Cykl płciowy

Cykl płciowy

►

Okresowo powtarzające się zmiany budowy i funkcji

Okresowo powtarzające się zmiany budowy i funkcji

poszczególnych odcinków układu rozrodczego u osobników

poszczególnych odcinków układu rozrodczego u osobników

dojrzałych płciowo.

dojrzałych płciowo.

►

Jajnik - cykl jajnikowy

Jajnik - cykl jajnikowy

►

Macica – cykl miesiączkowy

Macica – cykl miesiączkowy

►

Jajowody

Jajowody

►

pochwa

pochwa

Cel -

Cel -

przygotowanie ustroju kobiety do podjęcia funkcji

przygotowanie ustroju kobiety do podjęcia funkcji

rozrodczych

rozrodczych

►

Implantacja

Implantacja

►

Rozwój jaja płodowego

Rozwój jaja płodowego

►

Poród

Poród

►

Zapłodnienie

Zapłodnienie

►

Eumenorrhoea 28

Eumenorrhoea 28

±

±

4 dni

4 dni

Regulacja

Regulacja

►

Gonadoliberyna

Gonadoliberyna

►

Gonadotropiny

Gonadotropiny

►

Sterydy płciowe

Sterydy płciowe

Mechanizm

Mechanizm

►

Sprzężenie zwrotne

Sprzężenie zwrotne

ujemne ( jako pierwsze)

ujemne ( jako pierwsze)

►

Sprzężenie zwrotne dodatnie ( owulacja)

Sprzężenie zwrotne dodatnie ( owulacja)

►

Długa i krótka pętla

Długa i krótka pętla

Gonadoliberyna ( luliberyna)

Gonadoliberyna ( luliberyna)

►

Dekapeptyd, prohormon GAP

Dekapeptyd, prohormon GAP

►

Jądro łukowate, okolica hypofizjotropowa

Jądro łukowate, okolica hypofizjotropowa

►

Generator pulsów f. Pomiesiączkowa 60-90 min.,

Generator pulsów f. Pomiesiączkowa 60-90 min.,

►

f. Przedmiesiączkowa 120-130 min.

f. Przedmiesiączkowa 120-130 min.

►

analogi

analogi

►

Wpływ

Wpływ

(interakcja m. stymulacja

(interakcja m. stymulacja

α

α

-adrenergiczna i hamujące działanie

-adrenergiczna i hamujące działanie

GABA)

GABA)

►

n. Monoaminoergiczne ( Na, Ad, Ser, Do, GABA)

n. Monoaminoergiczne ( Na, Ad, Ser, Do, GABA)

►

n. Peptydergiczne ( endorfiny, NPY,CRH)

n. Peptydergiczne ( endorfiny, NPY,CRH)

►

o. Ponadpodwzgórzowe (Szyszynka)

o. Ponadpodwzgórzowe (Szyszynka)

►

Sterydy płciowe ( katecholoestrogeny)

Sterydy płciowe ( katecholoestrogeny)

Gonadotropiny

Gonadotropiny

►

Glikoproteiny ( podjednostki

Glikoproteiny ( podjednostki

α

α

,

,

β

β

)

)

►

Gonadotropy 5-10%

Gonadotropy 5-10%

►

Wydzielanie stałe(toniczne), cykliczne, pulsacyjne

Wydzielanie stałe(toniczne), cykliczne, pulsacyjne

►

Regulacja – gonadoliberyna,sterydy płciowe, PRL, inhibina,

Regulacja – gonadoliberyna,sterydy płciowe, PRL, inhibina,

aktywina

aktywina

Cykliczne wydzielanie gonadotropin

Cykliczne wydzielanie gonadotropin

►

F. Pomiesiączkowa (

F. Pomiesiączkowa (

↑

↑

FSH)

FSH)

►

- wzrost pęch. jajnikowych, komórki jajowej

- wzrost pęch. jajnikowych, komórki jajowej

►

- wzrost synt. E

- wzrost synt. E

►

- wzrost LH/FSH

- wzrost LH/FSH

►

Owulacja

Owulacja

►

- st. E 200-250 pg/ml (24-36)

- st. E 200-250 pg/ml (24-36)

