Etyka urzędnicza

Etyka urzędnicza

Maciej St. Zięba

Maciej St. Zięba

[e-mail]

[e-mail]

http://www.kul.pl/maciej.st.zieba

http://www.kul.pl/maciej.st.zieba

etyka urzędnicza - 1

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

2

2

Podstawy kształcenia

Podstawy kształcenia

etycznego

etycznego

Dlaczego potrzebujemy zachowań

Dlaczego potrzebujemy zachowań

zgodnych z etyką?

zgodnych z etyką?

Być urzędnikiem z przekonania,

Być urzędnikiem z przekonania,

nie z przymusu!

nie z przymusu!



Studium przypadku a teoria etyczna

Studium przypadku a teoria etyczna



Etyczna analiza podejmowania decyzji

Etyczna analiza podejmowania decyzji

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

3

3

Czym etyka nie jest?

Czym etyka nie jest?



Etyka to nie religia

Etyka to nie religia



Etyka to nie przestrzeganie prawa

Etyka to nie przestrzeganie prawa



Etyka to nie przestrzeganie norm

Etyka to nie przestrzeganie norm

akceptowanych w danej kulturze

akceptowanych w danej kulturze



Etyka to nie nauka ścisła czy

Etyka to nie nauka ścisła czy

społeczna

społeczna



Etyka to nie uczucia

Etyka to nie uczucia

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

4

4

Etyka

Etyka

Nauka o moralności: o wartościach wcielanych

Nauka o moralności: o wartościach wcielanych

przez

przez

człowieka

człowieka

w relacjach z innymi

w relacjach z innymi

ludźmi

ludźmi

(w społeczeństwie).

(w społeczeństwie).

Celem etyki jest człowiek (osoba ludzka):

Celem etyki jest człowiek (osoba ludzka):

przez człowieka, w człowieku, dla człowieka.

przez człowieka, w człowieku, dla człowieka.

Moralność - to postępowanie zgodnie z wyznawanymi normami.

Moralność - to postępowanie zgodnie z wyznawanymi normami.

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

5

5

Normy

Normy



zdania głoszące ważność pewnych

zdania głoszące ważność pewnych

wartości a niedopuszczalność innych

wartości a niedopuszczalność innych



układ norm tworzy lub odzwierciedla

układ norm tworzy lub odzwierciedla

wyznawaną hierarchię wartości

wyznawaną hierarchię wartości

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

6

6

Wartość

Wartość



to, co ważne

to, co ważne



rzecz cenna

rzecz cenna



coś, co jest przedmiotem pożądania

coś, co jest przedmiotem pożądania



przedmiot dążenia

przedmiot dążenia



preferowany sposób zachowania

preferowany sposób zachowania

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

7

7

Wartości

Wartości

przykłady:

przykłady:

piękno, prawda, dobro, życie, Bóg, rodzina,

piękno, prawda, dobro, życie, Bóg, rodzina,

pokój, ojczyzna, sprawiedliwość, równość,

pokój, ojczyzna, sprawiedliwość, równość,

wolność, braterstwo, szczęście, godność,

wolność, braterstwo, szczęście, godność,

honor, mi

honor, mi

ł

ł

ość, przyjaźń, sukces, harmonia,

ość, przyjaźń, sukces, harmonia,

dom, rodzina, kariera zawodowa,

dom, rodzina, kariera zawodowa,

powodzenie materialne, sława, poczucie

powodzenie materialne, sława, poczucie

spełnienia, spokój osobisty, bezstronność,

spełnienia, spokój osobisty, bezstronność,

solidność, rzetelność, punktualność i in.

solidność, rzetelność, punktualność i in.

wartości materialne i duchowe

wartości materialne i duchowe

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

8

8

Wartości

Wartości



osobisty a społeczny (grupowy) system

osobisty a społeczny (grupowy) system

wartości

wartości



wartości zinternalizowane a deklarowane

wartości zinternalizowane a deklarowane



wartości ważniejsze (pierwszorzędne) i

wartości ważniejsze (pierwszorzędne) i

drugorzędne

drugorzędne



moralność - to postępowanie zgodnie z

moralność - to postępowanie zgodnie z

wyznawanymi normami

wyznawanymi normami

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

9

9

Formy wyrażania norm

Formy wyrażania norm



Zdania powinnościowe - głoszą ważność pewnych

Zdania powinnościowe - głoszą ważność pewnych

wartości, jako stanów pożądanych, a niedopuszczalność

wartości, jako stanów pożądanych, a niedopuszczalność

innych (forma perswazji):

innych (forma perswazji):



Urzędnik powinien zachowywać się bez zarzutu w pracy i poza

Urzędnik powinien zachowywać się bez zarzutu w pracy i poza

nią.

nią.



Urzędnik nie powinien dopuścić do sytuacji, w której można

Urzędnik nie powinien dopuścić do sytuacji, w której można

mu coś zarzucić.

mu coś zarzucić.



Zdania kategoryczne – podobne do zdań opisowych i

Zdania kategoryczne – podobne do zdań opisowych i

norm prawnych: wyrażają stany pożądane lub

norm prawnych: wyrażają stany pożądane lub

niepożądane tak, jak gdyby stosowanie się do nich

niepożądane tak, jak gdyby stosowanie się do nich

powszechnie miało miejsce; w ten sposób wykluczają

powszechnie miało miejsce; w ten sposób wykluczają

odstępstwo od reguły:

odstępstwo od reguły:



Urzędnik zachowuje się bez zarzutu w pracy i poza nią.

Urzędnik zachowuje się bez zarzutu w pracy i poza nią.



Urzędnik nie dopuszcza do sytuacji, w której można mu coś

Urzędnik nie dopuszcza do sytuacji, w której można mu coś

zarzucić.

zarzucić.

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

10

10

Złota reguła

Złota reguła



Postępuj tak, jak byś chciał(a), by inni

Postępuj tak, jak byś chciał(a), by inni

postępowali wobec ciebie

postępowali wobec ciebie



Unikaj takiego postępowania, jakiego

Unikaj takiego postępowania, jakiego

sam nie chciał(a)byś zaznawać

sam nie chciał(a)byś zaznawać

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

11

11

Anomia

Anomia

albo

albo

demoralizacja

demoralizacja

To nie: brak wartości i norm

To nie: brak wartości i norm

określających, co jest słuszne (nihilizm).

określających, co jest słuszne (nihilizm).

