Żywienie

Żywienie

niemowląt

niemowląt

Dziecko w okresie niemowlęcym rośnie intensywnie, w
związku z tym wykazuje duże zapotrzebowanie na różne
składniki pokarmowe i jest wrażliwe na wszelkie
niedobory. Pokarm powinien pokryć w pełni potrzeby na
energie, białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy i
składniki mineralne.

ZAPOTRZEBOWANIE ENERGETYCZNE w przeliczeniu
na 1 kg masy ciała jest największe u dzieci w okresie
niemowlęcym i maleje wraz z wiekiem dziecka.

BIAŁKO

Jest niezbędnym składnikiem budulcowym; dzienne
zapotrzebowanie u niemowląt wynosi (wg. Instytutu
Matki i Dziecka) 2,4 g/kg mc./dobę w pierwszym
półroczu 2,1 g/kg mc./dobę w drugim. Duże znaczenie
ma źródło z którego pochodzi białko. Najlepszy skład ma
białko pokarmu kobiecego. Uznane jest za białko
wzorcowe o 100% wskaźniku wykorzystania netto (NPU).
W mleku kobiecym przeważają białka serwatkowe.
Stosunek białek serwatkowych do kazeinowych wynosi
60:40.

W żywieniu sztucznym preparaty do początkowego żywienia i
preparaty do dalszego żywienia niemowląt wytwarzane z
białka mleka krowiego, wprowadzane są do obrotu pod nazwą
„mleko początkowe” i „mleko następne”. Mleko
modyfikowane krowie zawiera białka o zbliżonym składzie
aminokwasowym do białek mleka ludzkiego. Mleko krowie
niemodyfikowane zawiera białko o niższym wskaźniku
wykorzystania, który wynosi ok. 70%. Mleko krowie
niemodyfikowane zawiera ok. 80% białek kazeinowych, które
w dużej ilości upośledzają przyswajanie żelaza nie tylko z
mleka, lecz także z innych produktów.

W okresie niemowlęcym niezwykle ważna jest podaż
aminokwasów egzogennych (histydyny, izoleucyny, leucyny,
lizyny, fenyloalaniny, metioniny, cystyny, treoniny,
tryptofanu, waliny), koniecznych do wzrostu, budowy tkanek i
innych potrzeb organizmu.

Zapotrzebowanie na aminokwasy egzogenne pokryte jest
przez białko pokarmu naturalnego. Białka modyfikowane
mleka krowiego, w których występuje przewaga kazeiny,
dostarczają w nadmiarze niektórych aminokwasów np.
metioniny, fenyloalaniny, pyrozyny co może być szkodliwe dla
układu nerwowego. W mniejszych ilościach występuje
natomiast cystyna, która jest nieodzowna dla procesu
wzrastania.

TŁUSZCZE

Ilościowo tłuszcze powinny pokrywać w 41% zapotrzebowanie
energetyczne w pierwszym półroczu i 35% w drugim. Niemowlę
karmione piersią otrzymuje odpowiednia ilość tego składnika.
Szczególne znaczenia dla niemowląt ma jakość spożywanego
tłuszczu. W pokarmie kobiecym kwasy tłuszczowe nienasycone i
nasycone występują prawie w równych ilościach z niewielką
przewagą kwasów nienasyconych, które są niezbędne do
prawidłowego wzrastania oraz mielinizacji ośrodkowego układu
nerwowego. Problem jakości tłuszczu występuje w żywieniu
sztucznym niemowląt mlekiem krowim nie modyfikowanym.
Tłuszcz ten jest mniej zemulgowany, prze to jest trudniej
przyswajalny., Jest całkowicie pozbawiony wielonienasyconych
kwasów tłuszczowych: arachidonowego (AA),
dokozaheksaenowego- niezbędnych do prawidłowego rozwoju
ośrodkowego układu nerwowego, procesów widzenia,
wzrastania. Ponadto w tłuszczu mleka krowiego jest bardzo
mała ilość kwasu linolowego. Brak w pokarmie kwasu
linolowego, arachidonowego prowadzi do zmian na skórze.

Węglowodany

Zapotrzebowanie na węglowodany nie jest określone. Węglowodany
uzupełniają dzienne pokrycie energetyczne po odliczeniu wartości
energetycznej białka i tłuszczu. Niemowlęta powinny otrzymywać
węglowodany w ilości 13,6- 12,7 g/kg mc./dobę. Podstawowym
węglowodanem jest laktoza, dwucukier zbudowany z glukozy i galaktozy.
W mleku kobiecym znajduje się 7, 2 % węglowodanów, z tym
zdecydowaną przewagę ma laktoza. Stosunek laktozy do
oligosacharydów i aminocukrów wynosi 9:1.

Laktoza w organizmie dziecka odgrywa ważna role:

• zwiększa przyswajanie wapnia, magnezu, manganu
• zwiększa zużytkowanie białka przez organizm
• Pobudza wydzielanie enzymów: laktazy, maltazy
• bierze udział w budowie galaktolipidów, koniecznych do rozwoju
mózgu

Oligosacharydy występujące w mleku kobiecym zawierają
acetylokolaktozaminę, wspomagające rozwój właściwej flory jelitowej-
Lactobacillus Bifidus. Bakterie te wytwarzają krótko łańcuchowe kwasy
organiczne (masłowy, octowy, propionowy) i inne substancje
odżywiające enterocyty- komórki kosmków jelitowych- oraz stymulujące
procesy regeneracyjne nabłonka jelit. Flora ta ma korzystny wpływ na
procesy trawienia i wchłaniania pokarmu.

W
i
e
k

Wy
so
ko
ść
cia
ła
cm

Mas
a
ciał
a kg

energia

Białko

tłuszcze

Węglowodany

Kcal
/kg
mc.

Ogó
łem
kcal

g/kg
mc.

Udział
energi
i %

Ogółem g

g/kg
mc.

Udzi
ał
ener
gii
%

Ogó
łem
* g

g/kg
mc.

U
d
zi
ał
e
n
er
gi
i
%

Ogół
em
*g

Wartość odżywcza
100
%

70% 100

%

70% 70

%

0
-
0
5

63

3,4-
7,5

108

370-
810

2,40

8,9

4,9

41

16,7
-
36,8

13,6 5

0,
3

46,0-
102,
0

0
,
5
-
1
,
0

74

7,6-
10,0

96

730-
960

2,10 3,0

8,8

12,5 22,

8-
30,
0

3,7

35

28,1
-
37,0

12,7 5

2,
9

97,0-
127,
0

*

NNKT powinny pokrywać 4- 6% energii pochodzącej z pożywienia w tym ilośc kwasu linolowego nie może być mniejsza niż 300 mg /

100 kcal i większa niż 1200 mg/100 kcal .Dla niemowląt w pierwszym półroczu i mniejszą niż 300 mg/100 kcal w drugim półroczu.

