• Uzależnienie
• *przewlekły i nawracający zespół o złożonym charakterze
• *obejmuje zróżnicowane zaburzenia psychiczne somatyczne i wegetatywne
• *zasadniczą cechą uzależnień szeroko rozumianych jest utrata kontroli nad
procesami zachowania
• *polega kompulsywnym poszukiwaniu kontaktu ze środkami uzależniającymi
i ich pobieraniu
• Wyróżniamy :
• - uzależnienie fizyczne; gdy po odstawieniu najbardziej nasilone są objawy
somatyczne np. po opiatach są biegunka, wyciek z nosa, nadmierna
potliwość.
• -uzależnienie psychiczne: po zaprzestaniu zażywania nie ma wyraźnych
zaburzeń somatycznych.
Są rodzaje uzależnień :
1. fizyczne - zwiększa się tolerancja na narkotyk - trzeba brać większą ilość, aby
osiągnąć ten sam efekt. A brak narkotyku wywołuje syndrom abstynencki
2. psychologiczne - brak konieczności zaspokajania potrzeb psychicznych
3. społeczne - istotna jest tu przynależność do grupy akceptującej w braniu.
Uzależnienia są podzielone w 1974 roku przez WHO na 8 typów:
Typ morfinowy – wywołują silną zależność fizyczną i psychiczną oraz wzrost
tolerancji wymagający systematycznego zwiększania dawki.
Typ alkoholowo-barbituranowy –alkohol etylowy , barbiturany i pochodne (leki
nasenne i uspokajające). Oprócz wymienionych należą tu też wodzian chlorylu,
meprobamat, motolon, glimid, pochodne benzodiazepiny, chlorprotixen, a także leki
przeciwdepresyjne np. imipramina, amitryptylina. Lekomania tego typu
charakteryzuje się zależnością psychiczną i słabiej zaznaczoną zależnością fizyczną.
Niewielkie zwiększenie tolerancji oraz objawów abstynencyjnych ( kwalifikuje zespół
do do nałogu).
Typ kokainowy – powoduje najsilniejsze uzależnienie psychiczne przy niewielkiej
zależności fizycznej i znacznym wzroście tolerancji.
Typ cannabis – konopie indyjskie (Cannabis) są są substratem do marihuany i
haszyszu, którymi substancjami aktywnymi są tetrahydrokanabinole. Cechuje się
umiarkowaną lub silną zależnością fizyczną, brakiem fizycznej zależności i brakiem
abstynencji.
Typ amfetaminowy- amfetamina i pochodne np. ecstasy, efedryna i inne, wytwarzają
silną zależność psychiczną i charakteryzują się brakiem zależności fizycznej i
objawów abstynencyjnych.
Typ halucynogenny – LSD, meskalina, psylocibina, psylocyna, powodują silną
zależność psychiczną przy braku zależności fizycznej.
Typ lotnych rozpuszczalników ( małych deliriantów) – lotne rozpuszczalniki np.
Toluen, chloroform, eter etylowy, aceton, trójchloroetylen, powodują słabo wyrażoną
zależność psychiczną ale sile objawy toksyczne.
Typ khat – rośliny Catha eudulis Forsk zawiera różne substancje pobudzające ,
przede wszystkim katynon. Długotrwałe stosowanie khatu prowadzi do zależności
psychicznej, nie występuje zależność fizyczna.
Aby rozpoznać uzależnienie od substancji psychoaktywnej należy mieć
pewność co do istnienia co najmniej trzech z poniższych faktów:
# przyjmowanie substancji psychoaktywnej dłużej lub w większych dawkach niż
początkowo zamierzano
#odczuwanie „głodu narkotycznego” lub bezskuteczne próby zaprzestania
przyjmowania substancji
# poświęcenie większości czasu na zdobywanie i przyjmowanie substancji
psychoaktywnej
#przyjmowanie substancji psychoaktywnej mimo negatywnego wpływu na życie
społeczne i zawodowe
#niemożność zaprzestania przyjmowania substancji pomimo świadomości
konsekwencji oraz negatywnych skutków jej działania
#wzrastająca tolerancja – trzeba przyjmować większe dawki, aby osiągnąć
pożądany stan lub widoczny jest spadek jakości doznań przy tej samej dawce
#pojawiają się objawy zespołu odstawienia
#konieczność przyjmowania substancji, aby te objawy ustąpiły
Narkotyki zbierają swoje coraz większe żniwo. Jego ofiarami padają najczęściej
młodzi ludzie, nastolatkowi. Istnieje drabina uzależnienia. Wyróżnia się cztery
stopnie popadania w nałóg:
I FAZA: rozpoznawanie, eksperymenty.
