•

UNIA GOSPODARCZO- WALUTOWA

UNIA GOSPODARCZO- WALUTOWA

Od Traktatu Rzymskiego

Od Traktatu Rzymskiego

do raportu Wernera

do raportu Wernera

- Komitet Walutowy (Monetary Committee) - ciało
doradcze Rady Ministrów i ówczesnej Komisji
Wspólnot Europejskich 

- Kraje członkowskie EWG należały wówczas, do
systemu finansowego z Bretton Woods, a ich waluty
miały stałe kursy wobec dolara amerykańskiego,
wymienialnego na złoto

- Na szczycie EWG w Hadze w grudniu 1969r.
uzgodniono

utworzenie

w

przyszłości

Unii

Gospodarczej i Walutowej oraz powołano komitet pod
przewodnictwem Pierre’a Wernera  

- Grupa Wernera przedstawiła swój raport w
październiku 1970r., proponując dojście do EMU w
ciągu 10 lat, w trzech etapach

Od raportu Wernera do

Od raportu Wernera do

Europejskiego Systemu

Europejskiego Systemu

Walutowego

Walutowego

- Marzec 1971 r.- Państwa członkowskie EWG
zgadzają się na trzyfazowe dojście do EMU. Nie
uzgadniają jednak wielu niezbędnych do realizacji
tego projektu szczegółów. Wraz z upłynnieniem dolara
w sierpniu 1971r. Pomysł Wernera upada

-1977 r.- Roy Jenkins (ówczesnego przewodniczący
Komisji

Wspólnot

Europejskich)

składa

nową

propozycję utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej.

-

Nowy

plan

współpracy

walutowej

zostaje

przedstawiony na spotkaniu Rady Europejskiej w
kwietniu 1978r.

Założenia:

Założenia:

-

Utworzenie 13 marca 1979r. Europejskiego Systemu

Walutowego (Europen Monetary System - EMS).

-

Podstawowymi trzema elementami składowymi

EMS były:

1.

europejska jednostka walutowa (Europen Currency

Unit - ECU),

2.

mechanizm kursowy (Exchange Rate Mechanism -

ERM) oraz

3.

system wzajemnych kredytów między bankami

centralnymi.

Od Europejskiego Systemu

Od Europejskiego Systemu

Walutowego do Traktatu z

Walutowego do Traktatu z

Maastricht

Maastricht

-w czerwcu 1988r. na spotkaniu Rady Europejskiej w
Hanowerze postanowiono powołać Komitet ds. Badań
nad

Unią

Gospodarcza

i

Walutową,

pod

kierownictwem

Jacquesa

Delorsa,

ówczesnego

przewodniczącego Komisji.

-Komitet Delorsa zaproponował osiągnięcie pełnej
Unii Gospodarczej i Walutowej w trzech etapach,
poprzez stopniowe zacieśnianie koordynacji polityki
gospodarczej i walutowej, aż do powołania
niezależnego Europejskiego Banku Centralnego
(European Central Bank) i stworzenia wspólnej
waluty.





w

w

oparciu o raport Komisji Delorsa, Rada Europejska

oparciu o raport Komisji Delorsa, Rada Europejska

na swym posiedzeniu w Madrycie

na swym posiedzeniu w Madrycie

w czerwcu 1989r.

w czerwcu 1989r.

postanowi

postanowi

ł

ł

a rozpocz

a rozpocz

ąć

ąć

realizacj

realizacj

ę

ę

pierwszego etapu

pierwszego etapu

EMU od lipca 1990r., wraz z wprowadzeniem pe

EMU od lipca 1990r., wraz z wprowadzeniem pe

ł

ł

nej

nej

liberalizacji przep

liberalizacji przep

ł

ł

ywów kapitału mi

ywów kapitału mi

ę

ę

dzy o

dzy o

ś

ś

mioma

mioma

pa

pa

ń

ń

stwami cz

stwami cz

ł

ł

onkowskimi EWG

onkowskimi EWG

,

,

 na mocy Traktatu o UE z Maastricht z 1992 r.
wprowadzono do Traktatu Rzymskiego o EWG
poprawki i uzupełnienia dotyczące budowy Unii
Gospodarczej i Walutowej.

TRZY ETAPY

TRZY ETAPY

 

 

1. Etap pierwszy

1. Etap pierwszy

Pierwszy etap realizacji EMU trwał od lipca 1990r. do

końca 1993r.