Zapotrzebowanie na energię, białka, tłuszcze i węglowodany dla
niemowląt

Składniki mineralne i witaminy( oprócz
witaminy D3)

Występujące w mleku kobiecym, zaspokajają potrzeby dziecka
w pierwszym półroczu. W drugim półroczu podaje się: zupę
jarzynową, soki owocowe, warzywa, przeciery owocowe, mięso,
żółtko jaja, wzbogacając w ten sposób dietę pod względem
jakościowym. W mleku krowim niemodyfikowanym zawartość
składników mineralnych jest co najmniej 3 krotnie większa niż w
pokarmie kobiecym. Duża zawartość soli mineralnych zagraża
niemowlętom karmionym mlekiem krowim nie modyfikowanym
przeciążeniem osmotycznym nerek. Dotyczy to zwłaszcza sodu.
Zaleca się nie dodawać soli kuchennej do potraw i posiłków dla
niemowląt. Zapotrzebowanie na wapń wynosi 600mg/ dobę w
pierwszym półroczu i 800mg/dobę w drugim półroczu życia.
Gospodarka wapniowa w organizmie regulowana jest przez
proces wchłaniania. Na wchłanianie wapnia duży wpływ ma
witamina D. Mleko kobiece zawiera niewielkie ilości żelaza

.

Chociaż w pokarmie naturalnym jest niewiele żelaza, jest ono
bardzo dobrze przyswajalne, aż w 50%, podczas gdy żelazo z
mleka krowiego jest wykorzystywane w 5- 10%. W celu
zabopiegania anemii mleko modyfikowane i mieszanki,
stosowane w żywieniu sztucznym powyżej 4-5 miesiąca,
powinny być wzbogacone w żelazo.

Wi

ek

A

rów

no

waż

nik

reti

nol

u

D

E

rów

no

waż

nik

tok

ofer

olu

K

Kw

as

ask

orbi

no

wy(

C)

Tia

min

a

(B1

)

Ryb

ofla

win

a

(B2

)

Niac

yna

(PP)

Pir

yd

ok

sy

na

(B

6)

Fol

acy

na

Kob

ala

min

a

(B1

2)

Biot

yna

Kwas

pant

oten

owy

µg

µg

mg

µg

mg

mg

mg

Mg

rów

now

ażni

ka-

na

osob

ę

mg µg

µg

µg

mg

0,0

5

450 20

5

5

30-

50

0,5

0,5

6

0,3 30

1

10

2

0,5

-

1,0

450 20

5

10

50

0,5

0,9

7

0,6 45

1

15

3

Zalecenia dziennego spożycia witamin dla niemowląt

Wie

k

Wap

ń

Fosf

or

Mag

nez

Żela

zo

Jod

Sele

n

Mie

dź

Fluo

r

Sód

Pota

s

Chlo

r

Cyn

k

Mg

mg

mg

mg

µg

µg

mg

mg

mg

mg

mg

mg

0,05 600

300

50

10

40

10

0,4-

0,6

0,1-

0,5

115

-

350

350

-

925

275

-

700

5

0,5-

1,0

800

500

70

15

50

15

0,6-

0,7

0,2-

1,0

250

-

600

425

-

127

5

400

-

120

0

5

Zalecenia dziennego spożycia składników mineralnych dla
niemowląt

Dobowe zapotrzebowanie na

Dobowe zapotrzebowanie na

wodę u dzieci

wodę u dzieci

Wiek

Masa ciała

ml/kg

mc./dobę

Do 10 dnia

życia

<1500 g

100-150

Noworodki

>1500 g

80-100

Niemowlęta

<10 kg

100-150

Niemowlęta

>10 kg

100 ml + 50

ml/każdy kg
powyżej 10 kg

Żywienia naturalne

Podstawa żywienia niemowląt jest pokarm matki.
Karmienie piersią jest niewątpliwie najkorzystniejszym,
najbardziej racjonalnym sposobem żywienia niemowląt.
Dziecko należy przystawiać jak najczęściej do piersi
zależnie od jego potrzeb, także w nocy. Karmione na
żądanie dziecko samo reguluje sobie przerwy miedzy
karmieniami. U zdrowych niemowląt i przy dostatecznej
ilości pokarmu liczba karmień w pierwszych tygodniach
może wynosić 7-8 na dobę. Stopniowo przerwy miedzy
posiłkami wydłuża się ilość karmień zmniejsza się do 6-5
na dobę( najczęściej co 3 godziny). Po kilku tygodniach
noworodki same określają sobie swoisty rytm biologiczny i
przerwy między karmieniami.

Częste przystawianie dziecka do piersi, przekonanie matki
o słuszności do karmienia piersią, tryb życia w czasie
laktacji- komfort psychiczny i fizyczny racjonalne
odżywianie to czynniki wpływające na ilość wytwarzanego
pokarmu.

Mleko matki jest dla niemowlęcia pokarmem najlepszym.
W pierwszych dniach po porodzie przez około 4 dni
wydziela się tzw. siara (10-100ml/dobę) ma ono barwę
kremowo żółtą, odczyn zasadowy, liczne kuleczki tłuszczu
ścina się pod wpływem gotowania, wywiera działanie
rozwalniające. Zawiera więcej białek niż mleko dojrzałe
mniej natomiast węglowodanów i tłuszczu.

Pokarm kobiecy:

•

jest biologicznie swoisty, tzn. dostosowany do możliwości

trawienia, przyswajania, metabolizowania przez organizm dziecka

• zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiednich
ilościach i korzystnym składzie dostosowanych do potrzeb organizmu
niemowlęcia

• nie obciąża niedojrzałego jeszcze w pełni przewodu pokarmowego i
układu wydalniczego

• zapewnia dobry rozwój psychiczny i fizyczny dziecka; karmienie
piersią daje poczucie bezpieczeństwa

• białko mleka kobiecego jest lepiej przyswajalne niż mleka krowiego.
Jest go 3 razy mniej niż w mleku krowim zawiera mniej kazeiny, nie
zawiera obcych gatunkowo białek (β- laktoglobuliny, wywołującej
często uczulenia). Mleko kobieca zawiera mniej aminokwasów
aromatycznych.

• zapewnia pewna odporność na czynniki zakaźne. Zawiera wiele
substancji których nie można suplementować przemysłowo, a które
chronią organizm dziecka przed zakażeniami. Są to:
immunoglobuliny, leukocyty, makrofagi, a także lizozym, laktoferyna,
oligosacharydy wspomagające układ immunologiczny niemowlęcia

• Jest wolny od bakterii chorobotwórczych i zanieczyszczeń

mechanicznych. Niemowlęta karmione piersią rzadziej
chorują na zakażenia przewodu pokarmowego, układu
oddechowego i alergie pokarmowe. Karmienie mlekiem
matki chroni dziecka przed alergia na białka mleka
krowiego i białka roślinne.

• zawiera nukleotydy mające korzystny wpływ na rozwój

przewodu pokarmowego .Związki te zwiększają wchłanianie
żelaza

• Zawiera enzym lipazę, taurynę, karnitynę- związki

ułatwiające trawienie i metabolizm tłuszczów

• ma w swoim składzie śladowe ilości długo łańcuchowych

kwasów tłuszczowych dokozaheksaenowego i
arachidonowego wpłących na rozwój ośrodkowego układu
nerwowego.

