EKONOMIA

EKONOMIA

Podmioty
gospodarujące

Wykład

Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz

WARSZAWA

2006

© Copyright by Dariusz Prokopowicz

2

Zagadnienia tematu



Problemy ekonomiczne



Potrzeby i zasoby. Rzadkość
zasobów



Koszt alternatywny



Konieczność gospodarowania



Rynek a państwo. Funkcje państwa



Ekonomia pozytywna i normatywna



Uczestnicy procesu
gospodarowania

3

Potrzeby i zasoby: Rzadkość

zasobów



nieograniczoność potrzeb



ograniczoność zasobów:

- surowców naturalnych
- kapitału rzeczowego
- zasobów ludzkich



rzadkość zasobów - najistotniejszy
problem do rozwiązania w życiu
gospodarczym



alternatywne użycie zasobów

4

Koszt alternatywny



Kosztem alternatywnym

(zaniechanych

możliwości) jest ilość jednego dobra, z
której trzeba zrezygnować, aby możliwe
stało się wytworzenie dodatkowej
jednostki drugiego dobra.



Działanie prawa rosnącego kosztu
względnego sprawia, że

krzywa

możliwości produkcyjnych

jest wypukła.

Oznacza to, że poświęcając coraz więcej
jednostek jednego dobra dostajemy
coraz mniej drugiego dobra.

5

Wybór ekonomiczny



gospodarka jest „miejscem”, w
którym odbywają się produkcja i
konsumpcja

produkcja

to przetwarzanie zasobów

– naturalnych
– ludzkich
– kapitałowych

na dobra i usługi zaspokajające określone

potrzeby



wobec ograniczoności zasobów należy
dokonywać

wyboru

jak je wykorzystać

by wyprodukować jak największą ilość
dóbr.

6

Konieczność gospodarowania



alokacja

- rozmieszczenie

czynników wytwórczych



podział

- zasady uczestniczenia

poszczególnych podmiotów w
wytworzonym produkcie

7

Przedmiot ekonomii



badanie, w jaki sposób w społeczeństwie
gospodarującym podejmowane są decyzje:

•

co wytwarzać

• jak wytwarzać

• dla kogo wytwarzać



analiza zmian w gospodarce:

tendencje zmian

• poziomu cen

• produktu

• bezrobocia

Wybory ekonomiczne, czyli decyzje dotyczące

sposobów wykorzystania zasobów w różnych

systemach gospodarczych rozstrzygane są

różnie (przez państwo lub rynek).

8

Zasada racjonalnego

gospodarowania

Dwa warianty:



minimalizacja nakładów - przy
danym poziomie produktu



maksymalizacja wyników - przy
danym poziomie nakładów

9

Teoria ekonomii a rzeczywistość



podejście normatywne

–

formułowanie opinii
wartościujących



podejście pozytywne

– badanie

rzeczywistych zasad
funkcjonowania gospodarki

Ekonomiści powinni być zgodni co do
obiektywnych mechanizmów, ale nie co do
sądów wartościujących

.

10

Sposób podejścia do zjawisk

ekonomicznych

mikroekonomiczne:

badanie pojedynczych

podmiotów

– jedna firma
– jeden konsument
– jeden rynek

makroekonomiczne:

badanie gospodarki jako całości

11

Uczestnicy działalności

gospodarczej



gospodarstwa domowe
(konsumenci)



przedsiębiorstwa



rząd (państwo)



zagranica

12

Gospodarstwa domowe



oferują czynniki wytwórcze

• pracę
• ziemię
• kapitał



oferowane ilości tych czynników
określają dochody gospodarstwa
domowego



podejmują decyzje o podziale
dochodów na część konsumowaną i
oszczędzaną

13

Konsument



dysponuje określonym budżetem



dokonuje podziału tego budżetu
pomiędzy różne dobra, zaspakajające
jego potrzeby



dąży do maksymalizacji zadowolenia z
konsumpcji

14

Przedsiębiorstwa



zużywają oferowane przez
gospodarstwa domowe czynniki
wytwórcze i przekształcają je w dobra
i usługi



w czynniki niezbędne do produkcji
zaopatruje się na rynkach czynników
produkcji, wytworzone towary
sprzedaje na rynku dóbr



produkują w celu sprzedaży



dążą do maksymalizacji zysku

15

Rząd



instytucja tworząca określony
ład i porządek prawny



angażuje się w działalność
gospodarczą (dobra publiczne:
oświata, służba zdrowia)



dokonuje redystrybucji
dochodów (podatki)



prowadzi politykę gospodarczą
(inflacja, bezrobocie)



może kontrolować całą
gospodarkę

16

Modele i dane



model

– koncepcja oparta na

założeniach

– strukturyzuje myślenie o

procesach gospodarczych



dane

– opisują rzeczywistość

gospodarczą

– szeregi czasowe
– dane przekrojowe

17

Zmienne realne i nominalne



wiele zmiennych
ekonomicznych wyrażanych
jest w pieniądzu



zmienne nominalne

– mierzone są w cenach

bieżących



zmienne realne

– skorygowane o zmiany cen
– mierzone w cenach stałych