Tylko: istnienie obok wyznawanych norm

Tylko: istnienie obok wyznawanych norm

moralnych innych przekonań

moralnych innych przekonań

(„usprawiedliwień”), które

(„usprawiedliwień”), które

„neutralizują” oddziaływanie samych

„neutralizują” oddziaływanie samych

norm na nasze zachowanie.

norm na nasze zachowanie.

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

12

12

Usprawiedliwienie

Usprawiedliwienie

Wiarygodne (dla mnie) uzasadnienie

Wiarygodne (dla mnie) uzasadnienie

usuwające dysonans godnościowy -

usuwające dysonans godnościowy -

sprzeczność pomiędzy tym, co

sprzeczność pomiędzy tym, co

wyznaję („jaki chcę być i myślę, że

wyznaję („jaki chcę być i myślę, że

jestem”) a tym, co w danej sytuacji

jestem”) a tym, co w danej sytuacji

robię - pozwalające postąpić w dany

robię - pozwalające postąpić w dany

sposób bez naruszenia dobrego

sposób bez naruszenia dobrego

mniemania o sobie.

mniemania o sobie.

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

13

13

Źródła usprawiedliwień

Źródła usprawiedliwień



Racjonalizacja (wewnętrzne

Racjonalizacja (wewnętrzne

„uzgadnianie ze sobą”) - szukanie

„uzgadnianie ze sobą”) - szukanie

aspektów sytuacji pozwalających uznać

aspektów sytuacji pozwalających uznać

wyznawaną rację za ‘pozorną’ w danej

wyznawaną rację za ‘pozorną’ w danej

sytuacji (=samooszukiwanie się)

sytuacji (=samooszukiwanie się)



Uzgadnianie społeczne - poprzez dialog

Uzgadnianie społeczne - poprzez dialog

racjonalizujący lub praktykę / zwyczaje

racjonalizujący lub praktykę / zwyczaje

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

14

14

Usprawiedliwienia:

Usprawiedliwienia:

przykłady

przykłady



„

„

wszyscy przecież tak robią”

wszyscy przecież tak robią”



„

„

tak już jest”, „takie jest życie”

tak już jest”, „takie jest życie”



„

„

ale nic nie można poradzić”

ale nic nie można poradzić”



„

„

w zasadzie to nic takiego”

w zasadzie to nic takiego”



„

„

inni to dopiero postępują...”

inni to dopiero postępują...”



„

„

a ci na górze, to jaki dają przykład?”

a ci na górze, to jaki dają przykład?”



„

„

w naszym zawodzie jest taki zwyczaj...”

w naszym zawodzie jest taki zwyczaj...”

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

15

15

Typy anomii

Typy anomii



Anomia indywidualna (osobista)

Anomia indywidualna (osobista)



sytuacyjna

sytuacyjna



uogólniona

uogólniona



Anomia społeczna (podkultury

Anomia społeczna (podkultury

usprawiedliwień)

usprawiedliwień)

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

16

16

Anomia osobista

Anomia osobista

Wskaźniki:

Wskaźniki:



liczba subiektywnie wiarygodnych

liczba subiektywnie wiarygodnych

usprawiedliwień

usprawiedliwień



poziom ich wiarygodności

poziom ich wiarygodności



zakres stosowalności w różnych

zakres stosowalności w różnych

sytuacjach

sytuacjach

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

17

17

Anomia społeczna

Anomia społeczna



proces grupowego uzgadniania

proces grupowego uzgadniania

usprawiedliwień

usprawiedliwień



rezultat: wiarygodne

rezultat: wiarygodne

usprawiedliwienia obowiązujące w

usprawiedliwienia obowiązujące w

danej grupie: normy, przekonania,

danej grupie: normy, przekonania,

obyczaje

obyczaje

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

18

18

Sektorowość anomii

Sektorowość anomii



usprawiedliwienia działają tylko w

usprawiedliwienia działają tylko w

takich sytuacjach, dla jakich zostały

takich sytuacjach, dla jakich zostały

uzgodnione

uzgodnione



dotyczy to zarówno anomii osobistej,

dotyczy to zarówno anomii osobistej,

jak i społecznej

jak i społecznej

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

19

19

Dwa główne źródła anomii

Dwa główne źródła anomii



Pokusa

Pokusa



Upokorzenie

Upokorzenie

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

20

20

Film „Dylematy”

Film „Dylematy”

wg projektu Marka Kosewskiego i in.

wg projektu Marka Kosewskiego i in.

lub:

lub:



Marek Kosewski:

Marek Kosewski:

Kiedy urzędnicy naruszają

Kiedy urzędnicy naruszają

wartości moralne i jak można to

wartości moralne i jak można to

ograniczać?

ograniczać?

(„Służba Cywilna” nr 3, jesień-

(„Służba Cywilna” nr 3, jesień-

zima 2001/2002, s. 9-22),

zima 2001/2002, s. 9-22),

http://antykorupcja.edu.pl/index.php?

http://antykorupcja.edu.pl/index.php?

mnu=12&app=docs&action=get&iid=364

mnu=12&app=docs&action=get&iid=364

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

21

21

Dylemat etyczny

Dylemat etyczny

Sytuacja, w której osoba podejmująca

Sytuacja, w której osoba podejmująca

decyzję musi dokonać wyboru, stojąc przed:

decyzję musi dokonać wyboru, stojąc przed:



znaczącym konfliktem wartości pomiędzy

znaczącym konfliktem wartości pomiędzy

różnymi interesami

różnymi interesami



rzeczywistymi alternatywami, które wydają

rzeczywistymi alternatywami, które wydają

się równie usprawiedliwione

się równie usprawiedliwione



istotnymi konsekwencjami dla różnych

istotnymi konsekwencjami dla różnych

interesariuszy

interesariuszy

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

22

22

Dylemat etyczne

Dylemat etyczne

Konflikt wartości - wydaje się, że każde

Konflikt wartości - wydaje się, że każde

działanie, jakie podejmiemy, niszczy

działanie, jakie podejmiemy, niszczy

(narusza) pewną wartość

(narusza) pewną wartość



etycznie błędne podejście: „zasada

etycznie błędne podejście: „zasada

mniejszego zła”

mniejszego zła”



etycznie dobre podejście: „zasada

etycznie dobre podejście: „zasada

większego dobra”

większego dobra”

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

23

23

Wartość nadrzędna

Wartość nadrzędna

i podrzędne

i podrzędne

Bez ustalonej hierarchii wartości

Bez ustalonej hierarchii wartości

trudno mówić o łatwym, świadomym

trudno mówić o łatwym, świadomym

wyborze większego dobra.

wyborze większego dobra.

