Wykład II

Wykład II

OBRAŻENIA TKANEK

OBRAŻENIA TKANEK

MIĘKKICH

MIĘKKICH

9.06.21

2

Następstwem każdego urazu są

Następstwem każdego urazu są

obrażenia pourazowe, których wielkość

obrażenia pourazowe, których wielkość

zależy od

zależy od

:

:



Siły urazu

Siły urazu



Rodzaju urazu

Rodzaju urazu

9.06.21

3

W zależności od przyczyny urazy

W zależności od przyczyny urazy

dzielimy na:

dzielimy na:



Uraz mechaniczny

Uraz mechaniczny



Uraz termiczny

Uraz termiczny



Uraz chemiczny

Uraz chemiczny

9.06.21

4

Uraz mechaniczny

Uraz mechaniczny



Stłuczenie

Stłuczenie



Skręcenie stawu

Skręcenie stawu



Otarcie naskórka

Otarcie naskórka



Rana skóry niepełnej grubości

Rana skóry niepełnej grubości



Rana

Rana

9.06.21

5

Stłuczenie

Stłuczenie

-

-

ból, obrzęk, podbiegnięcia

ból, obrzęk, podbiegnięcia

krwawe, krwiak

krwawe, krwiak

- wykluczenie złamania kości w obrębie

- wykluczenie złamania kości w obrębie

urazu

urazu

- wykluczenie uszkodzeń naczyń i nerwów

- wykluczenie uszkodzeń naczyń i nerwów

Leczenie 1. kompresy

Leczenie 1. kompresy

przeciwobrzękowe

przeciwobrzękowe

2. unieruchomienie

2. unieruchomienie

Skręcenie stawu-

Skręcenie stawu-

ból, ograniczenie

ból, ograniczenie

ruchomości czynnej, obrzęk, krwiak

ruchomości czynnej, obrzęk, krwiak



Wykluczenie zwichnięcia

Wykluczenie zwichnięcia



Wykluczenie złamania

Wykluczenie złamania



Wykluczenie uszkodzeń elementów

Wykluczenie uszkodzeń elementów

stawowych (więzadła, łąkotki )

stawowych (więzadła, łąkotki )

Leczenie 1. kompres, maść 2. unieruchomienie

Leczenie 1. kompres, maść 2. unieruchomienie

9.06.21

6

Otarcie naskórka

Otarcie naskórka

. Rana skóry

. Rana skóry

niepełnej grubości

niepełnej grubości



Umycie miejsca urazu

Umycie miejsca urazu



Odkażenie miejsca urazu

Odkażenie miejsca urazu



Założenie opatrunku

Założenie opatrunku



Profilaktyka p.tężcowa (SAT,

Profilaktyka p.tężcowa (SAT,

anatoksyna)

anatoksyna)

9.06.21

7

Definicja i postacie ran

Definicja i postacie ran

Rana jest to przerwanie ciągłości

Rana jest to przerwanie ciągłości

powłoki ciała tzn. skóry, ślinianki lub

powłoki ciała tzn. skóry, ślinianki lub

rogówki

rogówki



Rana skomplikowana-

Rana skomplikowana-

drąży do jam

drąży do jam

ciała lub uszkadza narządy i struktury w

ciała lub uszkadza narządy i struktury w

głębi organizmu

głębi organizmu



Rana powikłana

Rana powikłana

- pierwotnie zakażona,

- pierwotnie zakażona,

krwawienie, limfotok, ubytek tkanek

krwawienie, limfotok, ubytek tkanek



Rana chirurgiczna

Rana chirurgiczna

9.06.21

8

Rodzaje ran

Rodzaje ran



Rana cięta - zadana ostrym narzędziem, przerwaniu ulega cała

Rana cięta - zadana ostrym narzędziem, przerwaniu ulega cała

grubość skóry i ewentualnie głębiej położone tkanki. Zwykle

grubość skóry i ewentualnie głębiej położone tkanki. Zwykle

obficie krwawi. Brzegi i ściany rany są równe. Uszkodzenie

obficie krwawi. Brzegi i ściany rany są równe. Uszkodzenie

tkanek jest najmniejsze, stąd goi się najszybciej. Rana

tkanek jest najmniejsze, stąd goi się najszybciej. Rana

operacyjna jest raną ciętą.

operacyjna jest raną ciętą.



