Co i jak badają
Co i jak badają
psychiatrzy?
psychiatrzy?
(Wykład III - wybrane zagadnienia)
(Wykład III - wybrane zagadnienia)
Andrzej Czernikiewicz
Andrzej Czernikiewicz
Klinika Psychiatrii AMB
Klinika Psychiatrii AMB
2
2
SCHEMATY BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO.
SCREENINGOWE METODY OCENY W PSYCHITRII.
(Seminarium II -M.Stankiewicz )
3
3
•
Badanie psychiatryczne jest
Badanie psychiatryczne jest
uwarunkowane jego celem, miejscem
uwarunkowane jego celem, miejscem
badania i charakterystyką osoby badanej
badania i charakterystyką osoby badanej
•
Główne cele badania psychiatrycznego to:
Główne cele badania psychiatrycznego to:
–
Opis sytuacji psychicznej badanego
Opis sytuacji psychicznej badanego
•
Ocena obrazu psychopatologicznego
Ocena obrazu psychopatologicznego
–
Wyznaczenie celów interwencji terapeutycznej
Wyznaczenie celów interwencji terapeutycznej
4
4
Cel i przebieg badania psychiatrycznego
Cel i przebieg badania psychiatrycznego
uwarunkowany jest tym:
uwarunkowany jest tym:
•
Kto jest badany
Kto jest badany
•
Dlaczego jest badany
Dlaczego jest badany
•
Oczekiwaniami co do roli psychiatry
Oczekiwaniami co do roli psychiatry
w dalszej opiece nad pacjentem
w dalszej opiece nad pacjentem
5
5
Podstawowa opozycja w
Podstawowa opozycja w
czasie badania
czasie badania
psychiatrycznego
psychiatrycznego
Potrzeba ustanowienia
relacji interpersonalnej
z pacjentem
wykład III doc.Czernikiewicz
Potrzeba uzyskania
niezbędnych do
diagnozy i interwencji
informacji
6
6
Trzy typy badania
Trzy typy badania
psychiatrycznego
psychiatrycznego
•
Ogólne badanie psychiatryczne
Ogólne badanie psychiatryczne
•
Badanie psychiatryczne w sytuacji
Badanie psychiatryczne w sytuacji
doraźnej (emergency evaluation)
doraźnej (emergency evaluation)
•
Konsultacja psychiatryczna
Konsultacja psychiatryczna
7
7
Cele ogólnego badania
Cele ogólnego badania
psychiatrycznego
psychiatrycznego
•
Postawienie rozpoznania
Postawienie rozpoznania
•
Zebranie danych do sformułowania
Zebranie danych do sformułowania
planu terapii
planu terapii
•
Sformułowanie planu początkowej
Sformułowanie planu początkowej
interwencji terapeutycznej >
interwencji terapeutycznej >
zapewnienie poczucia
zapewnienie poczucia
bezpieczeństwa
bezpieczeństwa
8
8
Ogólne badanie
Ogólne badanie
psychiatryczne
psychiatryczne
•
Sytuacja : rozmowa w cztery oczy
Sytuacja : rozmowa w cztery oczy
•
Format: wywiad
Format: wywiad
•
Dodatkowe informacje:
Dodatkowe informacje:
–
Dokumentacja medyczna
Dokumentacja medyczna
–
Badanie ogólne
Badanie ogólne
–
Testy diagnostyczne
Testy diagnostyczne
–
Wywiad od bliskich
Wywiad od bliskich
•
Minimalny czas trwania: godzina
Minimalny czas trwania: godzina
9
9
Cele badania
Cele badania
psychiatrycznego w sytuacji:
psychiatrycznego w sytuacji:
•
Doraźnej:
Doraźnej:
–
Postawienie wstępnej
Postawienie wstępnej
diagnozy psychiatrycznej,
diagnozy psychiatrycznej,
lub identyfikacja tych
lub identyfikacja tych
przyczyn zaburzeń
przyczyn zaburzeń
psychicznych, które
psychicznych, które
wynikają ze stanu
wynikają ze stanu
ogólnego pacjenta
ogólnego pacjenta
–
Identyfikacja czynników
Identyfikacja czynników
środowiskowych istotnych
środowiskowych istotnych
dla wstępnej interwencji
dla wstępnej interwencji
–
Określenie zdolności
Określenie zdolności
pacjenta do współpracy w
pacjenta do współpracy w
dalszej diagnozie, oraz
dalszej diagnozie, oraz
określenie zagrożeń dla
określenie zagrożeń dla
życia pacjenta
życia pacjenta
–
Określenie potrzeby lub jej
Określenie potrzeby lub jej
braku co do hospitalizacji
braku co do hospitalizacji
•
Konsultacji:
Konsultacji:
–
Określenie diagnozy
Określenie diagnozy
psychiatrycznej i jej
psychiatrycznej i jej
związku z potrzebą
związku z potrzebą
konsultacji
konsultacji
–
Propozycja dalszego
Propozycja dalszego
postępowania
postępowania
konsultacyjnego i
konsultacyjnego i
terapeutycznego
terapeutycznego
–
Określenie miejsca
Określenie miejsca
dalszej terapii
dalszej terapii
10
10
Specyfika badania psychiatrycznego
Specyfika badania psychiatrycznego
związana z miejscem badania
związana z miejscem badania
•
Pacjent w szpitalu psychiatrycznym
Pacjent w szpitalu psychiatrycznym
•
Pacjent ambulatoryjny
Pacjent ambulatoryjny
•
Opieka medyczna nie-psychiatryczna
Opieka medyczna nie-psychiatryczna
•
wykład III doc.Czernikiewicz
wykład III doc.Czernikiewicz
11
11
Badanie psychiatryczne
Podstawowym celem każdego badania jest:
a) ustalenie rozpoznania,
b)wskazań do podjęcia ewentualnego leczenia,
c) w pewnych sytuacjach wydania zaświadczenia lub opinii
o aktualnym stanie zdrowia dla celów sądowych, przydatności do nauki, pracy itp.
