background image

 

 

 

 

Krwinki

Krwinki

 białe- Leukocyty

 białe- Leukocyty

Krwinki białe są ważnym 

Krwinki białe są ważnym 

składnikiem morfotycznym krwi. 

składnikiem morfotycznym krwi. 

Są bezbarwne (aby je zobaczyć 

Są bezbarwne (aby je zobaczyć 

trzeba odpowiednio zabarwić 

trzeba odpowiednio zabarwić 

preparat). Występują nie tylko we 

preparat). Występują nie tylko we 

krwi ale także w limfie. Kształt 

krwi ale także w limfie. Kształt 

leukocytów jest różny- zasadniczo 

leukocytów jest różny- zasadniczo 

jednak kulisty bądź owalny. Są 

jednak kulisty bądź owalny. Są 

znacznie większe od erytrocytów, 

znacznie większe od erytrocytów, 

posiadają także komplet organelli 

posiadają także komplet organelli 

wewnątrzkomórkowych 

wewnątrzkomórkowych 

(możliwość podziałów). 

(możliwość podziałów). 

U człowieka liczba białych 

U człowieka liczba białych 

krwinek wynosi przeciętnie 6- 9 

krwinek wynosi przeciętnie 6- 9 

tys./mm3. Powstają głównie w 

tys./mm3. Powstają głównie w 

czerwonym szpiku kostnym, 

czerwonym szpiku kostnym, 

także w układzie limfatycznym.  

także w układzie limfatycznym.  

background image

 

 

 

 

Leukopoeza

Leukopoeza

Powstawanie krwinek białych w narządach 

Powstawanie krwinek białych w narządach 

krwiotwórczych (szpik kostny). Komórką 

krwiotwórczych (szpik kostny). Komórką 

macierzystą granulocytu jest mieloblast, z 

macierzystą granulocytu jest mieloblast, z 

którego następnie powstaje promielocyt i 

którego następnie powstaje promielocyt i 

metamielocyt, a ostatecznie leukocyt.

metamielocyt, a ostatecznie leukocyt.

background image

 

 

 

 

Leukocyty

Leukocyty

Granulocyty

Granulocyty

Neutrofile

Neutrofile

Eozynofile

Eozynofile

Bazofile

Bazofile

Agranulocyty

Agranulocyty

Limfocyty

Limfocyty

Monocyty

Monocyty

background image

 

 

 

 

Granulocyty

Granulocyty

Powstają w szpiku kostnym czerwonym

Powstają w szpiku kostnym czerwonym

Mają Jądra złożone z 2- 5 płatów, połączonych 

Mają Jądra złożone z 2- 5 płatów, połączonych 

nitkowatymi wypustkami jądrowymi. 

nitkowatymi wypustkami jądrowymi. 

Cytoplazma tych leukocytów jest ziarnista 

Cytoplazma tych leukocytów jest ziarnista 

(lizosomy z enzymami). Ich wielkość waha się w 

(lizosomy z enzymami). Ich wielkość waha się w 

granicach 9- 12 mikrometrów. Wszystkie trzy 

granicach 9- 12 mikrometrów. Wszystkie trzy 

rodzaje leukocytów mają zdolność ruchu i mogą 

rodzaje leukocytów mają zdolność ruchu i mogą 

pochłaniać bakterie. 

pochłaniać bakterie. 

background image

 

 

 

 

Neutrofile

Neutrofile

Stanowią około 60% wszystkich 

Stanowią około 60% wszystkich 

leukocytów. Są więc najliczniejszą grupą spośród 

leukocytów. Są więc najliczniejszą grupą spośród 

leukocytów. Ich podstawową funkcją jest obrona 

leukocytów. Ich podstawową funkcją jest obrona 

przed infekcjami (inwazjami drobnoustrojów). Są 

przed infekcjami (inwazjami drobnoustrojów). Są 

szczególnie intensywnie wytwarzane w czasie 

szczególnie intensywnie wytwarzane w czasie 

stanów zapalnych. Mają jądro złożone z 3- 5 

stanów zapalnych. Mają jądro złożone z 3- 5 

płatów i cytoplazmę zawierającą małe ziarenka 

płatów i cytoplazmę zawierającą małe ziarenka 

barwiące się na kolor bladoniebieski. Mają 

barwiące się na kolor bladoniebieski. Mają 

wybitną zdolność do fagocytozy (pochłaniania i 

wybitną zdolność do fagocytozy (pochłaniania i 

rozkładu własnych uszkodzonych komórek, a 

rozkładu własnych uszkodzonych komórek, a 

także komórek bakterii, pasożytów itp.