Rana tłuczona – zdana tępym narzędziem działającym ukośnie

Rana tłuczona – zdana tępym narzędziem działającym ukośnie

lub prostopadle do powierzchni skóry, która pęka. Rana taka

lub prostopadle do powierzchni skóry, która pęka. Rana taka

najczęściej powstaje na twardym kostnym podłożu na przykład

najczęściej powstaje na twardym kostnym podłożu na przykład

na głowie. Brzegi i ściany są nierówne z uszkodzeniem

na głowie. Brzegi i ściany są nierówne z uszkodzeniem

okolicznej tkanki. Krwawienie zwykle jest niewielkie.

okolicznej tkanki. Krwawienie zwykle jest niewielkie.



Rana miażdżona - odmiana tłuczonej, powstaje na skutek

Rana miażdżona - odmiana tłuczonej, powstaje na skutek

bardzo silnego urazu dominuje tutaj rozległa martwica tkanek

bardzo silnego urazu dominuje tutaj rozległa martwica tkanek

otaczających.

otaczających.



Rana szarpana - powstaje wskutek działania przedmiotu

Rana szarpana - powstaje wskutek działania przedmiotu

rozrywającego tkanki wskutek pociągania ( hak, drut

rozrywającego tkanki wskutek pociągania ( hak, drut

kolczasty, gwóźdź ). Brzegi są nierówne, poszarpane, podobnie

kolczasty, gwóźdź ). Brzegi są nierówne, poszarpane, podobnie

ściany i dno. Tworzą się zachyłki i szczeliny.

ściany i dno. Tworzą się zachyłki i szczeliny.



Rana rąbana - podobna do rany ciętej jednak zadana jest

Rana rąbana - podobna do rany ciętej jednak zadana jest

masywniejszym narzędziem dającym większe uszkodzenie

masywniejszym narzędziem dającym większe uszkodzenie

tkanek otaczających.

tkanek otaczających.

9.06.21

9



Rana kłuta - zadana zwykle długim, wąskim, ostrym narzędziem.

Rana kłuta - zadana zwykle długim, wąskim, ostrym narzędziem.



Rany kłute mogą drążyć do jam ciała dając niebezpieczne

Rany kłute mogą drążyć do jam ciała dając niebezpieczne

następstwa jak: krwotok spowodowany uszkodzeniem naczyń lub

następstwa jak: krwotok spowodowany uszkodzeniem naczyń lub

narządów miąższowych, zapalenie otrzewnej na skutek perforacji

narządów miąższowych, zapalenie otrzewnej na skutek perforacji

narządów powietrznych jamy brzusznej oraz odmę opłucnową,

narządów powietrznych jamy brzusznej oraz odmę opłucnową,

krwotok i tamponadę serca w ranach klatki piersiowej.

krwotok i tamponadę serca w ranach klatki piersiowej.



Rana płatowa - zadana narzędziem działającym ukośnie do

Rana płatowa - zadana narzędziem działającym ukośnie do

powierzchni skóry odwarstwiająca tkanki w postaci płata.

powierzchni skóry odwarstwiająca tkanki w postaci płata.



Rana z ubytkiem skóry - powstaje, jeżeli doszło do oderwania płata

Rana z ubytkiem skóry - powstaje, jeżeli doszło do oderwania płata

skóry lub całkowitego jego zmiażdżenia.

skóry lub całkowitego jego zmiażdżenia.



