Cykl

życia

rodziny

Fazy

życia

rodziny

(podział wg Duvall)

• narzeczeństwo (niezwiązany młody dorosły)

• młode małżeństwo

• rodzina z małym dzieckiem (do 3 r.ż.

dziecka)

• rodzina z dzieckiem w wieku przedszkolnym

• rodzina z dzieckiem w wieku szkolnym

• rodzina z adolescentem

• rodzina z dzieckiem opuszczającym dom

• puste gniazdo

• starzejący się rodzice, emerytura

Zagadnienia:

1. co rozpoczyna daną fazę?
2. jakie zadania stoją przed rodziną w

danej fazie?

3. na czym polegają zmiany w systemie?

na czym polega dostosowanie rodziny?

4. jakie mogą pojawić się

trudności

? z

czym rodzina może zwrócić się o
pomoc?

Narzeczeństwo

1. początek

•

miłość

•

ucieczka

•

ciąża

2. zadania

–

decyzja o trwałym związku

–

dopasowanie się

–

początek separacji od rodzin pochodzenia

3. zmiany

–

odpowiedzialność za drugą osobę

–

wspólne plany

–

akceptacja (?) rodziców

4. problemy

–

negatywne postawy rodziców

–

brak niezależności finansowej

–

różne wzorce rodzin pochodzenia

–

różne style życia, potrzeby, poglądy

Młode małżeństwo

1. początek

–

ślub

2. zadania

–

zdobycie autonomii

–

„dotarcie się”

–

wspólne cele

–

przygotowanie do roli rodziców

3. zmiany

–

nowe role

–

nowa rodzina nuklearna

–

nowy styl życia

4. problemy

–

skonfrontowanie rzeczywistości z wyobrażeniami o wspólnym

życiu

–

nie zakończony proces separacji z rodziną pochodzenia

–

konflikty interesów

–

ujawnione tajemnice

–

niepłodność

–

problemy finansowe i lokalowe

Rodzina z małym

dzieckiem

1. początek

– narodziny dziecka
2/3. zadania i zmiany

– podział ról i odnalezienie się w nich – rodzic (szkoła rodzenia,

teściowie)

– zmiana relacji w małżeństwie (dziecko w centrum uwagi)

– uporządkowanie codziennych czynności i rytuałów

– włączenie rodziny pochodzenia do opieki nad dzieckiem

4. problemy

– finanse

– natłok obowiązków, konflikty związane z podziałem obowiązków

– poczucie odrzucenia u męża

– wtrącający się dziadkowie

– częste choroby dziecka

– lęk o dziecko, nadopiekuńczość rodziców

– porównywanie dziecka z rówieśnikami

– problemy seksualne

Rodzina z dzieckiem w

wieku przedszkolnym

1. początek

–

pierwszy dzień w przedszkolu (kupowanie kapci i farbek)

2/3. zadania i zmiany

–

rozstawanie się z dzieckiem i z rodzicami

–

nauka samodzielności

–

powrót matki do aktywności zawodowej (opieka – pomoc

dziadków)

–

dziecko wśród obcych (przywiązanie do pani w przedszkolu)

4. problemy

–

problemy finansowe

–

separacja matki i dziecka

–

niedostosowanie się do przedszkola (trudności z dostosowaniem

się do grupy rówieśniczej, nieakceptacja przedszkolanki)

–

częste choroby dziecka

–

drugie dziecko

–

moczenie wtórne

–

mniejszy kontakt dziecka z rodziną

–

Bardziej świadomy kontakt dziecka z dziadkami

Rodzina z dzieckiem w

wieku szkolnym (do 15 r.ż.)