• skład tłuszczu (więcej nienasyconych kwasów

tłuszczowych, większe zemulgowanie tłuszczu niż w mleku
krowim) wpływa na lepszą przyswajalność w ilości ponad
90%. Zawartość i skład tłuszczów w pokarmie zależy od
diety matki i innych czynników. Należy wiedzieć że na
początku karmienia jest więcej wody w mleku a pod koniec
zwiększa się ilość tłuszczu. W nocy pokarm zawiera więcej
tłuszczu, mleko dojrzałe (po 2 tygodniach) jest bogatsze w
tłuszcze niż siara lub mleko przejściowe.

•

pokarm kobiecy zawiera więcej laktozy niż mleko krowie

• zawartości składników mineralnych makro i mikro elementów
w mleku ludzkim wynosi ok. 2g/l ponad 3 razy mniej niż w
mleku krowim. Pokarm kobiecy zapewnia równowagę
wapniowo- fosforanową i lepsze przyswajanie wapnia.

• zawiera więcej witamin rozpuszczalnych: A, D, E, K.
• oprócz lipazy zawiera enzymy: amylazę, katalazę, proteaze,
których aktywność jest większa niż w mleku krowim

• zawiera tzw. Czynnik wzrostu

Jakość pokarmu zależy od sposobu odżywiania się matki
karmiącej. Kobieta w czasie laktacji powinna spożywać
posiłki łatwostrawne, urozmaicone , bogate w białko
wysokiej wartości odżywczej, z dużą ilości warzyw i owoców.
Ważnym elementem diety są płyny spożywane w objętości
spożywanej co najmniej 1,5 l dziennie. Kobieta karmiąca
powinna unikać kawy naturalnej, mocnej herbaty,
produktów wzdymających, potraw ostro przyprawionych.
Przeciwwskazany jest alkohol oraz palenia papierosów.

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia
niemowlęta powinny być karmione wyłącznie piersią do 6
miesiąca życia. A Następnie powinny stopniowo
otrzymywać produkty uzupełniające, kontynuując
jednocześnie karmienie piersią do końca 1 roku życia lub
dłużej. Nowy model żywienia niemowląt karmionych piersią
wprowadza posiłek dodatkowy w postaci zupki- przecieru
jarzynowego z dodatkiem kaszy manny w 5-6 miesiącu.
Uzupełniać należy tylko witaminę D 3. Dziecko powinno być
dopajane w czasie upałów, płyny te podaje nie słodzone
można je dosładzać glukozą. Pokarmy uzupełniające
wprowadza się w 7- 9 miesiącu. Wprowadzanie posiłków
innych niż pokarm naturalny powinno wynikać ze wskazań
lekarskich. Po 6 miesiącu życia dziecka konieczne jest
jakościowe uzupełnianie składników pokarmowych.

Od 7 miesiąca życia niemowlęcia ilość pokarmu matki z reguły
zmniejsza się; stopniowo zaczynamy dziecku wprowadzać
posiłki uzupełniające ponadto wartość energetyczna i odżywcza
pokarmu kobiecego nie zaspokaja w pełni potrzeb dziecka w
drugim półroczu. Pierwszym uzupełniającym posiłkiem jest
zupa- przecier jarzynowy z dodatkiem kaszy manny, masła,
oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego nisko eurukowego. Zupę
te podajemy w 5-6 miesiącu. Gluten wprowadzamy od bardzo
małych ilości 1 raz dziennie. W 7 miesiącu zaczynamy
stopniowo wprowadzać soki, przeciery owocowe, chude mięso,
połowę żółtka. W 10 miesiącu można dziecku zacząć podawać
niewielkie ilości pieczywa biszkopty, sucharki. W 12 miesiącu
można podawać całe jajko twarożek, jogurt, kefir. Nie należy
odstawiać dziecka od piersi w czasie letnich upałów ponieważ
grozi to biegunką.

Korzyści wynikające z karmienia pokarmem
naturalnym.

Dobrze udokumentowane korzyści dla dziecka to istotne
zmniejszenie umieralności niemowląt i rzadsze występowanie
oraz łagodniejszy przebieg wielu chorób jak:

• zakażenie dróg oddechowych
• zakażenie przewodu pokarmowego
• zapalenia ucha środkowego
• zakażenie układu moczowego
• bakteryjne zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych
• posocznica
• martwicze zapalenie jelit

Przeciwwskazania do karmienia piersią:

Ze strony matki przeciwwskazania są:

• czynna gruźlica
• gdy matka jest zakażona wirusem HIV lub jest nosicielem wirusa
żółtaczki

• nie leczona kiła
• choroby wyniszczające: nowotworowe, nerek
• ostra niewydolność krążenie
• ropień piersi
• psychozy poporodowe

Przeciwwskazania ze strony dziecka:

• nie tolerancja galaktozy- galaktozemia
• nie tolerancja laktozy
• wylew śród czaszkowy w czasie porodu
• wady rozwojowe twarzy
• niekiedy wcześniactwo

Nazwa produktu

Miesiąc życia

Owoce i warzywa

Od 5*

Mięso chude (z kurcząt,

indyka, królika, cielęce i
wołowe)

Od 6*

Rosół (wywar z mięsa)

Od 7*

Żółtko

Od 7*

Biszkopt

Od 9*

Zboża glutenowe (kaszki)

Od 5-6*

Wędliny wysokiej jakości
(szynka, polędwica)

Od 10

Jaja całe

Od 11

Twarożek, naturalny jogurt,

kefir

Od 11

* W przypadku karmienia sztucznego i mieszanego

Wprowadzanie produktów bez mlecznych do diety niemowląt w
zależności od wieku

Wiek
(miesiące
)

Rodzaj pożywienia/ żywność uzupełniające

1-6

Karmienie piersią
na żądanie

Karmienie piersią
Posiłki dodatkowe- w 5-6 miesiącu
Poczatkowo( nie wcześniej niż w 5 miesiącu):

•

Zupa- przecier jarzynowy z dodatkiem kaszy manny( 2-

3g/100 ml), 1x dziennie

7-9

Karmienie piersią
na żądanie

Posiłki uzupełaniające( owoce,warzywa, kasza, mięso)

•

Zupa jarzynowa lub przecier jarzynowy z gotowanym

mięsem (bez wywaru) z kleikiem zbożowym glutenowym i ½
żóltka co drugi dzień

•

kaszka/ kleik zbożowy bezglutenowy lub glutenowy

•

Sok owocowy( najlepiej przecierowy) lub przecier owocowy

( nie więcej niż 150 g)

10

Karmienie piersią
na żądanie

Posiłki uzupełaniające

•

obiad z 2 dań: zupka jarzynowa z kaszką glutenowa +

jarzynka z gotowanym mięsem, ½ żółtka do potraw codziennie

•

kaszki kleiki glutenowe/ i bez glutenowe niewielkie ilości

•

pieczywa biszkopty, sucharki

•

Przecier lub sok owocowy nie więcej niż 150 g

11-12

Karmienie piersią
na żądanie

Posiłki uzupełniające

•

obiad z 2 dań, produkty zbożowe (kaszki, kleiki), kefir,

przecier lub sok owocowy

Nowy model żywienia niemowląt karmionych piersią(2007

)