także komórek bakterii, pasożytów itp.

background image

 

 

 

 

Eozynofile

Eozynofile

Stanowią około 3% wszystkich leukocytów. Podstawową 

Stanowią około 3% wszystkich leukocytów. Podstawową 

funkcją tych krwinek jest niszczenie obcych białek, np.: 

funkcją tych krwinek jest niszczenie obcych białek, np.: 

alergennych. Intensywnie tworzone są przy zarażeniu 

alergennych. Intensywnie tworzone są przy zarażeniu 

pasożytami (np.. Włosień kręty) oraz w czasie zakaźnych 

pasożytami (np.. Włosień kręty) oraz w czasie zakaźnych 

chorób bakteryjnych (np.. szkarlatyny) i wirusowych (np.. 

chorób bakteryjnych (np.. szkarlatyny) i wirusowych (np.. 

Żółtaczki). Mają 2- 3 płatowe jądro w cytoplazmie duże 

Żółtaczki). Mają 2- 3 płatowe jądro w cytoplazmie duże 

ziarenka barwiące się jasnoczerwono eozyną.

ziarenka barwiące się jasnoczerwono eozyną.

  

  

background image

 

 

 

 

Bazofile

Bazofile

Stanowią zaledwie około 0,5-1% wszystkich leukocytów. 

Stanowią zaledwie około 0,5-1% wszystkich leukocytów. 

Mają zwykle 2- płatowe jądro, w cytoplazmie duże ziarenka 

Mają zwykle 2- płatowe jądro, w cytoplazmie duże ziarenka 

barwiące się na kolor ciemnoniebieski (pochłaniają barwniki 

barwiące się na kolor ciemnoniebieski (pochłaniają barwniki 

zasadowe). W ziarnistościach znajduje się szereg substancji 

zasadowe). W ziarnistościach znajduje się szereg substancji 

biologicznie aktywnych m.in. Heparyna (czynnik 

biologicznie aktywnych m.in. Heparyna (czynnik 

przeciwdziałający krzepnięciu krwi) oraz histamina 

przeciwdziałający krzepnięciu krwi) oraz histamina 

(substancja uwalniana w reakcjach alergicznych, 

(substancja uwalniana w reakcjach alergicznych, 

powodująca rozszerzenie naczyń krwionośnych i 

powodująca rozszerzenie naczyń krwionośnych i 

przyciąganie eozynofili)

przyciąganie eozynofili)

background image

 

 

 

 

Agranulocyty

Agranulocyty

 

 

Cechuje je brak ziarnistości w cytoplazmie, pojedyncze 

Cechuje je brak ziarnistości w cytoplazmie, pojedyncze 

zwykle kuliste albo nerkowate jądro oraz lekko zasadochłonna 

zwykle kuliste albo nerkowate jądro oraz lekko zasadochłonna 

cytoplazma

cytoplazma

Limfocyty:

Limfocyty:

- Limfocyty B

- Limfocyty B

- Limfocyty T

- Limfocyty T

Monocyty

Monocyty

background image

 

 

 

 

Limfocyty

Limfocyty

Limfocyty są liczne, stanowią bowiem około 25- 35% wszystkich 

Limfocyty są liczne, stanowią bowiem około 25- 35% wszystkich 

leukocytów. Komórki te 

leukocytów. Komórki te 

nie fagocytują

nie fagocytują

, biorą natomiast udział w 

, biorą natomiast udział w 

reakcjach

reakcjach

 

 

obronnych

obronnych

, w których rozpoznawane i zwalczane są 

, w których rozpoznawane i zwalczane są 

obce dla organizmu substancje. Mają duże, kuliste jądro same 

obce dla organizmu substancje. Mają duże, kuliste jądro same 

też są okrągławe. Do krwi zawsze dostają się w postaci mało 

też są okrągławe. Do krwi zawsze dostają się w postaci mało 

aktywnej i dopiero kontakt z ciałem obcym (

aktywnej i dopiero kontakt z ciałem obcym (

antygenem

antygenem

pobudza je do działania.

pobudza je do działania.

