Otępienie

Stan kliniczny, w którym następuje
osłabienie czynności umysłowych w
wyniku organicznego uszkodzenia
mózgu.

Otępienie to wtórna utrata zdolności
intelektualnych.

Upośledzenie umysłowe to pierwotne
opóźnienie rozwoju intelektualnego.

Otępienie

• Proces fizjologicznego obniżenia

sprwności intelektualnej (granica
płynna)

• 1% osób w wieku 60-64 lat
• 30-40% po 84 r.ż.
• Osoby wykształcone, czynne

intelektualnie – mniejsze zagrożenie

Otępienie – kryteria

diagnostyczne

1. Zaburzenia pamięci – dotyczą pamięci świeżej,

pamięć trwała długo zachowana

2. Zmiana osobowości – brak zróżnicowanego

zachowania (niedostosowanie, niedopasowanie,
zmniejszenie zainteresowania otoczeniem,
niedostateczna wytrwałość i konsekwencja,
czasem przecenianie siebie „mania wielkości”,
brak dystansu, labilność emocjonalna, depresja,
lęk, objawy hpochondryczno-depresyjne, objawy
paranoidalne)

3. Zaburzenia myślenia abstrakcyjnego, mowy,

praksji, rozpoznawania, spostrzegania, percepcji
(niezdolny do samodzielnego funkcjonowania)

Otępienie – kryteria

diagnostyczne

 Zaburzenia myślenia abstrakcyjnego,

mowy, praksji, rozpoznawania,
spostrzegania, percepcji:

 Nie może nauczyć się nowego miejsca
 Traci orientację
 Trudności w ustaleniu związków

czasowych

 Zaburzenia funkcji poznawczych, afazja,

aleksja, agrafia, apraksja, agnozja

Otępienie - objawy

• Pojawiają się odruchy pierwotne

– Odruch ssania
– Odruch chwytny
– Odruch dłoniowo-bródkowy
– Spowolnienie ruchowe

Otępienie

Funkcja

Podkorowe

Korowe

Zaburzenia
ruchowe

tak

Nie lub późno

Zachowanie

Apatyczni,

spowolniali,

„zdeprymowa
ni”

Aktywna

beztroska lub

odhamowanie

Wyższe

funkcje

Zaburzenia

zapamętywani

a (pamięć

świeża)

Afazja,

apraksja,

zaburzenia

postrzegania

przestrzenneg

Np.. Porażenie

nadjądrowe

Np. ch.

Alzheimera

Badania

• CT/MRI głowy
• OB, CRP
• Morfologia, elektrolity,mocznik,

glukoza, próby wątrobowe,

• HIV, kiła
• TSH, fT3, fT4
• Witamina B12
• EKG, ECHO, EEG, USGD
• ANA, ANCA

Rozpoznanie

• Badanie neurologiczne i

neuropsychologiczne

– Testy psychologiczne Mini-Mental

test (N=30), poniżej 24 podejrzenie
otępienia

Przyczyny

• Choroby zwyrodnieniowe
• Choroby naczyniowe
• Demencje zakaźne
• Zaburzenia przemiany materii z zajęciem

mózgu

• Nowotwory
• Padaczka
• Choroby wewnętrzne, zaburzenia

endokrynologiczne i stany niedoborowe

• Otępienie toksyczne
• Zaburzenia psychiczne
• Wodogłowie
• Urazy
• Choroby demielinizacyjne

Choroby zwyrodnieniowe

• Choroba Alzheimera
• Choroba Picka
• Postępujące porażenie nadjądrowe
• Choroba Hallevordena-Spatza

Choroba Alzheimera

• Postępujące w ciągu kilku lat otępienie korowe,

któremu do późnych stadiów nie towarzyszą objawy

neurologiczne

• Początkowo objawy nieswoiste: bóle i zawroty głowy,

niepokój bezsenność, uczucie lęku, niekiedy stany

pobudzenia, obiżenie nastroju, depresja

• Narastają w ciągu lat objawy takie jak zapominanie,

afazja, apraksja, zaburzenia percepcji, zaburzenia

orientacji przestrzennej, niezdolność myślenia

abstrakcyjnego, dezorientacja.

• Aż do utraty zdolności celowego, skutecznego w pełni

świadomego działania

• Objawy piramidowe i pozapiramidowe, zaburzenia

postawy

• Stereotypie powtarzanych słów, ruchowe,mioklonie

wieloogniskowe

Choroba Alzheimera

• Uogólniony zanik mózgu, gł.

Okolicy czołowo-skroniowej

Choroba Picka

• 40-60 r.ż., gł. Mężczyźni
• Zanik czołowy, skroniowylub czołowo-

skroniowy (dot. Kory i istoty białej)

• Początkowo zmiana osobowości –

odhamowanie, późniejzaburzenia
pamięci, afazja, echolalia, palilalia

• Częste objawy piramidowe
• Ciężkie otępienie z akinezą

pozapiramidową

Postępujące porażenie

nadjądrowe

• Choroba Steel-Richardsona-

Olszewskiego

• Otępienie podkorowe
• Gł. U mężczyzn 50-60r.ż.
• Objawy

– Porażenie spojrzenia ku górze
– Zaburzenia chodu
– Sztywność mięśniowa
– Spowolnienie
– Objawy rzekomoopuszkowe
– Objawy piramidowe
– Objawy intelektualno-poznawcze

Choroba Hallevordena-

Spatza

• Dziedziczenie AR
• Początek 1 r.ż.
• Postępująca sztywność głównie kkd
• Ruchy choreoatetotyczne
• Postępujące otępienie
• Padaczka
• Barwnikowe zwyrodnienie siatkówki

Choroby naczyniowe

• Otępienie wielozawałowe
• „Strategiczne ważne” udary
• Choroba Biswangera

Demencje zakaźne

• HIV/AIDS demencja kompleks
• Wirusowe zapalenia mózgu
• Encefalopatie po zapaleniach mózgu
• Choroby prionowe (kuru, choroba

Creutzfelda-Jackoba, zespół

Gerstmann-Strausslera-Scheinkera,

fatal familial insomnia)

• Kiła

Choroba Creutzfelda-

Jackoba

• 1/1mln 90% sporadyczna 10%rodzinna
• Jatrogenne: narzędzia, implanty
• Objawy:

– Początkowo zmienny nastrój, depresja, zab.

Pamięci i snu

– Zaburzenia napięcia mięśniowego
– Objawy piramidowe
– Objawy pozapiramidowe
– Zaburzenia móżdżkowe
– Drżenia pęczkowe mięśni
– Mioklonie
– otępienie

• EEG obustronne synchroniczne

pseudocykliczne 3-4Hz fale theta i delta

• MRI jądra podstawy hiperintensywne w T2