Żywienie mieszane

Wprowadza się tylko wtedy, gdy ilość pokarmu matki nie
wystarcza dla zaspokojenia potrzeb niemowlęcia. Dziecko
powinno być karmione według jego potrzeb( na żądanie), z
jednej i drugiej piersi, i dokarmiane mlekiem początkowym lub
następnym które musza odpowiadać czasowi wprowadzania
ich u niemowląt nie karmionych piersią. Posiłki uzupełniające
podawać należy łyżeczka lub z kubka, ponieważ dzieci
karmione przez smoczek zniechęcają się do ssania piersi.
Czasem matki karmią co drugie karmienie pokarmem
własnym na zmianę z mlekiem krowim modyfikowanym albo
rano i wieczorem dziecko ssie pierś, a pozostałe posiłki
otrzymuje z butelki. Właściwym jednak sposobem jest
każdorazowo karmić niemowlę piersią i dokarmiać pokarmem
uzupełniającym po a nie przed karmieniem pokarmem matki.
Uzupełniające posiłki, zwłaszcza w pierwszym półroczu nie
powinny zastępować karmienia piersią lecz go uzupełniać.
Karmienie mieszane zwłaszcza w pierwszych miesiącach-
prowadzi do szybkiego zaniku pokarmu.

Składniki odżywcze Pokarm kobiecy

Mleko krowie

Energia

70

70

Białko g

1,03(0,9-1,4)

3,5

Kazeina: białka

serwatkowe

40: 60

80:20

Węglowodany g

6,9

4,7

Laktoza:

oligosacharydy

80:20

100:0

Porównanie składu pokarmu kobiecego i mleka krowiego w 100 ml

Składniki odżywcze Pokarm kobiecy

Mleko krowie

Tłuszcze g

4,4

3,7

Tracyloglicerole %

98

Kwasy tł. nasycone g

%

2,07(48%)

1,9(65%)

Kwasy tł.

jednonienasycone g

1,7

1,01

Kwasy tł.

wielonienasycone g

0,52

0,08

18:2 (n-6) g

0,38

18:3 (n-3) g

0,052

22:6 (n-3) g

0,5

Cholesterol mg

13

Karnityna mg

6

Tauryna mg

3,3- 5,2

Składniki

odżywcze

Pokarm

kobiecy

Mleko

krowie

Witaminy

A jm.

241

138

D jm.

0,42

0,3- 1,3

E mg

0,56

0,1

K µg

1,5

6

Składniki odżywcze

Pokarm kobiecy

Mleko krowie

Składniki mineralne

(popiół- g)

0,2

0,7

Wapń mg

33

125

Fosfor mg

14

96

Magnez mg

3,1

12

Sód mg

17,5

58

Potas mg

52,3

96

Chlor mg

39

117

Żelazo mg

0,03

0,055

Cynk mg

0,175

0,38

Miedź mg

0,04

0,03

Jod mg

0,007

0,021

Żywienie sztuczne

Żywienie sztuczne powinno być stosowane wyłącznie w
przypadku gdy karmienie naturalne jest niemożliwe. W żywieniu
sztucznym zastosowanie mają mleka dla niemowląt
produkowane przemysłowo, upodobnione pod względem
zawartości składników odżywczych do pokarmu kobiecego.

Są to „

preparaty do początkowego żywienia

niemowląt

” oraz

„preparaty do dalszego żywienia

niemowląt

”, zaliczane do środków spożywczych specjalnego

przeznaczenia żywieniowego.

Definicja

•„preparat do początkowego żywienia
niemowląt”

to środek spożywczy specjalnego przeznaczenia

żywieniowego stosowany w żywieniu niemowląt, pokrywający
zapotrzebowanie żywieniowe przez pierwsze 4 -6 miesięcy życia.

•

„preparat do dalszego żywienia niemowląt”

to

środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego
stanowiący podstawowy płyny składnik stopniowo różnicującej
się diety, stosowany w żywieniu niemowląt powyżej 4 miesiąca
życia

Preparaty do początkowego żywienia niemowląt i do dalszego
żywienie niemowląt, wytwarzane wyłącznie z białka mleka
krowiego są wprowadzane do obrotu pod nazwami odpowiednio:
„mleko początkowe” i „ mleko następne” dla niemowląt. W celu
przygotowania do spożycia preparatów nie zaleca się innych
płynów niż woda.

Niekorzystne jest podawanie niemowlętom mleka krowiego nie
modyfikowanego, ponieważ skład jego jest różny od mleka
kobiecego. Mleko krowie zawiera 3 razy więcej białka i
składników mineralnych, podobną ilość tłuszczu i mniej
węglowodanów.

Obcogatunkowe białko z mleka krowiego jest potencjalnym
alergenem dla noworodka i niemowlęcia łatwo przenika przez
niedojrzała błonę śluzowa jelita do krew, alergizując jego
organizm. Tłuszcz mleka krowiego jest trudniej przyswajalny
ponieważ zawiera w dużych ilościach długo łańcuchowe
nasycone kwasy tłuszczowe: stearynowy, palmitynowy oraz jest
mniej zemulgowany niż w mleko kobiece.

Na gorszą przyswajalność tłuszczu wpływa też mała ilość soli
żółciowych w przewodzie pokarmowym dziecka w pierwszych
miesiącach życia oraz duża ilość wapnia w mleku krowim, który
tworzy wraz z tłuszczem nierozpuszczalne sole.

Mleko początkowe i następne:

Podstawą mleka początkoweo i następnego jest mleko krowie
poddane procesowi modyfikacji skład mleka krowiego
modyfikowanego jest tak zmieniony, aby jak najbardziej
przypominał skład mleka kobiecego.

Modyfikacja mleka krowiego polega na:

• zmniejszeniu ilości białka i zmianie jego składu przez dodawanie
demineralizowanej serwatki

• zmianie jakości tłuszczu przez dodanie olejów roślinnych
bogatych w wielo- i jednonienasycone kwasy tłuszczowe

• uzupełnianiu węglowodanów laktozą
• zmniejszeniu zawartości składników mineralnych- sodu, potasu,
chloru zmianie proporcji wapnia do fosforu 2:1

• wzbogaceniu żelazem i innymi mikroelementami jak: jod, cynk,
selen

• wzbogaceniu niektórymi witaminami
• dodaniu tauryny, karnityny do mleka przeznaczonego dla
noworodków i najmłodszych niemowląt

•

Wzbogaceniu mleka w inne związki jak: inozytol, cholina,

nukleotydy, prebiotyki (oligosacharydy) , probiotyki
( Bifidobakterie)

Probiotyki- żywe organizmy- wywierają korzystny wpływ na
organizm dziecka, brak jednak dowodów na to ze probiotyki
mogą być ważnym dodatkiem do zywności niemowlat. Obecnie
sa już na rynku mleka z dodatkiem probiotyków np. Nan 2
Bifidus, Junior Bifidus, mleko HiPP Probiotyczne.