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

24

24

Hierarchia wartości

Hierarchia wartości

Przykład – indyjska:

Przykład – indyjska:

- niekrzywdzenie

- niekrzywdzenie

- prawda

- prawda

- bezinteresowność

- bezinteresowność

- skromność i szacunek

- skromność i szacunek

- roztropność

- roztropność

- życzliwość

- życzliwość

- cierpliwość

- cierpliwość

- brak przywiązania i rutyny

- brak przywiązania i rutyny

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

25

25

Konflikt interesów w

Konflikt interesów w

administracji

administracji

Pełnienie przez osobę publiczną, albo

Pełnienie przez osobę publiczną, albo

członków jej najbliższej rodziny, funkcji

członków jej najbliższej rodziny, funkcji

lub utrzymywanie kontaktów o

lub utrzymywanie kontaktów o

charakterze prywatnym, które mogą

charakterze prywatnym, które mogą

wpływać na treść urzędowych zachowań

wpływać na treść urzędowych zachowań

w sposób rodzący wątpliwość co do ich

w sposób rodzący wątpliwość co do ich

bezstronności.

bezstronności.

Prof. A. Z. Kamiński

Prof. A. Z. Kamiński

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

26

26

Rozpoznawanie konfliktu

Rozpoznawanie konfliktu

interesów

interesów



Interesy finansowe (ekonomiczne)

Interesy finansowe (ekonomiczne)

bezpośrednie

bezpośrednie



Powiązania ze środowiskami gospodarczymi,

Powiązania ze środowiskami gospodarczymi,

stowarzyszeniami

stowarzyszeniami



Powiązania z partiami, związkami zawodowymi,

Powiązania z partiami, związkami zawodowymi,

grupami nacisku

grupami nacisku



Zobowiązania w stosunku do rodziny,

Zobowiązania w stosunku do rodziny,

środowiska, itp.

środowiska, itp.

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

27

27

Korupcja

Korupcja

Żądanie, proponowanie, wręczanie lub

Żądanie, proponowanie, wręczanie lub

przyjmowanie, bezpośrednio lub pośrednio,

przyjmowanie, bezpośrednio lub pośrednio,

łapówki lub jakiejkolwiek innej nienależnej

łapówki lub jakiejkolwiek innej nienależnej

korzyści - materialnej lub osobistej - lub jej

korzyści - materialnej lub osobistej - lub jej

obietnicy, co wypacza prawidłowe wykonanie

obietnicy, co wypacza prawidłowe wykonanie

jakiegokolwiek obowiązku lub inne zachowanie

jakiegokolwiek obowiązku lub inne zachowanie

wymagane od osoby otrzymującej nienależną

wymagane od osoby otrzymującej nienależną

korzyść.

korzyść.

(Cywilnoprawna Konwencja o Korupcji

(Cywilnoprawna Konwencja o Korupcji

sporządzona w Strasburgu, 9 listopada 1991 r.)

sporządzona w Strasburgu, 9 listopada 1991 r.)

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

28

28

Podarunek (GIFT)

Podarunek (GIFT)



Genuine

Genuine

– czy podarunek jest prawdziwym

– czy podarunek jest prawdziwym

podziękowaniem?

podziękowaniem?



Independent

Independent

– czy jego przyjęcie poświęca

– czy jego przyjęcie poświęca

niezależność?

niezależność?



Free

Free

– czy jest wolny od przyszłych

– czy jest wolny od przyszłych

zobowiązań?

zobowiązań?



Transparent

Transparent

– czy zda test światła

– czy zda test światła

słonecznego?

słonecznego?

(Marcin Walecki)

(Marcin Walecki)

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

29

29

Przykładowa analiza

Przykładowa analiza

sytuacje mogące rodzić podejrzenie o

sytuacje mogące rodzić podejrzenie o

konflikt interesów

konflikt interesów

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

30

30

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

31

31

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

32

32

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

33

33

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

34

34

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

35

35

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

36

36

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

37

37

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

38

38

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

39

39

Modele podejmowania

Modele podejmowania

decyzji etycznych

decyzji etycznych



Metoda „listy sprawdzającej” (D. Wallace i

Metoda „listy sprawdzającej” (D. Wallace i

J. Pekel)

J. Pekel)



Metoda „10-stopniowa” (D. Wallace)

Metoda „10-stopniowa” (D. Wallace)



Metoda „12 pytań” (L.L. Nash)

Metoda „12 pytań” (L.L. Nash)



Metoda „w 6 krokach” (R. Lingard)

Metoda „w 6 krokach” (R. Lingard)

http://www.managementhelp.org/ethics/ethxgde.htm

http://www.managementhelp.org/ethics/ethxgde.htm

http://www.ecs.csun.edu/~rlingard/COMP450/cs450edm/index.htm

http://www.ecs.csun.edu/~rlingard/COMP450/cs450edm/index.htm

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

40

40

Metoda w 6 krokach

Metoda w 6 krokach



Uświadomienie sobie problemu

Uświadomienie sobie problemu



Szczegółowa analiza problemu

Szczegółowa analiza problemu



Propozycja listy działań

Propozycja listy działań



Wybór działania

Wybór działania



Wprowadzenie działania w życie

Wprowadzenie działania w życie



Ocena wyboru

Ocena wyboru

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

41

41

Procedury BEST Procesu

Procedury BEST Procesu

Lizbońskiego

Lizbońskiego

1.

1.

Identyfikacja

Identyfikacja

problemu

problemu

2.

2.

Definiowanie

Definiowanie

3.

3.

Wykonanie

Wykonanie

4.

4.

Adaptacja

Adaptacja

5.

5.

Monitoring

Monitoring

1.

1.

Identyfikacja

Identyfikacja

problemu

problemu

2.

2.

....

....

