WYMIANA

GAZOWA

Oddychanie-

proces

pochłaniania

tlenu i uwalniania dwutlenku

węgla.

Na oddychanie składa się:



oddychnie zewnętrzne, płucne,ponieważ

odbywa się w pęcherzykach płucnych;



oddychanie tkankowe, obejmujące

transport tlenu i dwutlenku węgla przez

krew;



oddychanie komórkowe, nazwane

oddychaniem wewnętrznym, obejmujące

procesy biochemiczne zachodzące

w komórkach organizmów.

Ośrodki oddechowe- powietrze i

woda

1. Zawartość tlenu

Na zawartość tlenu w wodzie wpływa również

zasolenie i temperatura.

Porównywana

cecha

WODA

Powietrze

Zawartość tlenu

niska 0,7%

wysoka 21%

Zróżnicowanie

zawartości tlenu

duża

małe

Szybkość dyfuzji tlenu

niska

wysoka

2.Lepkość i gęstość

Woda wykazuje większą lepkość i gęstość co zwiększa

pracę potrzebną do pompowania wody.

3.Szybkość dyfuzji tlenu

Szybkość dyfuzji tlenu w powietrzu jest 1000 razy

większa niż w wodzie. Szybkość dyfuzji gazów

zależy od ich ciśnień parcjalnych. Malejąca różnica

ciśnień parcjalnych gazów zmniejsza tempo dyfuzji, co

utrudnia wymianę gazową.

4.Wysokość a ciśnienie

parcjale tlenu.

Ciśnienie atmosferyczne maleje wraz ze wzrostem

wysokości nad poziomem morza, ponieważ maleje

jego gęstość. Obniża się też ciśnienie parcjalne tlenu.

Wymiana gazowa u

zwierząt wodnych

Skrzela

zewnętrzne

wewnętrzne

Narządy wymiany gazowej

u zwierząt lądowych

Układ

tchawkowy

owadów

Płuca

Dyfuzyjne

wymiana powietrza

Zachodzi tylko

przez

dyfuzję

Ślimaki lądowe,

pajęczki

Wentylacyjne

Wypełnienie płuc

powietrzem odbywa

się przez

odpowiednie

Mięśnie

Pompy: tłocząca i

ssąca

Worki powietrzne

Najdrobniejsze

odgałezienie

To rureczki otwarte

z obu końców

PŁUCA ZWIERZĄT

PŁAZY

GADY

SSAKI

DROGI ODDECHOWE

GÓRNE



Jama nosowa- kontaktuje

się z przestrzeniami

wewnątrzkostnymi

(zatokami),



Gardło- tutaj krzyżują się

drogi oddechowe z

przewodem pokarmowym

DOLNE



Krtań – zbudowana z 9

chrząstek. Największa z nich

to chrząstka tarczowata.

Nagłośnia- fałd chrząstki

nagłośniowej zamyka

wejście do krtani,



Tchawica- zbudowana z

chrząstek połączonych

błoną,

tworzą rurę wyściełaną od

wnętrza nabłonkiem

migawkowym.



Oskrzela główne

(lewe i prawe) budową

przypominające tchawice

PŁUCA

Każdy z płatów składa się z segmentów

oskrzelowo-płucnych, które rozgałęziają się w

płucu na coraz mniejsze oskrzeliki oddechowe

zakończone pęcherzykami płucnymi.

Każde płuco jest otoczone szczelinowatą jama

opłucnej znajdująca się między opłucną płucną a

przylegającą do ścian klatki piersiowej opłucną

ścienną, wypełnioną płynem surowiczym, w której

panuje ciśnienie ujemne.

Wewnętrza ściana pęcherzyków płucnych wysłana jest

surfaktantem- białkowo-lipidowym czynnikiem

powierzchniowym, zapobiegającym ich sklejaniu się i

zmniejszającym napięcie powierzchniowe.

Sprawną wymianę umożliwia:

- jednowarstwowy nabłonek płaski tworzący ścany

pęcherzyków płucnych,

-śródbłonek naczyń włosowatych.

Mechanizm wentylacji płuc

Wdech

Powoduje zwiększenie objętości

Klatki piersiowe, powstaje podciśnienie.

Odbywa się to dzięki skurczą

przepony i mięśni

międzyżebrowych wewnętrznych.

W pęcherzykach płucnych obniża się ciśnienie poniżej

ciśnienia

Atmosferycznego.

Ciśnienie w jamie opłucnej staje się bardziej ujemne.

Wydech

Jest aktem biernym

Polegającym na rozkurczu

Mięśni oddechowych

Zmniejsza się objętość klatki

piersiowej

Następuje krótkotrwały wzrost

ciśnienia

W płucach powyżej wartości

ciśnienia

atmosferycznego.

Charakterystyka pojemności płuc

Regulacja wymiany

gazowej

Ośrodek oddechowy kontrolujący częstotliwość

i głębokość oddechów jest zlokalizowany

w rdzeniu przedłużonym.

Ośrodek oddechowy wrażlwy jest na:



brak tlenu,



wzrost stężenia CO

2



podwyższoną kwasowość płynu mózgowo-

rdzeniowego.

Ośrodek oddechowy w rdzeniu przedłużonym

sprawuje kontrolę autonomiczną. Kontrola

dowolna odbywa się dzieki korze mózgowej