Zintegrowane systemy

zarządzania

część III

Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higienĄ:

PN-N-18001,

mgr inż. Błażej Czaplicki

Literatura



J. Ejdys, M. Szajder, M. Stankiewicz,

Kształtowanie kultury bezpieczeństwa i

higieny pracy organizacji, OWPB, Białystok

2010.



J. Ejdys, A. Lulewicz, J. Obolewicz, Zarządzanie

bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie, Wyd.

Politechnika Białostocka, Białystok 2008.



J. Ejdys, A. Lulewicz, U. Kobylińska,

Zintegrowane systemy zarządzania jakością,

środowiskiem i bhp. Teoria i praktyka, Wyd.

Politechnika Białostocka, Białystok 2006.



Podstawy systemowego zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy, red. D.

Podgórski, Z. Pawłowska, CIOP, Warszawa

2004.

Literatura C.D.

• D. Smoliński; Ocena ryzyka

zawodowego: procedury

postępowania, wzory dokumentacji,

przykłady obliczeń; SYGN. 153432

Bibl. Wydz. Zarządzania.

• „Inspektor Pracy”, miesięcznik

Państwowej Inspekcji Pracy;

• Czasopismo „ATEST”, „Praca i

zdrowie” (WZ PB)

Literatura C.D.

 PN-N-18001: 2004 System zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy.

Wymagania. PKN 2004.

 PN-N-18002: 2000 System zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy.

Ogólne wytyczne do oceny ryzyka

zawodowego. PKN 2000.

 PN-N-18004: 2001 System zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy.

Wytyczne. PKN, Warszawa 2001.

Szerokie rozumienie

jakości:

• jakość produktów i usług;
• jakość środowiska

(wewnętrznego i zewnętrznego);

• jakość warunków pracy.

Jakość warunków pracy

• Pomieszczenie pracy;
• Stanowisko pracy;
• Pomieszczenia higieniczno-sanitarne;
• Maszyny i inne urządzenia techniczne;
• Instalacje energetyczne, elektryczne

itp.

• Czynnik ludzki (wiedza, umiejętności,

doświadczenie).

Podstawy nauki o bezpieczeństwie

• Słowniku Języka Polskiego –

„Bezpieczeństwo to stan niezagrożeni,

spokoju, pewności”,

• Bezpieczeństwo to również jedna z

najważniejszych potrzeb człowieka.

Zapewnienie bezpieczeństwa ludziom

świadczy zawsze o stopniu rozwoju

cywilizacyjnego i organizacyjnego

społeczeństwa,

• W literaturze anglojęzycznej, ale również i w

Polsce rozróżnia się pojęcie bezpieczeństwa

i higieny pracy. Bezpieczeństwo związane

jest wówczas z ochroną życia, natomiast

higiena z ochroną zdrowia.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

Według normy PN-N-18001 bezpieczeństwo i

higiena pracy to stan warunków i organizacji

pracy oraz zachowań pracowników

zapewniających wymagany poziom ochrony

zdrowia i życia przed zagrożeniami

występującymi w środowisku pracy.

Raport Europejskiej Agencji

Bezpieczeństwa i Zdrowia w

Pracy w Bilbao (2000)

Rodzaj zagrożenia

Procent populacji

pracowniczej UE

narażonej na zagrożenie

Zbyt duża intensywność
czynności powtarzalnych

57%

Wymuszona pozycja ciała

45%

Obciążenie wynikające z
dźwigania ciężarów

34%

Niekorzystne warunki
mikroklimatu

21%

Niekorzystne czynniki
psychospołeczne

67%

Przyczyny wypadków przy pracy

Cel zarządzania bhp

Minimalizacja strat

Straty związane z działalnością

wytwórczą

STRATY ZWIĄZANE Z

DZIAŁALNOŚCIĄ

WYTWÓRCZĄ

Straty
wewnętrzne

Straty zewnętrzne

Straty materialne

Straty
środowiskowe

Straty zdrowotne

Straty społeczne

Straty ciągłe

Straty chwilowe

Relacja pomiędzy stratami

ubezpieczonymi a

nieubezpieczonymi

8-36

Straty ubezpieczone: dla

zatrudnionych, produkcji,

społeczeństwa, straty

zdrowotne, majątkowe,

środowiskowe

Straty
nieubezpieczone:

Straty w produktach i
materiałach

Koszty sądowe;

Straty w budynkach,
maszynach i
urządzeniach;

Czas badań;

Kary;

Strata czasu itp.

Podejście do bezpieczeństwa

i higieny pracy

• Tradycyjne podejście - do

połowy lat 90-tych XX wieku.
Działania niezbędne do
spełnienia wymagań prawnych z
zakresu BHP.

• Systemowe podejście do BHP –

od połowy lat 90-tych XX wieku.

Typy strategii

zarządzania bhp

• 1) strategia proaktywna, zapobiegania,

• 2) strategia reaktywna.

Strategia proaktywna, zapobiegania

• Bezpieczne miejsce pracy/proces,

• Bezpieczny człowiek.
Strategia reaktywna

• Badania powypadkowe,

• Plany ratowniczo-operacyjne na wypadek

awarii,

• Działania łagodzące skutki.

ZASADY ZARZĄDZANIA BHP

Sformułowane przez

Dana Petersena

•

Niebezpieczne zachowanie, niebezpieczne warunki i wypadek to

symptomy nieprawidłowości w systemie zarządzania bezpieczeństwem.

•

Niektóre okoliczności, które mogą być przyczynami poważnych wypadków

i chorób zawodowych mogą być łatwo określone poprzez identyfikację

potencjalnych skutków wypadków.

•

Bezpieczeństwo winno być tak samo istotne jak inne obszary działalności

przedsiębiorstwa, np. koszty, jakość, ochrona środowiska.

•

Wypadek lub inna strata finansowa jest wynikiem błędu ludzkiego lub

niedopatrzeń systemowych.

•

W większości przypadków niebezpieczne zachowanie człowieka, które

prowadzi do wypadku to normalna reakcja na niewłaściwe środowisko

pracy, a nie niefrasobliwość lub wina pracownika.

•

Istnieją trzy główne obszary, które należy brać pod uwagę dla

zapewnienia efektywnego systemu bezpieczeństwa:

       a) warunki fizyczne – sprzęt,
       b) warunki behawioralne – odpowiednie przygotowanie ludzi,
       c) system zarządzania.

•

Nie ma jedynie słusznej drogi do osiągnięcia bezpieczeństwa w danej

organizacji.

Brak jest międzynarodowej normy

dotyczącej bhp opracowanej

przez Międzynarodową

Organizację Standaryzacji ISO

Polskie normy dotyczące

zarządzania bezpieczeństwem

• PN-N-18001: 2004 System zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy.
Wymagania.