1

4

5

2

3

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

42

42

„

„

Lista sprawdzająca”

Lista sprawdzająca”



Ćwiczenie:

Ćwiczenie:



Przypadek Wu

Przypadek Wu



Przypadek Marii Eleny

Przypadek Marii Eleny

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

43

43

„

„

Wskazywana jako znamię naszych czasów

Wskazywana jako znamię naszych czasów

potrzeba powoływania coraz to nowych

potrzeba powoływania coraz to nowych

działów etyki zawodowej, jak gdyby w sugestii,

działów etyki zawodowej, jak gdyby w sugestii,

że pewne zawody czy funkcje społeczne mają

że pewne zawody czy funkcje społeczne mają

tak wyjątkowy charakter, że obowiązują w nich

tak wyjątkowy charakter, że obowiązują w nich

inne wartości i normy, niż w etyce ogólnej,

inne wartości i normy, niż w etyce ogólnej,

powszechnej, skierowanej do wszystkich, jest

powszechnej, skierowanej do wszystkich, jest

dowodem upadku etyki w ogóle, niskiego

dowodem upadku etyki w ogóle, niskiego

poziomu moralności społeczeństwa.”

poziomu moralności społeczeństwa.”

Mario Bunge,

Mario Bunge,

Treatise on Elementar Philosophy: 3. Ethics

Treatise on Elementar Philosophy: 3. Ethics

Etyka szczegółowa

Etyka szczegółowa

Inaczej: etyka praktyczna lub etyka stosowana,

Inaczej: etyka praktyczna lub etyka stosowana,

etyka zawodowa

etyka zawodowa

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

44

44

Etyka zawodowa

Etyka zawodowa

Dział etyki szczegółowej związany z wykonywaną

Dział etyki szczegółowej związany z wykonywaną

pracą lub funkcją społeczną, powołaniem. Dotyczy

pracą lub funkcją społeczną, powołaniem. Dotyczy

pewnej grupy i jej szczególnych zadań, uprawnień.

pewnej grupy i jej szczególnych zadań, uprawnień.

Etyka urzędnicza

Etyka urzędnicza

Etyka administracji publicznej, wypływająca m.in.

Etyka administracji publicznej, wypływająca m.in.

z „prawa do dobrej administracji”. – Zastępowanie

z „prawa do dobrej administracji”. – Zastępowanie

postawy władczej – usługową, a ostatecznie –

postawy władczej – usługową, a ostatecznie –

partnerską („oświadczenia zamiast zaświadczeń”),

partnerską („oświadczenia zamiast zaświadczeń”),

w miarę wzrostu świadomości prawnej obywateli.

w miarę wzrostu świadomości prawnej obywateli.

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

45

45

Potrzeba etyki urzędniczej

Potrzeba etyki urzędniczej



Nie wystarczy być dobrym (moralnie żyjącym)

Nie wystarczy być dobrym (moralnie żyjącym)

człowiekiem, by być dobrym urzędnikiem

człowiekiem, by być dobrym urzędnikiem

(postępującym etycznie w sytuacjach

(postępującym etycznie w sytuacjach

dylematów właściwych dla funkcji urzędniczej)

dylematów właściwych dla funkcji urzędniczej)

– potrzeba też wskazań specyficznych dla

– potrzeba też wskazań specyficznych dla

urzędników.

urzędników.



Nie wystarczy przestrzeganie prawa oraz

Nie wystarczy przestrzeganie prawa oraz

kodeksu etyki urzędniczej, by potrafić

kodeksu etyki urzędniczej, by potrafić

rozwiązać każdy dylemat etyczny stojący przed

rozwiązać każdy dylemat etyczny stojący przed

urzędnikiem – potrzeba też ogólnej podstawy

urzędnikiem – potrzeba też ogólnej podstawy

etycznej.

etycznej.

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

46

46

Czym jest etyka zawodowa

Czym jest etyka zawodowa



Rzeczywiste procesy i wyniki (nie:

Rzeczywiste procesy i wyniki (nie:

moralizowanie)

moralizowanie)



Tworzenie właściwego ładu (nie: tylko

Tworzenie właściwego ładu (nie: tylko

zwalczanie korupcji itp. sankcje)

zwalczanie korupcji itp. sankcje)



Rozwój i promocja specyficznych

Rozwój i promocja specyficznych

wartości (nie: środki egzekwowania

wartości (nie: środki egzekwowania

prawa)

prawa)

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

47

47

Kształtowanie się etyki

Kształtowanie się etyki

zawodowej

zawodowej

Ocena

Ocena

ryzyka

ryzyka

Ocena

Ocena

ryzyka

ryzyka

Upraszczanie

Upraszczanie

procedur

procedur

Upraszczanie

Upraszczanie

procedur

procedur

Nadzór

Nadzór

i kontrola

i kontrola

Nadzór

Nadzór

i kontrola

i kontrola

Zarządzanie

Zarządzanie

zasobami

zasobami

ludzkimi

ludzkimi

Zarządzanie

Zarządzanie

zasobami

zasobami

ludzkimi

ludzkimi

Wartości

Wartości

podstawowe

podstawowe

i standardy

i standardy

Wartości

Wartości

podstawowe

podstawowe

i standardy

i standardy

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

48

48

Elementy etyki zawodowej

Elementy etyki zawodowej



Etyka pracy

Etyka pracy



Etyka zarządzania

Etyka zarządzania



Etyka własności

Etyka własności



Etyka stosunku do klienta

Etyka stosunku do klienta



Etyka samorozwoju

Etyka samorozwoju

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

49

49

Trzy podejścia do stosunku

Trzy podejścia do stosunku

etyki i prawa

etyki i prawa



model „nadreński” (francusko-niemiecki) -

model „nadreński” (francusko-niemiecki) -

socjalno-legalistyczny [

socjalno-legalistyczny [

Kodeksy procedur/

Kodeksy procedur/

/postępowania w formie ustaw

/postępowania w formie ustaw

] – hard law

] – hard law



model „anglosaski” – kontraktowo-

model „anglosaski” – kontraktowo-

indywidualistyczny - [

indywidualistyczny - [

Wewnątrzzakładowe

Wewnątrzzakładowe

kodeksy etyki, precedensy

kodeksy etyki, precedensy

] – soft law obok

] – soft law obok

hard law

hard law



model postkonfucjański (dalekowschodni) –

model postkonfucjański (dalekowschodni) –

rodzinno-etosowy [

rodzinno-etosowy [

Poczucie lojalności i

Poczucie lojalności i

honor; tradycja i obyczaj

honor; tradycja i obyczaj

] – soft law

] – soft law

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

50

50

Źródła kodeksów etyki

Źródła kodeksów etyki

w administracji

w administracji

Praktyka biznesu (zwłaszcza dbałość o obraz

Praktyka biznesu (zwłaszcza dbałość o obraz

zewnętrzny – „PR” = public relations)

zewnętrzny – „PR” = public relations)

Odpowiedzialność obok wolnej konkurencji

Odpowiedzialność obok wolnej konkurencji

Etyka biznesu (51-58)

