Podmioty administracji gospodarczej – charakter prawny i zadania. Działaność gospodarcza w SSE i wolnych obszarach celnych.

Administracja gospodarcza – to pojęcie określające wszelkie działania władzy wykonawczej w stosunku do gospodarki. Obejmuje ona zarówno zadania treściowo odnoszące się do gospodarki jak też podmioty, które je realizują. Zakres administracji gospodarczej to „głębokość” ingerencji państwa w sferę gospodarki rynkowej. Wolność gospodarki, swoboda podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej wskazują na ograniczony, zobiektywizowany i wyznaczony prawem oraz interesem publicznym zasięg ingerencji. Zakres podmiotowy i przedmiotowy administracji gospodarczej może wpływać nadmiernie krępująco na gospodarkę, co może oznaczać zaniedbywanie lub niezrealizowanie zadań państwa. Normy Konstytucji określają w sferze administracji publicznej następujące podmioty: Radę Ministrów i administrację rządową oraz samorząd terytorialny oraz przypisuje im odpowiednie zadania. Wskazania podmiotów dokonuje także ustawa PrDG – przypisując zadania organom administracji rządowej i organom jednostek samorządu terytorialnego.

Szczególne warunki prowadzenia działalności gospodarczej w specjalnych strefach ekonomicznych.

Specjalne strefy ekonomiczne (SSE) – to wyodrębnione, niezamieszkałe części terytorium Polski, na których prowadzona jest działalność gospodarcza na szczególnych odmiennych zasadach. Przyjmuje się, że istnienie i funkcjonowanie SSE powinno przyczynić się do przyśpieszenia rozwoju gospodarczego danego obszaru, w szczególności zaś do stworzenia nowych miejsc pracy, zagospodarowania niewykorzystanego majątku, infrastruktury i zasobów naturalnych, a także do rozwoju określonych dziedzin gospodarki i do intensyfikacji eksportu. W ustawie z 20.10.1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz.U. nr 123 poz.600 ze zm) poświęconej SSE zakładano pierwotnie, że przedsiębiorcy prowadzący w strefach działalność gospodarczą mogły korzystać ze znacznych przywilejów podatkowych. Polegały one na całkowitym zwolnieniu przedsiębiorców z podatku dochodowego w pierwszej połowie okresu na jaki powołano daną strefę, a następnie zwolnieniu 50% w kolejnym okresie. Podstawą zwolnień było w odniesieniu do każdej strefy osobne rozporządzenie Rady Ministrów, określające reguły i warunki korzystania ze zwolnień. Przedsiębiorcy, którym zwolnienia podatkowe nie przysługiwały mogli natomiast zaliczyć ponoszone wydatki inwestycyjne do kosztów uzyskania przychodów oraz zwiększać stawki amortyzacji środków trwałych służących prowadzeniu działalności gospodarczej w strefie, a tym samym obniżać wielkość płaconego podatku dochodowego. Aktualnie w SSE dochody przedsiębiorców uzyskane z działalności gospodarczej są zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych i osób prawnych wg zasad określonych w przepisach dotyczących tych podatków..

SSE może zostać ustanowiona w drodze rozporządzenia przez Radę Ministrów wydanego na wniosek ministra właściwego w sprawach gospodarki w uzgodnieniu z ministrem właściwym w sprawach rozwoju rgionalnego. Opinię w sprawie strefy powinien wydać właściwy wojewoda, a zgodę rada gminy, w której SSE ma być zlokalizowana. Rozporządzenie powinno okreslać m.in. nazwę, teren i granicę strefy, działalność możliwą do prowadzenia w strefie, okres na jaki ustanawia się strefę, wielkość pomocy publicznej przeznaczonej dla przedsiębiorców oraz osobę zarządzającą SSE. Zarządzającym SSE może być tylko spółka handlowa kapitałowa, w której Skarb Państwa albo samorząd wojewódzki ma większość głosów na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników oraz uprawniony jest do powoływania i odwoływania większości członków zarządu tej spółki. W składzie rady nadzorczej zarządzającego zasiada nie więcej niż 7 osób będących przedstawicielami Skarbu Państwa i samorządu terytorialnego. Nie mogą to być członkowie władz lub pracownicy przedsiębiorców prowadzących działalność w strefie. W spółkach z udziałem Skarbu państwa, w ich radach nadzorczych zasiadają także przedstawiciele ministrów: Skarbu Państwa i Gospodarki oraz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także właściwego wojewody. Zarządzający SSE wykonuje swoje zadania na podstawie dwóch dokumentów: planu roozwoju strefy i regulaminu. Plan określa rozporządzeniem minister ds. gospodarki, a regulamin wydaje zarządzający po uzyskaniu jego zatwierdzenia przez ministra. Zadaniem zarządzającego jest przede wszystkim dbałość o rozwój działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy. Powinien on ułatwić gospodarowanie poszczególnym przedsiębiorcom, a w szczególności umożliwiać im korzystanie z majątku i urządzeń infrastruktury, których jest właścielem lub posiadaczem, a także świadczyć na rzecz przedsiębiorców usługi i promować ich działalność. Zarządzający strefą może realizować także uprawnienia o charakterze władczym. Na jego wniosek właściwy starosta może powierzyć mu wykonywanie zadań z zakresu prawa budowlanego, w tym wydawanie decyzji administracyjnych dotyczących terenu strefy. Od rady gminy zarządzający może uzyskać upoważnienie do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a od ministra właściwego do spraw gospodarki – do udzielania w jego imieniu zezwoleń przedsiębiorcom na prowadzenie działalności w strefie (art.15 i 20).

