1

POLITYKA OCHRONY

KONSUMENTA

NA OBSZARZE EURORYNKU

1. Przesłanki i znaczenie

polityki ochrony
konsumenta na JRW

2. Zakres ochrony

konsumenta

3. Koordynacja i kierunki

zmian polityki ochrony
konsumenta

2

1. PRZESŁANKI ROZWOJU I

ZNACZENIE POLITYKI OCHRONY

KONSUMENTA NA JRW

1.

logika tworzenia JRW,

2.

konieczność realizacji celów
traktatowych Wspólnoty,

3.

rozwój konsumeryzmu na
świecie

3

Proces kształtowania

• Traktat Rzymski – brak

problematyki konsumenckiej

• Wystąpienie J.F. Kennedy’ego: cztery

podstawowe prawa konsumenta:

• …
• …
• …
• …

• Raport OECD –założenia polityki

prokonsumenckiej w świecie

4

Proces kształtowania - c.d.

• Rezolucja Rady EWG, 1975 –

1. program

polityki ochrony

konsumenta (łącznie – 7

programów)

• Początki POK – JAE (1987)

• Traktat z Maastricht

(1992)–

wspólnotowa, jednolita polityka

ochrony konsumenta

• Traktat Amsterdamski

(1997)–

poszerzenie polityki:. …..

5

Podstawy prawne

1. art. 3:

„…działalność Wspólnoty obejmuje […]

wkład w poprawę ochrony konsumenta…”

2. Tytuł XIV: „Ochrona konsumenta”:

„…w celu wspierania interesów konsumentów

i dla zagwarantowania wysokiego poziomu
konsumpcji, Wspólnota wnosi wkład w ochronę
zdrowia, bezpieczeństwa i interesów gospodar-
czych konsumentów jak i do wspierania ich prawa
do informacji, wychowania i kształcenia

zorganizowanego dla ochrony swych interesów”

Traktat z Maastricht

6

2. ZAKRES POLITYKI OCHRONY

KONSUMENTA

1. ochrona zdrowia i

bezpieczeństwo

produktu,

2. ochrona

ekonomicznych

interesów

konsumenta

,

3. prawo do informacji

i edukacji

,

4. prawo do wyrażania

opinii, zrzeszania

się i reprezentacji

5. ochrona

prawna

7

2.1. Ochrona zdrowia i
bezpieczeństwo produktu

Podstawa polityki konsumenckiej –

to gwarancja, że towary i usługi

nie stwarzają

zagrożenia

dla

życia i zdrowia nabywcy

Prawo to oznacza:
• ..
• ..
• ..

8

Podstawowe dyrektywy:

1. Dyrektywy

Nowego Podejścia

:

zawierają zasadnicze wymagania

dotyczące…..

–

znak CE

,

2. Dyrektywa o odpowiedzialności za

produkt (1985 r.)

3. Dyrektywy o ogólnym

bezpieczeństwie produktów

żywnościowych i nieżywnościowych

(z 1995 r., zmiana 2001 r.)

9

Znaczenie dyrektyw:

• określenie

istoty produktu

bezpiecznego

• ustalenie

procedur postępowania

i instytucji nadzorujących

Produkt

bezpieczny

:

10

Zakres dyrektywy o BP:

1. Szeroki zakres nabywców…

2. Szeroki krąg podmiotów…

3. Dyrektywa dotyczy także

sektora …

Obowiązek państw

członkowskich UE powołania
stosownych instytucji, procedur

4. wspólnotowy system RAPEX – …

11

Zasady odpowiedzialności za
produkt:

• Całkowita i bezwarunkowa

odpowiedzialność

producenta …

• Solidarna odpowiedzialność …

• Odpowiedzialność producenta także w

sytuacji, gdy szkoda powstała na skutek
zaniechania lub działania osób trzecich

12

2.2.Ochrona ekonomicznych
interesów konsumenta

Istota:

ochrona konsumenta przed działaniami
przedsiębiorców (sprzedawców), które
mogą naruszać ekonomiczne jego interesy
poprzez:

1. narzucanie niekorzystnych warunków umowy
2. nieuczciwą konkurencję
3. ustalanie nadmiernie wygórowanych cen
4. stosowanie innych, nierzetelnych praktyk

kupieckich (sprzedażowych)

13

Szczególne regulacje w tym
obszarze dotyczą:

• reklamy
• kredytów konsumpcyjnych
• niedozwolonych klauzul w umowach z

konsumentami przy:

• …
• …
• …

14

Ochrona konsumenta a reklama

• Pojęcie reklamy w prawie UE

• ochrona przed reklamą niewłaściwą z

pw. rzetelności przekazu informacji:

– reklamą wprowadzającą w błąd
– reklamą porównawczą

15

Reklama wprowadzającą w błąd

(postanowienia oraz dyrektywa Rady z 1975 i 1984)