Etyka biznesu (51-58)

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

51

51

Zasady Okrągłego Stołu w

Zasady Okrągłego Stołu w

Caux (1994)

Caux (1994)

Idea „odpowiedzialności za” zamiast idei

Idea „odpowiedzialności za” zamiast idei

służby:

służby:

- japoński ideał

- japoński ideał

kyosei

kyosei

: żyć i pracować dla

: żyć i pracować dla

wspólnego dobra

wspólnego dobra

- europejska idea godności ludzkiej : każda

- europejska idea godności ludzkiej : każda

osoba ma nienaruszalną wartość - jest

osoba ma nienaruszalną wartość - jest

celem sama w sobie, a nie środkiem do

celem sama w sobie, a nie środkiem do

realizacji celów innych osób

realizacji celów innych osób

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

52

52

Zasady Okrągłego Stołu w

Zasady Okrągłego Stołu w

Caux (1994)

Caux (1994)



odpowiedzialność wobec wszystkich

odpowiedzialność wobec wszystkich

interesariuszy

interesariuszy



stosowanie zasad uczciwej konkurencji

stosowanie zasad uczciwej konkurencji



poszanowanie reguł obowiązujących w

poszanowanie reguł obowiązujących w

kraju działania firmy

kraju działania firmy



uznawanie praw międzynarodowych

uznawanie praw międzynarodowych



wsparcie dla wszechstronnej wymiany

wsparcie dla wszechstronnej wymiany

światowej (globalnej)

światowej (globalnej)



troska o środowisko naturalne

troska o środowisko naturalne



unikanie działań nielegalnych

unikanie działań nielegalnych

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

53

53

Cztery zasady (normy) etyki

Cztery zasady (normy) etyki

powszechnej

powszechnej



Sprawiedliwość

Sprawiedliwość



Umiarkowanie

Umiarkowanie



Słuszność

Słuszność



Praworządność

Praworządność

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

54

54

Pięć zasad dobrego biznesu

Pięć zasad dobrego biznesu



Ekonomiczność

Ekonomiczność



Efektywność

Efektywność



Etyczność

Etyczność



Ekologiczność

Ekologiczność



Estetyczność

Estetyczność

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

55

55

Interesariusze

Interesariusze

(

(

stakeholders

stakeholders

)

)

pracownicy

dostawcy

społeczeństwo

lokalne

rodziny

klienci

akcjonariusze

zarząd

Firma

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

56

56

Program etyczny firmy

Program etyczny firmy



sformalizowane kodeksy standardów

sformalizowane kodeksy standardów

etycznych firmy

etycznych firmy



szkolenia nt. etyczne dla pracowników

szkolenia nt. etyczne dla pracowników



komórka etyczna, nadzorująca

komórka etyczna, nadzorująca

przestrzeganie zasad etycznych i ich

przestrzeganie zasad etycznych i ich

doskonalenie (okresowe

doskonalenie (okresowe

zmiany

zmiany

kodeksu etycznego), promująca

kodeksu etycznego), promująca

zachowania etyczne, wykrywająca

zachowania etyczne, wykrywająca

nadużycia

nadużycia

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

57

57

Obraz firmy

Obraz firmy

PR

Kodeks

Misja

Wartości

Wizja

Klienci

Klienci

Poszukujący

pracy

Poszukujący

pracy

Media

Media

PR

PR

Źródło: Grzegorz Szulczewski, Etyka biznesu jako element promocji firmy

Źródło: Grzegorz Szulczewski, Etyka biznesu jako element promocji firmy

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

58

58

Etyka nowego

Etyka nowego

przedsiębiorstwa

przedsiębiorstwa

1.

1.

Rozpoznanie dylematów etycznych pojawiających się na starcie

Rozpoznanie dylematów etycznych pojawiających się na starcie

2.

2.

Uznanie etyki za wartość kluczową

Uznanie etyki za wartość kluczową

3.

3.

Ujawnianie swego etycznego podejścia od początku

Ujawnianie swego etycznego podejścia od początku

4.

4.

Antycypacja napięć etycznych codziennego funkcjonowania

Antycypacja napięć etycznych codziennego funkcjonowania

5.

5.

Otwartość na podejmowanie kwestii etycznych

Otwartość na podejmowanie kwestii etycznych

6.

6.

Reakcja na pojawiające się konflikty interesów

Reakcja na pojawiające się konflikty interesów

7.

7.

Stałe podejmowanie zagadnień etycznych

Stałe podejmowanie zagadnień etycznych

8.

8.

Eliminowanie pracowników nieprzestrzegających zasad

Eliminowanie pracowników nieprzestrzegających zasad

etycznych

etycznych

9.

9.

Szukanie okazji do angażowania się w sprawy społeczne

Szukanie okazji do angażowania się w sprawy społeczne

10.

10.

Dokonywanie okresowego „bilansu etycznego” przedsiębiorstwa

Dokonywanie okresowego „bilansu etycznego” przedsiębiorstwa

11.

11.

Dostosowywanie się do nowych wyzwań wraz ze wzrostem

Dostosowywanie się do nowych wyzwań wraz ze wzrostem

przedsiębiorstwa

przedsiębiorstwa

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

59

59

Etyka administracji

Etyka administracji

Etyka zawodowa pracownika administracji

Etyka zawodowa pracownika administracji

publicznej (rządowej lub samorządowej).

publicznej (rządowej lub samorządowej).



Być urzędnikiem z przekonania! Być dumnym

Być urzędnikiem z przekonania! Być dumnym

z tego, że się jest urzędnikiem!

z tego, że się jest urzędnikiem!



(Nie dlatego, że ma się władzę nad innymi,

(Nie dlatego, że ma się władzę nad innymi,

lecz że się służy wspólnemu, nadrzędnemu

lecz że się służy wspólnemu, nadrzędnemu

dobru).

dobru).