Badanie psychiatryczne jest specyficzne ,ponieważ w jego
trakcie wnika się w sferę subiektywnych przeżyć, myśli i uczuć,
do których nawet zdrowy człowiek broni dostępu.
Wymaga to od badającego zarówno taktu, jak i umiejętnego formułowania pytań.
Badanie psychiatryczne zmierza do szczegółowego określenia
aktualnego stanu psychicznego pacjenta.
12
12
Badaniu trzeba zapewnić odpowiednie warunki:
a) należy zapewnić intymny ,bez zakłóceń zewnętrznych,
charakter rozmowy,
b)w miarę możliwości nie powinno się przeprowadzać badania psychiatrycznego na sali
chorych, ponieważ obecność postronnych osób może krępować badanego
i nie skłania do szczerych wypowiedzi.
Przebieg badania będzie zależał od tego, czy będziemy mieli
do czynienia z osobą chętnie współpracującą z lekarzem,
zainteresowaną swoim stanem zdrowia, czy z psychicznie chorym,
który nie ma poczucia choroby, kwestionuje celowość rozmowy z lekarzem,
zachowuje się opryskliwie i bez poczucia dystansu.
Badanie psychiatryczne składa się :
a )
z wywiadu podmiotowego (autoanamnezy)
b)z wywiadu przedmiotowego, tj. uzyskania informacji od krewnych
, znajomych lub osób mających bezpośredni kontakt z chorym
(koledzy z miejsca pracy, ze szkoły, sąsiedzi itd.).
13
13
Sposoby badania psychiatrycznego,
1. wywiad subiektywny albo autoanamneza, uwzględniający
odwoływanie się do introspekcji, - podmiotowych przeżyć chorego,
2. obserwacja zachowania (behawioru) chorego,
( np. o tym, że chory przeżywa omamy, możemy wnioskować
z obserwacji jego zachowania - zatyka uszy, mówi głośno do
siebie prowadząc “z głosami dialog", ujawnia emocje świadczące
o silnym przeżywaniu treści omamów itd.)
Badaniu należy zapewnić, maksymalny obiektywizm,
by to zapewnić należy uwzględnić także dodatkowe źródła informacji.
Aby badaniu psychiatrycznemu zapewnić wymierny,
przedmiotowy charakter, można się posługiwać różnymi narzędziami
(skalami, inwentarzami, testami)
14
14
Charakterystyka i pożądane cechy przebiegu badania psychiatrycznego
a)
forma rozmowy , pacjent nie powinien odnieść wrażenia “przesłuchania"
b)
atmosfera badania powinna być nacechowana życzliwością,
c)
w kontakcie z każdym chorym, a z pacjentem z zaburzeniami psychicznymi
w szczególności, obowiązuje szczerość i prawdomówność.
d)
nie należy zadawać stereotypowych pytań o dane personalne,
e)
należy okazywać szczere zainteresowanie przeżyciami pacjenta,
f)
w kontakcie z większością chorych należy mieć pogodny
wyraz twarzy i częsty uśmiech, poczucie humoru lekarza są
zachowaniami pożądanymi (wyjątek to m.in. pacjenci z nastawieniem
ksobnym do otoczenia)
g) nie należy ulegać prośbom
rodziny pacjenta o nieujawnianie
kim jesteśmy
h) możemy przeciwstawiać się urojeniom chorego, w taki sposób,
aby nie cierpiała na tym jego godność
W dawnych “domach obłąkanych", jeśli chory uważał się za króla,
wkładano mu do ręki berło, a na głowę wsadzano koronę.
Dzisiaj. Nie należy go wyśmiewać ani wyszydzać,
ale w rzeczowy sposób poinformować, albo w inny sposób dać do
zrozumienia, że wypowiedzi chorego traktujemy jako objaw choroby.
Przesadne polemizowanie z urojeniami mija się z celem, ,
gdyż pacjent może nabrać przekonania, że badający jest “w zmowie" z jego prześladowcami.
