background image

 

 

background image

 

 

Zaburzenia nastroju

Lek. Marek Runge

Katedra i Klinika Psychiatrii

Akademii Medycznej w 

Bydgoszczy

background image

 

 

Zaburzenia nastroju w 

ICD 10

• F 30 Epizod manii
• F 31 ChAD

.0 ChAD typu I – obecnie epizod hipomanii
.1, 2 ChAD typu I – obecnie epizod manii
.3, 4, 5 ChAD t. I – obecnie epizod depresji
.6 ChAD t. I – obecnie epizod mieszany
.7 ChAD t. I – częściowa lub pełna remisja
.8 ChAD typu II 
.9 ChAD BNO

background image

 

 

Zaburzenia nastroju w 

ICD 10

• F 32 Epizod depresyjny

.0 ED łagodny
.1 ED umiarkowany
.2 ED ciężki bez obj. psychotycznych
.3 ED ciężki z obj. psychotycznymi

• F 33 Choroba afektywna jednobiegunowa 

(ChAJ)

.0, 1, 2, 3 – obecnie ED ...
.4 remisja 

background image

 

 

Zaburzenia nastroju w 

ICD 10

• F 34 Utrwalone zaburzenia nastroju

.0 Cyklotymia
.1 Dystymia

.8 inne; .9 BNO

• F 38 Inne z. n. 
• F 39 Z. n. BNO

background image

 

 

Depresja - epidemiologia

• Roczna chorobowość 3%
• 57% chorych na depresję szuka 

pomocy lekarskiej

• 11,8% populacji choruje na depresje 

poronne – zaburzają funkcjonowanie 

a nie spełniają kryteriów

• Ryzyko zachorowania w ciągu życia: 

depresja – 12 – 17%, dystymia – 6%

• K/M ~ 2

background image

 

 

Depresja - etiologia

• grupa heterogenna i 

polietiologiczna

endogenne <> reaktywne
pierwotne <> wtórne
w ChAD <> w ChAJ

background image

 

 

Depresja - etiologia

ENDOGEN
NE

PSYCHOGENN
E

SOMATOGEN
NE

background image

 

 

A DEPRESSED BRAIN 

background image

 

 

Mood Disorders-

Bipolar

• PET scans show that brain energy 

consumption rises and falls with 
emotional swings

Depressed state

Manic state

Depressed state

background image

 

 

Depresja - etiologia

• Czynniki genetyczne

ile genów?
które geny?

background image

 

 

background image

 

 

HEREDITY RISK OF 

DEVEOPING A MAJOR 

DEPRESSIVE DISORDER

background image

 

 

5. Patterns of inheritance

Sample pedigree 
chart:

If you 
have…

• identical twin with 
bipolar:
       50-60% chance of 
bipolar
       75% chance of 
depression

• 1

st

 degree relative (child, 

parent, sibling) with 
bipolar:
        ~8% chance of bipolar
        ~10% chance for 
depression

• two parents with bipolar:
        30-75% chance of 
bipolar

• 2

nd

 degree relative (aunt, 

uncle, cousin, grandparent) 
with bipolar:
        1% chance of bipolar
        5% chance for 
depression

• no affected relatives with 
bipolar (gen. population.):
        1% chance of bipolar
        5% chance of 
depression

background image

 

 

Depresja - etiologia

• Układy neuroprzekaźnikowe

5-HT (rec. 5-HT

1A

NA

inne

background image

 

 

Serotonin

5HT

 and 

Norepinephrine

NE

 in the 

brain

Limbic 

System

Locus Ceruleus 

(NE Source)

Prefrontal 

Cortex

Raphe 

Nuclei  (5-

HT source)

Cooper JR, Bloom FE. The Biochemical Basis of Neuropharmacology. 1996.

background image

 

 

Szlaki serotoninergiczne oun

Manter and Gatz’s Essentials of Clinical 
Neuroanatomy and Neurophysiology.
 
Edition 8. F.A. Davis Co.:Philadelphia; 
1992.

Hypo = 

Hypo = 

hypothalamus 

hypothalamus 

SN = substantia 

SN = substantia 

nigra 

nigra 

Thal = thalamus

Thal = thalamus

Hypo = 

Hypo = 

hypothalamus 

hypothalamus 

SN = substantia 

SN = substantia 

nigra 

nigra 

Thal = thalamus

Thal = thalamus

background image

 

 

ACTION OF SEROTONIN AT 

SYNAPSES

background image

 

 

Etiologia

• Zaburzenia hormonalne

- lekooporność depresji
- szybka przemiana faz w ChAD

* oś ppn (/ kortyzolu, \ sprzężenie 
zwrotne – test hamowania 
deksometazonem)
* oś ppt (test stymulacji przysadki TRH)

background image

 

 

HPA Axis Disorder in 

Depression

A reminder:

Hypothalamus -- CRH

Pituitary Gland -- ACTH

Adrenal Gland -- Cort

-

+

+

background image

 

 

background image

 

 

background image

 

 

Etiologia

• Uszkodzenia oun – płaty czołowe, 

skroniowe, jądro ogoniaste

• Czynniki psychodynamiczne – 

zaburzenia samooceny w wyniku 
reaktywacji zinternalizowanych 
nieprawidłowych relacji 
interpersonalnych z dzieciństwa; 
frustracja potrzeb narcystycznych 
gratyfikacji

background image

 

 

Etiologia – modele 

kognitywno - 

behawioralne

• niski poziom pozytywnych wzmocnień 

(mało <> zaburzenie odbioru)

• wyuczona bezradność (Seligman) 
• model poznawczy Becka – triada 

poznawcza, depresyjne stereotypy 
poznawcze, błędy myślenia 

• stresujące wydarzenia życiowe - 

straty

background image

 

 

Figure 
6.4

Beck’s cognitive triad for depression

background image

 

 

Figure 
6.6

An integrative model of mood disorders

background image

 

 

Helplessness Theories of 

Depression

Ch 10.9

background image

 

 

Czynniki ryzyka depresji

• płeć żeńska
• niedostateczne wsparcie 

społeczne

• osobowość zależna, histrioniczna, 

borderline

background image

 

 

Kryteria epizodu 

depresyjnego 

• Co najmniej 2 tygodnie: 

A. co najmniej 2 z poniższych: 

 1.  nastrój obniżony w stopniu 

wyraźnie 

nieprawidłowym dla danej 

osoby,  utrzymujący się przez większość 

dnia, prawie każdego dnia, bez 

wpływu wydarzeń zewnętrznych

 2.  utrata zainteresowań lub 

zadowolenia z 

aktywności, która 

zwykle sprawiała  przyjemność

 3.  \ energia lub / męczliwość

background image

 

 

Kryteria...

 

B. dodatkowo: 

1. spadek zaufania lub szacunku do siebie

2. nieracjonalne wyrzuty sumienia lub 

poczucie nadmiernej, nieuzasadnionej 

winy

3. nawracające myśli o śmierci lub 

samobójstwie lub zachowania samobójcze

4. skargi na \ zdolności myślenia lub 

skupiania się lub jej przejawy, jak 

niezdecydowanie lub wahanie się

5. zmiany aktywności psychoruchowej 

typu pobudzenia lub zachamowania

6. zaburzenia snu wszelkiego typu

7. zmiany łaknienia i związane z nimi 

zmiany masy ciała

background image

 

 

Kryteria...

• A + B = 4  =>  łagodny ed
• A + B = 6  =>  umiarkowany ed
• A + B = 8  =>  ciężki ed bez obj. 

psychot. 

• dodatkowo urojenia lub omamy, 

osłupienie depresyjne i niespełnione 
kryteria schizofrenii lub zab 
scizoafektywnego  =>  ciężki ed z obj 
psychotycznymi

background image

 

 

Zespół somatyczny

• Co najmniej 4: 

- wyraźna utrata zainteresowań lub 

zadowolenia z dotychczasowych przyjemności

- brak reakcji emocjonalnych wobec wydarzeń 

i aktywności takie reakcje wyzwalających

- wcześniejsze poranne budzenie się >=2h

- nastrój bardziej obniżony rano

- wyraźne zahamowanie lub pobudzenie

- spadek łaknienia

- spadek m.c. >=5%

- spadek libido

background image

 

 

Depresja maskowana

• bezsenność
• lęk
• natręctwa
• zab. ukł. krążenia
• zab. ukł. pokarmowego
• bóle
• spadek m.c.

background image

 

 

ChAD i ChAJ

jeden epizod manii lub hipomanii => ChAD

epizod depresyjny po przebytym ed i min. 2-

miesięcznej remisji => ChAJ

hipomania/subdepresja => cyklotymia

falująca subdepresja 2 lata => dystymia

dystymia + epizody depresyjne => podwójna 

depresja

epizody manii i depresji => ChAD I typu

epizody hipomanii i dpresji => ChAD II typu

pojęcie spektrum ChAD

background image

 

 

Mania

Mania

Depression

background image

 

 

 Clinical Description 

 Clinical Description 

2 Weeks or More

2 Weeks or More

background image

 

 

2 Years or More

2 Years or More

 Clinical Description 

 Clinical Description 

background image

 

 

Dysthymia

Dysthymia

Major

Depression

Major

Depression

Dysthymia

Dysthymia

 Clinical Description 

 Clinical Description 

background image

 

 

 Mania and 
Hypomania

 

Mania and 

Hypomania

  Elevated Mood

  Elevated Mood

  Grandiosity

  Grandiosity

  Increased Activity

  Increased Activity

  Varied Impairment

  Varied Impairment

1 Week

1 Week

4 Days

4 Days

background image

 

 