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

60

60

Wielka Nauka (

Wielka Nauka (

Da Xue

Da Xue

)

)

Konfucjusza

Konfucjusza

Najstarszy traktat/kodeks etyki

Najstarszy traktat/kodeks etyki

administracji publicznej

administracji publicznej

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

61

61

Wielka Nauka I

Wielka Nauka I

Trzy cele

Trzy cele



ukazanie wspaniałości swej cnoty

ukazanie wspaniałości swej cnoty



odnawianie ludzi (miłość do ludzi)

odnawianie ludzi (miłość do ludzi)



trwanie w najwyższym dobru

trwanie w najwyższym dobru

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

62

62

Wielka Nauka II - 8 stopni

Wielka Nauka II - 8 stopni



Badanie rzeczy

Badanie rzeczy



Poszerzanie wiedzy

Poszerzanie wiedzy





Czynienie myśli szczerymi

Czynienie myśli szczerymi



Oczyszczanie serca

Oczyszczanie serca



Kultywowanie własnej osobowości

Kultywowanie własnej osobowości





Regulowanie stosunków w rodzinie

Regulowanie stosunków w rodzinie



Porządek w państwie

Porządek w państwie



Pokój na świecie

Pokój na świecie



Wiedza

Wiedza



Działanie (Wybór)

Działanie (Wybór)



Wywiązywanie się z

Wywiązywanie się z

obowiązków - konsekwencje

obowiązków - konsekwencje

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

63

63

Wielka Nauka III

Wielka Nauka III



Wiedza, przy czym

Wiedza, przy czym

obstawać

obstawać



Ustalony kierunek

Ustalony kierunek



Osiągnięcie spokoju

Osiągnięcie spokoju



Trwanie w spokoju

Trwanie w spokoju



Udzielanie spokoju

Udzielanie spokoju



Gotowość (zdolność do

Gotowość (zdolność do

osiągnięcia)

osiągnięcia)



Początek

Początek

Te cztery są

Te cztery są

łącznikami

łącznikami

pomiędzy wiedzą,

pomiędzy wiedzą,

czego się trzymać,

czego się trzymać,

a osiąganiem tego;

a osiąganiem tego;

o wszystkich się

o wszystkich się

mówi, jako o

mówi, jako o

skutkach

skutkach



Dopełnienie

Dopełnienie

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

64

64

Wielka Nauka IV

Wielka Nauka IV

Ujawnianie wspaniałej cnoty i odnowa ludzi

Ujawnianie wspaniałej cnoty i odnowa ludzi

jest skutkiem wiedzy na temat tego,

jest skutkiem wiedzy na temat tego,

gdzie leży ostateczny cel (najwyższe dobro,

gdzie leży ostateczny cel (najwyższe dobro,

doskonałość)

doskonałość)

Ujawnianie wspaniałej cnoty i odnowa ludzi

Ujawnianie wspaniałej cnoty i odnowa ludzi

oznacza,

oznacza,

że zarówno samemu, jak i wraz z ludźmi,

że zarówno samemu, jak i wraz z ludźmi,

dochodzi się do trwania w najwyższym dobru

dochodzi się do trwania w najwyższym dobru

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

65

65

Wielka Nauka V

Wielka Nauka V

WYSIŁEK

WYSIŁEK



Dążenie do wiedzy na

Dążenie do wiedzy na

temat tego, gdzie leży

temat tego, gdzie leży

najwyższe dobro

najwyższe dobro

Ujawnianie wspaniałej

Ujawnianie wspaniałej

cnoty

cnoty



Dążenie do osiągnięcia

Dążenie do osiągnięcia

stałości w najwyższym

stałości w najwyższym

dobru

dobru

Odnowa ludzi

Odnowa ludzi



Dążenie do tego, by i

Dążenie do tego, by i

inni mogli trwać w

inni mogli trwać w

najwyższym dobru

najwyższym dobru

Trwanie w najwyższym

Trwanie w najwyższym

dobru

dobru

SKUTEK

SKUTEK



Rzeczy zostały zbadane

Rzeczy zostały zbadane



To, na czym należy

To, na czym należy

polegać, zostało poznane

polegać, zostało poznane



Myśli są szczere

Myśli są szczere



Serce zostało oczyszczone

Serce zostało oczyszczone



Własna osobowość jest

Własna osobowość jest

pielęgnowana

pielęgnowana



Rodzina jest

Rodzina jest

uporządkowana

uporządkowana



Kraj jest w ładzie

Kraj jest w ładzie



Na świecie jest pokój

Na świecie jest pokój

Gdy poznasz,
w czym leży
najwyższe
dobro

Gdy
przejdziesz
proces
dochodzenia
do trwania w
najwyższym
dobru

Gdy
doprowadzisz
innych do
trwania w
najwyższym
dobru

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

66

66

Wielka Nauka VI

Wielka Nauka VI

Realizacja w „Doktrynie Środka”:

Realizacja w „Doktrynie Środka”:



Z tej Drogi nie można zejść ani na moment,

Z tej Drogi nie można zejść ani na moment,

gdyby można było – nie byłaby ona Drogą.

gdyby można było – nie byłaby ona Drogą.



Nie chodzą tą Drogą i wiem, dlaczego tak jest.

Nie chodzą tą Drogą i wiem, dlaczego tak jest.

Eksperci wykraczają poza nią, głupcy zaś jej

Eksperci wykraczają poza nią, głupcy zaś jej

nie dosięgają.

nie dosięgają.



Shun był rzeczywiście bardzo mądrym

Shun był rzeczywiście bardzo mądrym

człowiekiem! Lubił pytać, lubił studiować

człowiekiem! Lubił pytać, lubił studiować

otrzymane odpowiedzi i to niezależnie od

otrzymane odpowiedzi i to niezależnie od

tego, jak bardzo to, co usłyszał, było

tego, jak bardzo to, co usłyszał, było

zwyczajne.

zwyczajne.



Jakżeż ta Droga jest nieuczęszczana! Niestety!

Jakżeż ta Droga jest nieuczęszczana! Niestety!

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

67

67

Wielka Nauka VII

Wielka Nauka VII

Realizacja w „Zachodniej Inskrypcji”

Realizacja w „Zachodniej Inskrypcji”



Wszyscy wyszliśmy z tego samego łona. Wszyscy ludzie są mymi

Wszyscy wyszliśmy z tego samego łona. Wszyscy ludzie są mymi

braćmi i siostrami, wszystkie rzeczy i stworzenia są mymi

braćmi i siostrami, wszystkie rzeczy i stworzenia są mymi

towarzyszami.

towarzyszami.



Wielki Władca jest tylko najstarszym synem moich rodziców,

Wielki Władca jest tylko najstarszym synem moich rodziców,

wielcy ministrowie są domownikami (sługami) mego

wielcy ministrowie są domownikami (sługami) mego

najstarszego brata.

najstarszego brata.



