Obrażenia klatki piersiowej,

jamy brzusznej i miednicy.

Złamania kości.

Mnogie obrażenia ciała.

1.

Urazy klatki piersiowej

•

przyczyny

•

rodzaje

•

objawy

•

postępowanie w ramach pierwszej pomocy

2.

Urazy jamy brzusznej

•

przyczyny

•

rodzaje

•

postępowanie w ramach pierwszej pomocy

3.

Urazy miednicy i urazy urologiczne

•

przyczyny

•

rodzaje

•

postępowanie

4. Złamania kości.

5. Mnogie obrażenia ciała.

Urazy klatki piersiowej

• Urazy klatki piersiowej stanowią w 25% przyczynę

zgonu chorych po urazie.

• 15% urazów klatki piersiowej wymaga leczenia

operacyjnego.

Urazy klatki piersiowej

Najczęstsze przyczyny urazów klatki piersiowej;

1. Wypadki komunikacyjne
2. Upadki z wysokości
3. Urazy związane z działalnością przemysłową

człowieka

4. Eksplozje
5. Sport

Urazy klatki piersiowej

Podział urazów klatki piersiowej;

1.

Bezpośrednie

•

przenikające

•

tępe

•

miażdżące

2.

Pośrednie

•

wskutek deceleracji (przyśpieszenia i opóźnienia)

•

następstwa eksplozji

Urazy klatki piersiowej

1.

Stany zagrożenia życia w urazach klatki
piersiowej;

•

odma opłucnowa

•

klatka piersiowa cepowata

•

krwotok do jamy opłucnej

•

zatkanie dróg oddechowych

•

pęknięcie aorty

•

stłuczenie serca, płuc

•

pęknięcie przełyku, przepony

•

rozerwanie oskrzela

2.

Inne

•

złamania żeber, obojczyka, mostka

•

obrażenia tkanek miękkich

•

zachłyśnięcia treścią pokarmową

•

urazy przełyku

Urazy klatki piersiowej

Do większości uszkodzeń wewnątrz klatki

piersiowej może dojść bez zauważalnych
uszkodzeń zewnętrznych!!!!

Urazy klatki piersiowej

• Główne następstwa urazu klatki piersiowej to

skojarzenie uszkodzenia układu oddechowego i
funkcji hemodynamicznych.

• Utrata krwi połączona z pogorszeniem wentylacji

w wyniku np. stłuczenia płuca lub jego
zapadnięcia może doprowadzić do hipoksji
(niedotlenienia), a w rezultacie do kwasicy, która
szybko nasila zagrożenia związane z innymi
uszkodzeniami.

Urazy klatki piersiowej

Złamania żeber i mostka, klatka piersiowa

cepowata

1. Obrażenia te powstają najczęściej w wyniku tępego

urazu klatki piersiowej, wypadku komunikacyjnego,
eksplozji.

2. Stwierdza się bolesność przy głębokim oddychaniu.
3. Trzeba brać pod uwagę uszkodzenia narządów

wewnętrznych klatki piersiowej.

4. U pacjentów z mnogimi złamaniami żeber lub z

klatką piersiową cepowatą może dojść do
niewydolności oddechowej.

Urazy klatki piersiowej

Odma opłucnowa

1. Powstaje zwykle w wyniku urazu drążącego lub

tępego.

2. Obecność powietrza w jamie opłucnowej

powoduje zapadnięcie płuca i upośledzenie
wentylacji.

3. Pacjenci skarżą się na duszność, silny ból w

klatce piersiowej, obserwuje się przyśpieszenie
oddechu.

Urazy klatki piersiowej

Krwiak opłucnej

1. Jest częstszy po urazach drążących, ale

występuje również po urazach tępych.

2. Utrata krwi do jamy opłucnowej może

zmniejszyć rzut serca i spowodować
niewydolność oddechową z powodu ucisku na
płuco.

3. W leczeniu stosuje się drenaż opłucnowy i

uzupełnienie utraconej krwi.

Urazy klatki piersiowej

Stłuczenie i rozerwanie płuca

1. Główne przyczyny to urazy tępe i drążące.
2. Często towarzyszy złamania żeber i klatka

piersiowa cepowata.

3. Często prowadzi do hipoksji i niewydolności

oddechowej.

Urazy klatki piersiowej

Stłuczenie serca i tamponada serca

1. Stłuczenie występuje głównie po urazie tępym,

a tamponada po urazie drążącym.