►

- pik LH (35-42)

- pik LH (35-42)

►

- progesteron

- progesteron

►

F. Przedmiesiączkowa

F. Przedmiesiączkowa

►

- ciałko żółte (P,E)

- ciałko żółte (P,E)

►

-

-

↓

↓

FSH,LH

FSH,LH

Działanie gonadotropin

Działanie gonadotropin

►

FSH- rec. w kom. ziarnistych

FSH- rec. w kom. ziarnistych

►

- wzrost pęch. jajnikowych (stym. mitozy)

- wzrost pęch. jajnikowych (stym. mitozy)

►

- biosynteza estradiolu (aromataza)

- biosynteza estradiolu (aromataza)

►

- tworzenie rec. dla LH

- tworzenie rec. dla LH

►

LH- rec. w kom. tekalnych i ziarnistych

LH- rec. w kom. tekalnych i ziarnistych

►

- dojrzewanie pech. Jajnikowych (synt. androgenów)

- dojrzewanie pech. Jajnikowych (synt. androgenów)

►

- Jajeczkowanie

- Jajeczkowanie

►

- Podtrzymanie funkcji c.żółtego

- Podtrzymanie funkcji c.żółtego

Teoria dwóch komórek

Teoria dwóch komórek

►

- warstwa tekalna

- warstwa tekalna

►

Unaczyniona

Unaczyniona

►

cholesterol

cholesterol

→

→

androgeny

androgeny

►

LH

LH

►

- warstwa ziarnista

- warstwa ziarnista

►

Dyfuzja

Dyfuzja

►

androgeny

androgeny

→

→

estrogeny

estrogeny

►

FSH

FSH

Funkcje jajników

Funkcje jajników

►

generatywna

generatywna

►

hormonalna

hormonalna

Budowa jajników

Budowa jajników

-

-

nabłonek powierzchniowy

nabłonek powierzchniowy

-

błona biaława

błona biaława

-

kora (zrąb, pęcherzyki jajnikowe)

kora (zrąb, pęcherzyki jajnikowe)

-

rdzeń (naczynia)

rdzeń (naczynia)

Kryteria klasyfikacji pęcherzyków jajnikowych

Kryteria klasyfikacji pęcherzyków jajnikowych

►

- ilość komórek ziarnistych

- ilość komórek ziarnistych

►

- morfologia komórek ziarnistych

- morfologia komórek ziarnistych

►

- obecność jamki

- obecność jamki

Klasy pęcherzyków

Klasy pęcherzyków

►

- pierwotne – oocyt I (profaza I podz. mejot)

- pierwotne – oocyt I (profaza I podz. mejot)

►

pojed. w-w kom. ziarnistych

pojed. w-w kom. ziarnistych

►

40-70

40-70

►

błona podstawna

błona podstawna

►

- wtórne- oocyt

- wtórne- oocyt

↑

↑

►

osłonka przejrzysta

osłonka przejrzysta

►

w-wa ziarnista

w-wa ziarnista

►

- antralne- wzgórek jajonośny

- antralne- wzgórek jajonośny

►

płyn pęcherzykowy, jamka

płyn pęcherzykowy, jamka

►

osłonka pęcherzyka

osłonka pęcherzyka

►

dojrzałe- uwypuklenie na pow. Jajnika

dojrzałe- uwypuklenie na pow. Jajnika

►

oocyt I

oocyt I

→

→

oocyt II,c.kierunkowe 9metafaza II podz.)

oocyt II,c.kierunkowe 9metafaza II podz.)

►

16-22mm

16-22mm

Fazy rozwoju pęcherzyków

Fazy rozwoju pęcherzyków

►

1) gonadotropowoniezależna (ciąża, DTA)

1) gonadotropowoniezależna (ciąża, DTA)

►

2) gonadotropowozależna (pęch. antralny

2) gonadotropowozależna (pęch. antralny

→

→

c.żółte)

c.żółte)

Faza gonadotropowozależna

Faza gonadotropowozależna

►

- rekrutacja (180-150 dni przed, ok.30 pęcherzyków

- rekrutacja (180-150 dni przed, ok.30 pęcherzyków

antralnych)

antralnych)

