Planowanie opieki

pielęgniarskiej

nad dzieckiem w chorobach

układu pokarmowego

Budowa układu
pokarmowego

1.Górna część układu pokarmowego:
-jama ustna,przełyk,żołądek

2.Dolna część przewodu pokarmowego:
-dwunastnica,wątroba,pęcherzyk

żółciowy,trzustka,jelito cienkie,jelito
grube.

Funkcja układu
pokarmowego

1.Trawienie:
polega na fizycznej i chemicznej

obróbce pokarmów prowadzących do

rozłożenia na związki wchłanialne.

2.Wchłanianie:
Polega na transporcie końcowych

produktów trawienia przez ścianę jelita

do układu krążenia,który rozprowadza

te substancje po organiźmie.

Postępowanie
pielęgniarskie:

1.Wywiad chorobowy:
Główne objawy:
-utrata masy ciała,
-nudności,wymioty,
-biegunka lub zaparcia,
Bóle brzucha,
-utrata lub przyrost masy ciała w ostatnim

czasie,

-obecność krwi w stolcu

Czynniki ryzyka chorób
układu pokarmowego.



Wywiad ciążowy:leki stosowane w ciąży

przez matkę



Czynniki ryzyka;niska waga urodzeniowa,

wcześniactwo,problemy z karmieniem,
zaburzenia metaboliczne,stres,uzależnienia,



Rodzinne czynniki ryzyka;zapalenie jelit,

zespół nieprawidłowego wchłaniania,
•Kompletny jadłospis 24 godz.

Badania fizykalne



Objawy życiowe:

-Zmierz wzrost i wagę dziecka pod kątem

zaburzeń wzrostu,

-Wzrost temperatury może być

wykładnikiem infekcji lub odwodnienia



Oglądanie :

-skóry: pod kątem

bladości,żółtaczki,karotenemii,

-jamy ustnej:pod kątem
próchnicy,chorób przyzębia,uszkodzeń i

rozszczepów podniebienia miękkiego i
twardego

-oglądanie brzucha:
Czy wystepują objawy

rozdęcia,zapadnięcia,

przpukliny pępkowej ,widocznych fal
perystaltycznych.

-oglądanie okolic odbytu:
W kierunku obserwacji krwawień

odbytu,nietrzymania stolca

Osłuchiwanie



Celem oceny charakteru perystaltyki
(zwracanie uwagi na jej brak lub
nadmierna perystaltyka)

Badanie palpacyjne



Zbadaj podniebienie miękkie i twarde



Badanie brzucha: bolesności,napięcie,

powiększenie narządów wewnętrznych

Opukiwanie



Brzuch opukuje się celem stwierdzenia
nadmiernej ilości gazu,obecność
nieprawidłowej masy w brzuchu,płynu,

powiększonej wątroby.

Badanie laboratoryjne i testy
diagnostyczne



Badanie ogólne kału,



OB-przyśpieszony świadczy o obecności

zapalenia,



Morfologia krwi,



Badanie ultrasonograficzne jamy

brzusznej,



Radiologiczne badanie przewodu

pokarmowego,górnego odcinka przewodu

pokarmowego,przełyku i żołądka,



Wlew doodbytniczy z barytem,



Tomografia komputerowa,



Endoskopia, gastroskopia,



Kolonoskopia,rektoskopia,anoskopia,sig
moidoskopia

ROZSZCZEP WARGI I
PODNIEBIENIA



Rozszczep wargi jest wrodzoną anomalią

Częstość występowania 1na 800

przypadków



Rozszczep podniebienia jest wrodzoną
anomalią występującą 1 na 2000
urodzeń.

Ocena wyników



Badanie fizykalne służy wykluczeniu
innych defektów linii pośrodkowej.



Rozszczep wargi i podniebienia są
widoczne krótko po urodzeniu,



Może mieć charakter wady całkowitej
lub niecałkowitej.

Wyniki badań



Badanie ultrasonograficzne potwierdza
obecność rozszczepienia już w łonie
matki.



1 zdjęcie dziewczynka ma 3 miesiące.



2 zdjęcie dziewczynka ma 10 miesięcy



3 zdjęcie dziewczynka ma 5lat.

Postępowanie
pielęgniarskie



Oceń rodzaj i charakter problemów z
karmieniem,oddychaniem,stosunkiem
rodziców do dziecka oraz mową.

Zapewnij odpowiednie
odżywianie
i zapobiegaj zachłyśnięciu.