Podobnie jak w czasie trwania laktacji zmienia się skład mleka
kobiecego tak tez mleka modyfikowane różnią się między sobą
składem, zależnie od wieku dzieci dla których są przeznaczone.
Stosowane są u niemowląt, które dobrze tolerują białko mleka
krowiego i cukier mleczny- laktozę.

Mleko początkowe

Przeznaczone jest dla niemowląt w pierwszych 4 miesiącach
życia. Oznakowane jest cyfrą „1”. W mlekach początkowych
modyfikacja mleka krowiego polega na zmniejszeniu ilości i
zmianie jakości białka.

W Polsce stosowane są mleka początkowe z przewagą białek
serwatkowych. Dzięki temu białko to jest lepiej strawne.
Białka serwatkowe wpływają na szybsze opróżnienie żołądka,
co zapobiega ulewaniem. Zawartość białka w mleku
początkowym wynosi:

2,25- 3,0 g/100kcal, tj. 1,5- 2,0 g/100ml dla białka mleka
krowiego.

1,8- 3,0 g/100 kcal, tj. 1,2- 2,0 g/100ml dla białka częściowo
zhydrolizowanego.

Ilość węglowodanów w mleku początkowym wynosi 7-14
g/100 kcal. Głównym źródłem węglowodanów powinna być
laktoza. Zalecana zawartość tłuszczu waha się od 3,3-6,5
g/100kcal. Modyfikacja tłuszczu polega na dodaniu oleju lub
kilku olejów roślinnych. Niezbędny jest kwas linolowy z
rodziny n-6, który powinien dostarczać 3-6% energii. Dlatego
zleca się suplementowanie mleka początkowego kwasem
linolowy z rodziny L-6 w ilościach 300-1200mg/100kcal

Natomiast zawartość kwasu α- linolenowego z rodziny n-3 powinna
wynosić > 50 mg/100 kcal. Można dodawać długo łańcuchowe
wielonienasycone kwasy tłuszczowe. W takim przypadku ich zawartość
nie powinna przekraczać.

• 1% całkowitej zawartości tłuszczu dla n-3
• 2% całkowitej zawartości tłuszczu dla n-6 ( 1% całkowitej zawartości
tłuszczu dla kwasu arachidonowego)

Zawartość kwasu eikokozapentaenowego( 20:5 n-3) nie może
przekraczać zawartości kwasu dokozaheksaenowego ( 22:6 n-3).W
mleku początkowym około 50 % energii pochodzi z tłuszczu. Zalecenia
dotyczą także zwartości witamin i składników mineralnych. Zawartość
tauryny ma wynosić co najmniej 42 µmoli/100 kcal, a zawartość L-
karnityny co najmniej 7,5 µmoli/100 kcal. Mleko początkowe możę być
stosowane do końca pierwszego roku życia.

W Polsce zarejestrowane jest kilkanaście rodzajów mleka początkowego.

Są to:

• Bebiko 1
• Bebiko Omneo 1 – o właściwościach prebiotycznych zawiera
oligosacharydy stymulujące rozwój korzystnej mikroflory jelitowej,
wzmacniającej odporność organizmu zapobiegające zaparciom.

• Bebilon 1- o właściwościach prebiotycznych, wzbogacony w argininę
• Humana 1- z dodatkiem L- argininy i tryptofanu
• Humana 1 +- zawiera nieco więcej energii w porównaniu do innych
preparatów. Obok laktozy zawiera modyfikowaną skrobie i dekstryny.
Wskazana dla dzieci gorzej przybierających na wadze.

• Nan 1- wzbogacony w nukleotydy, które stymulują wzrost oraz syntezę
przeciw ciał. Wpływają korzystnie na funkcjonowanie przewodu
pokarmowego poprawiają wchłanianie żelaza, wykazują korzystne działanie
w profilaktyce biegunki

• HiPP 1 BIO
•enfamil PREMIUM 1- wzbogacony LCPUFA wspomagający rozwój mózgu i
ostrość widzenia oraz nukleotydy

Mleko następne

Oznaczone cyfrą 2 przeznaczone jest dla niemowląt od 5 miesiąca życia.
Modyfikacja w tym rodzaju mleka dotyczy tłuszczu, węglowodanów
białek, składników mineralnych. Modyfikacja białek polega na
zmniejszeniu jego ilości. Zmiana proporcji kazeiny do białek
serwatkowych nie jest konieczna ponieważ przewód pokarmowy i układ
wydalniczy u dziecka są coraz sprawniejsze. W mleku następnym dla
niemowląt powyżej 4 miesiąca życia tłuszcze dostarczają 35-50%
energii. Zaleca się suplementowanie mleka następnego w kwas linolowy
z rodziny n-6 w ilościach od 300mg/ 100 kcal. Laktoza powinna stanowić
istotną część węglowodanów ponieważ ma korzystny wpływ na rozwój
mikroflory jelitowej, zwiększa wchłanianie wapnia, magnezu, cynku,
reguluje łaknienie, zmniejsza ilośc wytwarzanej przez trzustkę insuliny.
Mleko modyfikowane do którego wprowadzono dodatek węglowodanów
złożonych w postaci skrobi lub mąki, zwyczajowo nazywa się mieszanka
mleczna. Stosowany kleik skrobiowy pochodzi z produktów zbożowych
bezglutenowych- ryżu, kukurydzy. Do zagęszczenia mieszanek
stosowany jest także kleik gryczany. Nie jest on w pełni bez glutenowy
gdyż może w nim znajdować w minimalnych ilościach gliadyna. Dodatek
kleiku wynosi 2,5g/100 ml mieszanki. Zmniejszone zostaje w tym mleku
stężenie sodu, potasu, chloru zwiększa się natomiast ilość wapnia,
żelaza, cynku, jodu. Żelazo chroni dziecko przed anemią i upośledzenie
czynności ośrodkowego układu nerwowego.

Mleko i mieszanki mleczne stosowane powyżej 4
miesiąca życia powinny być wzbogacone w żelazo –
minimum 0,7-1,0 mg żelaza w 100 ml mleka. Niedobór
cynku powoduje zaburzenia wzrostu, smaku, układu
odpornościowego oraz rozwoju psychoruchowego.

Dlatego też w diecie niemowlęcia nie może zabraknąć
tego pierwiastka. Źródłem cynku oprócz mleka
modyfikowanego jest mięso i żółtko jaja. Produkty
bogate w jod( sól jodowana, ryby) nie są zalecane w
żywieniu niemowląt, dlatego zachodzi konieczność jego
suplementowania. Większość mlek modyfikowanych ma
pełny zestaw witamin. Niekiedy jest potrzeba
uzupełniania witamy D3. W sprzedaży jest szeroki
asortyment mleka i mieszanek.