Każdy przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą w SSE musi uzyskać zezwolenie. Zezwolenie wydaje, a także cofa je i zmienia właściwy minister do spraw gospodarki po zasięgnięciu opinii od zarządzającego strefą. Wydanie zezwolenia poza przypadkami uzasadnionymi ważnym inetresem gospodarczym lub charakterem działalności wymaga zorgannizowania przetargu lub rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia. Zezwolenie jest formalną podstawą do korzystania przez przedsiębiorcę z przewidzianej przepisami pomocy publicznej: w jego treści należy wskazać przedmiot działalności gospodarczej danego przedsiębiorcy raz warunki prowadzenia przez niego tej działalności. Sformułowane w zezwoleniu warunki mogą dotyczyć przede wszystkim zatrudnienia przez przedsiębiorcę przez określony czas określonej liczby pracowników oraz dokonania przez przedsiębiorcę inwestycji na terenie strefy o wartości przewyższającej wskazany poziom.

Prowadzenie działalności gospodarczej w wolnych obszarach celnych i składach wolnocłowych.

Wolne obszary celne (WOC) i składy wolnocłowe są wydzielonymi częściami polskiego obszaru celnego, w których prowadzona jest działalność gospodarcza. Pomiędzy wolnymi obszarami celnymi a składami wolnocłowymi nie ma różnic formalnoprawnych, są jedynie różnice faktyczne. Wolne obszary celne są fragmentami gruntu z reguły zabudowanego choć niekoniecznie, a składy to budynki lub ich zespoły. Wolne obszary celne i składy wolnocłowe tworzone są w drodze rozporządzenia przez Radę Ministrów, która określa ich obszar i wyznacza osobę zarządzającą. Zarządzającym może być wyłącznie osoba krajowa – fizyczna lub prawna oraz jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę główną w Polsce. Zarządzający powinien być właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, na której ustanowiono WOC. Zobowiązany jest on do wykonania odgraniczenia WOC od pozostałego polskiego obszaru celnego według sposobu okreslonego przez odpowiedni organ celny. Granice oraz wejścia i wyjścia z WOC podlegają dozorowi celnemu, a więc działaniom podejmowanym przez organ celny w celu zapewnienia przestrzegania przepisów prawa przy przywozie i wywozie towarów z polskiego obszaru celnego.

Organy celne uprawnione są do przeprowadzania kontroli celnej towarów, a także osób i środków transportu wprowadzanych do WOC, wyprowadzanych z nich, jak i znajdujących się na terenie WOC. Z organem celnym powinny być także uzgadniane wszelkie prace budowlane wykonywane w ramach WOC. Rozpoczęcie działalności WOC wymaga sporządzenia przez zarządzającego szczegółowego regulaminu funkcjonowania. Podlega on zatwierdzeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Ceł. O zamiarze podjęcia działalności gospodarczej należy uprzednio powiadomić właściwy organ celny. W WOC możliwe jest prwadzenie wszelkiej działalności produkcyjnej, usługowej i handlowej. Handel o charakterze detalicznym prowadzony może być tylko w WOC ustanowionym na terenie lotniczego, morskiego lub rzecznego przejścia granicznego. Decyzję o rodzaju działalności w WOC podejmują organy celne. Mogą zakazywać lub ograniczać tę działalność z uwagi na rodzaj towarów lub możliwości w zakresie sprawowania dozoru celnego. Możliwe jest także zakazanie prowadzenia działalności przez organ celny w odniesieniu do osób, które kierując przedsiębiorstwem zostały skazane za przestępstwo przeciwko dokumentom, mieniu, przestępstwo gospodarcze lub skarbowe, zalegają z podatkami, cłami, składkami ZUS, prowadzą działalność niezgodną z przepisami prawa celnego, a także gdy nie prowadzą ewidencji towarów znajdujących się w WOC. Prowadzenie ewidencji dotyczy osób, które w WOC składują, przerabiają lub dokonują obrotu towarami. Ewidencja powinna umożliwiać organom celnym identyfikację towarów i określać ich przeznaczenie w ramach WOC.