Narodziny dydaktyki jako dyscypliny naukowej

background image

Narodziny

Narodziny

dydaktyki jako

dydaktyki jako

dyscypliny

dyscypliny

naukowej 

naukowej 

Narodziny

Narodziny

dydaktyki jako

dydaktyki jako

dyscypliny

dyscypliny

naukowej 

naukowej 

background image

Dydaktyka ogólna – (Termin ten pochodzi z języka greckiego, w

którym didaktikos znaczy pouczający, a didasko - uczę. ) Nauka o

nauczaniu i uczeniu się, czyli o systemie poprawnie

uzasadnionych twierdzeń i hipotez dotyczących procesu,

zależności i prawidłowości nauczania-uczenia się oraz sposobów

kształtowania tego procesu przez człowieka. Realizuje ona swoje

cele ze względu na przedmioty i szczeble pracy szkolnej. Po raz

pierwszy użyto jej w 1613 roku w Niemczech przez Krzysztofa

Helwinga i Joachima Junga.
Omówione wyżej zagadnienie zyskało na znaczeniu w XIX wieku,

kiedy to dydaktyka zyskała status_ nauki. Stało się tak dzięki

temu, że już w epokach wcześniejszych zbudowano zręby tej

dyscypliny, a w XIX wieku swój wkład do wzmocnienia i

rozbudowy wnieśli zarówno wybitni praktycy, zwłaszcza

Pestalozzi, jak i myśliciele tej miary, co przede wszystkim Herbart,

a następnie Desterweg oraz Marks i Engels jako twórcy tzw.

pedagogiki krytycznej, a także utopijni socjaliści: Robert Owen i

Charles Fourier.

Wkład XIX wieku w budowę dydaktyki jako nauki

background image

Johann Heinrich Pestalozzi (1746-1827)

•Wybitny szwajcarski pedagog

•Ratownik ubogich w Neuhof

•Kaznodzieja ludowy w Leonardzie i
Gertrudzie

•W Stans - ojciec sierot

•W Yverdon- wychowawca ludzkości

•Napisał książkę Leonard i Gertruda, w której
nawoływał do pełnego wykorzystywania w
edukacji tkwiącego w ludziach potencjału

•W Burgdorfie i Münchenbuchsee twórca
nowej szkoły ludowej

•Pestalozzi sądził, że aby pomóc biednym dorosłym trzeba ich
nauczać

•Wyróżnił dwa rodzaje nauczania: domowe, które nazywał
„pedagogiką izby mieszkalnej" oraz metoda elementarna

•Poglądowość, którą Pestalozzi uważał za „absolutny fundament
wszelkiego poznania. Wyróżniał przy tym dwa rodzaje poglądowości:
pasywną, polegającą na odzwierciedlaniu przez poznający podmiot
odbieranych przezeń bodźców z zewnątrz i formowanych na ich
podstawie

wrażeń, oraz aktywną, dzięki której podmiot

kształtuje

elementy zewnętrznego świata w drodze

własnej

aktywności duchowej.

background image

Johan Friedrich Herbart (1776-1841)

•Posunął niewątpliwie dydaktykę w kierunku unaukowienia, ale nauki
odpowiadającej naszym współczesnym wymaganiom z niej nie zrobił
on pedagogikę - a szczególnie dydaktykę - Do „współczesnych
wymagań", m.in. przez to, iż słusznie dowodził, że nie ma wychowania,
które jest głównym przedmiotem badań pedagogiki, bez nauczania,
które z kolei stanowi taki właśnie przedmiot dydaktyki, i odwrotnie

•Za życia Herbarta jego system nie cieszył się uznaniem, o czym
świadczy między innymi nikłe zainteresowanie prowadzonym przez
niego w Królewcu

seminarium nauczycielskim.

Ten stan rzeczy zmienił się

dopiero po śmierci.

Głównie przyczynili się do tego jego

uczniowie

•Uważany za twórcę naukowej dydaktyki,
rozwijanej następnie i modyfikowanej przez
liczne grono jego uczniów i zwolenników,
nazywanych „herbartystami„

•dydaktykę,. dzieli Herbart na teorię metod
nauczania »raz teorię planu nauczania

•nauczanie wszystkich przedmiotów powinno
przebiegać przez cztery stadia: jasności,
kojarzenia, systemu i metod

background image

•Jako wieloletni nauczyciel, w tym
wykładowca seminariów nauczycielskich,
dobrze poznał edukacyjną praktykę. Z kolei
jako autor poczytnych pism pedagogicznych
dał się poznać jako teoretyk wychowania, a
przede wszystkim nauczania, który cel tych
procesów widział w przygotowaniu dzieci i
młodzieży do służenia klasycznym ideałom
prawdy, piękna i dobra

•Za warunek osiągnięcia tego celu uznawał:

Friedrich Adolf Wilhelm Diesterweg (1790-1866)

1. zmniejszenie nierówności między różnymi warstwami

obywateli;

2. znacjonalizowanie szkolnictwa publicznego oraz jego

laicyzację

3. wydłużenie obowiązkowego czasu nauki szkolnej poza 14.-15.