►

- selekcja do 5-6 d.c. (największa wrażliwość na FSH, st.E,

- selekcja do 5-6 d.c. (największa wrażliwość na FSH, st.E,

indeks

indeks

mitotyczny)

mitotyczny)

- dominacja (przewaga czynnościowa)

- dominacja (przewaga czynnościowa)

Dojrzewanie komórki jajowej

Dojrzewanie komórki jajowej

►

- cytoplazmatyczne (mRNA, białka enzymatyczne,

- cytoplazmatyczne (mRNA, białka enzymatyczne,

strukturalne)

strukturalne)

►

- błonowe (rec.ZP3 na osłonce pęcherzyka)

- błonowe (rec.ZP3 na osłonce pęcherzyka)

►

- kortykalne (zapłodnienie polispermiczne)

- kortykalne (zapłodnienie polispermiczne)

►

- jądrowe (zakończenie I podz. Mejot, i uwolnienie I c. kier.)

- jądrowe (zakończenie I podz. Mejot, i uwolnienie I c. kier.)

Owulacja- pęknięcie pęcherzyka jajnikowego i

Owulacja- pęknięcie pęcherzyka jajnikowego i

uwolnienie komórki jajowej

uwolnienie komórki jajowej

►

Pik LH (24-36)

Pik LH (24-36)

►

- PG

- PG

►

- enzymy proteolitycne ( hialuronidaza, kolagenaza,

- enzymy proteolitycne ( hialuronidaza, kolagenaza,

aktywatory

aktywatory

►

plazminogenu)

plazminogenu)

►

- rozpoczęcie luteinizacji

- rozpoczęcie luteinizacji

►

- zakończenia I podz. mejotycznego

- zakończenia I podz. mejotycznego

Ciałko żółte- gruczoł dokrewny powstały po owulacji

Ciałko żółte- gruczoł dokrewny powstały po owulacji

►

- luteinizacja kom. tekalne

- luteinizacja kom. tekalne

→

→

tekaluteinowe, małe

tekaluteinowe, małe

►

kom. ziarniste

kom. ziarniste

→

→

luteinowe, duże

luteinowe, duże

►

- waskularyzacja (zanika błona podstawna, wnikają naczynia )

- waskularyzacja (zanika błona podstawna, wnikają naczynia )

►

- sterydogeneza ( zmiana ekspresji genów sterydogenezy)

- sterydogeneza ( zmiana ekspresji genów sterydogenezy)

►

k. luteinowe - P

k. luteinowe - P

►

k. tekaluteinowe – E

k. tekaluteinowe – E

►

Funkcje c.żółtego

Funkcje c.żółtego

►

- LH

- LH

►

- HCG

- HCG

►

C. żółte rzekome, miesiączkowe

C. żółte rzekome, miesiączkowe

►

C. żółte ciążowe (do 3 m-ca,HCG)

C. żółte ciążowe (do 3 m-ca,HCG)

Luteoliza- regresja strukturalna, czynnościowa

Luteoliza- regresja strukturalna, czynnościowa

►

Zmiany wsteczne

Zmiany wsteczne

►

Zwyrodnienie tłuszczowe

Zwyrodnienie tłuszczowe

►

Zanik naczyń (zarastanie)

Zanik naczyń (zarastanie)

►

Zwłóknienie

Zwłóknienie

►

Fizjologia nieznana- Rola PGF, oksytocyny, programowana

Fizjologia nieznana- Rola PGF, oksytocyny, programowana

genetycznie śmierć kom.

genetycznie śmierć kom.

►

Obumarcie c.żółtego- spadek P,E

Obumarcie c.żółtego- spadek P,E

Atrezja pęcherzyków

Atrezja pęcherzyków

►

- zmiany degeneracyjne kom. Jajowej

- zmiany degeneracyjne kom. Jajowej

►

- zwyrodnienie kom. pęcherzykowych

- zwyrodnienie kom. pęcherzykowych

►

- przerost kom. Osłonki

- przerost kom. Osłonki

►

Zachodzi ciągle, niezależnie od stadium rozwoju pęch.

Zachodzi ciągle, niezależnie od stadium rozwoju pęch.