• PN-N-18002: 2000 System zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne
wytyczne oceny ryzyka zawodowego.

• PN-N-18004: 2001 System zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy.
Wytyczne.

System zarządzania

bezpieczeństwem i higiena pracy

jest systemem dobrowolnego

stosowania. Nie istnieje prawny

obowiązek wdrażania systemu w

przedsiębiorstwie.

System zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy

PN-N-18001

• Jest to ogólna część systemu

zarządzania, która obejmuje strukturę
organizacyjną, planowanie,
odpowiedzialność, zasady postępowania,
procedury, procesy i zasoby potrzebne
do opracowania, wdrażania,
realizowania, przeglądu i utrzymywania
polityki bezpieczeństwa i higieny pracy

Wdrożenie i

funkcjonowanie

Planowanie

Struktura systemu zarządzania

bhp według PN-N-18001

Ciągłe

doskonalenie

Zaangażowanie

kierownictwa i

polityki BHP

Przegląd

wykonywany

przez najwyższe

kierownictwo

Sprawdzanie oraz

działania

korygujące i

zapobiegawcze

Powiązania

pomiędzy

elementami

normy

18001

Identyfikacja

zagrożeń

Ocena ryzyka

Polityka

Cele

Programy

Procedury

Monitoring

Audit

Działania korygujące i zapobiegawcze

Przegląd

System zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy -

wymagania normy PN-N-18001:2004

•

4.1 Wymagania ogólne

•

4.2

Zaangażowanie kierownictwa

oraz

polityka BHP

– Zaangażowanie najwyższego

kierownictwa

– Polityka BHP
– Współudział pracowników

•

4.3

Planowanie

– Wymagania ogólne
– Wymagania prawne i inne

– Cele ogólne i szczegółowe
– Planowanie działań

•

4.4

Wdrażanie i funkcjonowanie

– Struktura, odpowiedzialności i

uprawnienia

– Zapewnienie zasobów



Komunikowanie się



Dokumentacja systemu



Zarządzanie ryzykiem zawodowym



Organizowanie prac i działań związanych

ze znaczącymi zagrożeniami



Zapobieganie, gotowość i reagowania na

wypadki przy pracy i poważne awarie



Zakupy



Podwykonawstwo



4.5

Sprawdzanie oraz działania korygujące i

zapobiegawcze



Monitorowanie



Badanie wypadków przy pracy, chorób

zawodowych i zdarzeń potencjalnie

wypadkowych



Auditowanie



Niezgodności i działania korygujące i

zapobiegawcze



Szkolenie, świadomość, kompetencje i

motywacja



4.6

Przegląd wykonywany przez kierownictwo

i ciągłe doskonalenie



4.7 Ciągłe doskonalenie

Pkt. 3 normy - Definicje

• 3.1. Audit systemu zarządzania bhp

– systematyczne i niezależne badania,

mające na celu określenie, czy

działania podejmowane w ramach

systemu oraz osiągnięte rezultaty

odpowiadają planowanym ustaleniom i

czy te ustalenia zostały skutecznie

wdrożone oraz czy są odpowiednie do

realizacji polityki bhp, a także do

osiągnięcia celów organizacji.

 3.2. Bezpieczeństwo i higiena pracy

– stan warunków i organizacji pracy

oraz zachowań pracowników

zapewniający wymagany poziom

ochrony zdrowia i życia przed

zagrożeniami występującymi w

środowisku pracy;

 3.3. Cel ogólny zarządzania bhp – cel

dotyczący działań w zakresie bhp,

wynikający z polityki bhp, który

organizacja ustaliła do osiągnięcia;

 3.5.Ciągłe doskonalenia systemu

zarządzania bhp – powtarzające się

działania mające na celu zwiększenie

zdolności do spełnienia wymagań.

• 3.6. Działania korygujące – działania podjęte

w celu wyeliminowania przyczyny wykrytej

niezgodności lub innej niepożądanej sytuacji

oraz podejmowane w celu niedopuszczenia do

ich ponownego wystąpienia;

• 3.7. Działania zapobiegawcze – działania

podjęte w celu wyeliminowania przyczyny

potencjalnej niezgodności lub innej potencjalnej

sytuacji;

• 3.8. Identyfikacja zagrożenia – proces

rozpoznawania tego, czy zagrożenie istnieje

oraz określenie jego charakterystyk;

• 3.22. Zagrożenie – stan środowiska pracy

mogący spowodować wypadek lub chorobę;

• 3.24. Zagrożenie potencjalnie wypadkowe –

niebezpieczne zdarzenie związane z

wykonywana pracą, podczas którego nie

dochodzi do urazów lub pogorszenia stanu

zdrowia.

• 3.16. Polityka bezpieczeństwa i higieny pracy –

deklaracja organizacji dotycząca jej intencji i zasad

odnoszących się do ogólnych efektów działalności w

zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, określająca

ramy do działania i ustalania celów organizacji

dotyczących bhp.

• 3.17. Poważna awaria – zdarzenie, w szczególności

emisja, pożar lub eksplozja, powstałe w trakcie procesu

przemysłowego, magazynowania lub transportu, w

których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych

substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania

zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub

powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem.

• 3.18. Ryzyko zawodowe – prawdopodobieństwo

wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z

wykonywaną pracą powodujących straty, w

szczególności wystąpienia u pracowników

niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku

zagrożeń zawodowych występujących w środowisku

pracy lub sposobu wykonywania pracy.

• Osobiste zaangażowanie najwyższego kierownictwa jest

niezbędnym warunkiem osiągnięcia sukcesu w postaci

wdrożonego i skutecznie funkcjonującego SZ BHP.

• Norma stanowi, że…

„najwyższe kierownictwo organizacji powinno

wykazywać silne i widoczne przywództwo i

zaangażowanie w działaniach na rzecz

bezpieczeństwa i higieny pracy”

Najwyższe kierownictwo jest odpowiedzialne za:
• Ustalenie i aktualizowanie polityki i celów bhp;
• Przeprowadzanie przeglądów systemu zarządzania bhp;
• Udostępnienie niezbędnych środków do

zaprojektowania, wdrożenia i utrzymania system z bhp.

4. Wymagania dotyczące systemu
zarządzania bhp

4.2. Zaangażowanie najwyższego
kierownictwa i polityka bhp

4.2.2. Polityka bezpieczeństwa i

higieny pracy

Deklaracja organizacji dotycząca jej

intencji i zasad odnoszących się do

ogólnych efektów działalności w

zakresie bezpieczeństwa i higieny

pracy, określająca ramy do działania

i ustalania celów organizacji

dotyczących zarządzania bhp.