Czyli zapoznanie z narkotykiem. Następuje to najczęściej na wakacjach, na
dyskotece itp. Po spróbowaniu jedni uznają, że im to nie odpowiada, a drudzy
zaczynają się pogrążać.
Biorą coraz częściej. Zawsze znajdzie się okazja: koncert, wyjazd, czasem ktoś
poczęstuje.
II FAZA: częste używanie.
Narkotyk staje się „protezą” towarzystwa, synonimem bezpieczeństwa, dobrego
samopoczucia. Dlaczego więc, nie korzystać z jego pomocy częściej? W tym
momencie człowiek przestaje czekać na okazję, zaczyna sam jej szukać. Coraz
częściej dobre samopoczucie na prywatce jest uzależnione od wypalenia
marihuany, a dobra zabawa na dyskotece od zażycia amfetaminy.
III FAZA: regularne zażywanie.
Nie wiadomo, kiedy narkotyki stają się częścią życia człowieka. Na ich zakup,
potrzebne są coraz większe sumy. „Biorę, bo wszystko jest bez sensu”-
uzależniony potrafi się usprawiedliwić. Próbuje zapewnić wszystkich dookoła i
samego siebie, że wszystko jest w porządku. Nadal wierzy, że wszystko jest w
porządku.
IV FAZA: zaawansowanie.
W tej fazie bycie na „haju”, staje się głównym celem w życiu. Stan odurzenia
właściwie nie ma końca. Zdarzają się iniekcje dożylne. Nie ważna jest cena, jaką
trzeba zapłacić, choć narkotyk przestał już dawno być „eliksirem szczęścia”.
Pojawiają się nowe narkotyki, zwiększają się dawki. Pojawia się postawa: „Kogo
to obchodzi? To moje życie- robię z nim, co chcę.”
Wszystkie narkotyki wpływają destrukcyjnie na ośrodkowy układ
nerwowy ( składający się głównie z rdzenia kręgowego, oraz
mózgu).Narkotyki wywołują zniszczenia w całym organizmie:
1.Układ krwionośny:
• zaburzenia rytmu serca,
• niedokrwienie mięśnia sercowego (łącznie z zawałem),
• nadciśnienie tętnicze,
• kardiomiopatie,
• tętniaki.
Przypadkowe wstrzyknięcia dotętnicze w wyniku uszkodzenia ściany tętnicy i nagłego
wzrostu ciśnienia krwi niekiedy doprowadzają do pęknięcia naczynia
2.Układ nerwowy:
• zaburzeniem koordynacji ruchowej,
• oczopląsem,
• drżeniem mięśniowym,
• dysmetrią.
U osób przyjmujących substancje psychoaktywne często pojawia się również
neuropatie obwodowe. Powstają one zazwyczaj w wyniku równoczesnego działania
kilku czynników- toksycznego działania substancji uzależniającej, niedoborów
pokarmowych, ucisku na nerwy obwodowe
3.Układ oddechowy:
• przewlekły nieżyt oskrzeli,
• utrudnienie wymiany gazowej w pęcherzykach płuc przejawiające sie bólem w klatce
piersiowej,
• pneumokokowe zapalenie płuc,
• rak płaskonabłonkowy, drobnokomórkowy,
• gruczolak płuc
4.Układ wydzielania wewnętrznego:
• brak miesiączki,
• hipogonadyzm z opóźnionym dojrzewaniem,
• niepłodność,
• impotencja,
• zwiększone wydzielanie hormonów tarczycy,
• obniżenie stężenia testosteronu
5.Układ mięśniowo- szkieletowy:
• martwicę mięśni poprzecznie prążkowanych (przejawia się nadwrażliwością
mięśni na dotyk, bólami mięśni, podwyższona temperaturą, obniżonym ciśnieniem
krwi, sennością),
• kostniejące zapalenie mięśni (uszkodzone włókna mięśniowe sukcesywnie
zastępowane są przez złogi wapnia),
• zapalenie kręgów (szczególnie lędźwiowych), stawów (przede wszystkim
krzyżowo- biodrowych).
6.Wątroba:
• wirusowe zapalenie wątroby typu A,
• zapalenie wątroby wirusem typu B (w przypadkach ostrych zatruć przeradza się
w marskość; ponadto może prowadzić do rozwoju raka),
• wirusowe zapalenie wątroby typu C ( w około 50% przypadków przyjmuje postać
przewlekłą; jest również przyczyna raka wątroby).
7. Skóra:
• zakażenia bakteryjne skóry (ropnie, czyraki),
• zmiany grzybicze,
• zapalenie tkanek okołopaznokciowych,
• choroby pasożytnicze skóry (świerzb, wszawica),