Stosowanie specjalnych smoczków,



Przy karmieniu trzymać dziecko w
pozycji półpionowej,pokarm kierować
zdala od podniebienia aby ściekał po
ścianach jamy ustnej celem
zapobiegania zachłyśnięciu,



Dzieci należy karmić powoli i często,aby
zapobiec połykaniu powietrza i
zarzucaniu pokarmów,



Stymulowanie odruchu ssania przez
delikatne drażnienie smoczkiem dolnej
wargi.

Udzielanie wsparcia
dziecku i rodzicom w
problemach:



Emocjonalnych



Socjalnych



Wpływanie na akceptację rodziców
sytuacji dziecka oraz aby okazywali
akceptację dziecku



Podkreślanie zalet dziecka oraz dobre
wyniki operacji.

OPIEKA
PRZEDOPERACYJNA



W zależności od rodzaju wady i stanu
dziecka,operacyjne leczenie
przeprowadza się między 1a3 miesiącem
życia,



Rekonstrukcję rozszczepu podniebienia
przeprowadza się między 6a18 miesiącem
życia.Może być wymagane kilkustopniowe

postępowanie operacyjne wykonywane

stopniowo.

Wczesna korekcja:



Wargi zapobiega dalszym problemom ze
ssaniem-umożliwia nawiązywanie bliskiego
kontaktu z mamą,



Podniebienia-zapobiega wadom wymowy,

oraz stosowaniu aparatów ortodontycznych
Pielęgniarskie działania to przede wszystkim
prowadzenie pielęgnacji jamy ustnej.

OPIEKA POOPERACYJNA



OCENA:

-drożności dróg oddechowych,
-objawów życiowych,
-obserwacja w kierunku obrzęków,
-obserwacja w kierunku niewydolności
oddechowej



Stosowanie namiotu z nawilżanym
powietrzem celem zminimalizowania
obrzęków,rozrzedzenia wydzieliny,

i zmniejszenia dolegliwości.



Kontrola szwów,oczyszczanie lini
szwów,

stosowanie antybiotyków w maści,celem
zapobiegania zakażeniom,



Ułożenie dziecka po zabiegu:



Po operacji rozszczepienia wargi:

-Na plecach,w niemowlęcym nosidełku

lub na boku,



Po operacji rozszczepu podniebienia:

-Układamy na brzuch celem lepszego

drenażu.



Karmienie dziecka za pomocą
gumowego kroplomierza,celem nie
urażania rany,



U dzieci starszych dieta początkowa
powinna składać się z czystych płynów,

dzieci nie powinny używać rurek ani

innych ostrych przedmiotów



Zwalczanie bólu –podawanie środków
przeciw bólowych

Edukacja



Należy nauczyć rodziców pielęgnacji

rany pooperacyjnej,



Nauczenie prawidłowych technik i

pozycji karmienia,



Należy zwrócić uwagę na temperaturę

podawanych posiłków,ponieważ

podniebienie po operacji jest

pozbawione zakończeń nerwowych i

może to powodować oparzenie



Wyjaśnij sposób postępowania z
aparatem ortodontycznym jeśli będzie
stosowany,



Podkreśl konieczność stosowania
długotrwałej kontroli,nauki mowy,

zapobiegania i korekcja wad zgryzu,

• Poinformowanie o konieczności

corocznej kontroli słuchu,ze względu na
zwiększoną podatność na nawracające
zapalenie ucha



Omówić sposoby zapobiegania
infekcjom.

Stosowanie specjalnych
smoczków:

Łyżeczka do karmienia

Zestaw smoczka do
karmienia przy rozszczepie
wargi i podniebiwnia.

REFLUKS ŻOŁĄDKOWO-
PRZEŁYKOWY



ACHALAZJA-oznacza trudności w
połykaniu,które mogą mieć różną
przyczynę.



To wsteczny przepływ treści żołądkowej
do przełyku wywołany przez
rozluźnienie

lub niewydolność dolnego zwieracza

przełyku

CHOROBA REFLUKSOWA



Jest najczęstszą chorobą przełyku
okresu niemowlęcego.



Refluks o niewielkim nasileniu może
występować u zdrowych niemowląt



Patologia jest wtedy gdy występują inne
objawy,które przetrwają do okresu
późnego niemowlęctwa

CHOROBA REFLUKSOWA



Występuje po rekonstrukcji przetok

tchawiczo-przełykowych



Niedrożności i zarośnieciu przełyku



U wcześniaków



U dzieci z dysplazja oskrzelowo-płucną



Porażeniem mózgowym



Zaburzeniami neurologicznymi



Skolioza



Astma

OCENA WYNIKÓW BADAŃ



Objawy kliniczne:

-silne wymioty z domieszką krwi,
-utrata masy ciał
-zachłyśnięcia i nawracające zapalenia

dróg oddechowych

-sinica z zaburzeniami oddechowymi
-stany zapalne i krwawienia z przełyku
-smoliste stolce

-pieczenie w okolicy zamostkowej,
-ból brzucha,
-kwaśny posmak w ustach

Badania laboratoryjne i
testy
diagnostyczne



Rtg przełyku po podaniu kontrastu

barytowego,celem potwierdzenia

refluksu i wyeliminowaniu niedrożności
żołądka i

dwunastnicy,



Morfologia krwi:może wykazać
niedokrwistość,która może być wtórna
do utraty krwi.



