EURO – WALUTA WSPÓLNEGO

RYNKU

1. Przesłanki Unii Gospodarczej i

Walutowej na rynku europejskim

2. Zasady i kryteria udziału w UGW
3. Konsekwencje euro dla wspólnego

rynku

1. PRZESŁANKI UNII

GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ NA

RYNKU EUROPEJSKIM

Czym jest

Unia gospodarczo – walutowa

(UGW)

• kolejna, po wspólnym rynku, forma

integracji

regionalnej o bardzo dużym (znaczącym)
stopniu koordynacji polityki

gospodarczej i

finansowej.

Unia gospodarcza:

• wspólny rynek ...
• wspólna polityka …,
• koordynacja polityki..

Unia finansowa:

• pełna

integracja

…,

• bardzo silne

usztywnienie …

• a następnie ich

zastąpienie….

POWSTANIE UGW ze wspólną walutą

– euro

(strefa euro, „euroland”):

• 1.01.1999 r.

- obszar

jednowalutowy

– 11 krajów Wspólnoty,
– 12 krajów (od 2001 r. – Grecja)
– 13 krajów (od 2007 r. – Słowenia)
– 15 krajów (od 2008 r. + Malta i Cypr)

– 16 krajów (od 2009 r. – Słowacja)
– Polska

– 2012/2013 - ?

• POWSTANIE UGW:

• „bezprecedensowe przedsięwzięcie

w

historii całej ludzkości – wspólny

pieniądz jest niezbędną częścią

spoiwa, która na trwałe zwiąże [...]

kraje kontynentu”,

• specyficzna definicja wspólnej

waluty

:

„euro jest walutą UGW,

równoważną liczbie walut 11 krajów

Wspólnoty, nie podlegającą zmianie”

PROCES POWSTANIA UGW

ETAPY:

1. Plan Wernera, 1969

2. utworzenie Europejskiego Systemu

Walutowego –

ESW,

1979

3. powstanie

ECU

( European Currency

Unit) - element ESW (1979 – 1998).

4. plan J. Delorsa

– utworzenia UGiW w

3 etapach (1988)

5. Szczyt WE

w Madrycie

(1989) –

akceptacja planu Delorsa

6.

Traktat z Maastricht, 1992

– decyzja i

harmonogram

utworzenia UGW

,

kryteria konwergencji

7.

1996

– Europejski Mechanizm Kursowy

-

EMK II

8. 1998 – przyjęcie 11 krajów WE do UGW

9.

1999-2001

– III

etap

tworzenia UGW

(+Grecja)

10.

1.01.2007

–

Słowenia

- członkiem

eurolandu

11. 1.01.2008 –

Malta i Cypr

…

12. 1.01.2009 -

Słowacja

….

2. Europejski System Walutowy

(ESW,

1979)

• Cel ESW:

• stabilizacja kursów walutowych- granice wahań

kursów rynkowych względem kursów banków

centralnych: +/- 2,5%

• rezultat ESW

– system kursów stałych, z

możliwością zmian kursu centralnego i zmian

kursów rynkowych w określonym przedziale.

• praktyka lat 80.

– znaczne różnice w

charakterze polityki kursowej poszczególnych
banków centralnych,

3. Wprowadzenie ECU

europejskiej jednostki rozrachunkowej -
(European Currency Unit) - element ESW
(1979 – 1998).

• ECU- koszyk

złożony z określonej liczby walut

krajowych (pocz. – 9, później – 12, bez
Austrii, Finlandii i Szwecji – bo TUE
„zamroził” skład ECU).

• skład koszyka

– proporcjonalny do potencjału

gospodarczego krajów, mierzonego udziałem
w PKB WE,

• ECU

– pomyślana jako

zalążek

przyszłej,

wspólnej waluty,

4. Szczyt WE w Madrycie 1989

– decyzja o

utworzeniu UGiW w III etapach w oparciu o plan

Delorsa:

Etap 1. (1990-1993):

• zniesienie barier w przepływie kapitału,

• zacieśnienie współpracy w zakresie polityki gospodarczej i

walutowej,

Etap 2. (1994-1998)

– spełnienie kryteriów konwergencji

(zbieżności) i powołanie Europejskiego Instytutu

Walutowego (zalążka EBC),

• Etap 3.

(1999-2002) – wprowadzenie euro, rozpoczęcie

działalności Europejskiego Systemu Banków Centralnych

z EBC na czele

(c.d.)

5. Utworzenie EMK II (1996)

–

Europejski Mechanizm Kursowy

• zastąpienie

„węża walutowego i ESW I z 1979

• uczestnictwo

dobrowolne, jednak 2 lata

członkostwa - to kryterium konwergencji i

przyjęcia euro

• EMK II - to

punkt odniesienia

dla państw

spoza UGW i spoza UE.

• obecnie członkiem jest tylko

Dania (była

Słowacja do 1.01.2009 r)

• obowiązuje

przedział wahań

kursowych

+/-15% względem euro.