4.2.2. Polityka bezpieczeństwa i higieny pracy

powinna wyrażać zobowiązanie do

1. zapobiegania wypadkom przy pracy, chorobom

zawodowym oraz zdarzeniom potencjalnie

wypadkowym;

2. dążenia do stałej poprawy stanu bezpieczeństwa i

higieny pracy;

3. spełniania wymagań przepisów prawnych z zakresu

bhp;

4. ciągłego doskonalenia działań w zakresie bhp;
5. zapewniania odpowiednich zasobów i środków do

wdrażania tej polityki;

6. podnoszenia kwalifikacji oraz uwzględniania roli

pracowników i ich angażowania na rzecz bhp.

4.2.2. Polityka bhp

Polityka bezpieczeństwa i higieny pracy

powinna być odpowiednia do charakteru

działań organizacji i związanych z nimi

zagrożeń oraz stanowić ramy do ustalenia i

przeglądu celów ogólnych i szczegółowych

organizacji dotyczących bhp.

Najwyższe kierownictwo powinno ogłosić

politykę bhp wszystkim pracownikom

oraz zapewnić, aby była przez nich

zrozumiana.

Przy opracowywaniu polityki bhp

można ponadto rozważyć:

• Wyniki wstępnego przeglądu zarządzania

bhp;

• Koordynację z polityką organizacji;

• Misją, wizją organizacji, jej podstawowymi

wartościami (np. etycznymi);

• Wymagania i oczekiwania zainteresowanych

stron;

• Współdziałanie wszystkich pracowników;

• Zobowiązanie do projektowania wyrobów w

sposób minimalizujący zagrożenia;

• Zachęcanie partnerów, poddostawców,

wykonawców do stosowania systemowego

podejścia do bhp.

Cechy polityki bhp:

• Udokumentowana,
• Napisana językiem prostym i

zrozumiały,

• Zakomunikowana wszystkim

pracownikom,

• Publicznie dostępna,
• Polityka stanowi podstawę

wyznaczania celów bhp.

4.2.3. Współudział pracowników

• Najwyższe kierownictwo powinno zapewnić konsultacje z

pracownikami i ich przedstawicielami oraz ich informowanie
w zakresie wszystkich aspektów bhp związanych z ich pracą;

• Najwyższe kierownictwo powinno wprowadzić takie

rozwiązania organizacyjne, aby pracownicy i ich
przedstawiciele mieli czas i środki umożliwiające im
aktywne uczestnictwo w procesach planowania, wdrażania,
sprawdzania, działań korygujących i zapobiegawczych oraz
wszelkich innych działań na rzecz ciągłego doskonalenia
realizowanych w ramach systemu zarządzania bhp;

• Najwyższe kierownictwo powinno zapewnić skuteczne

rozwiązania organizacyjne gwarantujące pełny współudział
pracowników i ich przedstawiciele w realizacji polityki bhp,
a także współudział pracowników lub ich przedstawicieli w
pracach komisji ds.. Bhp, tam gdzie została powołana.

4.3. Planowanie

• 4.3.1. Wymagania ogólne

– Organizacja powinna określić i udokumentować

plany działań ukierunkowanych na osiągnięcie
celów ogólnych i szczegółowych organizacji
dotyczących bhp. Przy planowaniu działań
powinny być wykorzystywane wyniki wstępnego
przeglądu, jeśli został przeprowadzony;

– Planowanie działań w ramach systemu powinno

być udokumentowane;

– W procesie planowania przy ustalaniu

odpowiednich celów ogólnych i szczegółowych
organizacja powinna uwzględniać wyniki
identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka
zawodowego;

4.3. Planowanie

• 4.3.2. Wymagania prawne i inne

• Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać

procedurę identyfikacji o dostępu do
aktualnych wymagań prawnych i innych
dotyczących bhp w odniesieniu do jej działań,
a w szczególności w odniesieniu do stanowisk
pracy oraz wyrobów i usług podlegających jej
nadzorowi lub tych na które może wpływać;

• Procedura ta powinna określać sposób

wprowadzania postanowień wymienionych
dokumentów.

4.3. Planowanie

4.3.3. Cele ogólne i szczegółowe
• Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać

udokumentowane cele ogólne i szczegółowe dotyczące bhp dla
wszystkich odpowiednich poziomów zarządzania wewnątrz
organizacji;

• Cele ogólne i szczegółowe powinny być wyrażane ilościowe,

gdy tylko jest to możliwe;

• Ustanawiając swoje cele i dokonując ich przeglądu organizacja

powinna uwzględniać wymagania prawne i inne, a także
zidentyfikowane zagrożenia oraz wyniki oceny ryzyka
zawodowego, możliwości techniczne i finansowe, wymagania
operacyjne i biznesowe, a także interes organizacji i punkt
widzenia zainteresowanych stron;

• Cele powinny być spójne z polityką bhp, a zwłaszcza z

zobowiązaniem kierownictwa do zapobiegania wypadkom,
chorobom zawodowym oraz do ciągłego doskonalenia systemu
zarządzania bhp.

Cele ogólne i szczegółowe

4.3. Planowanie

4.3.4. Planowanie działań

•

Plany osiągania celów ogólnych i szczegółowych powinny

obejmować:

•

Wyznaczenie odpowiednich służb, szczebli organizacji

lub osób odpowiedzialnych za osiągnięcie celów;

•

Określenie środków niezbędnych do osiągnięcia

celów;

•

Wyznaczenie terminów osiągnięcia celów.

Organizacja powinna okresowo przeglądać i w miarę

potrzeb korygować plany, a w szczególności

każdorazowo w przypadku wprowadzania zmian np. W

organizacji stanowisk pracy, w procesach

wytwarzania, produkowanych wyrobach,

świadczonych usługach, itp..

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.1. Struktura, odpowiedzialność i uprawnienia.
4.4.2. Zapewnienie zasobów.
4.4.3. Szkolenie, świadomość, kompetencje,

motywacja.

4.4.4. Komunikowanie się.
4.4.5. Dokumentacja systemu
4.4.6. Zarządzanie ryzykiem zawodowym.
4.4.7. Organizowanie prac i działań związanych ze

znaczącymi zagrożeniami;

4.4.8. Zapobieganie, gotowość i reagowanie na

wypadki przy pracy i poważne awarie.

4.4.9. Zakupy.
4.4.10. Podwykonawstwo

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.1. Struktura, odpowiedzialność i uprawnienia.

Najwyższe kierownictwo powinno wyznaczyć

swojego przedstawiciela, który niezależnie od

innych obowiązków powinien mieć określony

zakres zadań, uprawnień i odpowiedzialności, aby:

• zapewnić, że system zarządzania jest ustanowiony,

wdrożony i utrzymywany zgodnie z ustalonymi

wymaganiami;

• Przedstawiać najwyższemu kierownictwu

sprawozdania dotyczące funkcjonowania systemu

zarządzania w celu dokonania przeglądu

będącego podstawą jego doskonalenia.