– Istota i znaczenie:
– „żadna forma reklamy

nie może

wprowadzać w błąd

co do …

– na reklamodawcy spoczywa

obowiązek …

16

Reklama wprowadzająca w błąd:

• prawny zakaz

• uprawnienia stosownych instytucji …

• pogranicze

zagadnień ochrony

konsumenta i ochrony konkurencji

17

Reklama porównawcza

(dyrektywa 1997)
Warunki konieczne dla jej legalności:

1.

nie może

wprowadzać w błąd

konsumentów i innych uczestników

rynku

2.

musi ściśle

identyfikować …

3.

musi dotyczyć produktów …

4.

musi być oparta na …

5.

nie może powodować…

18

2.3.Prawo do informacji i edukacji

Cel:

• stworzenie nabywcom warunków …
• podstawa tego prawa –

obowiązek

ujawniania przez sprzedawców
informacji dotyczących

:

– Cech …
– Warunków …
– Procedur…

19

2.4. Prawo do wyrażania opinii
przez konsumentów, zrzeszania
się i reprezentacji

Treść prawa:

• wyrażania opinii we wszystkich

istotnych…

• zrzeszania się i reprezentacji …

• możliwość

konsultacji

…

• konieczność

uwzględnienia ochrony

konsumenta …

20

Instytucjonalne ramy:

KOMITET KONSUMENCKI
• (1995) – forum wyrażania interesów

eurokonsumentów,

• Polska:
• Urząd Ochrony Konkurencji i

Konsumenta (

www.uokik.gov.pl

)

• Federacja Konsumentów, Instytucja

rzecznika ochrony konsumenta

21

• Struktura Komitetu:

39 członków, w tym 4 główne

europejskie organizacje konsumenckie:

– Europejskie Biuro Stowarzyszeń

Konsumentów (BEUC)

– Komitet Rodzinnych Organizacji WE (Coface)
– Europejska Wspólnota Spółdzielni

Konsumentów (Euro-Coop)

– Europejski Instytut Regionalnych

Organizacji Konsumenckich (IEIC)

22

2.5 Ochrona prawna

Dwa nurty prawnej ochrony
konsumenta:

• Procedury postępowania w

sądownictwie powszechnym

• Nowa instytucja -

polubowne sądy konsumenckie

23

Polubowne sądy
konsumenckie:

1. Przejęcie dużej

części

kompetencji

…

2. Przesłanki zmian – …

3. Ugoda

przed PSK a

orzeczenie

sądu

4. Nowa pozycja konsumenta

–

24

3. Koordynacja i kierunki zmian

polityki ochrony konsumenta

Instytucja prowadząca na szczeblu Komisji

Europejskiej –

• DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I

OCHRONY KONSUMENTA

(SANCO)

• Sieć 21 lokalnych europejskich ośrodków

doradczych o charakterze doradczym,
konsultacyjnym:

sieć Coline

25

Kompetencje SANCO:

1. Kształtuje i promuje

politykę ochrony

konsumenta

2. Analizuje i przygotowuje

projekty

nowych

regulacji prawnych

3. Koordynuje

zagadnienia

konsumeryzmu na szczeblu KE i całego
eurorynku

4. Finansuje ekspertyzy

, konferencje

naukowe z zakresu, wspiera programy
szkolne, edukacyjne z zakresu…

26

Kierunki zmian:

Przesłanki

zmian- …

• z jednej strony -

nabywców

…

• z drugiej - układów lobbystycznych w

gospodarce ..

27

1. „

Zielona księga

o

ochronie konsumenta”

(2001)

2. „Strategia polityki ochrony

konsumenta”

(2007/2008)

Cele:

• Szczególne

znaczenie ochrony

konsumenta dla harmonijnego rozwoju

wspólnego rynku

• Zapewnienie

wysokiego poziomu

ochrony konsumenta we

wszystkich

krajach członkowskich

28

• Dążenie do uzyskania

„konsumenckiego

efektu synergii”

rynku wewnętrznego –

w oparciu o modyfikację dyrektyw

konsumenckich (zwłaszcza dyrektywy o

odpowiedzialności za produkt – projekt

wydłużenia odpowiedzialności

producenta do 20 lat)

• Skuteczna egzekucja

przepisów

prawnych

• Szersze i głębsze

włączanie organizacji

konsumenckich w osiąganie celów

polityki ochrony konsumenta w UE

•

©J.W. Wiktor

29

• Literatura:

• 1. podręcznik J.W. Wiktor, Rynek Unii Europejskiej.

Koncepcja i zasady…, R-5,

•

www.europa.eu.int

•

www.ukie.gov.pl

;

www.cie.gov.pl

(obszary

tematyczne- Konsument)