Mleko dla niemowląt poza wartością odżywczą, musi
spełaniać wiele różnych wymagań dotyczących:
czystości mikrobiologicznej, zawartości metali ciężkich,
azotanów, pestycydów, aflatoksyn, środków
konserwujących, barwników i innych.

Mleka i mieszanki:

• Bebiko 2,
• Bebiko Omneo 2,
• Bebiko 2R,
• Bebiko 2 GR,
• Bebilon 2,
• Enfamil Premium 2,
• HiPP 2 BIO,
• Humana 2,
• Humana 2 +,
• Nan 2,
• Nan 2 Bifidus,
•Nan 2 R,

Uwagi do schematu żywienia niemowląt,
które nie są karmione piersią

• Do końca czwartego miesiąca życia wyłącznym
pożywieniem niemowlęcia powinno być mleko
początkowe

• W piątym miesiącu mleko początkowe może być
zamienione na mleko następne. Wprowadzamy zupkę-
przecier jarzynowy, skrobane jabłko, soki owocowe,
warzywne

• W szóstym miesiącu dodajemy do zupy kleik
glutenowy oraz mięso gotowane w ilości 10 g;
wzbogaca się asortyment warzyw i owoców.

• W siódmym miesiącu wprowadza się mleko następne
z dodatkiem kaszki zbożowej z glutenem oraz mleko
następne z dodatkiem kleiku bezglutenowego. Zaleca
się podawanie ½ żóltka co 2 dzień do zupy jarzynowej,
kisiel mleczny, deser mleczno owocowy. Wobec bariery
jelitowej dziecka w pierwszym półroczu wywary
mięsne mogą działać alergizująco, dlatego zupkę na
wywarze z mięsa wprowadza się dopiero w siódmym
miesiącu. Zmienia się konsystencja i rozdrabnianie
potraw oraz sposób karmienia. Stopniowo
przechodzimy na

karmienie łyżeczką.

Wiek( miesią

ce)

Liczba posiłków i wielkość

porcji

Rodzaj posiłku

1

7x 90- 110 ml

Mleko początkowe

2

6x 110- 130 ml

Mleko początkowe

3

6x 130 ml

Mleko początkowe

4

6x 150 ml

Mleko początkowe

5

5x 180 ml

4x mleko początkowe
1x zupa przecier

jarzynowy
Skrobane jabłko lub

sok

Nowy schemat sztucznego żywienia niemowląt 2007

Wiek

(miesiąc)

Liczba

posiłków i

wielkość

porcji

Rodzaj posiłku

6

5x 180 ml

4x mleko początkowe
1x zupa- przecier jarzynowy z dodatkiem

kleiku (2-3 g kleiku/100ml) + 10 g

gotowanego mięsa
Przecier owocowy lub sok nie więcej niż

150 g

7

5x

1x 180 ml – mleko następne z dodatkiem

glutenowej kaszki 2- 3 g/ 100 ml
2x180 ml mleko następne z dodatkiem

bezglutenowego kleiku 2- 3 g/100 ml
1x 200 ml zupa jarzynowa z ½ żółtka co

drugi dzień i z gotowanym mięsem

codziennie (10g)
1x 150 g kaszka na mleku następnym lub

deser mleczno owocowy
Przecier owocowy lub sok nie więcej niż

150 g

Wiek( mi

esiące)

Liczba

posiłków i

wielkość

porcji

Rodzaj posiłku

8

5x

1x 180 ml mleko następne z dodatkiem kaszki

glutenowej 6g/100ml
2x 180 ml mleko następne z dodatkiem

bezglutenowego kleiku 6g/100ml
1x 200ml zupa- przecier jarzynowy z ½ żółtka co

drugi dzień i z gotowanym mięsem codziennie 10-

15 g
1x kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-

owocowy
Przecier owocowy lub sok nie więcej niż 150 g

9

5x

1x 200 ml mleko następne z dodatkiem kaszki

glutenowej
1x200 ml z dodatkiem kaszki bezglutenowej
1x 200 ml kaszka na mleku następnym
1x 200 ml zupa- przecier jarzynowy z dodatkiem ½

żółtka z gotowanym mięsem 10- 15 g
1x 150 g owoce lub kompot lub sok + biszkopt

10

4-5x

3x 220 ml mleczny posiłek łączony z produktami

zbożowymi np. mleko następne, kaszki mleczne,

niewielkie ilości pieczywa, biszkopty, sucharki,
1x zupka jarzynowa z kaszka glutenową
1x obiad jarzynka z gotowanym mięsem (15-20 g i ½

żółtka) z dodatkiem ziemniaka lub ryżu
Przecier owocowy, owoce, lub kompot lub sok

11-

12

4-5x

Posiłki jak w 10 miesiącu życia
Zmiana: wprowadzić całe jajko 3-4x w tygodniu
twarożek, kefir, jogurt, kilka razy w tygodniu

•

Od 9 miesiąca mięso zwiększa się do 15 gram, wprowadza się

biszkopt, owoce i kompot

• w 10 miesiącu życia dziecka do jadłospisu wprowadza się
niewielkie ilości pieczywa, sucharki, mięso zwiększa się do 20
gram. Obiad w postaci jarzynki z gotowanym mięsem i połową
żółtka zaleca się podawać z ziemniakiem lub ryżem. Można
wprowadzać owoce południowe. W 11, 12 miesiącu życia
żywienie wzbogaca się o twarożek, kefir, jogurt i całe jaja
podawane 3- 4 razy w tygodniu

• do 4 miesiąca życia podaje się posiłki o jednolitej konsystencji
• W 5 i 6 miesiąca potrawy powinny być przecierane, od 7-9
miesiąca grubiej rozdrobnione a od 10 miesiąca należy
umożliwić dziecku żucie.

POSIŁKI NIEMLECZNE

Mogą być przygotowywane ze świeżych warzyw i owoców, albo można
korzystać z gotowych przetworów dla dzieci przeznaczonych dla danego
wieku. Obecnie na rynku znajduję się bardzo szeroki asortyment
przetworów: mlecznych, mleczno -zbożowo-owocowych, zbożowych,
zbożowo-owocowych, zbożowo-warzywnych, warzywno- mięsnych,
warzywnych, owocowych, owocowo- warzywnych. Przetwory te sa
dopuszczone do sprzedaży za zezwoleniem Głównego Inspektora
Sanitarnego. Posiadają atest Instytutu Matki i Dziecka lub Instytutu
„Pomnika Centrum Zdrowia Dziecka”. Są one kontrolowane na zawartość
substancji szkodliwych: azotanów, azotynów, pestycydów, metali
ciężkich, szkodliwych dla zdrowia drobnoustrojów, pleśni. Szczególnie
poleca się przetwory ze znakiem EKO, tzn. że przetwory te są
przygotowywane z produktów o wysokiej jakości pochodzących z tak
zwanych upraw ekologicznych. Mięsa znajdujące się w przetworach są
wysoko gatunkowe: jest to mięso drobiowe ( z kurcząt, indyka), z królika,
cielęcina, wołowina. Są one wolne od hormonów i antybiotyków. Soki i
przeciery z owoców i warzyw produkowane są z surowców pochodzących
z upraw kontrolowanych. Są pasteryzowane bez dodatku środków
konserwujących, barwiących, aromatycznych, zagęszczających. Mogą
być wzbogacone witaminą c. Do produkcji soków i przecierów najczęściej
wykorzystuje się: jabłka, owoce jagodowe (maliny, truskawki) marchew,
dynię, morele, banany i owoce cytrusowe soki i przeciery z owoców
południowych mają zastosowanie dla dzieci dopiero od 10 miesiąca życia
ze względu na właściwości alergizujące.