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.1. Struktura, odpowiedzialność i uprawnienia.

Na poziomie najwyższego kierownictwa, należy

wyznaczyć osobę (lub osoby) i określić jej (ich)
zakres obowiązków, uprawnień i
odpowiedzialności, do promowania współudziału
wszystkich członków organizacji w działaniach
na rzecz bhp;

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.1. Struktura, odpowiedzialność i uprawnienia.
W celu zapewnienia skutecznego zarządzania bhp

powinny być określone, udokumentowane i
zakomunikowane zadania, uprawnienia i
odpowiedzialność oraz wzajemne zależności i
powiązania:

•Personelu zarządzającego, wykonującego i

weryfikującego prace mające wpływ na bhp;

•Pracowników na stanowiskach robotniczych,

pracowników nadzoru, dostawców, podwykonawców
oraz osób odwiedzających organizację;

•Personelu wyznaczonego do postępowania w

sytuacjach awaryjnych.

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.2. Zapewnienie zasobów

Najwyższe kierownictwo powinno zapewnić

niezbędne zasoby do wdrożenia, funkcjonowania i

nadzorowania systemu zarządzania bhp;

Zasoby te obejmują zasoby finansowe; środki

rzeczowe, sprzęt techniczny, technologię, zasoby

ludzkie oraz wiedze i umiejętności specjalistyczne.

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.3. Szkolenie, świadomość, kompetencje i motywacja

Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać

udokumentowane procedury określania potrzeb dotyczących

szkolenia w dziedzinie bhp oraz sposobów jego realizacji.

Programy szkoleniowe powinny być dostosowane do potrzeb

poszczególnych grup pracowników.

Wszyscy pracownicy powinni mieć właściwe kompetencje w

zakresie bhp udokumentowane wykształceniem, wyszkoleniem

i/lub doświadczeniem odpowiednio do określonych wymagań.

Organizacja powinna wdrożyć i stosować odpowiednie metody

motywowania pracowników do ich angażowania się w działania

na rzecz poprawy bhp.

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.3. Szkolenie, świadomość, kompetencje i motywacja
Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać procedury, w

celu uświadomienia pracownikom organizacji lub jej

członkom, w każdej komórce organizacyjnej i na każdym

szczeblu:

a) Rodzajów zagrożeń występujących w całej organizacji i na

poszczególnych stanowiskach oraz związanego z nimi

ryzyka zawodowego;

b) Korzyści dla pracowników i organizacji wynikających z

eliminacji zagrożeń i ograniczania ryzyka zawodowego;

c) Ich zadań i odpowiedzialności w osiągania zgodności

działania z polityka bhp oraz procedurami i wymaganiami

systemu zarządzania bhp, łącznie z wymaganiami

dotyczącymi gotowości i reagowania na wypadki przy pracy

i poważne awarie;

d) Potencjalnych konsekwencji nieprzestrzegania ustalonych

procedur.

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.4. Komunikowanie się:

W ramach systemu zarządzania bhp organizacja powinna

ustanowić i utrzymywać procedury dotyczące:



wewnętrznego komunikowania się różnych szczebli i

komórek organizacji oraz pracowników i ich

przedstawicieli;



otrzymywania i przekazywania informacji dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy, ich dokumentowania i

reagowania w procesie komunikowania się z

zainteresowanymi zewnętrznymi stronami;



przekazywania odpowiednich informacji o zagrożeniach

związanych z działaniami organizacji oraz wynikających

z nich wymaganiach bhp i sposobach postępowania

wszystkim podwykonawcom, klientom i innym osobom,

które mogą być na nie narażone;



przyjmowania i analizowania uwag, pomysłów i

informacji związanych z bezpieczeństwem i higieną

pracy pochodzących od pracowników i ich

przedstawicieli oraz udzielania im stosownych

odpowiedzi.

4.4.5. Dokumentacja systemu

zarządzania bhp

4.4.5.1. Postanowienia ogólne
Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać dokumentację

systemu zarządzania bhp w formie zapisu na papierze lub w

postaci elektronicznej. Dokumentacja ta powinna zawierać:

a) Udokumentowaną deklarację polityki bhp oraz

udokumentowane cele ogólne i szczegółowe dotyczące bhp;

b) Udokumentowane procedury wymagane postanowieniami

niniejszej normy;

c) Dokumenty potrzebne organizacji do zapewnienia

skutecznego planowania, przebiegu i nadzorowania jej

działań w ramach SZ BHP;

d) Zapisy wymagane przepisami prawnymi oraz

postanowieniami niniejszej normy;

e) Zapisy wskazujące inna dokumentacje związaną.

4.4.5. Dokumentacja systemu

zarządzania bhp

4.4.5.2. Nadzór nad dokumentami
Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać procedury

nadzorowania dokumentów wymaganych w normie, w celu

zapewnienia aby dokumenty:

a) były możliwe do zlokalizowania;
b) były poddawane okresowym przeglądom, w miarę potrzeb

aktualizowane oraz zatwierdzane przez upoważniony personel;

c) w aktualnej wersji są dostępne we wszystkich miejscach, w

których wykonywane są operacje związane z funkcjonowaniem

systemu zarządzania bhp;

d) nieaktualne były bezzwłocznie usuwane ze wszystkich miejsc,

w których były wydawane i stosowane, lub w inny sposób

zabezpieczone przed ich użyciem;

e) nieaktualne, zachowywane ze względów prawnych i/lub

zabezpieczenia zawartych w nich informacji, były odpowiednio

oznaczone.

4.4.5.2. Dokumentacja powinna

być:

• czytelna;

• datowana (z datami nowelizacji);

• łatwa do identyfikacji;

• utrzymywana w uporządkowany sposób;

• przechowywana przez ustalony czas.

Organizacja powinna ustanowić i

utrzymywać procedury oraz określić

zakres obowiązków i odpowiedzialności

dotyczące tworzenia i aktualizacji

dokumentów systemu zarządzania bhp.

4.4.5. Dokumentacja systemu

zarządzania bhp

4.4.5.3. Nadzór nad zapisami

Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać

procedury identyfikacji, utrzymywania i
dysponowania zapisami dotyczącymi bhp.
Powinny one obejmować w szczególności:

•

Zapisy wynikające z przepisów prawnych oraz
funkcjonowania systemu zarządzania bhp, w
tym zapisy z monitowania, szkoleń, wyniki
auditów i przeglądów oraz zapisy dotyczące
działań korygujących i zapobiegawczych.

