Cykl płciowy

• Okresowo powtarzające się zmiany budowy i funkcji

poszczególnych odcinków układu rozrodczego u
osobników dojrzałych płciowo.

• Jajnik - cykl jajnikowy
• Macica – cykl miesiączkowy
• Jajowody
• pochwa

Cel -

przygotowanie ustroju kobiety do podjęcia funkcji

rozrodczych

• Implantacja
• Rozwój jaja płodowego
• Poród
• Zapłodnienie

• Eumenorrhoea 28 ± 4 dni

Regulacja

• Gonadoliberyna
• Gonadotropiny
• Sterydy płciowe

Mechanizm

• Sprzężenie zwrotne

ujemne ( jako pierwsze)

• Sprzężenie zwrotne dodatnie ( owulacja)

• Długa i krótka pętla

Gonadoliberyna ( luliberyna)

• Dekapeptyd, prohormon GAP
• Jądro łukowate, okolica hypofizjotropowa
• Generator pulsów f. Pomiesiączkowa 60-90 min.,
• f. Przedmiesiączkowa 120-130 min.
• analogi
• Wpływ
(interakcja m. stymulacja α-adrenergiczna i hamujące

działanie GABA)

• n. Monoaminoergiczne ( Na, Ad, Ser, Do, GABA)
• n. Peptydergiczne ( endorfiny, NPY,CRH)
• o. Ponadpodwzgórzowe (Szyszynka)
• Sterydy płciowe ( katecholoestrogeny)

Gonadotropiny

• Glikoproteiny ( podjednostki α,β)
• Gonadotropy 5-10%
• Wydzielanie stałe(toniczne), cykliczne, pulsacyjne
• Regulacja – gonadoliberyna,sterydy płciowe, PRL,

inhibina, aktywina

Cykliczne wydzielanie gonadotropin

• F. Pomiesiączkowa (↑ FSH)
• - wzrost pęch. jajnikowych, komórki jajowej
• - wzrost synt. E
• - wzrost LH/FSH
• Owulacja
• - st. E 200-250 pg/ml (24-36)
• - pik LH (35-42)
• - progesteron
• F. Przedmiesiączkowa
• - ciałko żółte (P,E)
• - ↓FSH,LH

Działanie gonadotropin

• FSH- rec. w kom. ziarnistych
• - wzrost pęch. jajnikowych (stym. mitozy)
• - biosynteza estradiolu (aromataza)
• - tworzenie rec. dla LH

• LH- rec. w kom. tekalnych i ziarnistych
• - dojrzewanie pech. Jajnikowych (synt. androgenów)
• - Jajeczkowanie
• - Podtrzymanie funkcji c.żółtego

Teoria dwóch komórek

• - warstwa tekalna
• Unaczyniona
• cholesterol→androgeny
• LH

• - warstwa ziarnista
• Dyfuzja
• androgeny →estrogeny
• FSH

Funkcje jajników

• generatywna
• hormonalna

Budowa jajników

-

nabłonek powierzchniowy

- błona biaława
- kora (zrąb, pęcherzyki jajnikowe)
- rdzeń (naczynia)

Kryteria klasyfikacji pęcherzyków jajnikowych

• - ilość komórek ziarnistych
• - morfologia komórek ziarnistych
• - obecność jamki

Klasy pęcherzyków

• - pierwotne – oocyt I (profaza I podz. mejot)
• pojed. w-w kom. ziarnistych
• 40-70
• błona podstawna
• - wtórne- oocyt ↑
• osłonka przejrzysta
• w-wa ziarnista
• - antralne- wzgórek jajonośny
• płyn pęcherzykowy, jamka
• osłonka pęcherzyka
• dojrzałe- uwypuklenie na pow. Jajnika
• oocyt I→oocyt II,c.kierunkowe 9metafaza II podz.)
• 16-22mm

Fazy rozwoju pęcherzyków

• 1) gonadotropowoniezależna (ciąża, DTA)
• 2) gonadotropowozależna (pęch. antralny→c.żółte)

Faza gonadotropowozależna

• - rekrutacja (180-150 dni przed, ok.30 pęcherzyków

antralnych)

• - selekcja do 5-6 d.c. (największa wrażliwość na FSH,

st.E, indeks

mitotyczny)
- dominacja (przewaga czynnościowa)

Dojrzewanie komórki jajowej

• - cytoplazmatyczne (mRNA, białka enzymatyczne,

strukturalne)

• - błonowe (rec.ZP3 na osłonce pęcherzyka)
• - kortykalne (zapłodnienie polispermiczne)
• - jądrowe (zakończenie I podz. Mejot, i uwolnienie I c.

kier.)