W tym czasie kraje Wspólnot

Europejskich miały:

a)  zapewnić pełną swobodę przepływu kapitału,

b)  poprawić funkcjonowanie Europejskiego Systemu

Walutowego,

c)  zacieśnić

współpracę

pomiędzy

bankami

centralnymi.

2. Etap drugi

2. Etap drugi

Zaplanowanym od początku 1994r. do końca 1996r.,
lub najpóźniej - do końca 1998r., postanowiono
utworzyć we Frankfurcie nad Menem Europejski
Instytut Walutowy (Europen Monetary Institute),
będący zalążkiem przyszłego Europejskiego Banku
Centralnego. Do końca tego etapu:

a) banki centralne krajów członkowskich miały

uzyskać pełną niezależność od rządów,

b) kontynuowano koordynację narodowych polityk

gospodarczych i walutowych, a także proces
dochodzenia

do

zbieżności

podstawowych

wskaźników

gospodarczych,

c) na podstawie kilku takich wskaźników ujętych w

Protokóle do Traktatu z Maastricht, znanych jako
kryteria zbieżności (konwergencji), miała nastąpić
kwalifikacja

krajów

członkowskich

UE

do

uczestnictwa w Unii Gospodarczej i Walutowej.

W Protokole do Traktatu z Maastricht

W Protokole do Traktatu z Maastricht

ustalono pięć takich kryteriów,

ustalono pięć takich kryteriów,

warunkujących uczestnictwo w

warunkujących uczestnictwo w

trzeciej fazie EMU:

trzeciej fazie EMU:

1. Kryterium stabilności cen: średnia stopa inflacji w

roku poprzedzającym ocenę gotowości do EMU nie
może przekraczać średniego wskaźnika inflacji
odnotowanego w tym samym czasie w trzech krajach
o najniższej dynamice cen; więcej niż o 1,5 pkt.
proc.;

2. Kryterium deficytu budżetowego: udział deficytu

sektora rządowego w produkcie krajowym brutto
(PKB) mierzonym w cenach rynkowych, w roku
poprzedzającym ocenę gotowości do EMU, nie
powinien przekraczać 3 proc.

3. Kryterium długu publicznego: udział zadłużenia

publicznego w PKB w roku poprzedzającym ocenę
nie powinien przekraczać 60 proc.;



4. Kryterium

stóp

procentowych:

średnia

nominalna, długookresowa stopa procentowa w
roku poprzedzającym ocenę nie powinna być
wyższa o więcej niż 2 pkt. proc. od średniej
stopy

procentowej

w

trzech

krajach

o

najniższym poziomie inflacji;

5. Kryterium udziału w mechanizmie kursowym

Europejskiego

Systemu

Walutowego:

kraj

aspirujący do przystąpienia do trzeciej fazy EMU
powinien być przynajmniej przez dwa lata
poprzedzające badanie członkiem Europejskiego
Systemu Walutowego i respektować normalny
przedział wahań kursów walut przewidziany w
ramach mechanizmu kursowego.

3. Etap drugi

3. Etap drugi

Na szczycie UE w Madrycie w grudniu 1995r. wyrażono
wolę przejścia do trzeciego etapu EMU począwszy od 1
stycznia 1999r. Ustalono też nazwę przyszłej wspólnej
waluty - euro.

W grudniu 1996r. w Dublinie, Rada Europejska przyjęła
Pakt na rzecz Stabilności i Rozwoju, będący swoistym
kodeksem

postępowania

w

zakresie

spełniania

budżetowego kryterium zbieżności. Pakt ten ma
zapewnić dyscyplinę fiskalną i stabilność cen na terenie
Unii Gospodarczej i Walutowej.

Kwalifikacja krajów do udziału w EMU została
zaplanowana na wczesną wiosnę 1998r. Komisja
Europejska zarekomendowała w marcu tego roku 11
krajów, które spełniły kryteria konwergencji: Austrię,
Belgię, Finlandię, Francję, Hiszpanię, Holandię,
Irlandię, Luksemburg, Niemcy, Portugalię i Włochy. Z
własnej woli poza strefą euro pozostały i dalej pozostają
Dania, Szwecja i Wielka Brytania, a Grecji nie udało się
spełnić wymaganych kryteriów.