Rodzaje dokumentów

dokumenty ogólne – polityka bezpieczeństwa, cele

ogólne i szczegółowe, zadania, plany bhp,

wykaz wymogów prawnych i innych,

procedury - stanowiące szczegółowe wskazania,

jakie działania i przez kogo mają być

podejmowane i realizowane dla spełnienia

wymagań normy PN-N18 001 i zapewnienia

efektywnego wdrożenia systemu,

instrukcje – definiują w jaki sposób mają być

realizowane poszczególne działania np. na

stanowisku pracy,

zapisy i inne dokumenty – gromadzone w czasie

funkcjonowania systemu.

Zapisy

• Są specjalnym rodzajem dokumentów,
• Powinny być nadzorowane,
• Zapisy stanowią dowód pewnych

działań,

• Nie można formułować niezgodności

bez dowodów,

Zapisy a dokumenty

• Dokument może się zmieniać w czasie,

musi być aktualizowany;

• Zapisy się nie zmieniają, zapisy są

źródłem dowodów (np. raport z
przeglądu)

Wskazane jest posiadać

• Wykaz nadzorowanych dokumentów;
• Wykaz nadzorowanych zapisów.

Poziomy dokumentacji

Poziom
strategiczny

Poziom
taktyczny

Poziom
operacyjny

Polityka bhp, cele

ogólne

i szczegółowe

Procedury,

zadania, program

zarządzania bhp

Instrukcje,

zapisy, listy,

notatki

Elementy każdej procedury

• Cel jaki chcemy osiągnąć dzięki opracowaniu procedury;

• Zakres stosowana określający zakłady, komórki, obszar

stosowania dokumentu, jak również proces którego dotyczy;

• Dokumenty nadrzędne, związane wskazują dokumenty

bazowe, dokumenty zgodnie z którymi opracowanie

procedury jest wymagane;

• Odpowiedzialność wskazuje osoby funkcyjne

odpowiedzialne za realizację czynności składających się na

daną procedurę;

• Sposób postępowania – w układzie chronologicznym

zadania służące realizacji procedury;

• Zapisy jakie są utrzymywane przy realizacji danej

procedury

• Załączniki;

• Formularz zmian - miejsce gdzie odnotowywane są

wszelkie różnice w stosunku do wersji wcześniejszych

procedury;

• Rozdzielnik

Do najczęściej występujących

niezgodności należy zaliczyć:

• Brak procedur w obszarach, gdzie

wymagane są udokumentowane

procedury;

• Niespełnienie przez procedurę

wymagań normy;

• Brak odnośników w procedurach do

innych istotnych dokumentów.*

* A. Matuszak-Flejszman; Jak skutecznie wdrożyć system zarządzania

środowiskowego według normy ISO 14001, PZITS, Poznań 2001

Procedura nadzoru nad dokumentacją

powinna definiować:

• Kto jest odpowiedzialny za opracowywanie i

wydawanie dokumentów SZBHP?

• Jakie są sposoby nadzorowania dokumentacją SZBHP?
• Kto jest odpowiedzialny za zatwierdzanie

dokumentacji?

• Na jakiej podstawie wydawane są odpowiednie

dokumenty właściwym użytkownikom i kto za to

odpowiada?

• Kto jest odpowiedzialny za usuwanie i

przechowywanie nieaktualnych dokumentów?

• Kto przeprowadza okresowe przeglądy dokumentacji?
• Kto jest odpowiedzialny za wprowadzanie i

dokonywanie zmian w dokumentacji SZBHP.

Nadzór nad dokumentacją polega

głównie na zapewnieniu, że właściwy

użytkownik dysponuje aktualną

wersją danego dokumentu.

Podstawowe niezgodności

podnoszone podczas auditu:

• Niekompletna procedura nadzoru nad

dokumentacją;

• Brak przypisania odpowiedzialności za

weryfikację i aktualizację dokumentacji
SZBHP;

• Zbyt krótkie terminy przechowywania

nieaktualnej dokumentacji, co często nie jest
zgodne z prawem;

• Brak dostępności dokumentów w

odpowiednich komórkach.

Udokumentowana procedura

• Procedura jest ustanowiona,

udokumentowana, wdrożona i
utrzymywana;

• Dokumentacja może mieć dowolna

formę i rodzaj nośnika

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.6. Zarządzanie ryzykiem zawodowym

• Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać

udokumentowane procedury identyfikacji zagrożeń oraz

oceny związanego z nimi ryzyka zawodowego;

• Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego

powinna być przeprowadzona okresowo z

uwzględnieniem współudziału pracowników. Na

podstawie wyników tej oceny organizacja powinna

planować i wdrażać odpowiednie rozwiązania techniczne

i organizacyjne w celu zapobiegania i ograniczania

ryzyka zawodowego;

• Identyfikacja zagrożeń o ocena ryzyka zawodowego

powinny być wykonywane także przed każda modyfikacją

i po każdej modyfikacji lub po wprowadzeniu nowych

metod pracy, materiałów, procesów i maszyn;

• Organizacja powinna oceniać wpływ zmian

wewnętrznych na bhp oraz zmian zewnętrznych

(wynikających z nowelizacji przepisów prawnych oraz

rozwoju wiedzy i techniki w zakresie bhp).

Pojęcie ryzyka w aktach prawnych

Wspólnoty Europejskiej

Pojęcie ryzyka zawodowego zostało wprowadzone do

prawa europejskiego dyrektywą nr 89/391/EWG z dnia

12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków

sprzyjających poprawie bezpieczeństwa i higieny

pracy

Ocena ryzyka jest obowiązkiem

nakładanym na pracodawcę przez

obowiązujące przepisy prawne:

•

Art. 226 Kodeksu Pracy zobowiązuje pracodawcę
do informowania pracowników o ryzyku
zawodowym, które wiąże się z wykonywana
pracą oraz o zasadach ochrony przed
zagrożeniami.

•

Art. 39 Rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w
sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy stwierdza, że pracodawca jest
obowiązany ocenić i dokumentować ryzyko
zawodowe, występujące przy określonych
pracach oraz stosować niezbędne środki
profilaktyczne zmniejszające ryzyko.

Pojęcie ryzyka w polskich

przepisach bezpieczeństwa i

higieny pracy (cd)

Na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia

z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i

pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia

w środowisku pracy, pracodawca został
zobowiązany do dokonywania badań i

pomiarów czynników szkodliwych dla

zdrowia i podejmowania środków

ograniczających ryzyko zawodowe.

Pojęcie ryzyka w polskich przepisach

bezpieczeństwa i higieny pracy (cd)

•

W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 roku o służbie
medycyny pracy, służba ta została określona jako
właściwa do realizowania zadań z zakresu
rozpoznawania i oceny ryzyka zawodowego w
środowisku pracy oraz informowania
pracodawców i pracujących o możliwościach
wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych
będących jego następstwem

•

Do udziału w dokonywaniu oceny ryzyka
zawodowego została również zobowiązana służba
bezpieczeństwa i higieny pracy (Rozporządzenie
Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie
służby bezpieczeństwa i higieny pracy).