2. Mogą powodować niewydolność krążenia

prowadzącą do wstrząsu.

3. W przypadku tamponady serca zabiegiem

ratującym jest perikardiocenteza.

Urazy klatki piersiowej

Okołourazowe pęknięcie aorty

1. Towarzyszy ciężkim urazom z gwałtownym

wyhamowywaniem (wypadki komunikacyjne,
upadki).

2. Przeżycie pacjenta jest możliwe, jeżeli nie

dojdzie do całkowitego przerwania ściany i
powstanie krwiak.

3. Najczęstsze symptomy to ból między łopatkami

lub za mostkiem, chrypka, wstrząs.

Urazy klatki piersiowej

Uszkodzenia przełyku, tchawicy i dużych

oskrzeli

1. Są to rzadkie obrażenia.
2. Jeżeli wystąpią, są często przyczyną zgonu.
3. Należy je podejrzewać u pacjentów z odmą

śródpiersia.

Urazy klatki piersiowej

Objawy sugerujące ciężki uraz klatki piersiowej

1.

Wszystkie zranienia klatki piersiowej charakteryzuje mniejsza lub
większa duszność, czasem występują siniaki na skórze.

2.

Przy uszkodzeniu płuca występuje b. silna duszność i pojawiająca
się czasem przy kaszlu żywoczerwona, pienista krew.

3.

Przy krwawieniu wewnętrznym pojawiają się narastające objawy
wstrząsu oraz duszność i ślady obrażeń klatki piersiowej.

4.

Gwiżdżące i świszczące szmery oddechowe, spieniona krew
wydobywająca się z rany są objawami otwartego zranienia
powłok klatki piersiowej.

5.

Szybkie narastanie niewydolności oddechu i krążenia nasuwa
podejrzenie powstania odmy wentylowej (prężnej).

Urazy klatki piersiowej

Pierwsza pomoc w urazach klatki piersiowej

1. Zapewnienie drożności dróg oddechowych i

prawidłowej wentylacji.

2. Jeżeli to konieczne rozpoczęcie resuscytacji

krążeniowo-oddechowej.

3. Postępowanie p/wstrząsowe.

Urazy klatki piersiowej

Pierwsza pomoc w urazach klatki piersiowej

1. Przybranie przez chorego pozycji półsiedzącej, a

jeśli nie ma do tego warunków – kładzie się na
plecach z wysoko uniesioną głową i tułowiem.

2. Gdy rana jest widoczna okrywamy ją

opatrunkiem trójstronnym.

3. Nie usuwamy ciał obcych tkwiących w ścianie

klatki piersiowej.

4. Przy obrażeniach klatki piersiowej nie stosujemy

pozycji p/wstrząsowej.

Urazy jamy brzusznej

•

Jama brzuszna rozciąga się od poziomu brodawek
sutkowych (5. przestrzeń międzyżebrowa) do
fałdów pośladkowych.

•

Trudność w ocenie urazu jamy brzusznej wynika z;

- różnorodności obrażeń i mnogości narządów
- początkowe objawy mogą być mało alarmujące
- wielu poszkodowanych wykazuje zmniejszoną

wrażliwość na ból z powodu urazu głowy lub
wpływu alkoholu czy narkotyków

Urazy jamy brzusznej

Uszkodzenie przepony

•

Powinno być podejrzane u poszkodowanych z
potwierdzonym nagłym uciskiem brzucha lub
urazem przenikającym obszaru piersiowo-
brzusznego.

Urazy jamy brzusznej

Uszkodzenia wątroby

1. Ulega uszkodzeniu w wyniku urazów tępych jak i

przenikających.

2. Należy brać pod uwagę w wyniku złamania

dolnych żeber po stronie prawej.

3. Mogą powodować uszkodzenia dużych naczyń

powodując masywny krwotok.

Urazy jamy brzusznej

Uszkodzenia śledziony

1. Jest narządem, w którym uszkodzenia w wyniku

urazu tępego brzucha spotyka się najczęściej.

2. Towarzyszy tym urazom masywne krwawienie.
3. Uszkodzeniu śledziony może towarzyszyć objaw

Kehra – ból przeniesiony do lewego barku.

Urazy jamy brzusznej

Uszkodzenia narządów mających światło

(dwunastnica, żołądek, jelita, odbytnica).

1. Do obrażeń tych dochodzi w przebiegu urazów

tępych jak i drążących.