Żywienie niemowląt mlekiem początkowym firma

Nestle

1-4 miesiąc

Charakterystyka produktu:

• modyfikowane mleko początkowe
ilość białka, identyczną jaka jest w mleku matki
wzbogacone w żelazo, które jest potrzebne do

budowy komórek krwi

• wzbogacone w nukleotydy obecne w mleku

matki

• wzbogacone w jod i selen, które wspomagają

prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny
niemowlęcia

• wzbogacone w wapń i witaminę D, które

wspomagają prawidłową budowę kości i zębów

• wzbogacone w mikroelementy i w 13 witamin

niezbędnych do prawidłowego rozwoju
niemowlęcia

• zawiera NNKT (niezbędne nienasycone kwasy

tłuszczowe), które zapewniają prawidłowy
rozwój mózgu i siatkówki oka

• bezglutenowe

• nie wymaga gotowania

• dostępny także w formie gotowej do spożycia

(płyn w buteleczkach 90 ml; dostępny w
niektórych aptekach)

Żywienie niemowląt mlekiem początkowym firma NUTRICIA 1-4
miesiąc

Charakterystyka produktu:

• Jest odpowiednie dla niemowląt w przypadku,
gdy nie jest karmione piersią lub, po uzgodnieniu
z lekarzem, jako uzupełnienie pokarmu
naturalnego
Zawiera opatentowaną kompozycję prebiotyków
NUTRICIA
Zawiera :

• Węglowodany- podstawowe źródło energii

• Nienasycone kwasy tłuszczowe- niezbędne do
prawidłowego rozwoju układu nerwowego,

• Odpowiednią kompozycję białka- najważniejszy
budulec małego organizmu,

• Kompozycję minerałów- niezbędne do
prawidłowego funkcjonowania organizmu

• Żelazo-  niezbędne do budowy komórek krwi
 dziecka,

• Wapń i fosfor- zapewnia prawidłową budowę
kości i zębów,

• Magnez- wpływa na prawidłową pracę układu
nerwowego i mięśniowego,

• Jod- niezbędny do produkcji hormonów tarczycy,

• Cynk- wpływa korzystnie na rozwój fizyczny,

• Kompozycję witamin,

• Nie zawiera glutenu,

• Nie wymaga gotowania.

Żywienie niemowląt mlekiem początkowym firma HiPP 1-4 miesiąc

Charakterystyka produktu:
Serwatka słodka z mleka częściowo
odmineralizowana, odtłuszczone
mleko, oleje roślinne, serwatka słodka
z mleka częściowo odmineralizowana
w proszku, laktoza, fosforan wapnia,
wodorotlenek wapnia, cytrynian
potasu, witamina C, chlorek wapnia,
chlorek potasu, mleczan żelazawy,
siarczan cynku, niacyna, kwas
pantotenowy, witamina E, witamina A,
siarczan miedzi, tiamina, witamina B6,
ryboflawina, jodan potasu, kwas
foliowy, witamina K, biotyna, witamina
D.
Nie zawiera cukru krystalicznego
Zbliżone do wzorca mleka matki -
zawiera białko adaptowane
Zawiera wyłącznie laktozę
Wzbogacone w żelazo
Wyprodukowane ze składników
ekologicznych - BIO
Nie zawiera glutenu*
Lekkostrawne

Żywienie niemowląt mlekiem początkowym firma
Humana 1-4 miesiąc

Składniki:

Odtłuszczone mleko w proszku,
odmineralizowana serwatka w
proszku, oleje roślinne, laktoza,
węglan wapnia, emulgator: lecytyna
sojowa, cytrynian potasu, cytrynian
sodu, chlorek sodu, chlorek potasu,
wit. C, L-arginina, węglan magnezu,
tauryna, L-tryptofan, mleczan
żelazawy, wit. E, tlenek cynku,
niacyna, kwas pantotenowy, wit. A,
siarczan miedzi, siarczan manganu,
wit. B6 , wit. B1 (tiamina), jodek
potasu, folacyna, wit. K1 , wit. D3 ,
biotyna.

zawiera adaptowane białko
nie zawiera sacharozy
zawiera tylko laktozę
wzbogacona w żelazo
nie zawiera glutenu

Żywienie niemowląt mlekiem następnym firma Nestle. Powyżej 4
miesiąca.

Charakterystyka produktu:

modyfikowane mleko następne
wzbogacone w żelazo, które jest
potrzebne do budowy komórek krwi
wzbogacone w jod, który wspomaga
prawidłowy rozwój fizyczny i
psychiczny niemowlęcia
wzbogacone w wapń i witaminę D,
które wspomagają prawidłową budowę
kości i zębów
wzbogacone w mikroelementy i w 13
witamin niezbędnych do prawidłowego
rozwoju niemowlęcia
zawiera NNKT (niezbędne nienasycone
kwasy tłuszczowe), które zapewniają
prawidłowy rozwój mózgu i siatkówki
oka
bezglutenowe
nie wymaga gotowania

Żywienie niemowląt mlekiem następnym firma Nutricia. Powyżej 4
miesiąca.

Składniki:

 

Węglowodany- podstawowe źródło energii

Nienasycone kwasy tłuszczowe- niezbędne
do prawidłowego rozwoju układu
nerwowego,
Odpowiednią kompozycję białka-
najważniejszy budulec małego organizmu,
Kompozycję minerałów- niezbędne do
prawidłowego funkcjonowania organizmu
Żelazo- zapobiega anemii u dziecka
Wapń i fosfor- zapewnia prawidłową
budowę kości i zębów Magnez- wpływa na
prawidłową pracę układu nerwowego i
mięśniowego
Jod- niezbędny do produkcji hormonów
tarczycy
Cynk- wpływa korzystnie na rozwój fizyczny
Kompozycję witamin- biorą udział we
wszystkich istotnych procesach życiowych
Wit. A- wspomaga wzrost komórek i tkanek
Wit. D- zapewnia prawidłowy rozwój kości i
zębów
Wit. C- ułatwia wchłanianie żelaza
Wit. E- wpływa na prawidłowe
funkcjonowanie układu     