15
15
„
„
Przykazania” dobrego
Przykazania” dobrego
badacza
badacza
•
Zredukuj lęk badanego – zapewnij mu poczucie
Zredukuj lęk badanego – zapewnij mu poczucie
bezpieczeństwa
bezpieczeństwa
•
Zredukuj swój lęk
Zredukuj swój lęk
•
Bądź cierpliwy
Bądź cierpliwy
•
Unikaj:
Unikaj:
–
Konfrontacji i/lub kłótni
Konfrontacji i/lub kłótni
–
Wypowiedzi „naukowych” lub dziwacznych
Wypowiedzi „naukowych” lub dziwacznych
–
Żartów , ale nie poczucia humoru
Żartów , ale nie poczucia humoru
•
Wykorzystaj swój czas mądrze
Wykorzystaj swój czas mądrze
•
Ucz się od pacjentów
Ucz się od pacjentów
•
Zastosuj właściwy
Zastosuj właściwy
genr
genr
rozmowy
rozmowy
16
16
Domeny badania
Domeny badania
psychiatrycznego
psychiatrycznego
Przyczyna badania
Przyczyna badania
Wywiad co do obecnego zaburzenia psychicznego
Wywiad co do obecnego zaburzenia psychicznego
Wywiad psychiatryczny
Wywiad psychiatryczny
Wywiad somatyczny
Wywiad somatyczny
Wywiad co do nadużywania substancji psychoaktywnych
Wywiad co do nadużywania substancji psychoaktywnych
Wywiad nt. rozwoju psychosocjalnego
Wywiad nt. rozwoju psychosocjalnego
Wywiad nt. funkcjonowania socjalnego
Wywiad nt. funkcjonowania socjalnego
Wywiad nt. funkcjonowania szkolnego/zawodowego
Wywiad nt. funkcjonowania szkolnego/zawodowego
Wywiad rodzinny
Wywiad rodzinny
Obecne dolegliwości somatyczne
Obecne dolegliwości somatyczne
Badanie stanu somatycznego
Badanie stanu somatycznego
Badanie aktualnego stanu psychicznego
Badanie aktualnego stanu psychicznego
Aktualny poziom funkcjonowania w rolach psychosocjalnych
Aktualny poziom funkcjonowania w rolach psychosocjalnych
Testy diagnostyczne
Testy diagnostyczne
Impresje wynikające z przeprowadzonego badania
Impresje wynikające z przeprowadzonego badania
17
17
PLAN BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO.
I. BADANIE STANU PSYCHICZNEGO.
1. Badanie orientacji.
2. Życiorys i choroby przebyte.
3. Dotychczasowy przebieg choroby i leczenia
wg relacji pacjenta.
4. Badanie procesów, postrzegania (złudzenia i omamy).
5. Badanie myślenia (omamy natręctwa, idee
nadwartościowe,formalne zaburzenia myślenia).
18
18
6. Badanie procesów emocjonalnych i postawy
wobec otoczenia.
7. Badanie aktywności (procesów ruchowych.
8. Badanie pamięci, sprawności intelektualnej
i krytycyzmu.
9. Opis zachowania się pacjenta.
II. WYWIADY OD RODZINY I INNE DANE ŚRODOWISKOWE.
III BADANIE STANU SOMATYCZNEGO.
1. Badanie internistyczne.
2. Badanie neurologiczne.
3. Inne badania specjalistyczne (ginekologiczne, chirurgiczne,
okulistyczne).
4. Badania dodatkowe.
19
19
Zbierając dane wywiadu psychiatrycznego, można się posłużyć
następującym
kwestionariuszem:
1. dane osobiste chorego: imię i nazwisko, imiona rodziców,
nazwisko panieńskie, data i miejsce urodzenia, stan cywilny, adres,
zawód, miejsce pracy lub nauki (w przypadku ucznia lub studenta);
2. dane rodzinne (bez sugestii co do obciążenia dziedzicznego):
poważne choroby w rodzinie bliższej i dalszej, szczególnie choroby
neurologiczne i psychiczne (należy uwzględnić rodzaj choroby,
uzależnienie od alkoholu i innych środków psychoaktywnych,
samobójstwa lub próby samobójcze), niezwykłe cechy charakteru i
uzdolnienia, pokrewieństwo między rodzicami, ich wiek przy
urodzeniu chorego, informacje na temat rodzeństwa i ewentualnie ich potomstwa;
3. środowisko, z którego pochodzi chory: środowisko społeczne,
zawód rodziców, czy chory pochodzi z legalnego związku,
wykształcenie rodziców, ich pożycie małżeńskie, stosunek środowiska
do chorego w dzieciństwie, przestępczość w rodzime i najbliższym otoczeniu
, stres psychospołeczny
20
20
4. urodzenie i lata dziecięce: dane o chorobach matki w czasie ciąży,
ewentualne zażywanie przez nią leków, przebieg porodu, urazy porodowe,
zamartwica, wrodzone wady rozwojowe, przebyte choroby i rozwój
we wczesnych latach dziecięcych -szczególnie drgawki, moczenie nocne,
somnambulizm, lęki nocne, choroby zakaźne, ewentualnie przyzakaźne
powikłania mózgowe, zaburzenia chodu, nieprawidłowości mowy, rozwój umysłowy,
ruchliwość, ząbkowanie;
5. wiek szkolny: cechy charakteru, trudności wychowawcze, cechy
usposobienia - kapryśność, gniewliwość, drażliwość, wybuchowość,