2. Często związane są z rozerwaniem ściany i

przerwaniem ciągłości przewodu pokarmowego.

3. Prowadzą do dużych dolegliwości bólowych.

Urazy jamy brzusznej

Pierwsza pomoc w urazach jamy brzusznej

1. Stosujemy wszystkie czynności p/wstrząsowe.
2. Wałek podłożony pod kolana o średnicy ok. 30 cm

(koc, gruby ręcznik) może złagodzić dolegliwości

bólowe.

3. Otwarte rany okrywamy jałowym opatrunkiem.
4. Wypchnięte na zewnątrz jelita nie wolno

wprowadzać z powrotem do brzucha, okrywamy

je jałowo.

5. Nie usuwamy ciał obcych.
6. Zakaz palenia, picia i jedzenia.

Urazy miednicy i urazy urologiczne

• Do złamań miednicy w przebiegu urazu dochodzi w

wyniku działania dużych sił .

• Miednica jest dobrze unaczyniona i otoczona

mięśniami. Dlatego przy jej złamaniu może wystąpić;

- zagrażający życiu krwotok
- uszkodzenie narządów układu moczowo-płciowego.

• Ciężkie uszkodzenia miednicy powstają przeważnie w

wyniku 1. urazów komunikacyjnych 2. upadków z

wysokości.

Urazy miednicy i urazy urologiczne

•

Uszkodzenia mogą być różnorodne, klasyfikuje się

je na;

1. uszkodzenia odcinka górnego (nerki, moczowód)

2. uszkodzenia odcinka dolnego (pęcherz moczowy,

gruczoł krokowy, cewka moczowa, genitalia).

•

Izolowane urazy tego układu zdarzają się rzadko.

U każdego pacjenta z urazem zewnętrznych

narządów płciowych, pleców, brzucha, bioder,

miednicy lub krocza należy podejrzewać

uszkodzenie narządów układu moczowo-płciowego.

Urazy miednicy i urazy urologiczne

Postępowanie w urazach miednicy i

urologicznych jest jak w przypadku urazów
jamy brzusznej.

Złamania kości

Definicja i podział złamań.

• Złamaniem nazywamy zupełne przerwanie

ciągłości kości.

• W zależności od rodzaju złamania możemy je

podzielić na;

1. otwarte (przerwana ciągłość tkanek miękkich)
2. zamknięte (zachowana ciągłość tkanek

miękkich)

Złamania kości

Typowe objawy złamania

1. Bolesność i obrzęk.
2. Ograniczenie ruchomości lub niemożność ich

wykonywania, przybranie przez
poszkodowanego pozycji oszczędzającej.

3. Nieprawidłowe ustawienie lub patologiczna

ruchomość.

4. W przypadku złamania otwartego również jedna

lub kilka krwawiących ran, mogą być widoczne
odłamy kostne.

Złamania kości

Zagrożenia mogące być wynikiem złamań.

1. Wstrząs mogący być wynikiem utraty krwi i

bólem.

2. Uszkodzone kości mogą spowodować

dodatkowe obrażenia wewnętrzne.

3. Rzadko występujący ale zagrażający życiu zator

tłuszczowy – powstaje on przy dużych
zmiażdżeniach, często kilka dni po wypadku.

4. Zakażenie.

Złamania kości

Postępowanie w ramach pierwszej pomocy.

1. Nie wykonujemy żadnych ruchów w miejscu

złamania, również w celu zdiagnozowania złamania.

2. Złamanie otwarte przykrywamy jałowym

opatrunkiem.

3. Unieruchamiamy złamaną kość wraz z sąsiadującymi

stawami.

4. W przypadku wstrząsu stosujemy postępowanie

p/wstrząsowe.

5. Nie stosujemy pozycji p/wstrząsowej w złamaniach

czaszki kręgosłupa i miednicy.

6. Nie podajemy poszkodowanemu nic do jedzenia,

picia oraz palenia.

Złamania kości

Złamanie podstawy czaszki.

• Objawia się wyciekiem krwi i płynu m-r z nosa,

ust lub uszu.

• Mogą wystąpić krwiaki okolicy oczodołów.
• Często występuje utrata przytomności.

Postępowanie.
Kontrolujemy czynności oddechowe, a w razie ich

braku stosujemy sztuczne oddychanie, nie

opatrujemy ani nie obmywamy wyciekającej krwi.

Złamania kości

Złamania sklepienia czaszki.