Rana postrzałowa - ma ona wlot i wylot połączone kanałem tkanki

Rana postrzałowa - ma ona wlot i wylot połączone kanałem tkanki

wokół którego powstają obszary uszkodzone energią kinetyczną

wokół którego powstają obszary uszkodzone energią kinetyczną

pocisku, rana bez wylotu to rana ślepa. Rana wlotowa najczęściej

pocisku, rana bez wylotu to rana ślepa. Rana wlotowa najczęściej

jest niewielka, wylotowa znacznie większa, o poszarpanych

jest niewielka, wylotowa znacznie większa, o poszarpanych

krawędziach z ubytkami skóry.

krawędziach z ubytkami skóry.



Rana kąsana - powstaje wskutek ugryzienia przez zwierzę lub

Rana kąsana - powstaje wskutek ugryzienia przez zwierzę lub

człowieka, te ostatnie goją się szczególnie źle. Brzegi i ściany rany

człowieka, te ostatnie goją się szczególnie źle. Brzegi i ściany rany

są nierówne, poszarpane, często można zauważyć ślady zębów.

są nierówne, poszarpane, często można zauważyć ślady zębów.



Rana zatruta - powstaje wskutek ukąszenia przez żmije lub owady.

Rana zatruta - powstaje wskutek ukąszenia przez żmije lub owady.

Widać ślad ukąszenia, okolica jest obrzękła, zaczerwieniona,

Widać ślad ukąszenia, okolica jest obrzękła, zaczerwieniona,

bolesna.

bolesna.

9.06.21

10

Proces gojenia rany jest rodzajem

Proces gojenia rany jest rodzajem

odczynu zapalnego i przebiega w 3

odczynu zapalnego i przebiega w 3

fazach

fazach



Okres wysiękowy-przekrwienie

Okres wysiękowy-przekrwienie

tkanek, wysięk, eliminacja tkanek

tkanek, wysięk, eliminacja tkanek

martwych

martwych



Proliferacyjny - ubytek wypełniają

Proliferacyjny - ubytek wypełniają

fibroblasty

fibroblasty



Regeneracji- pojawiają się włókna

Regeneracji- pojawiają się włókna

kolagenowe i tk. łączna-blizna

kolagenowe i tk. łączna-blizna

9.06.21

11

Gojenie rany może być

Gojenie rany może być



Pierwotne ( rychłozrost)- per primam

Pierwotne ( rychłozrost)- per primam

intentionem

intentionem



Wtórne (ziarninowanie)- per

Wtórne (ziarninowanie)- per

secundam intentionem

secundam intentionem



Pierwotne odroczone ( szew wtórny)

Pierwotne odroczone ( szew wtórny)

9.06.21

12

Zasady leczenia ran

Zasady leczenia ran



Chirurgiczne opracowanie

Chirurgiczne opracowanie



Unieruchomienie miejsca zranienia

Unieruchomienie miejsca zranienia



Stosowanie leków antybakteryjnych

Stosowanie leków antybakteryjnych



Profilaktyka tężca (SAT, anatoksyna)

Profilaktyka tężca (SAT, anatoksyna)

9.06.21

13

Rodzaje szwów rany

Rodzaje szwów rany



Pierwotny

Pierwotny



Pierwotny odroczony

Pierwotny odroczony



Wtórny

Wtórny

9.06.21

14

Oparzenie (combustio) –istotą jest utrata

Oparzenie (combustio) –istotą jest utrata

czynności biologicznych skóry prowadzi to

czynności biologicznych skóry prowadzi to

do:

do:

- ucieczki płynów ustrojowych

- ucieczki płynów ustrojowych

- utraty energii (nadmierny katabolizm)

- utraty energii (nadmierny katabolizm)

