Zaskarżalność

rozstrzygnięć

procesowych

1) Unormowania konstytucyjne
Art. 78

Każda ze stron ma prawo do

zaskarżenia orzeczeń i decyzji

wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki

od tej zasady oraz tryb zaskarżania

określa ustawa.

Art. 176 ust. 1

Postępowanie sądowe jest co najmniej

dwuinstancyjne.

Zaskarżalność

rozstrzygnięć

procesowych

2) Unormowania konwencyjne
Protokół 7 do EKPCz (art. 2)

1. Każdy, kto został uznany przez sąd za winnego

popełnienia przestępstwa, ma prawo do rozpatrzenia

przez sąd wyższej instancji jego sprawy, tak w

przedmiocie orzeczenia o winie, jak i co do kary.

Korzystanie z tego prawa, a także jego podstawy,

reguluje ustawa.
2. Wyjątki od tego prawa mogą być stosowane w

przypadku drobnych przestępstw, określonych w

ustawie, lub w przypadkach, gdy dana osoba była

sądzona w pierwszej instancji przez Sąd Najwyższy

lub została uznana za winną i skazana w wyniku

zaskarżenia wyroku uniewinniającego sądu pierwszej

instancji.

Środki zaskarżenia

Zaskarżalność wyroków

sądu I instancji

Wyrok sądu pierwszej instancji

zaskarżalny jest co do zasady
APELACJĄ

Wyjątkowo wyrok nakazowy zaskarżalny

jest SPRZECIWEM

Wyrok zaoczny zaskarżalny jest

APELACJĄ (każda uprawniona strona)
oraz SPRZECIWEM (wyłącznie
oskarżony)

APELACJA

1) Cechy apelacji jako środka odwoławczego
a) Dewolutywność
b) Suspensywność

2) Podmioty uprawnione do wniesienia apelacji
a) Strony postępowania oraz ich reprezentanci

stron (obrońca, pełnomocnik, przedstawiciel

ustawowy lub inna uprawniona osoba)

b) Pokrzywdzony – ale wyłącznie od wyroku

warunkowo umarzającego postępowanie

wydanego na posiedzeniu

c) Podmiot z art. 416 KPK
d) Przedstawiciel podmiotu zbiorowego

APELACJA

3) Możliwość zaskarżenia wyroku
- wymóg posiadania GRAVAMEN -

425 § 3 KPK

- Wyjątek: oskarżyciel publiczny

- w całości
- w części
- wyłącznie uzasadnienie

APELACJA

4) Przyczyny odwoławcze
a) Względne przyczyny odwoławcze (art. 438 KPK)

- obraza przepisów prawa materialnego

- obraza przepisów postępowania, jeżeli

mogła ona mieć wpływ na treść

orzeczenia

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych

za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on

mieć wpływ na treść orzeczenia

- rażącą niewspółmierność kary lub

niesłuszne zastosowanie albo

niezastosowanie środka

zabezpieczającego lub innego środka

APELACJA

4) Przyczyny odwoławcze
a) Bezwzględne przyczyny odwoławcze

(art. 439 KPK)

- Mają one kwalifikowany charakter
- W większości mają charakter

uchybień prawa procesowego

- uchylenie orzeczenia jedynie z

powodów określonych w § 1 pkt

9-11 może nastąpić tylko na korzyść

oskarżonego

APELACJA

5) Warunki formalne apelacji:
a) Forma pisemna
b) Standardowe wymogi pisma procesowego

(art. 119 KPK)

c) Odwołujący się musi wskazać: zaskarżone

rozstrzygnięcie lub ustalenie oraz

czego się domaga (art. 427 § 1 KPK)

d) Jeżeli apelacja pochodzi od oskarżyciela

publicznego, obrońcy lub

pełnomocnika to powinien on ponadto

zawierać wskazanie zarzutów

stawianych rozstrzygnięciu oraz

uzasadnienie (art. 427 § 2 KPK)

APELACJA

5) Warunki formalne apelacji:
e)

Do każdej apelacji, jeżeli pochodzi od

prokuratora, obrońcy lub pełnomocnika
dołącza się jej odpisy dla stron
przeciwnych. Jeżeli apelacja ma być
przedmiotem rozpoznania sądu
apelacyjnego to dodatkowo dołącza się
jeden odpis (art. 446 § 2 KPK)

f) Apelacja od wyroku sądu okręgowego –

przymus adwokacko-radcowski (art. 446
KPK)