6. Traktat o UE

– Maastricht, 1992:

• Protokół dodatkowy do Traktatu -

kryteria konwergencji

• Nazwa

euro

– 1995,

7. 1999 – początek 3 etapu (1999-

2001):

• utworzenie ESBC z EBC

we Frankfurcie,

który przejmuje odpowiedzialność za
politykę pieniężną krajów eurolandu,

• ostateczne ustalenie

kursów konwersji

walut narodowych,

• euro staje się

samodzielną walutą

używaną w rozliczeniach

bezgotówkowych

• 2001 – Grecja – członkiem UGW
• 1.01.2002 – euro staje się

prawnym

środkiem płatniczym

na obszarze 12

krajów wspólnego rynku.

• 2007 – Słowenia – członkiem UGW,

euroland – 13 krajów

• 2008 – Cypr i Malta – członkami

eurolandu

• 2009 - Słowacja

• Polska

w strefie euro 2012/2013 - ???)

2. ZASADY I KRYTERIA UDZIAŁU W

UGW

Podstawa UGW – to istota unii

gospodarczej i zasady
wspólnego rynku

Zasady UGW –

1. polityka …
2. reguły …,

Kryteria konwergencji -

Protokół do Traktatu Maastricht

1. kryterium stabilności cen
2. kryterium deficytu budżetowego
3. kryterium długu publicznego
4. kryterium stóp procentowych
5. kryterium udziału w mechanizmie

kursowym EMK II

Kryteria konwergencji -

Protokół do Traktatu Maastricht

k

marka

niemiecka

frank

francuski

lir

włoski

gulden

holenderski

waluty

7 pozostałych

krajów…

Kryteria

Konwergencji

(zbieżności)

€

euro

1. kryterium stabilności cen:

średnia stopa inflacji w roku
poprzedzającym ocenę gotowości
danego kraju do UGW ….

Jakie znaczenie dla rynku i
gospodarki:

przedsiębiorstw, konsumentów ?

2. kryterium deficytu
budżetowego

udział deficytu budżetowego w
PKB

Jakie konsekwencje dla gospodarki ?

3. kryterium długu publicznego:

udział zadłużenia publicznego w
PKB

Jakie znaczenie ?

4. kryterium stóp procentowych:

średnia nominalna,
długoterminowa stopa %

5. kryterium udziału w
mechanizmie kursowym ESW:

minimum 2 lata przed

3. KONSEKWENCJE EURO DLA

WSPÓLNEGO RYNKU

• Korzyści makroekonomiczne
• Korzyści mikroekonomiczne
• Korzyści dla konsumenta

KORZYŚCI

MAKROEKONOMICZNE:

1. rozwój powiązań

handlowych i

kapitałowych …

2. zmniejszenie zależności

…

3. zapewnienie wzrostu PKB …

KORZYŚCI

MIKROEKONOMICZNE:

1. euro - płaszczyzna

realizacji

wolności

wspólnego rynku,

2. redukcja kosztów
3. eliminacja

konkurencyjnej

deprecjacji

walut

4. zmniejszenie niepewności

wymiany

kursów walut,

KORZYŚCI EURO DLA

PRZEDSIĘBIORSTW:

1. eliminacja

kosztów

zabezpieczania …,

2. obniżenie

koszów …

4. łatwiejszy

dostęp ….

5. niższy koszt pozyskania

…

6. lepszy,

dostęp do …

7. większe rynki ….
8. zwiększona konkurencja

,

9. uproszczone

procedury

10. rozwój i

integracja europejskiego rynku

finansowego

KORZYŚCI DLA KONSUMENTA:

1. przejrzystość cen

, …

2. niższe ceny

…

3. niższe stopy…
4. niska inflacja

…

5. zmniejszenie kosztów

…

6. zmniejszenie kosztów …
7. stabilny wzrost…

KOSZTY WPROWADZENIA

EURO:

1. na etapie tworzenia UGW …

2. utrata suwerenności

…

3. niemożność

wykorzystywania….,

4. brak możliwości reagowania

…

5. koszty ekonomiczne

…

6. koszty społeczne

…

7. koszty psychologiczne…

POLSKA A UGW –
SZANSE, WARUNKI I ZAGROŻENIA
PRZYSTĄPIENIA DO STREFY EURO

• sytuacja Polski w świetle kryterium

konwergencji –…

,

• harmonogram działań:

…

• negocjacje – stanowisko

Polski …

Argumenty za przystąpieniem Polski do

UGW:

• wzrost stabilności

…

• zmniejszenie

skali spekulacji…

• wpływ

Polski na ….

• wzrost znaczenia

autorytetu ….

• autonomiczny wzrost PKB

o ok. …

• przejrzystość cen…

,

• wzrost

konkurencji

…

• wzrost

inwestycji…

,

• pozostałe argumenty …

• kompleksowość integracji

…

Polska a euro

http://www.nbp.pl/publikacje/o_euro/re.pdf

©J.W. Wiktor

• Literatura:

• Podręcznik J.W. Wiktor, Rynek…op. cit., R- 8
•

www.ukie.gov.pl

(euro, unia walutowa),

• nbpportal.pl