►

Rola androgenów (niedobór FSH- mala aktywność aromatazy,

Rola androgenów (niedobór FSH- mala aktywność aromatazy,

A

A

→

→

DHT- apoptoza, atrezja)

DHT- apoptoza, atrezja)

►

6 m.ż.pł.- 6 mln

6 m.ż.pł.- 6 mln

►

Noworodek – 2 mln

Noworodek – 2 mln

►

1 rok – 1 mln

1 rok – 1 mln

►

Pokwitanie – 0,4 mln

Pokwitanie – 0,4 mln

►

Owulacja 0,1% pęcherzyków- ok. 400 cykli

Owulacja 0,1% pęcherzyków- ok. 400 cykli

Cykl miesiączkowy

Cykl miesiączkowy

►

Okresowo powtarzające się zmiany budowy i funkcji błony

Okresowo powtarzające się zmiany budowy i funkcji błony

śluzowej macicy

śluzowej macicy

►

- nabłonka

- nabłonka

►

- zrębu

- zrębu

►

- naczyń krwionośnych

- naczyń krwionośnych

►

Cel : przygotowanie do implantacji, stworzenie warunków do

Cel : przygotowanie do implantacji, stworzenie warunków do

rozwoju poimplantacyjnego

rozwoju poimplantacyjnego

Budowa endometrium

Budowa endometrium

►

- nabłonek jednowarstwowy walcowaty ( kom. Migawkowe,

- nabłonek jednowarstwowy walcowaty ( kom. Migawkowe,

bezmigawkowe, gruczoły)

bezmigawkowe, gruczoły)

►

- zrąb ( tk.łączna, naczynia)

- zrąb ( tk.łączna, naczynia)

►

Warstwy

Warstwy

►

- czynnościowa (t. spiralne, rec. dla E, trzon)

- czynnościowa (t. spiralne, rec. dla E, trzon)

►

- podstawna (t. Proste, dna gruczołów)

- podstawna (t. Proste, dna gruczołów)

Fazy

Fazy

►

- wzrostowa ( estrogenowa, proliferacyjna)

- wzrostowa ( estrogenowa, proliferacyjna)

►

- wydzielnicza( sekrecyjna, luteinowa)

- wydzielnicza( sekrecyjna, luteinowa)

►

- złuszczania ( miesiączkowa)

- złuszczania ( miesiączkowa)

Faza wzrostowa

Faza wzrostowa

►

- 10-14 dni

- 10-14 dni

►

- zmiany uwarunkowane E

- zmiany uwarunkowane E

►

- proliferacja kom. gruczołowych, zrębu

- proliferacja kom. gruczołowych, zrębu

►

- regeneracja błony 1

- regeneracja błony 1

→

→

14 mm

14 mm

►

- tworzenie rec. Dla P

- tworzenie rec. Dla P

Faza wydzielnicza

Faza wydzielnicza

►

- zmiany uwarunkowane wydzielaniem P

- zmiany uwarunkowane wydzielaniem P

►

- zrąb – r. doczesnowa (powiększenie kom., gromadzenie

- zrąb – r. doczesnowa (powiększenie kom., gromadzenie

lipidów,

lipidów,

►

obrzęk endom.)

obrzęk endom.)

►

- Gruczoły- zahamowanie mitoz, sekrecja

- Gruczoły- zahamowanie mitoz, sekrecja

►

- naczynia

- naczynia

Faza miesiączkowa

Faza miesiączkowa

►

↓

↓

E,P –

E,P –

►

1) Skurcz t. spiralnych- niedokrwienie w. czynnościowej-

1) Skurcz t. spiralnych- niedokrwienie w. czynnościowej-

martwica

martwica

►

2) Rozkurcz t. spiralnych – pękanie naczyń, wylewy

2) Rozkurcz t. spiralnych – pękanie naczyń, wylewy

sródśluzówkowe

sródśluzówkowe

►

Eumenorrhoea

Eumenorrhoea

►

Oligomenorrhoea

Oligomenorrhoea

►

Polymenorrhoea

Polymenorrhoea

►

Hypermenorrhoea

Hypermenorrhoea

►

Menometrorrhagia

Menometrorrhagia

►

Metrorrhagia

Metrorrhagia