpuszczeniu go w
wodzie w stosunku 2:1 (2 miarki
mleka, 1 miarka wody).

Rozróżniamy dwa typy
mleka modyfikowanego:

- mleko początkowe -
przystosowane do potrzeb
żywieniowych w pierwszych 3
miesiącach życia np. Bebiko 1, Bebilon
1, Nan 1, Humana 1
- mleko następne - przeznaczone
dla niemowląt między 4 a 12
miesiącem życia (Bebiko 2, Bebilon 2,
Nan 2, Humana 2).



Ponadto istnieją również mieszanki
mleczne wprowadzane stopniowo w
5 miesiącu życia zawierające
oprócz mleka modyfikowanego
dodatek węglowodanów złożonych
zwiększających ich kaloryczność
takich jak kleik ryżowy czy ryżowo -
gryczany (Bebiko 2R, Bebiko 2GR).

Schemat żywienia

niemowląt, które

nie są karmione

piersią wg

Instytutu Matki i

Dziecka, 2001r)

Dziękuję za uwagę.

Aleksandra Krzywania