 

 

Zwalczanie antygenów odbywa się za pomocą wytworzonych 

Zwalczanie antygenów odbywa się za pomocą wytworzonych 

przez niektóre limfocyty substancji białkowych z klasy globulin 

przez niektóre limfocyty substancji białkowych z klasy globulin 

tzw. 

tzw. 

Przeciwciał

Przeciwciał

. Wytwarzanie przeciwciał jest tzw 

. Wytwarzanie przeciwciał jest tzw 

humoralną 

humoralną 

reakcją odpornościową

reakcją odpornościową

. Inny typ limfocytów niszczy antygeny 

. Inny typ limfocytów niszczy antygeny 

w wyniku rozkładu obcych komórek- 

w wyniku rozkładu obcych komórek- 

komórkowa reakcja

komórkowa reakcja

 

 

odpornościowa

odpornościowa

.

.

 

 

Limfocyty mają zdolność rozpoznawania antygenu po 

Limfocyty mają zdolność rozpoznawania antygenu po 

ponownym jego dostaniu się do organizmu- 

ponownym jego dostaniu się do organizmu- 

pamięć 

pamięć 

immunologiczna

immunologiczna

.   Ze względu na właściwości wyróżniono 

.   Ze względu na właściwości wyróżniono 

limfocyty T

limfocyty T

 (grasiczozależne - nabywają właściwości 

 (grasiczozależne - nabywają właściwości 

immunologiczne w grasicy) oraz 

immunologiczne w grasicy) oraz 

limfocyty B

limfocyty B

 (szpikozależne, 

 (szpikozależne, 

nie dojrzewające w grasicy) 

nie dojrzewające w grasicy) 

background image

 

 

 

 

Limfocyty

Limfocyty

Limfocyty  B-

Limfocyty  B-

 limfocyty szpikozależne, uczestniczą w 

 limfocyty szpikozależne, uczestniczą w 

odpowiedzi immunologicznej typu humoralnego

odpowiedzi immunologicznej typu humoralnego

Limfocyty T-

Limfocyty T-

 

 

limfocyty grasiczozależne, uczestniczą 

limfocyty grasiczozależne, uczestniczą 

w odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego, 

w odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego, 

dzielą się na limfocyty pomocnicze (Th), cytotoksyczne 

dzielą się na limfocyty pomocnicze (Th), cytotoksyczne 

(Tc), supresorowe (Ts), NK.

(Tc), supresorowe (Ts), NK.

background image

 

 

 

 

Limfocyty T

Limfocyty T

 

 

Limfocyty Th-

Limfocyty Th-

 

 

stanowią 75% wszystkich limfocytów T są 

stanowią 75% wszystkich limfocytów T są 

mediatorami we wszystkich niemal reakcjach 

mediatorami we wszystkich niemal reakcjach 

immunologicznych, które zachodzą przy udziale wytwarzanych 

immunologicznych, które zachodzą przy udziale wytwarzanych 

przez nie cytokin. Stymulują limfocyty B do wytwarzania 

przez nie cytokin. Stymulują limfocyty B do wytwarzania 

immunoglobulin, aktywują makrofagi i pozostałe limfocyty T.

immunoglobulin, aktywują makrofagi i pozostałe limfocyty T.

Limfocyty Tc-

Limfocyty Tc-

 niszczą komórki i mikroorganizmy w sposób 

 niszczą komórki i mikroorganizmy w sposób 

bezpośredni za pomocą uwalnianych białek zwanych 

bezpośredni za pomocą uwalnianych białek zwanych 

perforynami. Białka niszczą otoczkę komórki atakowanej, 

perforynami. Białka niszczą otoczkę komórki atakowanej, 

uwalniane są substancje cytotoksyczne powodujące lizę 

uwalniane są substancje cytotoksyczne powodujące lizę 

komórki. 

komórki. 