skłonność do okrucieństwa, przekora, lękliwość, zawziętość, lenistwo, złe skłonności,
zachowanie w domu i szkole, rozwój umysłowy i uczuciowy,
towarzyskość, stosunek do rówieśników, uspołecznienie, nadwrażliwość,
postępy w nauce, szczególne uzdolnienia, seksualizm dziecięcy, zmiana
charakteru i zachowania w okresie przedpokwitaniowym lub pokwitania;
6. okres młodzieńczy i pokwitanie: przebieg nauki (ewentualne trudności),
ukończenie szkoły, wyuczony zawód, trudności wychowawcze w okresie
pokwitania (kontakt z ruchami kontestacyjnymi, używanie alkoholu i narkotyków
lub innych środków psychoaktywnych), kiedy nastąpiła mutacja głosu,
pojawienie się zarostu u chłopców i miesiączki u dziewcząt, życie płciowe
21
21
7. okres dojrzałości: kiedy chory wstąpił w związek małżeński,
ewentualne związki pozamałżeńskie, potomstwo (liczba, wiek, płeć, uzdolnienia,
relacje między dziećmi, choroby i przyczyny zgonów); u kobiet: ciąże, ich przebieg,
poronienia sztuczne i samoistne, porody, połogi, ostatnia miesiączka,
dolegliwości okresu przekwitania (menopauzy); wykonywany zawód,
stanowisko społeczne, działalność polityczna, źródła utrzymania, stosunki rodzinne
i pożycie małżeńskie, życie płciowe, służba wojskowa (ewentualne przyczyny
zwolnienia z obowiązku służby wojskowej); używanie i od kiedy napojów wyskokowych,
palenie tytoniu lub nadużywanie leków;
8. przebyte choroby: choroby zakaźne (gruźlica, kiła i inne), choroby ogólne,
operacje, wypadki i urazy ze szczególnym uwzględnieniem urazów
czaszkowo-mózgowych z dokładnym opisem następstw: krwotok z jamy ustnej,
nosa, uszu, niepamięć śródczasowa, wsteczna i następowa, luki pamięciowe,
bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty; zjawiska napadowe (omdlenia, padaczka)
i ich przypuszczalna przyczyna; uzależnienie od alkoholu i innych środków,
zaburzenia życia płciowego, choroby organiczne układu nerwowego ośrodkowego i
obwodowego, choroby zawodowe, warunki pracy; zakażenie wirusem HIV;
9. opis dawnych zaburzeń psychicznych, czas wystąpienia i leczenie;
22
22
10. sprawy sądowe i dochodzenia: karalność, odbyte kary więzienia i inne,
kolegium karno-orzekające, dochodzenia prokuratorskie, karno-administracyjne,
karno- skarbowe, zatargi z policją, aktualne postępowanie śledcze lub sprawy sądowe;
11. przyczyny choroby według mniemania podających wywiad: np. ujemny wpływ zawodu,
zdarzenia losowe, nieudane małżeństwo, nieszczęśliwa miłość, dawne przeżycia
(np. wojenne, obozowe), zamiłowanie do hazardu, ekscesy alkoholowe, przepracowanie,
interpretacje magiczne, praktyki religijne i bigoteria, przynależność do sekt religijnych;
12. osobowość przed zachorowaniem: cechy charakteru, temperamentu, intelektu,
uczuciowości, szczególnie rysy patologiczne, np. dziwactwa, skrupulatyzm, arytmomania,
myślenie archaiczne, pedantyzm, drażliwość, wybuchowość/ skłonności
sadystyczne i masochistyczne, lenistwo, kłamliwość, skłonności aspołeczne
i antyspołeczne, umiejętność przyznawania się do błędów i korygowania
swoich zachowań, wytrwałość i upór w realizowaniu celów itd. Należy uwzględnić
wpływ warunków społecznych i osobistych, dotychczasowego leczenia szpitalnego
i ambulatoryjnego
23
23
13. początek i przebieg obecnej choroby (aktualnych zaburzeń): jej pierwsze zwiastuny,
opis objawów, ich jakość i nasilenie, przebieg, zmiana osobowości,
jej rozszczepienie, zmiana w stosunku do otoczenia, zaburzenia przytomności
i świadomości,zaburzenia afektywne, popędowe, poznawcze, urojenia, omamy,
aktywność i zaburzenia napędu psychoruchowego, sen, łaknienie, somatyczne
objawy psychogenne (np. jadłowstręt lub obżarstwo), myśli lub .zamiary samobójcze,
skłonności niszczycielskie, samookaleczenia, zmiany zachowania,
zaburzenia lub zmiany w zakresie uczuciowości wyższej, zaburzenia ruchliwości,
życia płciowego, dziwaczność i zmanierowanie, skłonność do zachowań ekscentrycznych,
zaburzenia pamięci i sprawności intelektualnej, otępienie umysłowe i uczuciowe,
natręctwa myślowe i ruchowe, pierwsze objawy somatyczne, wyraźny ostry
początek choroby psychicznej i dalszy jej rozwój, zachowania agresywne
wobec otoczenia, dotychczasowy przebieg leczenia; ostatnio przebyte choroby ogólne,
zakaźne itd.