Kiedy przeprowadzamy ocenę ryzyka

zawodowego

• Jeżeli na stanowisku występuje

czynnik szkodliwy lub niebezpieczny,
który może spowodować ujemne
skutki dla organizmu ludzkiego
analiza ryzyka musi zostać
bezwzględnie wykonana;

• Ocena ryzyka powinna być cykliczna;

Nie istnieje nic co byłoby

absolutnie bezpieczne

Kategoria ryzyka Rodzaje skutków
Ryzyko zawodowe Skutki dla zdrowia człowieka
Ryzyko
ekologiczne

Skutki dla środowiska

Ryzyko procesowe Skutki materialne,

ekologiczne i zdrowotne

RYZYKO

Prawdopodobieńst

wo wystąpienia

zdarzenia

Skutki

spowodowan

e przez

zdarzenie

Pojęcie ryzyka

RYZYKO

ZAWODOWE

ZAGROŻENIA

WYNIKAJĄCE

Z PROCESU

PRACY

ŚRODKI

OGRANICZAJĄCE

RYZYKO

Źródła wiedzy w zakresie oceny

ryzyka:

•

Obserwacja przebiegu pracy,

•

Wyniki pomiaru czynników szkodliwych i uciążliwych na

stanowiskach pracy,

•

ocena zdrowo rozsądkowa występujących zagrożeń,

•

bazy danych o substancjach, materiałach, stosowanych

maszynach, urządzeniach i narzędziach,

•

porównanie z dobrze znanymi przypadkami, spotykanymi w

innych zakładach (benchmarking),

•

dane historyczne o dotychczas zaistniałych wypadkach

gromadzone w różnych bazach danych zarówno

zakładowych, narodowych i międzynarodowych oraz dane

epidemiologiczne,

•

testowanie niezawodności i bezpieczeństwa wytwarzanych

wyrobów i ich certyfikacja,

•

doświadczenia naukowe na ludziach i innych organizmach,

•

analiza ryzyka.

Podstawowe informacje potrzebne

do oceny ryzyka zawodowego

• lokalizacja stanowiska pracy i/lub realizowane na nim

zadanie;

• osoby pracujące na stanowisku;
• środki pracy, materiały, operacje technologiczne;
• wykonywane czynności oraz sposób i czas ich

wykonywania;

• zagrożenia, które już zostały zidentyfikowane;
• odpowiednie wymagania przepisów prawnych i norm;
• możliwe skutki występujących zagrożeń;
• stosowane środki ochronne;
• wypadki, choroby zawodowe oraz inne choroby

pracujących na stanowiskach.

Ocena ryzyka stanowi podstawowy

element w zarządzaniu bezpieczeństwem

i higiena pracy

Analiza ryzyka nie może być

poprawna i kompletna jeśli nie

jest wykonywana zespołowo

Aktualne przepisy nie określają

zasad przeprowadzania oceny

ryzyka zawodowego oraz metod

przeprowadzania tej oceny

Ogólny algorytm wykonywania oceny

ryzyka

Identyfikacja zagrożeń

występujących w procesie pracy

Określenie środków

kontroli ryzyka

Ocena ryzyka

Określenie ryzyka

Określenie osób narażonych

na zagrożenia i innych strat

ETAP I: IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

• zagrożenia związane z maszynami i

wyposażeniem,

• zagrożenia związane z materiałami i

substancjami,

• zagrożenia związane ze środowiskiem pracy,
• zagrożenia związane z organizacja i

metodami pracy.

Podstawowym źródłem informacji przy
identyfikacji zagrożeń są przeglądy stanu
bezpieczeństwa oraz zestawy list kontrolnych.

Do rozpoznania zagrożeń można wykorzystać
opracowane przez PIP listy kontrolne (

www.pip.gov.pl

) lub inne przygotowane przez

specjalistów branżowych

Przykładowa lista kontrolna

Czy pracownik na stanowisku pracy może:

Ta
k

Ni
e

Uwag
i

Potknąć się, poślizgnąć lub upaść na płaszczyźnie?
Upaść z wysokości lub do zagłębień?
Uderzyć się o ruchome przedmioty?
Wejść w kontakt z przedmiotami ostrymi?
Wejść w kontakt z powierzchniami gorącymi lub
zimnymi?
Być porażony prądem elektrycznym?
Być narażony na hałas?
Być narażony na drgania mechaniczne?
Być narażony na oddziaływanie substancji
chemicznych?
Być narażony na substancje rakotwórcze?
Być obciążony dużym wysiłkiem fizycznym?
Być poddany dużemu obciążeniu psychicznemu?
Doznać urazu podczas pożaru lub wybuchu?
Doznać urazu w wąskich przejściach?

Metody analizy zagrożeń:

• Metoda wstępnej analizy

zagrożeń (PHA)

• Metody systemowe: drzewa błędu

oraz drzewa zdarzeń.

Metoda wstępnej analizy

zagrożeń (PHA)

• Jest metoda ekspercką identyfikacji zagrożeń dla

poszczególnych operacji i działań. Identyfikuje
możliwości występowania zagrożeń, przyczyny które
to powodują oraz określa stosowane systemy
zabezpieczeń.

Czynność

Zagrożenie

Skutek

Stosowane

środki

bezpieczeństw

Przygotowa
nie

materiału

Upadek
podczas

transportu
ręcznego do
mieszalnika

uraz

kręgosłupa

 uszkodzenie

ciała

 procedura

transportu

ręcznego

Metody systemowe: drzewa błędu oraz

drzewa zdarzeń.

 Drzewa błędu są logicznym rozwinięciem

powstania wypadku, które zwane jest zdarzeniem
szczytowym (TE) za pomocą logiki dedukcyjnej.

Akumulat
or

Bezpieczn
ik

Żarówka nr 1
i 2

Przełączni
k

BRAK

OŚWIETLENIA

Nie działające

żarówki 1 i 2

Brak zasilania

Nie działająca

żarówka 1

Nie działająca

żarówka 2

Nie działa

przycisk P

Spalony

bezpiecznik B

Awaria

akumulatora

Nie

dokręcona

żarówka 1

Spalona

żarówka 1

Uszkodzenie
przełącznika

Otwarty

przełącznik P

• Drzewo błędu formułuje przyczyny

powstania zdarzeń inicjujących na
drodze "myślenia wstecz"

• To drzewo zdarzeń określa jakie mogą

być potencjalne skutki tego zdarzenia.
Jest to proces "myślenia do przodu".

ETAP II: OKREŚLENIE OSÓB

NARAŻONYCH

• Osoby lub osoba wykonujące daną pracę.
• Osoba lub osoby zatrudnione w otoczeniu.
• Goście.
• Inne osoby z otoczenia.