Żywienie niemowląt mlekiem następnym firma Hipp. Powyżej 4
miesiąca

Składniki:
Serwatka słodka z mleka częściowo
odmineralizowana, odtłuszczone mleko,
oleje roślinne, serwatka słodka z mleka
częściowo odmineralizowana w proszku,
skrobia, laktoza, fosforan wapnia, chlorek
wapnia, witamina C, wodorotlenek wapnia,
mleczan żelazawy, siarczan cynku,
witamina E, siarczan miedzi, witamina A,
jodan potasu, witamina D.
składnik z rolnictwa ekologicznego
Dla bezpiecznego i zdrowego żywienia
Twojego dziecka:
- Nie zawiera cukru krystalicznego
- Zbliżone do wzorca mleka matki- zawiera
białko adaptowane
- Wzbogacone w żelazo
- Zawiera naturalnie występujące witaminy
z grupy B
- Wyprodukowane ze składników
ekologicznych- BIO
- Nie zawiera glutenu*
- Lekkostrawne
- Sycące- idealne na etapie wprowadzania
produktów uzupełniających

Żywienie niemowląt mlekiem następnym firma Humana. Powyżej 4
miesiąca

Modyfikowane mleko następne dla
zdrowych niemowląt powyżej
czwartego miesiąca życia

Zawiera adaptowane białko
nie zawiera sacharozy, fruktozy
wzbogacona w żelazo
nie zawiera glutenu

Kaszka firmy Nestle od 5 miesiąca.

Charakterystyka produktu:

• bezglutenowy produkt zbożowy

• zawiera naturalne puree
malinowe

• wzbogacone w żelazo, które jest
potrzebne do budowy komórek
krwi

• wzbogacona w wapń i witaminę
D - zapewnia prawidłową budowę
kości i zębów

• wzbogacona w witaminy
niezbędne do prawidłowego
rozwoju dziecka
nie wymaga gotowania

•stanowi półpłynny składnik diety
urozmaicenie diety dziecka
przygotowywać na mleku
modyfikowanym, np. NAN2, lub na
preparacie mlekozastepczym
może być stosowana w diecie
bezglutenowej (celiakia)

Kleik firmy Nestle od 5 miesiąca

Charakterystyka produktu:

• bezglutenowy produkt zbożowy

• nie wymaga gotowania

• stanowi półpłynny składnik diety
przygotowywać na mleku
modyfikowanym np. NAN 2 lub na
preparacie mlekozastepczym
można stosować do zagęszczania
zupek jarzynowych
może być stosowany w diecie
bezglutenowej (celiakia)

Kaszka i kleik firmy Nutricia

Składniki:

• Witaminy znajdujące się w składzie kaszki, to
m.in.:
C - ułatwia wchłanianie żelaza i zapobiega
infekcjom,
E - wpływa na prawidłowe funkcjonowanie
układu nerwowego i krwionośnego,
B1 - konieczna dla prawidłowego
funkcjonowania układu nerwowego, bierze
udział w przemianie węglowodanów, tłuszczów
i białek w energię
B6 – bierze udział w procesach metabolicznych
organizmu, zapewnia prawidłowe
funkcjonowanie układu nerwowego,
A – wpływa na dobry wzrok, potrzebna do
rozwoju kości i zębów, decyduje o prawidłowym
wzroście,
B9 - kwas foliowy – bierze udział w procesie
tworzenia się czerwonych ciałek krwi,
D3 - ułatwia wchłanianie wapnia,
K1 - bierze udział w procesie krzepnięcia krwi.
Kaszka wzbogacona została także w składniki
mineralne: jod, cynk, sód, żelazo, wapń

Składniki:

Modyfikowane mleko następne 30% (serwatka
słodka z mleka częściowo odmineralizowana w
proszku, odtłuszczone mleko w proszku, olej
roślinny, witamina C, dwufosforan żelazowy,
witamina E, siarczan cynku, witamina A, jodan
potasu, witamina D), mąka ryżowa 22%,
maltodekstryna, mąka kukurydziana 19%,
odtłuszczone mleko w proszku, glukoza, fruktoza,
suszone brzoskwinie w proszku 1,5%, suszone
morele w proszku 0,8%, węglan wapnia, naturalny
aromat morelowy, probiotyczne kultury bakterii
kwasu mlekowego, dwufosforan żelazowy,
tiamina, witamina A, witamina D.
Dla bezpiecznego i zdrowego żywienia
Twojego dziecka:
- nie zawiera glutenu
- probiotyczny
- bez dodatku cukru krystalicznego
- cukry z owoców, cukier gronowy i cukier
owocowy
- zawiera modyfikowane mleko następne,
dostosowane do wieku dziecka
- wzbogacony w wapń, żelazo i jod
- zawiera ważne witaminy
- lekkostrawny
- stanowi sycący posiłek
- bez substancji konserwujących**
- bez syntetycznych aromatów**

Kleik mleczno-ryżowy Brzoskwinie-Morele firmy HiPP

Dania firma Gerber

Charakterystyka produktu:

Wszystkie środki spożywcze
specjalnego przeznaczenia
żywieniowego dla niemowląt i
małych dzieci zgodnie z
przepisami prawa nie zawierają:
konserwantów, barwników,
dodatków smakowych.
Bez dodatku soli.
Bez dodatku cukru. Zawiera
naturalnie występujące cukry.
Nie zawiera białka mleka
krowiego i laktozy.
Nie zawiera masła.
Produkt bezglutenowy.

Dania firmy Nutricia

Charakterystyka
produktu:

idealnie gładka konsystencja
skład dostosowany do
potrzeb dziecka

nie zawiera mleka
nie zawiera laktozy
produkt bezglutenowy
bez konserwantów,
sztucznych barwników i
dodatków smakowych

Skład:

ziemniaki, szpinak, woda,
sok jabłkowy, ryż, olej
kukurydziany.          

Dania firmy HiPP

Składniki:
Woda, ziemniaki 26,3%, pomidory
14,5%, ryż gotowany, mięso z
kurczaka 8,4%, cebula, olej
kukurydziany, sól jodowana, pieprz
biały, kminek

Dla bezpiecznego i zdrowego
żywienia Twojego dziecka:
- dodatek soli jodowanej pomaga
pokryć dzienne zapotrzebowanie na
jod, ważny dla prawidłowego
funkcjonowania tarczycy.
- bez dodatku zagęstników
- po rozwarstwieniu wymieszać
- bez dodatku substancji
aromatycznych
- bez dodatku barwników*
- bez substancji konserwujących*
- bez dodatku białka mleka
- normalizuje stolce
- nie zawiera glutenu

Owoce, desery i soki firmy Gerber

Składniki:
jabłka (93%), sok z
owoców dzikiej róży
(7%), witamina C

Wartość odżywcza
100 g produktu:

Wartość

energetyczna

218 kJ / 52

kcal

Białko

0,5 g

Węglowodany 12,0 g
w tym cukry

9,2 g

tłuszcz

0,2 g

W tym kwasy

tł. nasycone

< 0,2 g

Błonnik

pokarmowy

2,3 g

sód

< 0,01 g

Witamina C

Min. 20 mg

(80%

RDA*)

Składniki:
sok jabłkowy
(100%), witamina
C

Deser

Składniki:
banany
(43%),
woda,
jabłka
(15%), sok
ananasowy
, skrobia
kukurydzia
na, sok
cytrynowy,
witamina C

sok

owoce