24
24
Zasady zbierania wywiadu
biopsychosocjalnego
Główne skargi (obecne)
Wywiad dotyczący
obecnego zaburzenia:
dynamika rozwoju
objawów, postawy
dziecka i rodziców w
odniesieniu do objawów,
skutki zaburzenia na
funkcjonowanie dziecka
i rodziny, stresory,
poprzednie rodzaje
terapii (typy, efekty,
czas trwania, objawy
uboczne)
wykład III doc.Czernikiewicz
Poziom aktualnego
rozwoju: nawyki,
zdolności motoryczne i
poziom ogólnej
aktywności, mowa i
język, umiejętności
szkolne, hobby,
zainteresowania, relacje
z rówieśnikami,
przyjaźnie, relacje z
członkami rodziny i
innymi znaczącymi
dorosłymi, ryzykowne
zachowania, zachowania
seksualne
25
25
Zasady zbierania wywiadu
biopsychosocjalnego - II
Przegląd objawów
zaburzeń funkcji
psychicznych i zaburzeń
zachowania
Stan somatyczny
aktualny
Wywiad: medyczny,
neurologiczny,
psychiatryczny
Historia rozwoju
psychosocjalnego: ciąża
i poród, okres
noworodkowy,
niemowlęcy i wczesne
dzieciństwo;
temperament; kroki
milowe; historia nauki w
szkole
Wywiad
psychosocjalny i
psychiatryczny
każdego z rodziców
Wywiad dotyczący
funkcjonowania
małżeństwa
rodziców
Wywiad medyczny
rodzinny
Aktualne
funkcjonowanie
rodziny: możliwości,
źródła
26
26
Status psychicus praesens .
Badanie stanu psychicznego dąży do ujawnienia wszystkich nieprawidłowości
w zachowaniu i wypowiedziach pacjenta.
Postępowanie diagnostyczne rozpoczyna się od rejestracji poszczególnych objawów
psychopatologicznych . Objawy te muszą być nazwane.
Robimy to zazwyczaj w ten sposób, że po dokonaniu opisu klinicznego zamieszczamy
streszczenie, które zawiera zestawienie stwierdzonych objawów.
Zestawienie tych objawów wiąże się w pewną całość, której nadajemy nazwę
obrazu klinicznego. Kolejność badania, podobnie jak wywiadu, nie powinna przebiegać
według z góry przyjętego schematu.
Wielu lekarzy posługuje się własnymi schematami. Sposób badania
zależy od współpracy chorego.
Doświadczeni psychiatrzy mają wprawę w prowadzeniu rozmowy z chorym
w taki sposób/ aby wyszły na jaw wszystkie objawy.
27
27
Natomiast początkujący lekarz jest zazwyczaj bezradny i nie wie, od czego zacząć
i w jakim kierunku zmierzać. Niżej podane zestawienie objawów,
jest potrzebne zarówno początkującemu, jak i doświadczonemu lekarzowi.
Rozpoczynamy najpierw od oglądu zewnętrznego pacjenta, potem stopniowo staramy
się coraz głębiej wnikać w jego psychikę.
Streszczając wyniki wszystkich badań, powinniśmy na końcu zestawić
w pewnej kolejności wszystko, co stwierdziliśmy, odnotowując zarówno zaobserwowane
objawy, jak i te, których nie dostrzegliśmy.
Powstaje w ten sposób status psychicus praesens.
Powinien on zawierać dane dotyczące różnych stron życia psychicznego i jego przejawów
prawidłowych lub chorobliwych.
W podsumowaniu, który nazwaliśmy status psychicus praesens, muszą być uwzględnione
następujące zjawiska kliniczne:
28
28
Status psychicus praesens .
I Wygląd zewnętrzny,
m.in. wyraz twarzy: pogodny, ponury, zbolały,
zgnębiony, mimika dość lub niezbyt żywa, mimika
sztywna, twarz
maskowata, grymasy, tiki itd
II Stosunek do badania zachowanie się .
wyraża zgodę,
III Napęd psychoruchowy i funkcje popędowe .
ruchliwość, bezruch, stereotypie ruchowe, zachowanie
posłuszne, spokojne, oporne, dziwaczne, błazeńskie,
zahamowanie, otamowanie, pobudzenie, podniecenie
psychoruchowe
29
29
Popędy: obniżenie lub zanik, anorexia, bulimia, parorexia
właściwości popędu płciowego , samogwałt, zboczenia
seksualne , zjawiska nerwicowe, skłonności samobójcze,
skłonności do samookaleczeń, popędy niszczycielskie,
napastnicze, skłonność do działań impulsywnych, skłonność
do zanieczyszczania się i do nieprzyjmowania pokarmów;
inne chorobliwe popędy
I V Nastrój:
obojętny, wesoły, tępy , przygnębiony, leniwy, chwiejny,
euforyczny, maniakalny.