ETAP III: OKREŚLENIE RYZYKA

Proces określania ryzyka sprowadza się

do odpowiedzi na pytania:

• Jakie jest prawdopodobieństwo

wystąpienia niepożądanych zdarzeń?

• Jaka jest skala potencjalnych skutków

zagrożeń i ilu pracowników może ponieść
urazy?

ETAP IV. OCENA RYZYKA

Metody oceny ryzyka:
• Matryca ryzyka;
• Metoda wskaźnika ryzyka;
• Metoda kalkulatora ryzyka;
• Metoda grafów ryzyka;

Proces przygotowywania oceny

ryzyka obejmuje

• Zapewnienie zasobów niezbędnych do przeprowadzenia

oceny ryzyka;

• Wyznaczenie odpowiednich osób do przeprowadzenia

oceny ryzyka;

• Określenie potrzeb szkoleniowych i zapewnienie szkolenia

osobom przeprowadzającym ocenę ryzyka zawodowego;

• Określenie sposobu dokumentowania wyników oceny

ryzyka zawodowego;

• Zapewnienie udziału pracowników w ocenie ryzyka

zawodowego;

• Zapewnienie dostępu do niezbędnych informacji i zasobów;
• Przeprowadzenie analizy struktury organizacyjnej w celu

sporządzenia wykazu stanowisk pracy;

• Określenie sposobu informowania pracowników o wynikach

oceny ryzyka zawodowego.

Informacje niezbędne przy ocenie

ryzyka zawodowego

•

Lokalizacja stanowiska pracy i realizowanych zadań,

czynności;

•

Osoby pracujące na stanowisku, ze szczególnym

uwzględnieniem osób uprzywilejowanych (młodociani,

kobiety w ciąży, osoby niepełnosprawne);

•

Stosowane środki pracy, materiały i wykonywane

operacje techniczne;

•

Wykonywane czynności i sposób ich wykonywania;

•

Wymagania prawne dotyczące stanowiska pracy;

•

Zagrożenie, które zostały zidentyfikowane i ich źródła;

•

Możliwe skutki zagrożeń;

•

Stosowane środki ochronne.

Metoda grafów ryzyka

III

S
1

S
2

Poziom ryzyka

Rodzaj

skutków S

Czas

Ekspozycji

Prawdopodobień

stwo P

S1 – lekkie

urazy

S2 – ciężkie

urazy, śmierć

E1 – rzadka do

częstej

E2 – częsta do

ciągłej

P1 – niemożliwe

P2 – możliwe w

określonych

warunkach

Proces oceny ryzyka

zawodowego według PN-N-

18002

Zebranie informacji potrzebnych

do oceny ryzyka zawodowego

Identyfikacja zagrożeń

Oszacowanie

ryzyka zawodowego

Wyznaczenie

dopuszczalności ryzyka

zawodowego

Czy są potrzebne

działania

korygujące i/lub

zapobiegawcze

Opracowanie planu działań

korygujących i/lub

zapobiegawczych

Realizacja planu

TAK

NIE

Okresowe

przeprowadzania

oceny ryzyka

zawodowego

Kryteria oceny ryzyka zawodowego

• Liczba osób podlegających ryzyku;
• Niekorzystne skutki podjęcia ryzyka;
• Korzyści płynące z podjęcia ryzyka;
• Poziom odczuwalności ryzyka;
• Możliwość uniknięcia i kontrolowania

ryzyka;

• Autonomia i dobrowolność w

podejmowaniu decyzji;

• Ocena ekspercka.

Kryteria oceny wynikają z:

• Aktualnie obowiązujących przepisów i

norm;

• Ekonomicznych uwarunkowań;
• Poziomu wiedzy technicznej;
• Poziomu kultury technicznej.

ETAP V: OKREŚLENIE ŚRODKÓW

KONTROLI RYZYKA

Hierarchia działań przy wyborze środków

ograniczania ryzyka:

•

Eliminacja zagrożenia (np. zastąpienie niebezpiecznych

chemikaliów mniej niebezpiecznymi)

•

Izolacja źródeł zagrożeń (np. umieszczenie głośnych

maszyn w pomieszczeniu dźwiękoszczelnym, stosowanie

zamkniętych aparatów)

•

Wprowadzenie technicznych środków bezpieczeństwa

(np. wentylacja stanowisk i pomieszczeń pracy)

•

Odizolowanie pracownika od prowadzonego procesu

•

Środki organizacyjne (np. ograniczenie czasu ekspozycji

pracownika, rozdział ciężkich prac na większą liczbę

osób)

•

Stosowanie środków ochrony indywidualnej.

Przy ocenie środków kontroli ryzyka

należy uwzględnić:

• Możliwość zaakceptowania aktualnego

poziomu ryzyka;

• Możliwość wprowadzenia środków

prewencyjnych oraz możliwość kontroli
poziomu ryzyka;

• Prawdopodobieństwo wystąpienia

bezpośredniego zagrożenia;

• Wysokość potencjalnych strat materialnych

w przypadku wystąpienia bezpośredniego
zagrożenia.

Poziom dopuszczalności ryzyka

zawodowego

• Nie jest istotne samo stwierdzenie

ilościowe i jakościowe zagrożeń, ale

• Uzyskanie odpowiedzi na pytanie: czy

praca na danym stanowisku jest
możliwa i uzasadniona?

• Analizie należy poddać prawne

ograniczenia dotyczące zatrudniania
pracowników w niekorzystnych
warunkach.

Przykłady ograniczeń:

• Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do

8-godzinnego dobowego wymiaru czasu
pracy nie może przekraczać 85 dB;

• Maksymalny poziom dźwięku wynosi 115

dB;

• Mikroklimat dla pracy lekkiej 29-30

• Wykaz prac wzbronionych młodocianym;
• Wykaz prac uciążliwych i szkodliwych

dla zdrowia kobiet;

Zgodnie z Dyrektywami UE – środki

ochrony indywidualnej stosuje się

w ostateczności – kiedy nie ma

możliwości lub przedsiębiorstwo

nie jest w stanie zastosować środków

technicznych i organizacyjnych

Ryzyko resztkowe to ryzyko pozostające po

zastosowaniu środków bezpieczeństwa.

Na ogół stosuje się zasadę, że ryzyko zawodowe

należy obniżyć do najniższego poziomu,

uzasadnionego z punktu widzenia rachunku

ekonomicznego.

Jeżeli przewidywane nakłady na obniżenie poziomu

ryzyka zawodowego są wyższe

od spodziewanych korzyści, ryzyko to należy przyjąć.

Dokumentacja oceny ryzyka

zawodowego

• wyniki oceny – karta oceny ryzyka

zawodowego;

• potwierdzenie, że wszyscy

pracownicy znają wyniki oceny;

• plany działań wynikające z oceny

ryzyka.