- rozwoju zakażenia

- rozwoju zakażenia

Podział oparzeń

Podział oparzeń



I- uszkodzenie naskórka

I- uszkodzenie naskórka



II- uszkodzenie naskórka i częściowe

II- uszkodzenie naskórka i częściowe

skóry właściwej

skóry właściwej



III- uszkodzenie skóry całej grubości

III- uszkodzenie skóry całej grubości

9.06.21

15

Głębokość uszkodzenia skóry

Głębokość uszkodzenia skóry

Ocena rozległości oparzenia-

Ocena rozległości oparzenia-

najprostsza

najprostsza

tzw. reguła 9

tzw. reguła 9



Głowa i szyja 9%

Głowa i szyja 9%



Kończyna górna 9%

Kończyna górna 9%



Kończyna dolna 18 %

Kończyna dolna 18 %



Przednia część tułowia 18

Przednia część tułowia 18

%

%



Tylna część tułowia 18%

Tylna część tułowia 18%



Krocze1%

Krocze1%

9.06.21

16

Zasady postępowania po przyjęciu

Zasady postępowania po przyjęciu

oparzonego do szpitala

oparzonego do szpitala

1. Badania lekarskie

1. Badania lekarskie



Przyczyna oparzenia

Przyczyna oparzenia



Ocena podstawowych funkcji życiowych

Ocena podstawowych funkcji życiowych



Ocena powierzchni oparzenia

Ocena powierzchni oparzenia



Dokumentacja przypadku

Dokumentacja przypadku

2. podanie środków przeciwbólowych

2. podanie środków przeciwbólowych



Dożylnie, musi być skuteczne

Dożylnie, musi być skuteczne

3. stały dostęp do dużego naczynia

3. stały dostęp do dużego naczynia



Wenopunkcja, wenesekcja

Wenopunkcja, wenesekcja

4. Cewnik do pęcherza moczowego

4. Cewnik do pęcherza moczowego

9.06.21

17

5. podanie SAT i anatoksyny p. tężcowej

5. podanie SAT i anatoksyny p. tężcowej

6. zgłębnik żołądkowy, jeśli są objawy

6. zgłębnik żołądkowy, jeśli są objawy

podniedrożnościowe przewodu

podniedrożnościowe przewodu

pokarmowego

pokarmowego

7. leczenia miejscowe rany oparzeniowej –

7. leczenia miejscowe rany oparzeniowej –

Oczyszczenie mechaniczne, wypłukanie

Oczyszczenie mechaniczne, wypłukanie

rany solą fizjologiczną. Nakłucie dużych

rany solą fizjologiczną. Nakłucie dużych

pęcherzy oparzeniowych bez ich

pęcherzy oparzeniowych bez ich

zdejmowania

zdejmowania

8. profilaktyka antybiotykowa

8. profilaktyka antybiotykowa

9. plan przetaczania płynów

9. plan przetaczania płynów

elektrolitowych i białkowych

elektrolitowych i białkowych

9.06.21

18

Prosty wzór obliczeniowy dla ilości

Prosty wzór obliczeniowy dla ilości

podawanych płynu na dobę

podawanych płynu na dobę



2-3 ml / kg masy ciała x

2-3 ml / kg masy ciała x

% powierzchni oparzenia

% powierzchni oparzenia

9.06.21

19

Ocena skuteczności leczenia

Ocena skuteczności leczenia

płynami

płynami



1. stan kliniczny (pragnienie,

1. stan kliniczny (pragnienie,

świadomość, pobudzenie)

świadomość, pobudzenie)



2. ciśnienie tętnicze krwi i pomiar OCŻ

2. ciśnienie tętnicze krwi i pomiar OCŻ

(norma 2-8 cm sł.wody)

(norma 2-8 cm sł.wody)



3. Diureza godzinowa ( powyżej 30 ml)

3. Diureza godzinowa ( powyżej 30 ml)



4. Oznaczenie hematokrytu (35-40)

4. Oznaczenie hematokrytu (35-40)



5. sprawdzenie masy ciała (parowanie,

5. sprawdzenie masy ciała (parowanie,

zatrzymanie w tkankach)

zatrzymanie w tkankach)