V Afekt i uczuciowość wyższa.
należy określić styczność afektywną z otoczeniem
i właściwości afektu; napięty, sztywny; tępy; niedostosowany;
drażliwość, wybuchowość, stany lękowe. Uczuciowość wyższa:
jej obniżenie lub zanik ocena poszczególnych uczuć wyższych ,
stopień uspołecznienia chorego, zakres jego zainteresowań ,
egotyzm skłonności przestępcze , stan hamulców uczuciowo-rozumowych ,
skrupulatyzm, psychodegradacja
30
30
VI Mowa:
gadatliwość, małomówność, mutyzm, wady wymowy, bezgłos
głuchoniemota, afazja inne ogniskowe zaburzenia psychiczne,
mutyzm selektywny słowotwory stereotypie , dziwactwa.
VII Zaburzenia spostrzegania:
złudzenia, omamy, omamy rzekome ,pseudohalucynacje i agnozja,
zaburzenia schematu ciała, bo ł e głowy i ich charakter; migrena,
psychalgia, dolegliwości hipochondryczne, skarsi podmiotowe,
zjawiska napadowe , napady psychomotoryczne i psychosensoryczne,
przeżycia związane z aurą, a także czy występuj ą tzw. napady hakowe ,
stany marzeniowe . Należy stwierdzić, czy chory ma sąd realizujący;
zjawiska deja vu , deja vecu , mikropsje i makropsje ,
napady dystymiczne.
IX Treść myślenia patologiczne twory myślowe:
urojenia natręctwa myślowe , natręctwa ruchowe , myślenie magiczne,
urojeniowa interpretacja trafnych spostrzeżeń, stopień
systematyzacj i urojeń.
31
31
IX Tok myślenia:
czynności myślowe: zaburzenia kojarzenia, zubożenie kojarzeń,
rozkojarzenie, rozerwanie związków myślowych. Przyspieszony
tok myślenia lub zwolniony, gonitwa myśli,
X Świadomość, orientacja:
w czasie, miejscu, otoczeniu, własnej sytuacji,
własnej osobowości, dezorientacja urojeniowa, senność,
półśpiączka, śpiączka .Sensorium przyćmione, zamącone.
Zmiany jakościowe świadomości. Zwężenie pola świadomości, zamroczenie.
XI Pamięć;
zdolność zapamiętywania, przypominania, ogólny zanik pamięci,
luki pamięciowe, złudzenia i omamy pamięciowe, konfabulacje itd.
Niepamięć wsteczna i następcza, amnesia retropsychotica.
XII Uwaga :
rozproszona, przerzutna, lepka, trudności skupiania uwagi, łatwe nużenie się uwagi.
32
32
XIII Zasób wiadomości i inteligencja:
poziom umysłowy jest wysoki, przeciętny lub niski.
Inteligencja: wybitna, przeciętna, mierna, niska, obniżona
otępienie, upośledzenie umysłowe i jego poziom , iloraz inteligencji,
otępienie rzekome , słownictwo chorego, bezkrvtvcvzm.
Struktura osobowości; rozszczepienie, rozdwojenie, rozpad, zubożenie.
Wyliczyć objawy rozszczepienne..
XIV Krytycyzm ,wgląd we własną chorobę:
bezkrytyczny ,zachowany ,wgląd we własną we własną chorobę:
poczucie choroby psychicznej: niedostateczne, jego brak
przesadne poczucie choroby psychicznej, nastawienie
hipochondryczne ,stopień krytycyzmu wobec zjawisk chorobowych
dawnych i obecnych korekcja i dysymulacja agrawacja i symulacja.
33
33
Screeningowe metody oceny w psychiatrii
-
MMSE , CAGE, MAST.
34
34
KRÓTKA SKALA OCENY STANU PSYCHICZNEGO
MINI-MENTAL STATE EXAMINATION (MMSE)
ARKUSZ ODPOWIEDZI
1. ORIENTACJA W CZASIE l W MIEJSCU Orientacja w czasie
Jaki fest teraz rok?...............................
Jaka jest teraz pora roku?........................
Jaki fest teraz miesiqc? ...........................
Jaka jest dzisiejsza data (którego dzisiaj mamy)?
Jaki jest dzisiaj dzień tygodnia? ..................
Orientacja w miejscu
W jakim kraju się znajdujemy?............................
W jakim województwie się znajdujemy?..................
W jakim mieście się teraz znajdujemy? ..................
Jak nazywa się miejsce, w którym się teraz znajdujemy? .
Na którym piętrze się obecnie znajdujemy?..............
35
35
2. zapamiętywanie
Wymienię teraz trzy słowa. Kiedy skończę, proszę, aby je Pan /Pani
powtórzyła). Poniższe słowa wypowiadamy wolno i wyraźnie
(jedno słowo na sekundę).
BYK MUR LAS
Proszę je zapamiętać, bo zapytam o nie powtórnie za kilka minut.