Zasady dokumentowania ryzyka zawodowego

• Końcowym efektem dokumentowania

procesu oceny ryzyka jest
sporządzenie karty oceny ryzyka
zawodowego

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.7. Organizowanie prac i działań związanych ze znaczącymi

zagrożeniami



Organizacja powinna identyfikować te prace i obszary działań,

które są związane ze znaczącymi zagrożeniami;



Zagrożenie znaczące – zagrożenie mogące spowodować

poważne i nieodwracalne uszkodzenie zdrowia lub śmierć,

występujące w szczególności podczas wykonywania prac

szczególnie niebezpiecznych lub w sytuacjach poważnych

awarii;



Organizacja powinna planować prace i działania związane ze

znaczącymi zagrożeniami, aby zapewnić, że będą one

prowadzone w ustalonych warunkach, poprzez:

a) ustanowienie i utrzymywanie udokumentowanych procedur i

instrukcji;

b) określenie w tych procedurach lub instrukcjach sposobów

pracy, postępowania i nadzorowania zapewniających zgodność

z wymaganiami bhp;

Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać procedury lub

instrukcje dotyczące postępowania w przypadku możliwych do

zidentyfikowania znaczących zagrożeń związanych z wyrobami

i usługami, na które może wpływać, a także informowania

odpowiednio klientów o takich procedurach i wynikających z

nich wymaganiach.

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.8. Zapobieganie, gotowość i reagowanie na

wypadki przy pracy i poważne awarie

• Organizacja powinna wprowadzić i utrzymywać

rozwiązania organizacyjne w zakresie

zapobiegania, gotowości i reagowania na

wypadki przy pracy i poważne awarie;

• Rozwiązania te powinny obejmować

identyfikację możliwości wystąpienia sytuacji

awaryjnych oraz określenie środków

zapobiegających związanemu z nimi ryzyku

zawodowym;

• Ćwiczenie z normy – co te działania obejmują

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.9. Zakupy

Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać procedury

zapewniające, że:

• zgodność z wymaganiami bhp obowiązującymi w

organizacji zostanie określona, oceniona i włączona do

specyfikacji dotyczących zakupów i umów

leasingowych;

• Wymagania krajowych przepisów prawnych oraz

wewnętrzne wymagania organizacji dotyczące bhp

zostaną zidentyfikowane przed zakupem towarów i

usług;

• Przed użyciem zakupionych towarów i usług zostaną

wprowadzone rozwiązania zapewniające ich zgodność z

wymaganiami zakresie bhp.

4.4. Wdrożenie i funkcjonowanie

4.4.10. Podwykonawstwo

• Organizacja powinna wprowadzić i utrzymywać

rozwiązania organizacyjne zapewniające, że jej

wewnętrzne wymagania w zakresie bhp lub inne

przynajmniej równorzędne wymagania są stosowane w

stosunku do podwykonawców i ich pracowników.

• Zadanie – w normie zobaczyć jakie to rozwiązania

4.5. Sprawdzanie oraz działania

korygujące i zapobiegawcze

4.5.1. Monitorowanie

• Organizacja powinna ustanowić i

utrzymywać procedury monitorowania bhp,

które powinny obejmować zapisywanie i

przechowywanie wyników monitorowania;

• Wyposażenie wykorzystywane do

monitorowania powinno być wzorcowane i

utrzymywane w należytym stanie

technicznym, a zapisy z tym związane

powinny być przechowywane zgodnie z

procedurami organizacji.

4.5. Sprawdzanie oraz działania

korygujące i zapobiegawcze

4.5.2. Badanie wypadków przy pracy, chorób

zawodowych i zdarzeń potencjalnie

wypadkowych

• Badanie przyczyn wypadków przy pracy, chorób

zawodowych i zdarzeń potencjalnie

wypadkowych powinno służyć identyfikowaniu

niezgodności; wyniki tych badan powinny być

dokumentowane;

• Wyniki badan powinny być przedstawione

odpowiednim osobom odpowiedzialnym za

działania korygujące, pracownikom, a także

objęte przeglądem zarządzania;

• Działania korygujące powinny być wdrożone w

celu uniknięcia powtórnego ich wystąpienia.

4.5. Sprawdzanie oraz działania

korygujące i zapobiegawcze

4.5.3. Auditowanie

• Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać

udokumentowane procedury służące

przeprowadzeniu okresowych auditów, mające

na celu ustalenie czy system zarządzania bhp

oraz jego elementy są wdrożone właściwie i

skutecznie;

• Organizacja powinna ustanowić program

prowadzenia auditów;

• Audity powinny być prowadzone przez

kompetentne osoby z lub spoza organizacji,

które powinny być niezależne w stosunku do

auditowanych działań;

AUDIT SYSTEMU ZARZĄDZANIA

BHP

Dlaczego powinien być przeprowadzany?

 obowiązek wynikający z wymagań norm PN-N 18001;

 monitoring i weryfikacja systemu zarządzania bhp;

 skuteczne narzędzie doskonalenia efektów działalności w

zakresie bhp;

 potrzeba wykazania odpowiedzialności za stan warunków bhp;

 potwierdzenie zgodności systemu;

 do celów certyfikacji.

–

Ciągłe doskonalenie według

PN-N 18001

Powtarzające się działanie mające

na celu zwiększenie zdolności do

spełnienia wymagań.

Wymagania – potrzeba lub

oczekiwanie, które zostało ustalone,

przyjęte zwyczajowo lub jest

obowiązkowe.

Wymagania PN-N 18001

4.5.3. Auditowanie c.d.

•

Wyniki auditu powinny określić, czy elementy
wdrożonego systemu zarządzania bhp lub ich
części:

–

są skuteczne w realizacji polityki i celów
organizacji w zakresie bhp;

–

są skuteczne w promowaniu pełnego
współudziału pracowników;

–

uwzględniają wyniki monitorowania bhp i
poprzednich auditów;

–

umożliwiają organizacji przestrzeganie
odpowiednich krajowych przepisów
prawnych;

–

uwzględniająca zasadę ciągłego doskonalenia
i stosowania najlepszych praktyk w zakresie
bhp.

Wymagania PN-N 18001

4.5.3. Auditowanie

• Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać

udokumentowane procedury służące prowadzeniu

okresowych auditów, mających na celu ustalenie:

– Czy system zarządzania bhp oraz jego elementy

są wdrożone,

– Są właściwe i skuteczne dla zapewnienia

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.

Organizacja powinna ustanowić
program prowadzenia auditów,
obejmujący ustalenia dotyczące
kompetencji auditorów, zakresu auditów,
ich częstotliwości, metodologii i
dokumentowania wyników.