1. początek

–

pierwszy dzień w szkole (kupowanie tornistra)

2/3. zadania i zmiany

–

nowy podział obowiązków (dostosowanie swoich zajęć do

planu zajęć dziecka)

–

potrzeba zainteresowania obowiązkami szkolnymi i pomoc w

nich

–

dojrzewanie płciowe

–

uświadamianie zagrożeń

4. problemy

–

finanse

–

zmiana autorytetu (rodzice-nauczyciel i rówieśnicy)

–

fobie szkolne, problemy z nauką

–

nadmierne wymagania w stosunku do dziecka

–

rodzeństwo

–

problemy małżeńskie (długi staż, wzajemne obwinianie się o

problemy dziecka)

–

brak akceptacji dla dojrzewania i dorastania dziecka

Rodzina z adolescentem

1. początek

–

dojrzewanie dziecka

–

dążenie do niezależności dziecka

–

bunt

2/3. zadania i zmiany

–

zmiana sposobu myślenia o dziecku i swojej roli rodzica

–

jak zobaczyć w dziecku człowieka samodzielnego, z prawem do

podejmowania decyzji i do popełniania błędów?

–

potrzeba wypracowania kompromisu pomiędzy rodzicami i adolescentem

–

„adolescent jak kot”

–

Poszukiwanie autorytetów przez dziecko (dziadek? babcia?)

4. problemy

–

narkotyki, alkohol, sekty

–

izolowanie się dziecka, ucieczki

–

brak akceptacji ze strony rodziny bliższej i dalszej

–

dziadkowie – „krecia robota”

–

nadmierna kontrola dziecka

–

zaburzenia jedzenia

–

problemy w szkole

Rodzina z dzieckiem

opuszczającym dom

1. początek

–

podjęcie pracy przez młodego dorosłego (finansowa

niezależność)

–

podjęcie studiów przez dziecko

–

wyjazd do innego miasta

2/3. zadania i zmiany

–

zmiana rozkładu ról w rodzinie

–

powrót do diady małżeńskiej

–

ułatwienie dziecku wyjścia z domu

–

akceptacja wyborów dziecka

–

pomoc dziecku

4. problemy

–

krytyka dziecka, brak akceptacji dla jego wyborów

–

świadome i nieświadome próby ściągnięcia dziecka do

domu

–

nadmierne kontrolowanie dziecka

Puste gniazdo

1. początek

–

usamodzielnienie się dziecka (finansowe, założenie własnej

rodziny, wyprowadzenie się z domu rodzinnego)

2/3. zadania i zmiany

–

wypełnianie czasu dotychczas poświęconego dzieciom

–

ponowne zbliżenie się do siebie małżonków

–

radzenie sobie z tęsknotą za dziećmi

–

odnowienie kontaktów towarzyskich

–

akceptacja współmałżonków dzieci

–

pozwolenie dziecku na niezależność

4. problemy

–

samotność, poczucie odrzucenia

–

pustka w życiu

–

rozpad małżeństwa

–

przywiązanie do siebie dziecka

–

odmładzanie się nowym życiem dziecka

Emerytura

–

akceptacja starości i chorób

–

wypełnianie wolnego czasu, nowe hobby

–

pogodzenie się ze śmiercią znajomych

–

poczucie bycia niepotrzebnym

–

problemy komunikacyjne z młodym pokoleniem

–

nadopiekuńczość w stosunku do wnuków

–

poczucie utraty sensu życia

–

niska emerytura

–

bilans życia

–

wciąganie dziadków w koalicje

międzypokoleniowe

–

sprzeciw wobec starzenia się

Częste przejścia między etapami cyklu

Małżeństwo

Rodzina wychowująca dzieci

Dzieci w wieku przedszkolnym

Dzieci w szkole

Nastolatki

Wypuszczenie dzieci w świat

Rodzice w średnim wieku

Starzejący się członkowie rodziny

Wzajemne przywiązanie

Wykształcenie ról rodzicielskich

Zaakceptowanie osobowości dziecka

Wprowadzenie dziecka do instytucji

Zaakceptowanie okresu dojrzewania

Eksperymentowanie z niezależnością

Zaakceptowanie niezależnej roli

dorosłego dziecka

Pozwolenie na odejście

Zaakceptowanie starości

Sekwencje rozwojowe

w rodzinach

alternatywnych

• Rodzina w sytuacji rozwodu
• Rodzina z jednym rodzicem
• Rodziny adopcyjne
• Rodziny zastępcze
• Rodziny zrekonstruowane
• Rodziny, w których dzieci

wychowywane są przez pary
homoseksualne