3. UWAGA l UCZENIE .
Proszę odejmować kolejno od 100 po 7. aż powiem stop. l_l
4. PRZYPOMINANIE
Proszę wymienić trzy słowa, które Pan(i) miał(a) wcześniej zapamiętać.
BYK MUR LAS
36
36
5. FUNKCJE JĘZYKOWE
Nazywanie
Prosimy o nazwanie dwóch przedmiotów, które kolejno pokazujemy badanemu
(ołówek, zegarek)
Jak nazywa się ten przedmiot? ..................... ..................................
Jak nazywa się ten przedmiot? .........................................................
Powtarzanie
Proszę dosłownie powtórzyć następujqce zdanie:Ani tak, ani nie. ani ale..
Wykonywanie poleceń
a) Proszę uważnie posłuchać treści całego polecenia, a następnie
wykonać to polecenie.
proszę wziqć kartkę do lewej /prawej ręki .........., złożyć ją oburqcz na połowę ....
/ położyć jq na kolana ........
b) Pokazujemy badanemu tekst polecenia zamieszczony na okładce:
.proszę zamknqć oczy". Proszę przeczytać to polecenie i je wykonać ........
Pisanie
Dajemy osobie badanej czystq kartkę papieru i prosimy o napisanie
dowolnego zdania.
Proszę napisać na tej kartce jakieś dowolne zdanie .....................
37
37
6. PRAKSJA KONSTRUKCYJNA
Proszę przerysować ten rysunek tak dokładnie,
jak tylko jest to możliwe ............
Rysunek zamieszczony jest na odwrocie
ARKUSZA ODPOWIEDZI
OGÓLNA LICZBA PUNKTÓW:
38
38
39
39
Strukturalizowane metody
Strukturalizowane metody
badania psychiatrycznego
badania psychiatrycznego
•
MINI
MINI
•
SCID-I
SCID-I
•
SCAN
SCAN
•
SADS
SADS
•
DIS
DIS
•
CIDI
CIDI
•
PRIME-MD
PRIME-MD
40
40
OSTATECZNY KONIEC SEMINARIUM
ORAZ ZAKOŃCZENIE POKAZU SLAJDÓW
41
41
42
42
MINI 4.0. ®
D. Sheehan, Y. Lecrubier
Tłumaczenie: Andrzej
Czernikiewicz
43
43
M
1
Płeć
Wzrost pacjenta ...
K
M
2
Waga ...
3
Waga pacjenta jest niższa od załączonych
norm ...
nie
tak
4
Pomimo niskiej wagi pacjent nie chce przytyć ...
nie
tak
5
Pacjent boi się, że przytyje , lub stanie się
gruby ...
nie
tak
6
a
Pacjent uważa się za grubego, lub że części jego
ciała są zbyt grube ...
nie
tak
b
Uważa, że jego samopoczucie zależy od jego
wagi lub sylwetki ...
nie
tak
c
Uważa, że jego obecna waga jest normalna lub
nadmierna ...
nie
tak
7
Co najmniej 1 tak na M6 ...
nie
tak
8
Tylko u kobiet: utrata miesiączek w ostatnich 3
cyklach (za wyjątkiem ciąży) ...
nie
tak
Jeśli u kobiet tak na M3-M5 i M7-M8, a
u mężczyzn tak na M3-M5 i M7, to
rozpoznanie brzmi – anorexia
nervosa ...
nie
tak
44
44
P. Ryzyko samobójstwa
1.
Pacjent miał
kiedykolwiek próbę
samobójczą ...
W okresie ostatniego
miesiąca pacjent ...
2.
Chciał umrzeć ...
3.
Chciał dokonać
samouszkodzenia ...
4.
Myślał o
samobójstwie ...
5.
Układał plan
samobójstwa ...
6.
Miał próbę
samobójczą ...
Jeśli tylko jedno tak
na P1 lub P2 lub P3
to ryzyko
samobójstwa jest
obecne i niewielkie
Jeśli tak na P4 lub na
P1 i P3 to ryzyko
samobójstwa jest
obecne i średnie
Jeśli tak na P5 lub
P6 lub P1 i P4 to
ryzyko
samobójstwa jest
wysokie ...
45
45
Czy ?
Pacjent czuł się smutny, depresyjny przez większość
czasu w okresie ostatnich 2 lat ...
Miał, w okresie ostatnich 2 lat, okresy lepszego
samopoczucia dłuższe niż 2 miesiące ...
nie
46
46
Czy ?
Pacjent miał co najmniej 4 napady lęku,
strachu, obawy, w sytuacjach, w
których większość ludzi nie ma takich
objawów w okresie ostatniego
miesiąca...
Napady te występowały niespodziewanie,
nie były niczym sprowokowanie (były
spontaniczne) ...
Pomiędzy napadami pacjent przeżywał
obawę przed kolejnym atakiem, lub
jego skutkami ...
nie
47
47
Czy ?