Ale nawet ci, którzy są zmęczeni, chorzy, kalecy i zużyci, ci

Ale nawet ci, którzy są zmęczeni, chorzy, kalecy i zużyci, ci

którzy nie mają braci i dzieci, żony lub męża, wszyscy są mymi

którzy nie mają braci i dzieci, żony lub męża, wszyscy są mymi

braćmi i siostrami, którzy znaleźli się w nieszczęściu i nie mają

braćmi i siostrami, którzy znaleźli się w nieszczęściu i nie mają

do kogo się zwrócić.

do kogo się zwrócić.



Dobrobyt, zaszczyty, powodzenie i radości mają na celu

Dobrobyt, zaszczyty, powodzenie i radości mają na celu

wzbogacanie mojego życia. Bieda, poniżenie, niepomyślność i

wzbogacanie mojego życia. Bieda, poniżenie, niepomyślność i

smutki mają mnie wesprzeć w ćwiczeniu mej natury.

smutki mają mnie wesprzeć w ćwiczeniu mej natury.



Za życia służę [rodzicom – Niebu i Ziemi] zgodnie z ich wolą. W

Za życia służę [rodzicom – Niebu i Ziemi] zgodnie z ich wolą. W

momencie śmierci będę spokojny.

momencie śmierci będę spokojny.

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

68

68

Etyka administracji

Etyka administracji

przykłady współczesne

przykłady współczesne

etyka zawodowa pracownika administracji

etyka zawodowa pracownika administracji

publicznej (rządowej lub samorządowej)

publicznej (rządowej lub samorządowej)

Zasady konstytucyjne i ustawowe - zob.

Zasady konstytucyjne i ustawowe - zob.



Przykład 1: Zasady etyczne Ministerstwa

Przykład 1: Zasady etyczne Ministerstwa

Skarbu Kanady

Skarbu Kanady



Przykład 2: Kodeks etyki Służby Cywilnej RP

Przykład 2: Kodeks etyki Służby Cywilnej RP

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

69

69

Wartości etyczne administracji

Wartości etyczne administracji

(Kanada)

(Kanada)



Wartości demokratyczne

Wartości demokratyczne

(prymat prawa,

(prymat prawa,

demokratyczne podejmowanie decyzji, dobro publiczne,

demokratyczne podejmowanie decyzji, dobro publiczne,

neutralność, szacunek dla przełożonych pochodzących z wyboru)

neutralność, szacunek dla przełożonych pochodzących z wyboru)



Wartości profesjonalne

Wartości profesjonalne



„

„

tradycyjne”

tradycyjne”

(sprawność, skuteczność, uczciwość,

(sprawność, skuteczność, uczciwość,

oszczędność, bezstronność, zaufanie)

oszczędność, bezstronność, zaufanie)



„

„

nowe”

nowe”

(jakość, innowacja, inicjatywa, twórczość)

(jakość, innowacja, inicjatywa, twórczość)



Wartości etyczne

Wartości etyczne

(spójność, szczerość, uczciwość,

(spójność, szczerość, uczciwość,

dyskrecja, równowaga, bezinteresowność)

dyskrecja, równowaga, bezinteresowność)



Wartości ogólnoludzkie

Wartości ogólnoludzkie

(szacunek, sprawiedliwość,

(szacunek, sprawiedliwość,

takt, tolerancja, otwartość, roztropność, solidarność)

takt, tolerancja, otwartość, roztropność, solidarność)

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

70

70

Wartości etyczne administracji

Wartości etyczne administracji

(Polska)

(Polska)



Służba publiczna

Służba publiczna

(służba obywatelom, praworządność, bycie wzorem -

(służba obywatelom, praworządność, bycie wzorem -

pogłębianie zaufania, poszanowanie godności)

pogłębianie zaufania, poszanowanie godności)



Rzetelność

Rzetelność

(sumienność, twórczość, odpowiedzialność, szczerość, unikanie

(sumienność, twórczość, odpowiedzialność, szczerość, unikanie

emocji, otwartość na krytykę, lojalność, dotrzymywanie zobowiązań,

emocji, otwartość na krytykę, lojalność, dotrzymywanie zobowiązań,

gospodarność)

gospodarność)



Dbałość o rozwój własnych kompetencji

Dbałość o rozwój własnych kompetencji

(pogłębianie

(pogłębianie

wiedzy zawodowej, wymiana doświadczeń, dbałość o jakość

wiedzy zawodowej, wymiana doświadczeń, dbałość o jakość

merytoryczna, uzasadnienie, dobre stosunki międzyludzkie, praca

merytoryczna, uzasadnienie, dobre stosunki międzyludzkie, praca

zespołowa, takt i uprzejmość)

zespołowa, takt i uprzejmość)



Bezstronność

Bezstronność

(

(

unikanie konfliktu interesów a nawet podejrzeń o takie, nie

unikanie konfliktu interesów a nawet podejrzeń o takie, nie

ulega naciskom, nie przyjmuje korzyści; jawność i przejrzystość działania – dba o

ulega naciskom, nie przyjmuje korzyści; jawność i przejrzystość działania – dba o

dostęp do informacji publicznej; nie okazuje zażyłości)

dostęp do informacji publicznej; nie okazuje zażyłości)



Neutralność polityczna

Neutralność polityczna

(

(

(realizuje program rządu bez względu

(realizuje program rządu bez względu

na własne przekonania polityczne, dba o obiektywność informacji i

na własne przekonania polityczne, dba o obiektywność informacji i

decyzji, jasność i przejrzystość relacji z osobami politycznymi, nie

decyzji, jasność i przejrzystość relacji z osobami politycznymi, nie

manifestuje publicznie poglądów polit., nie uczestniczy w strajkach)

manifestuje publicznie poglądów polit., nie uczestniczy w strajkach)

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

71

71

Podejście administracji do

Podejście administracji do

klienta

klienta

aspekty szczególne

aspekty szczególne



Tolerancja i niedyskryminacja (człowiek obcy w

Tolerancja i niedyskryminacja (człowiek obcy w

obcym środowisku)

obcym środowisku)



Rzetelność i uczciwość (nie zna swoich praw ani

Rzetelność i uczciwość (nie zna swoich praw ani

niuansów prawa miejscowego)

niuansów prawa miejscowego)



Napięcie pomiędzy podejściem legalistycznym a

Napięcie pomiędzy podejściem legalistycznym a

etycznym (sumienie)

etycznym (sumienie)



Unikanie pokus („łatwiejsze rozwiązania”), gdy

Unikanie pokus („łatwiejsze rozwiązania”), gdy

odrzucimy czysty legalizm

odrzucimy czysty legalizm



Unikanie rutyny (niechęć podejmowania nowych,

Unikanie rutyny (niechęć podejmowania nowych,

trudnych zagadnień) – „Niekompetencja jest

trudnych zagadnień) – „Niekompetencja jest

niemoralna”

niemoralna”

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

72

72

Główne wartości etyczne

Główne wartości etyczne

urzędnika

urzędnika

personalne:

personalne:

1.