9.06.21

20

Leczenie miejscowe rany

Leczenie miejscowe rany

oparzeniowej

oparzeniowej



A Opatrunki

A Opatrunki



B Metoda otwarta

B Metoda otwarta



C Wczesne wycięcie oparzenia i

C Wczesne wycięcie oparzenia i

przeszczep skóry

przeszczep skóry

9.06.21

21



A Najczęściej w warunkach oddziału

A Najczęściej w warunkach oddziału

chirurgicznego leczenie za pomocą

chirurgicznego leczenie za pomocą

opatrunków

opatrunków



Opatrunki nasycone 0,5% azotanem

Opatrunki nasycone 0,5% azotanem

srebra (gaziki grubość ok. 5 cm)

srebra (gaziki grubość ok. 5 cm)



Codzienne zmiany

Codzienne zmiany

9.06.21

22



B. metoda otwarta

B. metoda otwarta

Trudno założyć opatrunek (krocze,

Trudno założyć opatrunek (krocze,

twarz)

twarz)

Maści kremy, żele (Dermazin,

Maści kremy, żele (Dermazin,

Argosulfan)

Argosulfan)



C. Przeszczepienie skóry

C. Przeszczepienie skóry



Pokrycie skóry rany tak szybko jak to

Pokrycie skóry rany tak szybko jak to

jest możliwe

jest możliwe



Przeszczep skóry z powierzchni zdrowej

Przeszczep skóry z powierzchni zdrowej



Pobieranie przeszczepu np. siatkowego

Pobieranie przeszczepu np. siatkowego

dokonuje się drematomem

dokonuje się drematomem

9.06.21

23

Oparzenia chemiczne

Oparzenia chemiczne



Rany spłukujemy dużą ilością wody z

Rany spłukujemy dużą ilością wody z

wyjątkiem oparzenia wapnem

wyjątkiem oparzenia wapnem

niegaszonym

niegaszonym



Zasada neutralizowania rany

Zasada neutralizowania rany



Oparzenia kwasem- roztwór sody

Oparzenia kwasem- roztwór sody



Oparzenie ługiem- roztwór octu

Oparzenie ługiem- roztwór octu

9.06.21

24

Oparzenie elektryczne

Oparzenie elektryczne



Duże zmiany tkanek głębiej

Duże zmiany tkanek głębiej

położonych

położonych



Ogólne zasady postępowania (walka

Ogólne zasady postępowania (walka

ze wstrząsem)

ze wstrząsem)



Leczenie specjalistyczne w zależności

Leczenie specjalistyczne w zależności

od objawów – uszkodzenie naczyń,

od objawów – uszkodzenie naczyń,

nerwów

nerwów

9.06.21

25

Odmrożenie- congelatio

Odmrożenie- congelatio

N

N

a wielkość urazu ma wpływ

a wielkość urazu ma wpływ

- niska temperatura

- niska temperatura

- wilgotność

- wilgotność

- ruch powietrza

- ruch powietrza

- okolic a ciała narażona na uraz

- okolic a ciała narażona na uraz

Odmrożenie dzielimy na

Odmrożenie dzielimy na

I

I

˚- przekrwienia i obrzęk

˚- przekrwienia i obrzęk

II˚ - przekrwienia i pęcherze

II˚ - przekrwienia i pęcherze

III˚- martwica pełnej grubości skóry

III˚- martwica pełnej grubości skóry

IV˚- martwica całej skóry, tkanki

IV˚- martwica całej skóry, tkanki

podskórnej i mięśni oraz kości

podskórnej i mięśni oraz kości

9.06.21

26

Leczenie

Leczenie



Stopniowe ogrzewanie miejsca

Stopniowe ogrzewanie miejsca

odmrożenia

odmrożenia



Opatrunki jak przy oparzeniu

Opatrunki jak przy oparzeniu



Profilaktyka zakażeń miejscowych

Profilaktyka zakażeń miejscowych



Leczenie rekonstrukcyjne

Leczenie rekonstrukcyjne

9.06.21

27

koniec

koniec



k

k

o

o

n

n

i

i

e

e

c

c