POCHODNE

BENZODIAZEPINY



wprowadzone po raz pierwszy w latach 60’ i

stanowią jedną z najczęściej przepisywanych grup

preparatów

przeciwlękowych

(anksjolitycznych)



działanie benzodiazepiny rozciąga się na kilka

obszarów mózgu:

•

kora mózgu (wpływ na zachowania emocjonalne)

•

rdzeń kręgowy (zwiotczenie mięśni)

•

pień mózgu (aktywność przeciwdrgawkowa)

MECHANIZM DZIAŁANIA

aktywacja receptorów

zwiększają wydzielanie GABA

wiązanie się GABA z odpowiednimi receptorami

zwiększone przewodnictwo jonów Cl

-

w neuronach

działanie depresyjne na OUN

Przyjmuje się, że leki te:

POCHODNE

1,4 - BENZODIAZEPINY



stanowią najliczniejszą grupę benzodiazepin

stosowanych w terapii



pierścień heterocykliczny jest skondensowany z

benzenowym podstawionym chlorem w pozycji 7

POCHODNE 1,4 - BENZODIAZEPINY

Elenium, Librium

- pierwowzór struktury
- pochodna typu amidyny

Relanium, Valium

- wprowadzenie struktury
laktamowej w miejsce amidyny

- grupa –CH

3

przy azocie

warunkuje

zwiększoną

aktywność

w porównaniu z

analogami N-niepodstawionymi

Preparaty, w których ugrupowanie metylowe zostało

zastąpione innym, o wyższej lipofilności

Demetrin

- ugrupowanie cyklopropylometylowe
- wolno wchłania się z przewodu
pokarmowego

- wykazuje działanie:

* przeciwlękowe

* słabe nasenne

* przeciwdrgawkowe

* miorelaksacyjne

Preparaty, w których ugrupowanie metylowe zostało

zastąpione innym, o wyższej lipofilności

Paxipam

- ugrupowanie trifluorometylowe
- szybko przenika do OUN
- działa krótko

- słabsze od Diazepamu działanie
przeciwlękowe

Preparaty, w których ugrupowanie metylowe zostało

zastąpione innym, o wyższej lipofilności

Domar

- ugrupowanie propargylowe

- silne działanie przeciwlękowe

- ugrupowanie dietyloaminoetylowe

- jeden z najdłużej działających leków
- lek przeciwlękowy z silnym działaniem
nasennym

Metabolity aktywne powstające przez dealkilację

Tranxilium

- stosowany jako anksjolityk

- pochodna nordazepamu
- krótszy czas działania
- silny wpływ nasenny

Metabolity aktywne powstające przez dealkilację

Adumbran, Praxiten, Serax,
Seresta

- powstaje przez utlenianie
nordazepamu

- nie ulega przemianie do czynnych
metabolitów w procesie pierwszego
przejścia („oszczędza” wątrobę)

- wydalany z moczem

Analogi Diazepamu

Euhypnos, Levaxene, Signopam

- powstaje przez utlenienie
Diazepamu

- lek przeciwlękowy
- łagodzi napady padaczkowe

Rudotel, Nobrium

- analog aminowy Diazepamu
- zredukowana grupa karbonylowa
laktamu

- silny efekt przeciwlękowy

Analogi Diazepamu

Loramet, Noctofer, Noctamid

- działanie uspokajająco - nasenne

- stosowany w zaburzeniach
zasypiania

Albego

- ester temazepamu z kwasem
dimetylokarbaminowym

- szybko wchłania się z przewodu pokarmowego
- stosowany wyłącznie jako lek przeciwlękowy

Analogi Oksazepamu

Ativan, Lorafen, Lorax, Temesta

- wprowadzenie atomu Cl do fenylu
- krótkodziałający lek przeciwlękowy
- stosowany doraźnie w ostrych napadach
lęku

Tranxene

- hydratyzacja ugrupowania
laktamowego

- zamiana grupy –OH na –COOH
- występuje jako sól dwupotasowa
- działa długotrwale

Leki zawierające atom Br (w miejsce Cl)

Lexomil, Lexotanil

Leki zawierające grupę nitrową NO

2

(w miejsce Cl)

Mogadon

Rohypnol

Zmiana profilu aktywności ośrodkowej.

Stosowane są jako środki o działaniu

nasennym

i

przeciwdrgawkowym.

Benzodiazepiny z dobudowanym trzecim pierścieniem

heterocyklicznym

Tranquit, Serenal

Anseren, Contamex

Cel

: uzyskanie preparatów o bardziej wybiórczym działaniu

Modyfikacje nie przyniosły zamierzonych rezultatów

- lek przeciwlękowy
- silnie zaznaczony wpływ rozluźniający mięśnie
- słabe działanie nasenne i przeciwdrgawkowe

Benzodiazepiny z dobudowanym trzecim pierścieniem

heterocyklicznym – triazol lub imidazol

Cel

: uzyskanie preparatów o bardziej wybiórczym działaniu

nasennym

został osiągnięty

Tranquinal, Tafil, Xanax

- działanie nasenne
- aktywność przeciwlękowa

Pochodne Alprazolamu

Nuctalon

- pochodna demetylowana
- działa szybko, ale krótko
- lek nasenny (do wprowadzania w
sen)

Halcion

- posiada dodatkowy atom chloru
- silne o szybkie działanie nasenne
- utrzymuje się dłużej

Hypnovel, Versed

(chlorowodorek)

Dormicum, Flormidal

(maleinian)

* pozbawienie triazolu jednego z atomów
azotu

* zamiana atomu chloru na fluor

- lek nasenny o wybitnie krótkim działaniu
- może służyć do premedykacji w zabiegach
chirurgicznych i diagnostycznych

- podawany domięśniowo

Analogi Triazolamu

Lendormin

* w miejsce pierścienia benzenowego z
atomem chloru – układ bromotiofenu

- lek o działaniu wybitnie nasennym
- stymuluje ośrodek łaknienia
- zastosowanie w pobudzaniu apetytu

Analogi Triazolamu

POCHODNE

1,5 - BENZODIAZEPINY



mimo różnej od pochodnych 1,4-benzodiazepiny

budowy chemicznej, leki tej grupy mają podobny profil

aktywności farmakologicznej



podobieństwo we fragmencie N1, C2 i C3 do

diazepamu, do którego często odnosi się ich działanie

POCHODNE 1,5 - BENZODIAZEPINY

Urbanyl, Frisium

Analog 7-trifluorometylowy

- długi okres półtrwania (90 h)

- leki silnie przeciwlękowe
- słabe działanie nasenne i przeciwdrgawkowe
- minimalny wpływ na napięcie mięśni
- nadają się do długotrwałego stosowania

POCHODNE

2,3 - BENZODIAZEPINY



znacznie odbiega strukturą od pochodnych 1,4-i

1,5-benzodiazepiny, ale profil aktywności

farmakologicznej jest zbliżony



pierwszy i jedyny jak dotąd lek tej grupy to

Tofizopam

POCHODNE 2,3 - BENZODIAZEPINY

Grandaxin, Seriel

- silne działanie przeciwlękowe

- słabe działanie nasenne
- brak wpływu ma napięcie mięśniowe
- brak działania przeciwdrgawkowego

Zastosowanie:

stany lęku powodowanego zaburzeniami

psychosomatycznymi ze strony układu autonomicznego

TOFIZOPAM