Parlament

Europejski

przyjął

propozycję

Komisji Europejskiej 30 kwietnia 1998r., a szefowie
państw

i

rządów

potwierdzili

listę

państw

przechodzących 1 stycznia 1999r. do trzeciego etapu
EMU podczas specjalnego spotkania na szczycie
Rady ds. Gospodarki i Finansów (ECOFIN) w
Brukseli, 1-3 maja. Do końca 1998r. przyjęto całość
potrzebnej w tym kontekście legislacji.

W lipcu 1998r. nastąpiła formalna inauguracja

działalności Europejskiego Banku Centralnego,
którego prezesem został Wim Duisenberg

Na wniosek Komisji Europejskiej z 3 maja

2000r., do grupy euro przyjęta została Grecja (1
stycznia 2001r.). Odpowiednia decyzja w tej sprawie
zapadła na forum Rady ECOFIN, zebranej w
nadzwyczajnym składzie szefów państw i rządów 19
czerwca 2000r. w Santa Maria da Fiera (Portugalia).

Trzeci etap EMU rozpoczął się, zgodnie

z planem, 1 stycznia 1999r.

 z początkiem 1999r. została wprowadzona wspólna
waluta - euro, a przestała istnieć ECU, która została
zastąpiona przez euro w stosunku 1:1;
 nastąpiło nieodwołalne usztywnienie kursów
centralnych walut wobec euro, a w konsekwencji
także i wobec siebie;
 euro jest samodzielną i pełnoprawną jednostką
pieniężną

i

jest

stosowane

w

rozliczeniach

bezgotówkowych, natomiast banknoty i monety
narodowe

zachowują

ważność

do

momentu

wprowadzenia euro do powszechnego obiegu, co ma
nastąpić w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca
2002r.;
 po tej dacie banknoty i monety euro uzyskają status
jedynego prawnego środka płatniczego wewnątrz
strefy euro.

Polska i euro

Polska i euro

•

Z sondaży wynika, ze ponad 60%

Z sondaży wynika, ze ponad 60%

Polaków opowiada się za

Polaków opowiada się za

przystąpieniem do strefy Eur0

przystąpieniem do strefy Eur0

•

30% jest jest przeciwnych

30% jest jest przeciwnych

•

10% nie ma zdania

10% nie ma zdania

Polska i euro

Polska i euro

•

Najwięcej zwolenników to osoby

Najwięcej zwolenników to osoby

młode około 30 roku życia

młode około 30 roku życia

•

Za wprowadzeniem wspólnej waluty

Za wprowadzeniem wspólnej waluty

najczęściej opowiadają się ludzie

najczęściej opowiadają się ludzie

zamożni, wykształceni i

zamożni, wykształceni i

przedsiębiorcy

przedsiębiorcy

zalety

zalety

•

Eliminacja wpływów kursów wymiany walut

Eliminacja wpływów kursów wymiany walut

krajowych na rozwój handlu i przepływ

krajowych na rozwój handlu i przepływ

kapitału (koszty podróży i koszty

kapitału (koszty podróży i koszty

transakcji).

transakcji).

•

Zwiększenie przejrzystości rynku poprzez

Zwiększenie przejrzystości rynku poprzez

wzrost porównywalności cen.

wzrost porównywalności cen.

•

Wzrost konkurencyjności przedsiebiorstw

Wzrost konkurencyjności przedsiebiorstw

europejskich w stosunku do USA, Japonii,

europejskich w stosunku do USA, Japonii,

Rosji

Rosji

zalety

zalety

•

Zmniejszenie ryzyka kursu

Zmniejszenie ryzyka kursu

walutowego

walutowego

•

Wzrost liczby inwestycji

Wzrost liczby inwestycji

•

Większa integracja rynków

Większa integracja rynków

finansowych

finansowych

wady

wady

•

Jednorazowy koszt techniczny i

Jednorazowy koszt techniczny i

organizacyjny związany z działaniami

organizacyjny związany z działaniami

przygotowawczymi (np. podwójny

przygotowawczymi (np. podwójny

obieg waluty, banknoty, dostosowanie

obieg waluty, banknoty, dostosowanie

sysetmów informatycznych, szkolenia)

sysetmów informatycznych, szkolenia)

•

Utrata autonomii polityki pieniężnej

Utrata autonomii polityki pieniężnej

•

Ryzyko nadmiernego wzrostu cen (tzw.

Ryzyko nadmiernego wzrostu cen (tzw.

Zaokrąglanie do góry ok. 2-3 %)

Zaokrąglanie do góry ok. 2-3 %)