Badanie psychiatryczne

• Dla lekarza - próba wniknięcia w świat przeżyć psychicznych pacjenta w aspekcie jego relacji z otoczeniem, jak i z sobą samym

• Dla pacjenta - problemem, z którym się mierzy poznawczo, emocjonalnie oraz behawioralnie

• Pacjent może odczuwać komfort z zaspokojenia potrzeby kontaktu, bądź dyskomfort w związku z naruszeniem jako autonomii

Badanie psychiatryczne

• Miejsce badania (komfortowe, zapewniające intymność, nasze bezpieczeństwo!)

• Nasza postawa (okazanie zainteresowania, umiejętność pokierowania badaniem „wejście w słowo”)

• Od czego zacząć?

Cel badania psychiatrycznego

• Rozpoznanie zaburzeń psychicznych

• Podejrzenie choroby psychicznej

• Nie stwierdzenie objawów zaburzeń psychicznych, ani przesłanek do podejrzenia zaburzeń

Techniki badania psychiatrycznego

• Rozmowa z pacjentem - autoanamneza

• Rozmowa z osobami bliskimi - epianamneza

• Obserwacja

• Niekiedy wrażenia węchowe

Sytuacje wymagające badania

• Stany nagłe

• Badanie planowe

• Badanie konsultacyjne

• Badania dla celów orzeczniczych

Dane z wywiadu

• Wiek i płeć

• Dane socjodemograficzne (stan cywilny, wykształcenie, zawód, aktywność zawodowa, wyznanie religijne, preferencje seksualne)

• Główne skargi zgłaszane obecnie (kiedy pojawiły się dolegliwości, na czym one polegają, ich przebieg, ich dotychczasowe leczenie - leki, dawki, objawy niepożądane, stosowanie się do zaleceń, obecnie przyjmowane leki)

Wcześniejszy przebieg zaburzeń psychicznych

• Kiedy i w jakich okolicznościach nastąpiło zachorowanie (chronologiczny przebieg poszczególnych epizodów - niezależnie czy były leczone)

• Co rozpoznawano

• Opis objawów

• Czynniki wyzwalające

• Dotychczas stosowane leczenie - stosunek do leczenia, jakie leki, przyczyny odstawienia bądź zmiany leczenia, systematyczność ich zażywania)

Stan zdrowia fizycznego

• Aktualne choroby i sposób ich leczenia

• Przebyte choroby

• Pobyty w szpitalach z przyczyn somatycznych

• Przebyte zabiegi chirurgiczne

• Analiza posiadanej dokumentacji medycznej

Wywiad rodzinny

• Członkowie rodziny, u których występowały zaburzenia psychiczne

• Czy były leczone

• Samobójstwa w rodzinie

• Uzależnienia w rodzinie

Przyjmowanie substancji psychoaktywnych

• Rodzaje substancji (pamiętać o lekach uspokajających i nasennych)

• Sposób i częstość ich przyjmowania

• Kiedy po raz ostatni

Linia rozwojowa i życiowa

• Poród i wczesne dzieciństwo (rozwój psychomotoryczny)

• Okres adolescencji (relacje rówieśnicze, nawiązywanie relacji z płcią przeciwną, postępy w nauce)

• Wiek dorosły (związki partnerskie, doświadczenia seksualne, służba wojskowa, kolizje z prawem, przebieg pracy zawodowej)

• Zachowania autodestrukcyjne

Badanie stanu psychicznego

• Wygląd zewnętrzny (higiena, ubiór, drżenia, niezborność ruchowa, wyniszczenie

• Zapach alkoholu, wynikający z braku higieny

Jak pytać?

• Pytania otwarte - zaczynające się od pytajników „dlaczego”, „jak”, „kiedy”, „co” (treść nie jest ograniczona do poglądów lekarza, wiarygodność odpowiedzi, umożliwiają spontaniczność wypowiedzi)

• Pytania zamknięte - zaczynające się od pytajnika "(mogą sugerować treść odpowiedzi, jednak nieuniknione)

• Pytania zwięzłe (uwzględniać możliwości intelektualne osoby badanej, możliwość skupienia uwagi)

• Cierpliwość, stosować okresy milczenia

• Pytania wynikające z naszej obserwacji (np. osoba sprawia wrażenie halucynującej)

• Dopytywać o nasilenie objawów (jak często, jak długo)

Czego unikać?

• Polemizowania z treściami psychotycznymi (wystarczy: „nie podzielam opinii”)

• Nie wdawać się w spory

• Zbyt szybkiego formułowania opinii

• Ocen natury moralne

• Pouczania w kwestiach spraw prywatnych (rodzina, praca)

Nie elegancko

• Krytykować, podważać autorytet innego lekarza

• Nie konsultuję pacjentów pozostających w leczeniu szpitalnym

• Konsultując w szpitalu zacznij od rozmowy z lekarzem (nie jesteś u siebie)

Pacjent świadomie mówiący nieprawdę

• Cel: uniknięcie odpowiedzialność karnej, uzyskanie zwolnienia lekarskiego, świadczeń rentowych

• Brak biologicznych oznak choroby utrudnia wykazanie kłamstwa

• Nietypowe dolegliwości mogą nasuwać symulację

Ocena stanu psychicznego - opis

• Kontakt

• Orientacja

• Świadomość

• Nastrój

• Napęd

• Niepokój!

• Napęd

• Afekt

• Zaburzenia toku myślenia

• Zaburzenia treści myślenia

• Zaburzenia postrzegania

• Pamięć

Diagnoza

• Powściągliwość w stawianiu diagnozy (pamiętać o różnicowaniu)

• Współwystępowanie zaburzeń, objawy dodatkowe

• Obecny epizod może być inny jakościowo od wcześniejszych zaburzeń

Zapis badania

• Wyczerpujący - to co chciałbyś sam wyczytać z dokumentacji

• Usystematyzowanie zapisu

• Najpierw wywiad z opisem zachowań, cytować pacjenta

• Opisywać wątpliwości dotyczące psychopatologii „sprawia wrażenie halucynującego, pomimo...” „nie dotarto do ewentualnych treści urojeniowych, pomimo...”

Ocena zagrożeń

• Stosowanie przymusu

• Skierowanie do szpitala bez zgody

1

---