Pacjent czuje niepokój w miejscach lub
sytuacjach z których ucieczka może być
utrudniona, lub w których trudno
będzie mu pomóc
Obawia się tych sytuacji, unika ich, cierpi
z tego powodu, lub potrzebuje
towarzystwa w takich sytuacjach ... jeśli
tak E1a i E1b - to aktualna agorafobia
nie
48
48
Osobowość unikająca wg SCID
II
1. [Czy] Unikał Pan(i)
pracy lub zajęć, bo
wymagały kontaktu z
wieloma osobami.
Proszę podać kilka
przykładów. Z jakich
powodów unikał Pan(i)
tych [lista prac lub zajęć]?
2. [Czy] Unikał Pan(i)
wchodzenia w bliższe
związki z ludźmi, o ile nie
miał pewności, że
zostanie zaakceptowany.
Jeśli nie jest Pan(i) pewny
czy ktoś Pana(ią) lubi, czy
zrobił by Pan(i) pierwszy
krok ku tej osobie?
3. [Czy] Trudno jest
Panu(i) otworzyć się
nawet przed ludźmi,
którzy są Panu(i) bliscy.
Dlaczego tak jest? (Czy
obawia się Pan(i) bycia
ośmieszonym albo
zakłopotanym?)
4. [Czy] Często obawia
się Pan(i) bycia
skrytykowanym albo
odrzuconym w sytuacjach
towarzyskich.
Proszę podać jakieś
przykłady.
Czy dużo czasu poświęca
Pan(i) na te obawy?
49
49
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
niżej objawów, proszę je podkreślić:
niżej objawów, proszę je podkreślić:
•
1. Niechęć do życia
1. Niechęć do życia
•
2. Smutek
2. Smutek
•
3. Kłopoty ze snem
3. Kłopoty ze snem
•
4. Poczucie beznadziejności swojej
4. Poczucie beznadziejności swojej
sytuacji
sytuacji
•
5. Utrata zainteresowań
5. Utrata zainteresowań
•
6. Chęć pozbawienia się życia
6. Chęć pozbawienia się życia
•
7. Zaburzenia apetytu
7. Zaburzenia apetytu
50
50
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
niżej objawów, proszę je podkreślić:
niżej objawów, proszę je podkreślić:
•
1. Przyspieszone
1. Przyspieszone
tętno
tętno
•
2. Obawa przed
2. Obawa przed
zwariowaniem
zwariowaniem
•
3. Kołatanie serca
3. Kołatanie serca
•
4. Nagłe ataki
4. Nagłe ataki
lęku
lęku
•
5. Przyspieszone
5. Przyspieszone
bicie serca
bicie serca
•
6. Drżenie
6. Drżenie
•
1. Zbieranie
1. Zbieranie
niepotrzebnych
niepotrzebnych
przedmiotów
przedmiotów
•
2. Wykonywanie
2. Wykonywanie
wielokrotnie
wielokrotnie
niepotrzebnych
niepotrzebnych
czynności
czynności
•
3. Powracające,
3. Powracające,
absurdalne myśli
absurdalne myśli
51
51
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
niżej objawów, proszę je podkreślić:
niżej objawów, proszę je podkreślić:
•
1. Uwagi bliskich
1. Uwagi bliskich
osób o nadmiernym
osób o nadmiernym
piciu alkoholu
piciu alkoholu
•
2. Poprawa
2. Poprawa
samopoczucia po
samopoczucia po
zastosowaniu klina
zastosowaniu klina
•
3. Nadmierne,
3. Nadmierne,
słabo kontrolowane
słabo kontrolowane
picie alkoholu
picie alkoholu
•
1. Uwagi bliskich
1. Uwagi bliskich
osób o nadmiernym
osób o nadmiernym
przyjmowaniu laków
przyjmowaniu laków
•
2. Poprawa
2. Poprawa
samopoczucia po
samopoczucia po
wzięciu leku
wzięciu leku
•
Nadmierne, słabo
Nadmierne, słabo
kontrolowane
kontrolowane
używanie leków
używanie leków
52
52
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
niżej objawów, proszę je podkreślić:
niżej objawów, proszę je podkreślić:
•
1. Niepokój
1. Niepokój
•
2. Dreszcze
2. Dreszcze
•
3. Napięcie mięśniowe
3. Napięcie mięśniowe
•
4. Obawa przed przyszłością
4. Obawa przed przyszłością
53
53
Mini-Mental State Exam
Mean Scores
Dementia
9.7
Depression. with cognition. 19.0
Uncomplicated depression
25.1
Normals
27.6
54
54
Złe i dobre pytania o
problemy alkoholowe
Jak tam
u Pana z
alkohole
m?
Czy
żona
czasem
mówi,
że za
dużo
pan
pije?
55
55
Złe i dobre pytania o
problemy alkoholowe
Jak
często
pije Pan
alkohol?
Jak długo
w ciągu
ostatnieg
o roku w
ogóle Pan
nie pił?
56
56
Trudne pytania:
What to Say to the Depressed
Patient and How to Say It?
Risk Factors for Suicide: "Sad
Persons" Scale
S -- Sex: More than three males
for every one female kill
themselves
A -- Age: Older > younger,
especially Caucasian males
D -- Depression: A depressive
episode precedes suicide in up to
70% of cases