• Występuje ból i równoczesna obecność rany na

czole lub owłosionej skórze głowy.

Postępowanie.
Układamy poszkodowanego na nieuszkodzonym

boku.

Złamania kości

Złamanie żuchwy.

• Ból przy ruchach w stawie skroniowo-żuchwowym,

zranienia w okolicy żuchwy, wybite zęby, rany warg i
jamy ustnej.

Postępowanie
Jeżeli poszkodowany jest przytomny siada i pochyla się

ku przodowi, podpierając rękami głowę, w przypadku
silnego krwawienia z ust kładzie się na brzuchu,
opierając czoło na skrzyżowanych przedramionach.

Złamania kości

Złamania żeber.

• Ból przy oddychaniu w miejscu urazu, zmiana

zabarwienia skóry nad miejscem uszkodzenia.

Postępowanie
Pacjent uciska sobie sam uszkodzoną okolicę

klatki piersiowej i przyjmuje najdogodniejszą
pozycję.

Złamania kości

Złamania kręgosłupa.

• Często z urazami rdzenia kręgowego.
• Ból w plecach, mrowienie, porażenia czuciowe i

ruchowe, bezwiedne oddanie stolca lub moczu.

Postępowanie
Pacjenta przytomnego, z wydolnym oddechem

pozostawiamy w pozycji w jakiej się go zastało.

Wyjątkiem jest gdy istnieje dodatkowe

niebezpieczeństwo lub poszkodowanego trzeba

ewakuować.

Złamania kości

Złamania miednicy

• Duże zagrożenie wstrząsem i uszkodzeniem

narządów wewnętrznych.

• Ból w podbrzuszu, niemożność poruszania się.

Postępowanie
Podkładamy wałek pod kolana. Pozostałe

czynności jak przy złamaniu kręgosłupa.

Złamania kości

Złamania kości długich (udowa, podudzia,

ramienna, przedramienia).

• Silny ból, nieprawidłowa pozycja kończyny,

niemożność poruszania, skrócenie kończyny.

Postępowanie
Unieruchamiamy kończynę pamiętając o

unieruchomieniu najbliższych stawów. Do

unieruchomienia możemy użyć metalowych szyn

w przypadku kończyny dolnej, a w złamaniach k.

górnej metalowych szyn lub chusty (temblak).

Złamania kości

Złamania w obrębie stawu skokowego.

• Zniekształcenie i obrzęk okolicy stawu

skokowego. Silny ból.

Postępowanie
Unieruchamiamy kończynę pozostawiając w

zastanej pozycji.

.

Zwichnięcia, skręcenia oraz złamania

śródstawowe traktujemy i zaopatrujemy jak
złamania.

Mnogie obrażenia ciała

Definicja

Obrażenia mnogie to uszkodzenia co najmniej

dwóch okolic ciała, z których każde wymaga

leczenia szpitalnego.

Przyjęto następujący podział okolic ciała:
- głowa i szyja
- klatka piersiowa
- brzuch
- miednica z układem moczowym
- kończyny

Mnogie obrażenia ciała

• 60% pacjentów z obrażeniami mnogimi jest

przyjmowanych do szpitala w stanie zagrożenia życia

spowodowanego:

- wstrząsem hipowolemicznym (krwotocznym)
- ostrą niewydolnością oddechową
- uszkodzeniem w obrębie OUN

• Z tego powodu leczenie należy rozpocząć jak

najwcześniej, już na miejscu wypadku i kontynuować

w czasie transportu, w izbie przyjęć często przed

ustaleniem szczegółowego rozpoznania.

Mnogie obrażenia ciała

Działania na miejscu wypadku

Działania prowadzi się w określonej zaplanowanej

kolejności zgodnie z regułą

ABC…

A (airway)

– przywróć i utrzymaj drożność dróg

oddechowych, zapewnią prawidłową wentylację płuc.

B (breathing)

– prowadź wentylację wspomaganą, najlepiej

mieszanką wzbogaconą tlenem.

C (circulation)

– podejmij zewnętrzny masaż serca w

przypadku zatrzymania krążenia.

D (drugs)

– przede wszystkim podaj dożylne środki

przeciwbólowe.

E (exposure, examination)

– po opanowaniu stanów

bezpośrednio zagrażających życiu zaopatrz doraźnie rany
jałowymi opatrunkami i przystąp do dokładniejszego
zbadania poszkodowanego.

F (fractures)

– unieruchomić doraźnie złamania i zwichnięcia.