1.

sumienność i rzetelność

sumienność i rzetelność

2.

2.

uprzejmość i życzliwość

uprzejmość i życzliwość

3.

3.

odpowiedzialność

odpowiedzialność

(opr. Tomasz Barankiewicz)

(opr. Tomasz Barankiewicz)

proceduralne:

proceduralne:

1.

1.

praworządność

praworządność

2.

2.

przeciwdziałanie

przeciwdziałanie

konfliktowi interesów

konfliktowi interesów

3.

3.

bezstronność i

bezstronność i

obiektywność

obiektywność

postępowania

postępowania

4.

4.

neutralność polityczna

neutralność polityczna

5.

5.

jawność i ochrona

jawność i ochrona

tajemnicy

tajemnicy

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

73

73

Odpowiedzialność moralna

Odpowiedzialność moralna

Warunek konieczny – odniesienie

Warunek konieczny – odniesienie

naszego

wolnego

wyboru

do

naszego

wolnego

wyboru

do

wcześniej

wybranego

i

wcześniej

wybranego

i

zaakceptowanego systemu wartości:

zaakceptowanego systemu wartości:

dwa elementy składowe:

dwa elementy składowe:

wolność

wolność

świadomość

świadomość

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

74

74

Odpowiedzialność

Odpowiedzialność



Między determinizmem a indeterminizmem

Między determinizmem a indeterminizmem



Między konformizmem a anarchią (buntem)

Między konformizmem a anarchią (buntem)



Między autocentryzmem a

Między autocentryzmem a

heterocentryzmem

heterocentryzmem



Między indywidualizmem a autorytetem

Między indywidualizmem a autorytetem



kontrola nad własnymi czynami

kontrola nad własnymi czynami



poczucie sprawstwa

poczucie sprawstwa

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

75

75

Funkcje kodeksu etyki

Funkcje kodeksu etyki

urzędniczej

urzędniczej

1.

1.

budowanie zaufania społecznego

budowanie zaufania społecznego

2.

2.

prewencyjna

prewencyjna

3.

3.

motywacyjna (buduje przekonania i dążenia)

motywacyjna (buduje przekonania i dążenia)

1.

1.

wymiar pozytywny („odpowiedzialność za...”)

wymiar pozytywny („odpowiedzialność za...”)

2.

2.

wymiar negatywny („odpowiedzialność przed...”)

wymiar negatywny („odpowiedzialność przed...”)

4.

4.

integracyjna

integracyjna

5.

5.

ochronna

ochronna

1.

1.

aspekt negatywny (eliminacja nacisków zewn.)

aspekt negatywny (eliminacja nacisków zewn.)

2.

2.

aspekt pozytywny (tarcza przed zakusami wewn.)

aspekt pozytywny (tarcza przed zakusami wewn.)

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

76

76

Elementy kodeksu etyki

Elementy kodeksu etyki



Wizja (cel nadrzędny)

Wizja (cel nadrzędny)



Lista wartości (hierarchiczna?)

Lista wartości (hierarchiczna?)



Zasady zachowania:

Zasady zachowania:



Wskazanie postaw i zachowań

Wskazanie postaw i zachowań

promowanych/nakazanych

promowanych/nakazanych



Wskazanie postaw i zachowań

Wskazanie postaw i zachowań

odrzucanych/potępianych

odrzucanych/potępianych



Procedury i sankcje związane z

Procedury i sankcje związane z

naruszeniem zasad

naruszeniem zasad



Procedury weryfikacji wdrażania samego

Procedury weryfikacji wdrażania samego

kodeksu i jego usprawniania

kodeksu i jego usprawniania

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

77

77

Forma kodeksu etyki

Forma kodeksu etyki



Promująca wartości – normy mają postać

Promująca wartości – normy mają postać

powinnościową, zamiast sankcji wprost

powinnościową, zamiast sankcji wprost

przewidziana wewnętrzna procedura badania

przewidziana wewnętrzna procedura badania

zachowań naruszających normy, perswazja

zachowań naruszających normy, perswazja

zamiast nakazu

zamiast nakazu



Nakazowo-zakazowa (na wzór „twardego”

Nakazowo-zakazowa (na wzór „twardego”

prawa) – normy mają postać zdań

prawa) – normy mają postać zdań

kategorycznych, przewidziane sankcje wprost,

kategorycznych, przewidziane sankcje wprost,

nakaz zamiast wychowania do wartości

nakaz zamiast wychowania do wartości

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

78

78

Kodeksy etyki jst. z Polski

Kodeksy etyki jst. z Polski



Ćwiczenie:

Ćwiczenie:



Przeczytaj kodeks etyki swojego

Przeczytaj kodeks etyki swojego

własnego urzędu (jeśli istnieje) i

własnego urzędu (jeśli istnieje) i

wypełnij ankietę analizy kodeksu

wypełnij ankietę analizy kodeksu



Jeśli nie istnieje – wybierz jeden z

Jeśli nie istnieje – wybierz jeden z

załączonych (najlepiej UM Toruń, lub UM

załączonych (najlepiej UM Toruń, lub UM

Mrągowo) i wypełnij ankietę

Mrągowo) i wypełnij ankietę



Czy Twoim zdaniem taki kodeks

Czy Twoim zdaniem taki kodeks

spełnia swoją rolę?

spełnia swoją rolę?

etyka urzędnicza – s.

etyka urzędnicza – s.

79

79

Podsumowanie

Podsumowanie



Etyka nie jest zagadnieniem do nauczenia się

Etyka nie jest zagadnieniem do nauczenia się

w jedno popołudnie

w jedno popołudnie



Etyka to wyzwanie na całe nasze dorosłe życie

Etyka to wyzwanie na całe nasze dorosłe życie

Złotymi literami na umywalce króla Wanga:

Złotymi literami na umywalce króla Wanga:

„Co dzień zaczynać od nowa, od nowa, od

„Co dzień zaczynać od nowa, od nowa, od

nowa!”

nowa!”

(Komentarz Zenga do Wielkiej Nauki)

(Komentarz Zenga do Wielkiej Nauki)