Owulacja- pęknięcie pęcherzyka jajnikowego i

uwolnienie komórki jajowej

• Pik LH (24-36)
• - PG
• - enzymy proteolitycne ( hialuronidaza, kolagenaza,

aktywatory

• plazminogenu)
• - rozpoczęcie luteinizacji
• - zakończenia I podz. mejotycznego

Ciałko żółte- gruczoł dokrewny powstały po

owulacji

• - luteinizacja kom. tekalne→tekaluteinowe, małe
• kom. ziarniste →luteinowe, duże
• - waskularyzacja (zanika błona podstawna, wnikają

naczynia )

• - sterydogeneza ( zmiana ekspresji genów sterydogenezy)
• k. luteinowe - P
• k. tekaluteinowe – E
• Funkcje c.żółtego
• - LH
• - HCG
• C. żółte rzekome, miesiączkowe
• C. żółte ciążowe (do 3 m-ca,HCG)

Luteoliza- regresja strukturalna, czynnościowa

• Zmiany wsteczne
• Zwyrodnienie tłuszczowe
• Zanik naczyń (zarastanie)
• Zwłóknienie

• Fizjologia nieznana- Rola PGF, oksytocyny,

programowana genetycznie śmierć kom.

• Obumarcie c.żółtego- spadek P,E

Atrezja pęcherzyków

• - zmiany degeneracyjne kom. Jajowej
• - zwyrodnienie kom. pęcherzykowych
• - przerost kom. Osłonki

• Zachodzi ciągle, niezależnie od stadium rozwoju pęch.
• Rola androgenów (niedobór FSH- mala aktywność aromatazy,

A→DHT- apoptoza, atrezja)

• 6 m.ż.pł.- 6 mln
• Noworodek – 2 mln
• 1 rok – 1 mln
• Pokwitanie – 0,4 mln
• Owulacja 0,1% pęcherzyków- ok. 400 cykli

Cykl miesiączkowy

• Okresowo powtarzające się zmiany budowy i funkcji

błony śluzowej macicy

• - nabłonka
• - zrębu
• - naczyń krwionośnych

• Cel : przygotowanie do implantacji, stworzenie

warunków do rozwoju poimplantacyjnego

Budowa endometrium

• - nabłonek jednowarstwowy walcowaty ( kom.

Migawkowe, bezmigawkowe, gruczoły)

• - zrąb ( tk.łączna, naczynia)

• Warstwy
• - czynnościowa (t. spiralne, rec. dla E, trzon)
• - podstawna (t. Proste, dna gruczołów)

Fazy

• - wzrostowa ( estrogenowa, proliferacyjna)
• - wydzielnicza( sekrecyjna, luteinowa)
• - złuszczania ( miesiączkowa)

Faza wzrostowa

• - 10-14 dni
• - zmiany uwarunkowane E
• - proliferacja kom. gruczołowych, zrębu
• - regeneracja błony 1→14 mm
• - tworzenie rec. Dla P

Faza wydzielnicza

• - zmiany uwarunkowane wydzielaniem P
• - zrąb – r. doczesnowa (powiększenie kom.,

gromadzenie lipidów,

• obrzęk endom.)
• - Gruczoły- zahamowanie mitoz, sekrecja
• - naczynia

Faza miesiączkowa

• ↓E,P –
• 1) Skurcz t. spiralnych- niedokrwienie w.

czynnościowej- martwica

• 2) Rozkurcz t. spiralnych – pękanie naczyń, wylewy

sródśluzówkowe

• Eumenorrhoea
• Oligomenorrhoea
• Polymenorrhoea
• Hypermenorrhoea
• Menometrorrhagia
• Metrorrhagia