rok życia

4. upowszechnienie systemu klasowo-lekcyjnego nauczania
5. eksponowanie w nauczaniu przede wszystkim „tego, co

heurystyczne, a nie tego, co dogmatyczne",

background image

Dydaktyczne koncepcje utopistów

•Termin „utopia" wywodzi się z języka starogreckiego, w którym był
nazwą „miejsca, które nie istnieje’’
O takich właśnie miejscu pisano już w starożytności (m.in. Platon)
Do czołowych utopistów należeli: Thomas More (1478-1535), który
barwnie opisał życie społeczeństwa zamieszkującego fikcyjną wyspę
„Utopia" (1516), Francis Bacon (1561-1626), a także tzw. socjaliści
utopijni, a mianowicie Robert Owen (1771-1858) i Charles Fourier
(1772-1837). W drugiej połowie XX wieku obszerną charakterystykę
życia utopijnej społeczności przedstawił amerykański psycholog
Burrhus F. Skinner (1904-1990)

•dzieci zaczynają pracować bardzo wcześnie, ale ich praca ma
początkowo
charakter zabawy

•Uczniów rozpoczynających edukację uczy się czytania, pisania i
rachunków, także poświęca wiele czasu na wychowanie fizyczne i
estetyczne

•Utopiści kładli tak duże znaczenie nauczaniu i wychowaniu, byli
nawet uważani za siłę zdolną do przebudowy stosunków społecznych

•kładli nacisk na respektowanie w pracy dydaktyczno-wychowawczej
zasady poglądowości, przystępności i stopniowania trudności, a
zwłaszcza wiązania teorii z praktyką

•odkreślali ważność wdrażania dzieci i młodzieży do
samodzielnego myślenia

background image

Harles Fourier (1772-1837)

Punktem wyjścia jego poglądów na
nauczanie i związane nim nierozerwalnie
wychowanie czynił krytykę liberalnych
ilfęć tych kwestii,

które cechowało przesadne eksponowanie roli
jednostki, przy równoczesnym niedocenianiu
edukacyjnego znaczenia grup społecznych
Gdy chodzi o nauczanie i wychowanie, to
Fourier kładł silny nacisk na wdrażanie dzieci
do pracy ale stopniowo

•Nauczać i wychowywać przede wszystkim w
drodze perswazji, a nie nakazów i zakazów

Robert Owen

(1771-1858)

•Punktem wyjścia poglądów na
nauczanie i wychowanie była także
decydujący wpływ na
kształtowanie charakteru
człowieka mają środowisko
społeczne oraz doświadczenie
zdobywane w życiu, jak to określał,
„społecznej wspólnoty„

background image

Dydaktyczne idee Karola Marksa (1818-1883) i

Fryderyka Engelsa (1820-1895)

Uważali człowieka za istotę, której
społeczny charakter kształtują
środki i sposoby produkcji. W tym
kontekście zrozumiała staje się teza,
że byt kształtuje świadomość

•Obaj politycy byli zdania że
zinstytucjonalizowane nauczanie,
realizowane w szkole i przez szkolę,
powinno zapewnić dzieciom i
młodzieży wszechstronny rozwój

•najważniejsze jest wychowanie UMYSLOWE ma zapewnić uczniom
podstawy rzetelnej wiedzy o świecie oraz kształtowaniu nich
dialektyczno materialistyczny pogląd na świat
Wychowanie estetyczne, stanowią role cennych przeżyć, oraz FIZYCZNE,
które sprzyja rozwojowi nie tylko sprawności ciała, lecz także umysłu i
charakteru.
Marks i Engels wnieśli do pedagogiki, w tym do dydaktyki, nowe ujęcia
celów,

treści i metod pracy dydaktycznej, przy czym
najważniejszym z nich jest koncepcja

politechnizacji

nauczania

background image

ROZWÓJ DYDAKTYKI JAKO NAUKI W XX WIEKU W USA

Wiek XX zasługuje na uwagę jako ten, w którym nastąpił
intensywny rozwój dydaktyki, pojawiło się jej wiele różnych
kierunków, a także toczyły się niezwykle żywe dyskusje na temat
oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki
Dyskusje od których przypomnienia chcę rozpocząć ten rozdział,
miały miejsce głównie w Stanach Zjednoczonych Ameryki
Północnej oraz w Europie. W USA toczyli je przede wszystkim
przedstawiciele takich „filozofii edukacyjnych" - według określenia
używanego przez amerykańskiego filozofa i pedagoga Thomasa
Bramelda - jak: progresywizm esencjalizm i perenializm. Europie
wachlarz tego rodzaju filozofii czy „kierunków myśli pedagogicznej
był znacznie szerszy. Składały się nań bowiem takie kierunki, jak:
„szkoła dla życia i przez życie„ Ovidiusza Decroly’ ego, „szkoła
aktywna" Rogera Cousineta, „szkoła twórcza" " Henryka Rowida,
różne odmiany „szkoły pracy", w tym Pawła Błońskiego, Johna
Deweya, Hugo Gaudiga, Georga Kerschensteinera i innych,
„szkoła wspólnoty życia" Petera Petersena i Gustava Wynekena,
„szkoła swobodnego wychowania" Marii Montessori, „szkoła na
miarę dziecka" Adolfa Ferriera, „szkoła waldorfska„ Rudolfa

Steinera, ,,szkoła zróżnicowana’’ Antona J.