Wewnątrzprzełykowa kontrola ph
umożliwia pomiar ilościowy refluksu
żołądkowego



Scyntygrafia-polega na ocenie
radioaktywności(śledzenie jego drogi)

znacznika rozpuszczalnego w wodzie

podanej dziecku do wypicia.



Monometria-

wewnątrzprzełykowa wykaże obniżone

napięcie spoczynkowe dolnego
zwieracza przełyku, co jest
charakterystyczne dla refluksu.

Postępowanie
pielęgniarskie



Odpowiednie nawodnienie dziecka



Oceń objętość,częstość i charakter
wymiotów,



Oceń związek miedzy karmieniem i
wymiotami oraz aktywnością
niemowlęcia,



Wpływanie na poprawne odżywianie



techniki żywienia :

-podawaj często ale małe posiłki
-stosuj preparaty mlekozastępcze

zagęszczone przetworami zbóż,

-dbanie aby dziecku regularnie się

odbijało

Zapobieganie
powikłaniom choroby
refluksowej



Utrzymywanie półpionowej pozycji
dziecka podczas karmienia i zaraz po
nim,



Oceń szmery oskrzelowe przed i po
karmieniu,



W pobliżu łóżeczka dziecka
przygotowany ssak,



Monitor kontrolujący czynność serca
podłączyć w razie potrzeby

Edukacja terapeutyczna



Z zakresu karmienia i utrzymania
prawidłowej pozycji dziecka.

ZWĘŻENIE ODŹWIERNIKA



Polega na zwężeniu zwieracza
odźwiernika położonego w ujściu
żołądka.



Przyczyna jest nieznana

Ocena wyników badania:



Objawy kliniczne:

-ok.3tyg.życia pojawiają się zarzucania

treścią pokarmową

-wymioty bez żółci z treścią pokarmową,
mogą być podbarwione krwią
-wymioty przybierają na sile ok.1-2 tyg.aż

dochodzi do wydalania niestrawionego
jedzenia



Nie występują objawy anoreksji



Apetyt i jedzenie pozostaje na
dotychczasowym poziomie



Utrata masy ciała



Wzdęcia brzucha



W nadbrzuszu po prawej stronie od
pępka pojawia się wyczuwalna masa w
kształcie oliwki



Pojawiają się fale perystaltyczne
przemieszczające się z lewej na prawą
stronę przez nadbrzusze



Zmniejsza się częstość i objętość
stolców



Pojawiają się objawy niedożywienia i
odwodnienia

Badania laboratoryjne i
testy diagnostyczne.



USG i bad.radiologiczne górnego odcinka
przewodu pokarmowego mogą wykazać
opóźnione opróżnianie żołądka,wydłużony i
cienki odźwiernik lub obecność
nieprawidłowej masy w obrębie odźwiernika.



Gazometria –wykazuje wzrost ph surowicy
oraz zwiększenie stężenia wodorowęglanów
co świadczy o zasadowicy metabolicznej.



Stężenie elektrolitów wykazuje spadek
stężenia chlorków,sodu i potasu.



Morfologia krwi wykazuje wzrost
hematokrytu i hemoglobiny,co jest
wynikiem zagęszczenia krwi.

Postępowanie
pielęgniarskie:



Kontrola sposobu karmienia i związku
pomiędzy karmieniem a wymiotami,



Oceń objętość,częstość i charakter
wymiotów,



Zapewnienie odpowiedniego
nawodnienia,



Podawanie płynów pozajelitowo,

podawanie potasu celem wyrównania

kwasicy.



Zapobieganie zachłyśnięciu:

-Karm dziecko powoli,
-Dopilnuj aby dziecku regularnie odbijało

się po jedzeniu,

-Po karmieniu układaj dziecko na prawym

boku w pozycji siedzącej

Opieka pooperacyjna



Celem uniknięcia niedrożności stosowana
jest pyloromiotomia-wytworzenie
nacięcia wzdłuż przedniej ściany
odźwiernika do rozdzielenia mięśni.