Limfocyty Ts-

Limfocyty Ts-

 pełnią funkcje regulującą czynności limfocytów 

 pełnią funkcje regulującą czynności limfocytów 

Th i Tc prowadząc do zachowania równowagi między 

Th i Tc prowadząc do zachowania równowagi między 

czynnością jednych i drugich.

czynnością jednych i drugich.

Limfocyty NK-

Limfocyty NK-

 naturalni niszczyciele wykazują aktywność 

 naturalni niszczyciele wykazują aktywność 

cytotoksyczną niszcząc komórki podobnie jak Tc rozpoznają i 

cytotoksyczną niszcząc komórki podobnie jak Tc rozpoznają i 

reagują na interferon. 

reagują na interferon. 

background image

 

 

 

 

Monocyty

Monocyty

Stanowią około 5- 8% wszystkich leukocytów.  Są 

Stanowią około 5- 8% wszystkich leukocytów.  Są 

strażnikami czystości biochemicznej organizmu. Mają 

strażnikami czystości biochemicznej organizmu. Mają 

zdolność wydostawania się poza światło naczyń układu 

zdolność wydostawania się poza światło naczyń układu 

krążenia, szybkiego ruchu pełzakowatego i są komórkami 

krążenia, szybkiego ruchu pełzakowatego i są komórkami 

żernymi. Dojrzałe monocyty to makrofagi. Żyją krótko (3- 5 

żernymi. Dojrzałe monocyty to makrofagi. Żyją krótko (3- 5 

dni) lecz pożerają ogromne ilości bakterii i skrawków 

dni) lecz pożerają ogromne ilości bakterii i skrawków 

obumarłych komórek. 

obumarłych komórek. 

background image

 

 

 

 

Systemy odpornościowe

Systemy odpornościowe

Nieswoiste

Nieswoiste

- są to mechanizmy 

- są to mechanizmy 

ogólne nie skierowane 

ogólne nie skierowane 

przeciwko konkretnemu 

przeciwko konkretnemu 

zagrożeniu. Mechanizmy 

zagrożeniu. Mechanizmy 

te istnieją od urodzenia i 

te istnieją od urodzenia i 

do ich wykształcenia nie 

do ich wykształcenia nie 

trzeba uprzedniego 

trzeba uprzedniego 

kontaktu z antygenem. 

kontaktu z antygenem. 

Swoiste

Swoiste

- mechanizmy 

- mechanizmy 

skierowane przeciwko 

skierowane przeciwko 

konkretnemu 

konkretnemu 

antygenowi. 

antygenowi. 

Odporność jest 

Odporność jest 

nabywana dopiero po 

nabywana dopiero po 

kontakcie z 

kontakcie z 

konkretnym 

konkretnym 

antygenem i działa 

antygenem i działa 

tylko na niego.

tylko na niego.

background image

 

 

 

 

System odpornościowy 

System odpornościowy 

człowieka i jego działanie

człowieka i jego działanie

odporność 

odporność 

komórkowa

komórkowa

 

 

odpowiedzialne są za 

odpowiedzialne są za 

nią leukocyty zdolne 

nią leukocyty zdolne 

do pochłaniania i 

do pochłaniania i 

wewnątrzkomórkoweg

wewnątrzkomórkoweg

o trawienia lub 

o trawienia lub 

usuwania ciał obcych 

usuwania ciał obcych 

(makrofagi, 

(makrofagi, 

granulocyty, część 

granulocyty, część 

limfocytów)

limfocytów)

odporność 

odporność 

humoralna

humoralna

 

 

w reakcjach 

w reakcjach 

odpornościowych 

odpornościowych 

humoralnych 

humoralnych 

organizm 

organizm 

wykorzystuje różne 

wykorzystuje różne 

substancje 

substancje 

chemiczne 

chemiczne 

(przeciwciała- białka 

(przeciwciała- białka 

odpornościowe, 

odpornościowe, 

immunoglobuliny)

immunoglobuliny)

background image

 

 

 

 

Schemat wytwarzania 

Schemat wytwarzania 

przeciwciał

przeciwciał

Monocyty nie tylko niszczą intruza ale także fragmenty jego 

Monocyty nie tylko niszczą intruza ale także fragmenty jego 

antygenów umieszczają na powierzchni błony komórkowej. 

antygenów umieszczają na powierzchni błony komórkowej. 