APELACJA

6) Tryb wnoszenia apelacji
I. Art. 422 § 1 KPK - w terminie zawitym 7 dni od

daty ogłoszenia wyroku strona, podmiot określony

w art. 416 KPK, a w wypadku wyroku warunkowo

umarzającego postępowanie, wydanego na

posiedzeniu, także pokrzywdzony, mogą złożyć

wniosek o sporządzenie na piśmie i

doręczenie uzasadnienia wyroku. (por. jednak

art. 517h § 1 KPK)
Wyjątek to sytuacja - art. 422 § 2 - oskarżonego,

który jest pozbawiony wolności oraz który nie

ma obrońcy i nie był obecny podczas

ogłoszenia wyroku, termin ten biegnie od daty

doręczenia mu wyroku.

APELACJA

6) Tryb wnoszenia apelacji
I. Uzasadnienie wyroku jest odrębnym

od wyroku aktem procesowym. Sąd
pierwszej instancji sporządza je co do
zasady na wniosek (z urzędu wyłącznie
wtedy gdy złożono zdanie odrębne)
Złożony wniosek o doręczenie
uzasadnienia wyroku podlega kontroli
przez prezesa sądu pierwszej instancji

APELACJA

6) Tryb wnoszenia apelacji
I. Złożony wniosek o doręczenie

uzasadnienia wyroku podlega kontroli

przez prezesa sądu pierwszej instancji
W przypadku gdy złożony został przez

osobę nieuprawnioną lub po terminie

prezes sądu zarządzeniem odmawia

jego przyjęcia. Na rozstrzygnięcie to

przysługuje zażalenie, które zgodnie z

art. 466 § 2 KPK rozpoznawane jest przez

sąd odwoławczy.

APELACJA

6) Tryb wnoszenia apelacji
II. Termin na wniesienie apelacji wynosi

14 dni od daty doręczenia
uzasadnienia wyroku
por. jednak : art. 445 § 2 KPK
por. też przepis art. 517h § 3 KPK

III. Apelację wnosi się za

pośrednictwem sądu, który wydał
zaskarżony wyrok.

APELACJA

7) Badanie dopuszczalności apelacji
- Dokonuje go prezes sądu I instancji
- Kontrola spełnienia warunków

formalnych (art. 119-120 KPK)

- Kontrola dochowania terminu na

wniesienie apelacji oraz
uprawnienia podmiotu do jej
wniesienia i dopuszczalności na
podstawie KPK (art. 429 KPK)

APELACJA

7) Dalsze czynności dokonywane przed sądem I

instancji
Jeżeli apelacja jest dopuszczalna to o jej

przyjęciu zawiadamia się prokuratora

oraz obrońców i pełnomocników, a także

strony, po czym akta przekazuje się

niezwłocznie sądowi odwoławczemu (art.

448 § 1 KPK). W wypadku wniesienia apelacji

przez prokuratora, obrońcę lub pełnomocnika

dołącza się do zawiadomienia odpis apelacji

strony przeciwnej, chyba że w sprawie była

wyłączona jawność rozprawy ze względu na

ochronę informacji niejawnych o klauzuli

tajności "tajne" lub "ściśle tajne" (art. 448 § 2

KPK). – por. jednak art. 517h § 4 i 5 KPK

APELACJA

8) Czynności dokonywane przez sąd

odwoławczy

a) Ponowna weryfikacja

dopuszczalności apelacji (art. 430
KPK)

b) Rozpoznania apelacji

APELACJA

9) Cofnięcie apelacji
a) Możliwe jest do wydania wyroku przez sąd

odwoławczy

b) Generalnie podmiot, który wniósł apelację

może ją cofnąć

c) Oskarżony ma ponadto prawo cofnąć

wniesiony na jego korzyść środek

odwoławczy (art. 431 § 2 KPK). Wyjątkiem

jest jednak zakaz cofnięcia apelacji

wniesionej przez oskarżyciela publicznego

lub przez obrońcę w sytuacjach

unormowanych w art. 79 KPK (obrona

obligatoryjna).

APELACJA

9) Cofnięcie apelacji
d) Cofnięcie apelacji staje się skuteczne

dopiero w sytuacji, gdy sąd wyda

postanowienie o pozostawieniu jej bez

rozpoznania (art. 432 KPK).

e) Nie jest ona jednak pozostawiana bez

rozpoznania jeżeli w sprawie zachodzi

uchybienie bezwzględne (art. 439 KPK)

lub też pozostawienie apelacji bez

rozpoznania skutkowałoby

uprawomocnieniem się wyroku rażąco

niesprawiedliwego (art. 440 KPK).