Prowadzenie odżywiania:



Podawanie 4-6 posiłków w małych
ilościach klarownych płynów,jeśli jest to
dobrze tolerowane wprowadza się
preparaty mlekozastępcze.



Zapewnienie komfortu:

-higiena jamy ustnej,
-podawanie smoczka kiedy dziecko nie

otrzymuje pokarmów doustnie,

-zachęcanie rodziców do okazywania

czułości dziecku,



Podawanie leków przeciw bólowych wg
zleceń,

Edukacja terapeutyczna



Objaśnienie wszystkich zabiegów,badań
diagnostycznych,opieki przed i
pooperacyjnej,



Zademonstruj techniki prawidłowego
karmienia i ułożenia dziecka ,



Omów postępowanie z ranami
pooperacyjnymi.

CELIAKIA

To zespół złego wchłaniania,który

występuje gdy błona śluzowa jelita
cienkiego jest wrażliwa lub podlega
odpowiedzi immunologicznej na gluten.

Ocena wyników badania:



Objawy pojawiają się między 1-5 rokiem
życia,zwykle po wprowadzeniu do diety
glutenu.



Występuje ostra lub przewlekła biegunka



Stolce są jasne,wodniste,cuchnące



Wystepuje anoreksja i ból brzucha,



Mogą wystąpić wymioty



Zaparcia



Niedokrwistość



Mogą występować wzdęcia brzucha



Rozciągnięcie mięśni



Zmiany w zachowaniu: nadpobudliwość
i drażliwość.

Badania laboratoryjne i
testy diagnostyczne:



Biopsja jelita cienkiego ujawnia
spłaszczenie powierzchni błony śluzowej
z przerostową atrofią kosmków.

Stanowi potwierdzenie rozpoznania.



Zmiany w kosmkach powracają do
normy po zastosowaniu diety z
ograniczeniem glutenu co dodatkowo
potwierdza rozpoznanie



Badania surowicy krwi na obecność
przeciwciał przeciw
gliadynie,retikulinie,endomysium z
klasy IgG i IgA oraz ich zaniku od
momentu wyeliminowania preparatów
zawierających gluten z pożywienia.



Stosowanie szybkich testów
przesiewowych diagnostycznych celem
wykrycia obecności przeciwciał IgG i
IgA,dają możliwości do badań
przesiewowych i kontroli skutecznośći
leczenia.

Postępowanie
pielęgniarskie:



Zapewnienie odpowiedniego nawodnienia



Zapewnienie odpowiedniej diety



Objaśnienie rodzinie wpływu
mechanizmów prowadzących do rozwoju
choroby



Omówienie błędów dietetycznych
mających wpływ na opóźnienie wzrostu,

i niedokrwistości.

Główny cel edukacji:

Nauczyć zasad diety bezglutenowej i

wprowadzić ją u dziecka!!!

Podstawy diety
bezglutenowej:

Pokarmy dozwolone:
-mięsa:wołowina,wieprzowina,drób,ryby,
-jaja,
-mleko i produkty mleczne,
-wszystkie owoce i warzywa,
-zboża:kukurydza,bezglutenowa mąka,ryż

dmuchany,mąka
kukurydziana,przegotowane
bezglutenowe zboża.



Pokarmy niedozwolone:

-mleko komercyjne,lody,zagęszczone

mleko i gotowe puddingi,

-zboża:wszystko co zawiera pszenicę,
żyto,owies,jęczmień np.

(chleb,bułki,ciasteczka,ciasto,makarony

kluski).



Należy zwrócić uwagę rodzicom i
dziecku aby czytali etykiety z artykułów
spożywczych



Pomoc dietetyka o konsultacje i
tworzenie jadłospisów



Wprowadzenie ograniczeń dietetycznych

-dieta bezlaktozowa dla dzieci z ciężkimi

uszkodzeniami błony śluzowej

-unikanie pokarmów z dużą zawartością

włókien ze względu na obecność
procesu zapalnego jelita.

Zapobieganie
powikłaniom



Dokładna kontrola bilansu
żywieniowego,



Leczenie glikokortykosteroidami,



Dożylne podawanie płynów,



Jeśli zachodzi konieczność to stosuj
żywienie pozajelitowe.

CHOROBA
HIRSCHSPRUNGA



Jest wrodzonym zaburzeniem
charakteryzującym się brakiem zwojów
nerwowych w części jelita



Wynikiem tego jest mechaniczna
niedrożność,wtórna do nieprawidłowej
ruchomości tego segmentu jelita



Choroba Hirschsprunga-wrodzona

okrężnica olbrzymia.