W ten sposób umożliwia limfocytom Th rozpoznanie cech 

W ten sposób umożliwia limfocytom Th rozpoznanie cech 

konkretnego antygenu. Limfocyt Th wydziela wtedy 

konkretnego antygenu. Limfocyt Th wydziela wtedy 

specjalne białka (

specjalne białka (

interleukiny

interleukiny

) które pobudzają określone 

) które pobudzają określone 

limfocyty B. Każdy limfocyt B powiększa się a następnie 

limfocyty B. Każdy limfocyt B powiększa się a następnie 

dzieli mitotycznie. Każdy z nowo powstałych limfocytów 

dzieli mitotycznie. Każdy z nowo powstałych limfocytów 

zdolny jest do produkcji jednego rodzaju 

zdolny jest do produkcji jednego rodzaju 

przeciwciał

przeciwciał

Docierają one do miejsca zakażenia i łączą się z konkretnym 

Docierają one do miejsca zakażenia i łączą się z konkretnym 

antygenem. Powstaje 

antygenem. Powstaje 

kompleks 

kompleks 

antygen-

antygen-

 

 

przeciwciało

przeciwciało

który ulega zniszczeniu lub neutralizacji. Kompleks ten 

który ulega zniszczeniu lub neutralizacji. Kompleks ten 

pobudza także do działania makrofagi.

pobudza także do działania makrofagi.

background image

 

 

 

 

Wpływ wysiłku fizycznego na układ 

Wpływ wysiłku fizycznego na układ 

odpornościowy

odpornościowy

Intensywność umiarkowana (w granicach 25% VO2 max)

Intensywność umiarkowana (w granicach 25% VO2 max)

pobudzenie układu podwgórze- przysadka, wydzielanie   

pobudzenie układu podwgórze- przysadka, wydzielanie   

hormonów (hormon wzrostu, prolaktyna, beta- endorfiny)

hormonów (hormon wzrostu, prolaktyna, beta- endorfiny)

 

 

-

Intensywność wyższa (w granicach 50% VO2 max)

Intensywność wyższa (w granicach 50% VO2 max)

dodatkowo powstaje szereg substancji o charakterze 

dodatkowo powstaje szereg substancji o charakterze 

„katabolitów wysiłkowych”, uruchamiane zostaje interleukina i 

„katabolitów wysiłkowych”, uruchamiane zostaje interleukina i 

prostaglandyny, monokiny pobudzają limfocyty i neutrofile

prostaglandyny, monokiny pobudzają limfocyty i neutrofile

-

Intensywność maksymalna

Intensywność maksymalna

nagromadzenie „katabolitów” stymuluje monocyty, pobudza 

nagromadzenie „katabolitów” stymuluje monocyty, pobudza 

przysadkę mózgową do zwiększonego wydzielania ACTH, 

przysadkę mózgową do zwiększonego wydzielania ACTH, 

wydzielanie ACTH i kortyzolu powoduje efekt immunosupresji 

wydzielanie ACTH i kortyzolu powoduje efekt immunosupresji 

(osłabienie odpowiedzi ukł. odpornościowego)

(osłabienie odpowiedzi ukł. odpornościowego)

background image

 

 

 

 

Bibliografia

Bibliografia

Claude A. Ville: „Biologia”, 

Claude A. Ville: „Biologia”, 

Władysław J. H. Kunicki- Goldfinger: 

Władysław J. H. Kunicki- Goldfinger: 

„Podstawy biologii”

„Podstawy biologii”

Grażyna Gorbaczewska: „Biologia”

Grażyna Gorbaczewska: „Biologia”

Ewa Holak: „Biologia”

Ewa Holak: „Biologia”

background image

 

 

 

 

Dziękuję za uwagę!

Dziękuję za uwagę!


Document Outline