Major

Depression

Major

Depression

Mania

Mania

 Clinical Description 

 Clinical Description 

background image

 

 

Major

Depression

Major

Depression

Hypomania

Hypomania

 Clinical Description 

 

Clinical Description

 

background image

 

 

 Clinical Description 

 Clinical Description 

Dysthmia

Dysthmia

Hypomania

Hypomania

background image

 

 

ChAD

• Ryzyko zachorowania 0,4 – 1,6% ~ 6%
• K = M
• Śr. wiek zachorowania – 20 lat
• częściej fazy depresyjne
• liczba faz – ok.. 6 do 8-9
• dł. fazy – 3 mc.; wzrasta; dł. remisji – 

maleje

• przebieg naprzemienny ciągły
• szybka przemiana faz 4/rok – 10 – 20% 

(czynniki ryzyka: K, menopauza, 
nadczynność tarczycy, długotrwała terapia 
lekami PD, alkohol, subst. psychoakt., 
osobowość graniczna)

background image

 

 

ChAD – c.d.

• czynnik genetyczny (ryzyko dla 

bliźniąt jednojajowych – 75%)

• rola spustowa środowiska
• zjawisko kindlingu

background image

 

 

Kryteria edpizodu 

maniakalnego

Co najmniej tydzień: 

Dominacja nastroju wzmożonego, 

ekspansywnego lub drażliwego i wyrażnie 

nieprawidłowego dla danej osoby. 

Co najmniej trzy z poniższych, zaburzające 

codzienne funkcjonowanie: 

-wzmożona aktywność lub niepokój fizyczny

-wzmożona rozmowność

-gonitwa lub przyspieszenie myśli

-utrata zahamowań społ. 

-zmniejszona potrzeba snu

-wzmożona samoocena

-łatwa odwracalność, zmiany aktywności i 

planów

-zachowania bezceremonialne lub 

lekkomyślne, ryzykowne

-wzmożone libido lub seksualny nietakt

background image

 

 

Kryteria hipomanii

• Co najmniej 4 kolejne dni: 

A. Nastrój podwyższony lub drażliwyw 

stopniu nieprawidłowym. 

B. Co najmniej 3 z poniższych, zburzające 

codzienne funkcjonowanie: 

-wzmożona aktywność lub niepokój fizyczny

-wzmożona rozmowność

-trudność koncentracji, odwracalność 

uwagi

-zmniejszona potrzeba snu

-wzrost libido

-lekkomyślne wydatki lub inne mało odp. 

zachow. 

-brak dystansu i łatwość kontaktu

background image

 

 

ChAJ

• heterogenna
• K/M ~ 2
• wiek zachrowania – 40 lat
• u 10 – 20% - jeden epizod, śr. 3 – 4
• faza śr. 6 mc. 
• często niepokój, agitacja, bezsenność
• genetyka: bl. jj – 50%

background image

 

 

Leczenie

• biologiczne
• psychologiczne

background image

 

 

Major Classes of 

Antidepressants

Tricyclics

(Imipramine & Amitripyline)

Second

Generation

(Amoxapine, Buprion,

Maprotiline, Trazodone)

Third

Generation

(Mirtazapine, Venlafaxine,

Nefazodone)

NON-SELECTIVE

Selective Serotonin

Reuptake Inhibitors (SSRI)

(Fluoxetine, Paroxitine, Sertraline)

Amine Reuptake

Blocking Drugs

Monoamine Oxidase

Inhibitors

(Phenelzine, Trancypromine)

ANTIDEPRESSANTS

background image

 

 

Reproduced with permission from Kupfer DJ. J Clin Psychiatry

1991;52(suppl 5):28-34. Copyright 2002, Physicians Postgraduate Press.

Remission

x

x

x

Symptoms

Syndrome

Response

Relapse

Recovery

Recurrence

Treatment Phases

Acute

Acute

6-12 

6-12 

Weeks

Weeks

Continuation

Continuation

4-9 Months

4-9 Months

Maintenan

Maintenan

ce

ce

?1 Year

?1 Year

Outcome of Depression 

Treatment

The Five Rs

background image

 

 

background image

 

 

MOA of AD Medications

background image

 

 

Antidepressant drugs

• Monoamine 

oxidase inhibitors

– iproniazid

• Tricyclics

– imipramine

• Lithium

• SSRI’s (Selective 

serotonin reuptake 

inhibitors)

– Prozac

background image

 

 

Pharmacology

• Major depression is caused 

by a shortage of 
neurotransmitters in the 
synaptic cleft.

• Neurotransmitters, such as 

serotonin, norepinephrine, 
and dopamine are chemical 
messengers that carry 
information throughout the 
body.

• All antidepressants cause 

an increase of 
neurotransmitters in the 
synaptic cleft. 

  

 

                                                 

                           

Serotonin in Action

(4,5)

background image

 

 

MODERN ECT


Document Outline