Dochodzi w tej chorobie do poszerzenia

esicy w odcinku proksymalnym do

bezzwojowej części jelita.

np.w okrężnicy części zstępującej występuje
bezzwojowa część jelita grubego,powyżej

tego miejsca występuje poszerzenie w

dużym stopniu.

Ocena wyników badania:



Objawy kliniczne różnią się w zależności od
wieku,długości zajętego jelita:

- noworodki:brak oddawania smółki,odmowa

przyjmowania płynów,

wzdęcie brzucha,podbarwione żółcią wymioty,

-

niemowlęta:zaburzenia prawidłowego
rozwoju,zaparcia,wzdęcia brzucha,

wymioty i okresowa biegunka.

-starsze dzieci:anoreksja, przewlekłe

zaparcia,

cuchnące i taśmowate stolce,wzdęcia

brzucha,

widoczne fale perystaltyczne,wyczuwalne

masy kałowe,niedożywienie lub
niedobór wzrostu,objawy
niedokrwistości i niedobiałczenia



W badaniu przez odbyt stwierdza się
pustą odbytnicę,zaciśnięty zwieracz
odbytnicy oraz wyciekanie stolca,



Źle rokujące objawy sugerujace
zapalenie jelita to strzelające,krwiste
stolce,gorączka i skrajne wyniszczenie.

Postępowanie
pielęgniarskie



Obserwacja objawów,



Zapewnienie prawidłowego nawodnienia,



Oceń czynność jelit:

-ocena pasażu smółki,
-ocena częstości i charakteru stolców u

niemowląt i starszych dzieci

-dokonanie pomiarów obwodu brzucha,aby

ocenić wzrost rozdęcia

•Zapewnienie prawidłowego odżywiania,
odpowiedniego do wieku i zapotrzebowania
żywieniowego dziecka.

•wykonywanie lewatyw w celu

zmniejszenia zaparć.

•zmniejszanie dyskomfortu wywołanego

przez wzdęcia:sucha rurka do
odbytu,częsta zmiana pozycji
dziecka,obserwacja trudności w
oddychaniu wywołanymi wzdęciem.

Przygotowanie dziecka i
rodziców do:



Ręcznego poszerzenia
odbytu,opracowanie diety,oczyszczające
lewatywy do czasu,kiedy możliwe będzie
przeprowadzenie operacji,



Operacja w celu usunięcia pozbawionego
zwojów,nieprawidłowo funkcjonującego
segmentu okrężnicy,z następową
anastomozą w trzech stadiach:

1.Czasowa kolostomia przed definitywną

operacją,aby czasowo odbarczyć jelito

grube i uzyskać wzrost masy ciała,

2.Renastomoza-resekcja odbytnicy przez

wynicowanie po ok.9-12 miesiecy,

3.Zamknięcie kolostomii około 3 miesiące

później.

Opieka przedoperacyjna



Stosowanie lewatyw,



Przestrzeganie diety pozbawionej
błonnika,

wysokokaloryczna,wysokobiałkowa



Okresowe stosowanie żywienia
pozajelitowego

Przedoperacją :



Stosowanie powtarzalnych lewatyw,



Antybiotykowe irygacje okrężnicy
mające na celu zmniejszenie jelitowej
flory bakteryjnej,u noworodków nie jest
to konieczne bo ma jelito sterylne.

Opieka pooperacyjna



Utrzymywanie dziecka naczczo podczas
wstępnego okresu pooperacyjnego



Kontrola bilansu płynów



Przestrzeganie reżimu sanitarnego,



Włączanie doustne płynów w momencie
pojawienia się perystaltyki,



Prowadzenie pielęgnacji stomii:



Przygotowanie skóry wokół stomii,

zakładanie worka stomijnego,kontrola

gazów,



Obserwacja pojawiających się problemów z
oddawaniem stolca;stolce
taśmowate,obfite
biegunki,krwawienia,wypadanie jelita,

zaburzenia oddawania stolca lub gazów

Edukacja zdrowotna:



Instruowanie rodzinę w jaki sposób należy
pielęgnować stomię oraz na temat dostępnych
środków pielęgnacyjnych.



Wyjaśnienie i pokaz wykonywania lewatywy,

leki zmiękczające stolec,dieta ubogoresztkowa,



Należy unikać:potraw zaprawianych,owoców i
soków owocowych,surowych
warzyw,pełnoziarnistych zbóż oraz pieczyw.



Omówienie metodyoperacji,opiekę
przedoperacyjnej i pooperacyjnej,



Pielęgnację kolostomii jeśli jest
utworzona,



Umówienia spotkania z pielegniarką
stomijną

Dziękuję za uwagę.