Sickinera i

kilka innych jeszcze odmian.

background image

USTAWICZNE DOSKONALENIE JAKO CEL PRZEBUDOWY SZKOŁY

•Koncepcja zreformowania szkoły w myśl imperatywu nakazującego
jej ustawiczne doskonalenie lub „pogoni za doskonałością" pojawiła
się w USA na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku. Na przełomie
zaś lat 60 i 70. zyskała sobie lanie również w innych krajach
uprzemysłowionych

•Hasło „więcej szkoły" było naczelnym wyznacznikiem rozwoju
oświaty i szkolnictwa wyższego w omawianym okresie.

Descholaryzacj

•Autorzy tego postulatu upublikowali książki i rozprawy:,, Przymusowe
anty- wychowanie", ,,Szkoła - twór martwy’’, ,,Społeczeństwo bez szkoły’’
, ,,Wyzwolenie dziecka’’

Główne tezy głoszone przez autorów tych książek:
-Nie jest prawdą,
że im więcej szkół posiada dane społeczeństwo, tym wyższy poziom
wykształcenia reprezentują jego członkowie.
-Niekoniecznie musi być tak, że im dłużej przebywamy w szkole, tym
więcej umiemy

- Najskuteczniej uczymy się nie w szkole,

lecz poza nią, a

niekiedy nawet wbrew niej.

background image

Szkoła alternatywna

• Najwyraźniej zaznaczył on swoją obecność w Danii, Wielkiej

Brytanii, USA oraz RFN, ale jego zwolenników nie brakowało
również na innych kontynentach, np. w Afryce.

• Ogólnie można powiedzieć, że dla różnych odmian szkoły

alternatywnej, której jednym ze składników jest także tzw.
szkoła otwarta (ópen school), wspólne są następujące cechy:

1. o organizacji pracy dydaktyczno-wychowawczej decydują

istniejące między uczniami różnice, a nie ich wiek, przy czym
naczelną zasadą tej organizacji jest indywidualizacja treści oraz
tempa uczenia się;

2. wszędzie tam, gdzie to jest celowe i możliwe, stosuje się metodę

projektów, grupowe formy nauczania, kładzie nacisk na
samodzielne rozwiązywanie przez uczniów „rzeczywistych", a nie
tylko „książkowych" problemów teoretycznych i praktycznych, jak
również nadaje prowadzonym zajęciom charakter
interdyscyplinarny;

3. lekcje stanowią ważny, ale tylko jeden z trzech elementów

procesu kształcenia, na który składają się również zajęcia
pozalekcyjne oraz pozaszkolne

4. nauczanie jest z reguły „przeplatane" z pracą

przystosowaną pod względem stopnia trudności
do wieku, planów życiowych, zainteresowań oraz
możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży.

background image

Szkoła jako element zintegrowanego systemu
edukacji

•koncentrowała się dotychczas przede wszystkim na uczeniu i
nauczaniu, aby „wiedzieć, a w znacznie mniejszym stopniu, aby
„umieć działać i żyć wspólnie z innymi", jak również, aby „umieć
uczyć się samodzielne efektywnie i równocześnie przez całe życie

•nauczanie przemienne, polegające na racjonalnym przeplataniu
nauki z pracą wykonywaną w warsztatach szkolnych oraz poza
szkolą, musiałoby zyskać należny mu priorytet jak współpraca szkoły
z rodziną, zakładami pracy, organizacjami dziecięcymi i
młodzieżowymi, instytucjami i placówkami kulturowymi, a zwłaszcza
środkami masowego przekazu


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Cechy gerontologii społecznej jako dyscypliny naukowej
pedagogika porownawcza jako dyscyplina naukowa
pielęgniarstwo jako dyscyplina naukowa
Ekonomika Turystyki i Rekreacji jako dyscyplina naukowa
Charakterystyka teorii wychowania jako dyscypliny naukowej., PEDAGOGIKA SPOŁECZ
Nauka?ministracji jako dyscyplina naukowa
ekonometria jako dyscyplina naukowa (21 str), Ekonometria
Za twórcę pedagogiki porównawczej jako dyscypliny naukowej jest uważany, pliki zamawiane, edukacja
10 Prasoznawstwo jako dyscyplina naukowaid 11019 ppt
Ekonomia jako dyscyplina naukowa, Ekonomia, ekonomia
Psychologia lekarska jako dyscyplina naukowa i praktyczna, MEDYCYNA UWM, ROK II, PSYCHOLOGIA
Ekonomia jako dyscyplina naukowa
Pedagogika porównawcza jako dyscyplina naukowa
2 Komunikologia jako dyscyplina naukowaid 20473 ppt

więcej podobnych podstron